Podstawowe przepisy przeciwpożarowe

 

ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej (tj.: Dz. U. z 2002r.
Nr 147 poz. 1229 z późn. zm.),

rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia
2006r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów
budowlanych i terenów (Dz. U., Nr 80 poz. 563)

rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca
2003r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych
(Dz. U. Nr 121 poz. 1139).

ustawa z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tj.: Dz.U. z 2006r. Nr 156, poz.1118,
z póź.zm.)

•

rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.
U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.).

Odpowiedzialność za ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem

 

ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej (tj.: Dz. U. z 2002r. Nr

147 poz. 1229 z późn. zm.)

Art. 3. 1. 

Osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystające ze środowiska, budynku,

obiektu lub terenu są obowiązane zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub
innym miejscowym zagrożeniem.

Art. 4. 1.

Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę

przeciwpożarową, jest obowiązany:

•

przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i
technologicznych,

•

wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia
przeciwpożarowe i gaśnice,

•

zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób
gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie,

•

zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie,
bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,

•

przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej,

•

zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,

•

ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego
miejscowego zagrożenia.

Źródła zagrożeń pożarowych stwarzających niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia oraz

mienia

Najczęstsze przyczyny pożarów

 

nieostrożność osób dorosłych i dzieci przy posługiwaniu się ogniem otwartym,

wypalaniu pozostałości roślinnych oraz przy prowadzeniu prac pożarowo–
niebezpiecznych, podpalenia –

ok. 65%

ogółu pożarów

• wady i nieprawidłowa eksploatacja urządzeń grzewczych elektrycznych,
gazowych oraz na paliwo stałe -

ok. 5%

ogółu pożarów

• wady i nieprawidłowa eksploatacja urządzeń elektrycznych (oprócz
grzewczych) -

ok. 5%

ogółu pożarów

Główne przyczyny pożarów

65%

5%

5%

25%

nieostrożność osób,
podpalenia

wady i nieprawidłowa
eksploatacja urządzeń
grzewczych

wady i nieprawidłowa
eksploatacja urządzeń
elektrycznych

pozostałe

Źródła zagrożeń pożarowych stwarzających niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia oraz

mienia

W zakresie zabezpieczenia przeciwpożarowego obiektów najwięcej nieprawidłowości dotyczy:

instalacji użytkowych

- elektrycznych, gazowych, kominowych (brak okresowych przeglądów,

niewłaściwy stan techniczny) –

ok.

25%

ogółu usterek

dróg ewakuacyjnych (brak oznakowania znakami bezpieczeństwa, składowanie materiałów palnych, brak

drożności, stosowanie łatwo zapalnego wystroju) –

ok.

20%

ogółu usterek

urządzeń, instalacji przeciwpożarowych i gaśnic

(brak wyposażenia w wymagane urządzenia i

instalacje, brak okresowych przeglądów i konserwacji, użytkowanie urządzeń niesprawnych technicznie,
brak lub zbyt mała ilość gaśnic) –

ok. 20%

ogółu usterek

instrukcji

bezpieczeństwa pożarowego oraz instrukcji postępowania na wypadek pożaru (brak

instrukcji, niewystarczające lub nieaktualne dane) –

ok.

15%

ogółu usterek

zaopatrzenia w wodę

do zewnętrznego gaszenia pożaru (brak zaopatrzenia, niska wydajność i ciśnienie

sieci wodociągowej, brak lub mała ilość hydrantów, brak okresowych przeglądów i konserwacji) –

ok.

5%

ogółu usterek

dróg pożarowych

(brak dojazdów pożarowych, brak drożności, brak placów manewrowych,

występowanie drzew pomiędzy drogą pożarową a budynkiem) –

ok.

5%

ogółu usterek

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Drogi ewakuacyjne

Podstawowe zasady bezpiecznej ewakuacji:

Z każdego miejsca przeznaczonego na pobyt ludzi w obiekcie powinny być
zapewnione odpowiednie warunki ewakuacji, zapewniające możliwość
szybkiego i bezpiecznego opuszczenia strefy zagrożonej lub objętej pożarem,
dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie
oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów, a także być zastosowane techniczne
środki zabezpieczenia przeciwpożarowego polegające na:

zapewnieniu dostatecznej ilości i szerokości wyjść ewakuacyjnych;
zachowaniu dopuszczalnej długości, szerokości i wysokości przejść oraz dojść
ewakuacyjnych;
zapewnieniu bezpiecznej pożarowo obudowy i wydzieleń dróg ewakuacyjnych oraz
pomieszczeń
zabezpieczeniu przed zadymieniem
zapewnieniu oświetlenia awaryjnego (bezpieczeństwa i ewakuacyjnego) w obiektach,
w których jest ono niezbędne do ewakuacji ludzi
zapewnieniu możliwości rozgłaszania sygnałów ostrzegawczych i komunikatów
głosowych poprzez dźwiękowy system ostrzegawczy w budynkach, dla których jest on
wymagany

