Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Zarządzanie produkcją

Zarządzanie produkcją

Organizacja produkcji

Wykład nr 2

Bartłomiej Rodawski

Katedra Zarządzania Strategicznego i Logistyki

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Organizacja czyli odpowiednie ukształtowanie i

zagospodarowanie przestrzeni pracy

Organizacja to rozmieszczenie: obiektów

produkcyjnych (usługowych), wydziałów,

oddziałów, gniazd, linii i stanowisk pracy

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

organizując przestrzeń pracy (rozmieszczając

obiekty) rozwiązujemy dwa problemy:

1) projektujemy strukturę produkcyjną: określamy

logiczne powiązanie pomiędzy elementami
systemu produkcyjnego;

2) projektujemy strukturę przestrzenną: określamy

przestrzenne relacje elementów systemu
produkcyjnego;

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Struktura produkcyjna

to układ komórek

produkcyjnych oraz związków kooperacyjnych
zachodzących między nimi, właściwy dla danego
systemu produkcyjnego jako całości;

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Struktura produkcyjna - elementy

KP0 – stanowisko robocze
KP1 – gniazda/ linie produkcyjne
KP2 – oddziały
KP3 – wydziały
KP4 - zakład

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Stanowisko robocze - KP0

jest

fizycznym

zgrupowaniem

trzech

podstawowych czynników produkcyjnych; stanowi
najmniejszą komórkę produkcyjną przygotowaną
technicznie i organizacyjnie do realizacji części
procesu produkcyjnego;

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

KP1 – gniazda i linie produkcyjne

Stanowiska robocze łączone są w:
- Jednorodne KP1 - wyposażone są w maszyny i urządzenia

jednego rodzaju, pozwalają wykonywać te same operacje

technologiczne

–

komórki

jednorodne

rozmieszczone

są

gniazdowo;

- Różnorodne KP1 - wyposażone są w maszyny i urządzenia

różnego rodzaju, które pozwalają realizować różnorodne procesy

cząstkowe, składające się łącznie na cały proces wytwarzania lub

jego fragment - komórki różnorodne ułożone są gniazdowo, bądź

liniowo; w przypadku linii stanowiska ułożone są zgodnie z

przebiegiem procesu technologicznego;

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Gniazda grupują jednorodne

lub różne

stanowiska robocze

(czyli wyposażone w różnorodne maszyny)

pozwalające na

realizacje części procesu produkcyjnego dla różnego typu
wyrobów.

Linie produkcyjne grupują różnorodne stanowiska robocze

ułożone w linii, które pozwalają na realizację całego procesu
produkcyjnego jednego lub kilku typu wyrobów

KP1 – gniazda i linie produkcyjne

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Istnieją dwa podstawowe kryteria grupowania stanowisk roboczych/

tworzenia struktury produkcyjnej:

•

kryterium technologiczne (specjalizacja technologiczna) –

struktura

ta

powstaje

poprzez

wydzielanie

komórek

produkcyjnych wyższego stopnia przez łączenie jednorodnych

pod względem technicznym komórek stopnia niższego. Cechą

charakterystyczną tak utworzonej struktury jest brak powiązań

produkcyjnych wewnątrz komórki

•

kryterium przedmiotowe (specjalizacja przedmiotowa) -

struktura ta powstaje poprzez łączenie różnorodnych pod

względem

technicznym

komórek

niższego

stopnia

zapewniających wykonanie określonego procesu produkcyjnego

bądź jego części. W przeciwieństwie do specjalizacji

technologicznej występują tutaj powiązania produkcyjne

wewnątrz komórki produkcyjnej: stałe lub doraźne

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Zalety rozmieszczenia technologicznego:
• Wykorzystanie wyposażenia o ogólnym przeznaczeniu;
• Możliwość wytwarzania różnych produktów za pomocą tego

samego wyposażenia;

• Działania są ciągłe nawet jeżeli część urządzeń ulegnie

awarii;

• Wyroby mogą być wytwarzane na specjalne zamówienia;
• Ludzie pracują w grupach (lubią stanowisko pracy);

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Wady rozmieszczenia technologicznego:

• Nierównomierne wykorzystanie urządzeń;
• Wymagane wysokie kwalifikacje pracowników;
• Kontrolowanie pracy jest utrudnione;
• Skomplikowane trasy przepływu półproduktów

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Zalety rozmieszczania przedmiotowego:
• Możliwość osiągnięcia dużej liczby jednakowych

produktów na wyjściu;

• Wysoki stopień wykorzystania czynników

produkcji;

• Prosty obieg materiałów;
• Proste planowanie i kontrolowanie operacji;

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Do podstawowych wad rozmieszczenia

przedmiotowego należy:

• Niska elastyczność procesów wytwarzania.

Zmiana asortymentu wymaga przestawienia całej

linii.

• Awaria urządzenia na jednym stanowisku

roboczym powoduje zatrzymanie całego procesu

produkcyjnego;

• Monotonna praca

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Forma organizacji

Identyfikowana ze względu na powiązania stanowisk

roboczych (przepływ zadań)

Stacjonarna, niepotokowa, potokowa

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

stacjonarna

nie występuje przepływ (przedmiotów pracy) zadań

przez system produkcyjny

•

uniwersalne umiejętności pracowników

•

niski stopień wykorzystania zasobów

•

łatwe dostosowanie do potrzeb klienta

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

niepotokowa

realizacja danego zadania produkcyjnego jest podzielona na

części lub operacje. Dana operacja wykonywana jest na

całej serii produktów i dopiero wtedy rozpoczynana jest

następna operacja

• Elastyczność produkcji;
• Duże zapasy produkcji w toku;
• Bieżące dysponowanie obciążeniami stanowisk roboczych;
• Luźne powiązania stanowisk roboczych;

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

potokowa

realizacja danego zadania produkcyjnego jest podzielona na części

lub operacje. Dana operacja wykonywana jest na 1 produkcie,

który natychmiast jest przekazywany na kolejne stanowisko

robocze, gdzie wykonywana jest kolejna operacja.

• Niska elastyczność
• Wysoka specjalizacja pracowników;
• Trudności z synchronizacją czynności;
• Opiera się na planowaniu produkcji według systemu planów,

raportów i kart limitów materiałowych

• Wysoki stopień wykorzystania zasobów;

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Typ organizacji

identyfikowany ze względu na stopień specjalizacji

stanowiska roboczego i wynikającej z niej
częstotliwości przezbrajania tego stanowiska

Jednostkowa, małoseryjna, seryjna, wielkoseryjna,

masowa

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Charakterystyka typów produkcji

Zróżnicowanie
produktów

Wielkość produkcji

Bardzo niska

niska

średnia

b. wysoka

Ciągła

Bardzo wysokie

Wysokie

Średnie

Niskie

żadne

Zaniechanie

Zaniechanie

Sprzęt AGD

grafiki

okręty

petrochemia

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

zadanie

Przedsiębiorstwo planuje produkcję nowego wyrobu. Koszty

są następujące:

Typ produkcji

Roczne koszty stałe

Zmienne koszty jedn.

Małoseryjna

100 000

50

Seryjna

250 000

40

masowa

1 000 000

15

Przedsiębiorstwo przewiduje popyt na poziomie 25 000 sztuk rocznie.
Jaki typ produkcji powinno wybrać?
Przy jakiej wielkości popytu poszczególne typy produkcji są najbardziej

efektywne?

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

jednostkowa

wytwarzanie

pojedynczych

produktów

przystosowanych

do

indywidualnych

wymagań

klienta;

stanowisko

robocze

charakteryzuje się uniwersalnością i niepowtarzalnością

realizowanych detaloperacji;

•

Elastyczność;

•

wykwalifikowana załoga;

•

kierownictwo nad wytwarzaniem danego wyrobu sprawuje

menedżer projektu;

•

długie cykle produkcyjne;

•

niskie wykorzystanie zasobów (kilka %) – niska produktywność;

•

wysoki koszt jednostkowy produktu

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

seryjna

wytwarzanie niewielkiej liczby (grupy) mało zróżnicowanych

produktów przy użyciu tych samych urządzeń. Poszczególne

serie są jednorodne i realizowane są w określonych odstępach

czasu.

•

Raczej wyspecjalizowane stanowiska robocze;

•

Niewielka elastyczność;

•

Średnio wyspecjalizowane wyposażenie;

•

Wykwalifikowani pracownicy;

•

Stosunkowo wysoki stopień wykorzystania zasobów –

stosunkowo wysoka produktywność;

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

masowa

wytwarzanie bardzo dużej liczby jednorodnych produktów. Jedna

ściśle określona operacja na stanowisku roboczym.

•

Bardzo wyspecjalizowane stanowiska robocze (1 operacja)

•

Brak elastyczności produkcji

•

Wysoce wyspecjalizowany sprzęt;

•

Wysoka kapitałochłonność;

•

Bardzo krótki cykl produkcyjny

•

Duża skala produkcji;

•

Niemal 100% wykorzystanie zasobów – prawie 100%

produktywność;

•

Niskie koszty jednostkowe;

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Charakterystyka typów produkcji

jednostkowa

małoseryjna

seryjna

masowa

Ciągła

Wlk. produkcji

Pojedyncze egz.

mała

średnia

Bardzo wysoka

Ciągły strumień

Zmienność
produkcji

Każdy inny

znacząca

rzadka

mała

Żadna

Częstotliwość

zmian produktu

ciągłą

częsta

sporadyczna

żadna

Żadna

Wyposażenie

uniwersalne

uniwersalne

Trochę
wyspecjaliz.

specjalistyczne

Specjalistyczne

Liczba operatorów

duża

duża

mniejsza

mała

Mała

Poziom kwalifikacji

wysoki

wysoki

średni

niski

Niski

Koszty kapitału

niskie

niskie

średnie

Wysokie

b.Wysokie

Koszty

jednostkowe

Wysokie

wysokie

średnie

niskie

niskie

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Organizacja procesów w sektorze usług

Restauracje:
Drogie – produkcja jednostkowa, małoseryjna
Kawiarnie – produkcja seryjna
Fast food – wielkoseryjna

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Organizacja procesów w sektorze usług

Biura (przepływ informacji, komunikacja):
Obszary z większością kontaktów personalnych

zlokalizowane w sąsiedztwie;

Zamknięty – otwarty obszar;

Tendencja:

Bez-papierowy obieg dokumentów;

Logistyka
w
przedsiębiorstwie

Organizacja procesów w sektorze usług

Hurtownie:
Wielkość – rodzaj towaru i możliwości ich przemieszczania;
Minimalizacja tras przepływu i czasów;
Supermarkety:
Maksymalizacja tras przepływu i czasu;
Zasady:
- Rozproszyć podstawowe produkty;
- Nie krzyżować przejść i wyeliminować skróty;
- promocje przy wejściu i początkach rzędów;
- Towary atrakcyjne dla dzieci na ich poziomie;