Ponadto zabronione jest:

•

składowanie materiałów palnych na drogach ewakuacyjnych lub umieszczanie
przedmiotów na tych drogach w sposób zmniejszający ich szerokość albo wysokość

•

zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe
użycie

•

stosowanie krat w drzwiach, na klatkach schodowych i przejściach między nimi oraz
w wyjściach na dach

•

stosowanie na drogach ewakuacyjnych łatwo zapalnych materiałów i wyrobów
budowlanych

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Bezpieczne drogi ewakuacyjne

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Drogi ewakuacyjne -

niezbędne informacje do ewakuacji –

znaki ewakuacyjne

Wyjście ewakuacyjne

Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej

Kierunek drogi ewakuacyjnej

Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej

schodami w dół lub w górę

Drzwi ewakuacyjne

Ciągnąć aby otworzyć

Pchać aby otworzyć

Stłuc aby uzyskać dostęp

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Drogi ewakuacyjne –

przykład oznakowania

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Drogi pożarowe

Najważniejszym jest:

zapewnienie drogi pożarowej o utwardzonej nawierzchni, umożliwiającej

dojazd o każdej porze roku pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej do
obiektu budowlanego

zapewnienie przebiegu drogi pożarowej wzdłuż dłuższego boku budynku oraz

jej zakończenie placem manewrowym lub inne umożliwienie dojazdu do obiektu i
powrotu pojazdu bez cofania

zapewnienie wolnej przestrzeni pomiędzy drogą pożarową a ścianą budynku,

bez drzew i innych stałych elementów zagospodarowania terenu utrudniających
dostęp do budynku

oznakowanie przebiegu drogi pożarowej

przestrzeganie zakazów parkowania samochodów na drogach i placach

manewrowych

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Drogi pożarowe-

oznakowanie, zakazy parkowania

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Drogi pożarowe-

utrudnienia

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru

Koniecznym jest:

zapewnić źródła wody do celów przeciwpożarowych- hydranty, przeciwpożarowe

zbiorniki wodne, punkt czerpania wody przy naturalnym lub sztucznym zbiorniku wodnym

zapewnić dostęp do źródła wody
prowadzić okresowe przeglądy i konserwacje hydrantów
oznakować znakami bezpieczeństwa źródła wody do celów przeciwpożarowych

Oznakowanie źródeł wody

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Urządzenia, instalacje przeciwpożarowe i gaśnice

Podstawowe zasady bezpieczeństwa dotyczą:

wyposażania obiektów w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice
utrzymania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w stanie pełnej sprawności

technicznej

zapewnienia dostępu do gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych
dokonywania przeglądów technicznych i czynności konserwacyjnych urządzeń

przeciwpożarowych i gaśnic, w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez
producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku

oznakowania znakami bezpieczeństwa miejsc usytuowania urządzeń

przeciwpożarowych i gaśnic

Oznakowanie

gaśnica hydrant wewnętrzny gaśnica z hydrantem
inne urządzenie ppoż.

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Instalacje użytkowe - elektryczne, gazowe, kominowe

Podstawowe zasady bezpieczeństwa dotyczą:

dokonywania przez osoby uprawnione okresowych kontroli, co najmniej raz w roku

instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i
wentylacyjnych)

dokonywania przez osoby uprawnione okresowych kontroli, co najmniej raz na 5 lat,

instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu,
zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień
instalacji i aparatów

usuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych w zakładach zbiorowego

żywienia i usług gastronomicznych - co najmniej raz w miesiącu, w innych obiektach
opalanych paliwem stałym co najmniej cztery razy w roku a opalanych paliwem płynnym i
gazowym co najmniej dwa razy w roku

zapewnienia dostępu do wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz

kurków głównych instalacji gazowej

oznakowania znakami bezpieczeństwa miejsc usytuowania przeciwpożarowych

wyłączników prądu oraz kurków głównych instalacji gazowej

Oznakowanie

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Posługiwanie się ogniem otwartym, wypalanie pozostałości roślinnych oraz

prowadzenie prac pożarowo–niebezpiecznych

W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie
czynności, które mogą spowodować pożar lub jego rozprzestrzenianie się, w tym
używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogących
zainicjować zapłon występujących materiałów, w tym:

palenie ognisk w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich

obiektów oraz w mniejszej odległości od tych obiektów niż 10 m

palenie i porzucanie nie wygaszonych papierosów i zapałek w otoczeniu materiałów palnych i

wybuchowych,

palenie śmieci w śmietnikach,
pozostawianie bez nadzoru potraw gotowanych na kuchenkach gazowych lub elektrycznych
użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób niezgodny z

przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta

użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu

palnym, z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez
producenta

instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych, jak wyłączniki,

przełączniki, gniazda wtyczkowe, bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja nie
zabezpiecza podłoża przed zapaleniem

przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju i wyposażenia

wnętrz z materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od urządzeń i instalacji, których
powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 100 °C

stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych
wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach w odległości mniejszej niż 100 m od

zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogów bądź w sposób powodujący
zakłócenia w ruchu drogowym, a także bez zapewnienia stałego nadzoru miejsca wypalania

używanie ognia otwartego, urządzeń elektrycznych lub materiałów pirotechnicznych przez

dzieci

używanie wyrobów pirotechnicznych w pomieszczeniach zamkniętych lub na otwartym terenie

bez zachowania minimalnej odległości stanowisk odpalania materiałów od budynków i miejsc dla
publiczności

prowadzenie prac remontowo - budowlanych z użyciem ognia bez zabezpieczenia przed

zapaleniem znajdujących się w pobliżu materiałów palnych i elementów konstrukcji budynku
oraz bez właściwego nadzoru.

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego

Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego oraz instrukcje postępowania na

wypadek pożaru

Obiekty powinny posiadać:

Instrukcję (sposoby) postępowania na wypadek pożaru wraz wykazem

telefonów alarmowych

Instrukcję bezpieczeństwa pożarowego zawierającą:

 warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu

 sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom
konserwacyjnym stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i
gaśnic

 sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia

 sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym

 sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji
ludzi

 sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej
instrukcji oraz z przepisami przeciwpożarowymi

Sposoby postępowania w przypadku powstania pożaru

Gdy powstanie pożar należy:

niezwłocznie zaalarmować osoby przebywające w strefie zagrożenia oraz wezwać straż

pożarną podając: swoje imię i nazwisko, numer telefonu, z którego nadawana jest
informacja o zdarzeniu, adres i nazwę obiektu, co się pali, na którym piętrze, czy jest
zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego

po podaniu informacji nie odkładać słuchawki do chwili potwierdzenia przyjęcia

zgłoszenia

zakręcić gaz, wyłączyć prąd, zamknąć okna i drzwi aby ograniczyć dopływ tlenu, a tym

samym możliwość rozprzestrzeniania się pożaru

nie otwierać drzwi, przez które wydobywa się dym
jeżeli nie można opuścić pomieszczenia, nie otwierać drzwi prowadzących na korytarz i

wzywać krzykiem pomocy

jeżeli jest taka możliwość przystąpić przy użyciu dostępnych środków gaśniczych do

gaszenia pożaru

gdy nie ma możliwości ugaszenia ognia należy jak najszybciej opuść zagrożone miejsce
przy silnym zadymieniu dróg ewakuacyjnych poruszać się w pozycji pochylonej, starać się

trzymać głowę jak najniżej ze względu na mniejsze zadymienie panujące w dolnych partiach
pomieszczeń i dróg ewakuacyjnych

przy silnym zadymieniu usta i nos w miarę możliwości zasłaniać chustką zmoczoną w

wodzie w celu ułatwienia oddychania

przy mocno zadymionych drogach ewakuacyjnych poruszać się wzdłuż ścian aby nie

stracić orientacji co do kierunku ruchu

zejść na piętro poniżej palącego się mieszkania lub wyjść na zewnątrz budynku
kierować się do najbliższego wyjścia, zgodnie z oznakowaniem
w czasie prowadzenia ewakuacji zapobiegać panice, nie przechodzić w kierunku

przeciwnym do kierunku ewakuacji oraz nie zatrzymywać się lub w inny sposób nie
tamować ruchu

w czasie ewakuacji nie korzystać z wind
pomagać w ewakuacji ludzi i mienia
po przybyciu jednostek straży pożarnej, złożyć dowódcy tych jednostek informację o

sytuacji na miejscu zdarzenia oraz podjętych działaniach

podporządkować się poleceniom ratowników
po zakończeniu ewakuacji sprawdzić, czy wszystkich ewakuowano, w razie podejrzenia,

że ktoś pozostał w zagrożonej strefie natychmiast zgłosić ten fakt kierującemu akcją

Rodzaje gaśnic

• Gaśnica

proszkowa

• Gaśnica śniegowa
• Gaśnica pianowa

Klasy

pożar

u

Rodzaje pożaru

Rodzaje

gaśnic

Klasa
A

Ciała stałe pochodzenia
organicznego (papier,
drewno, odzież, tworzywo
sztuczne)

Wszystkie

Klasa
B

Ciecze palne (oleje,

lakiery, farby)

Pianowa

Klasa
C

Gazy palne (propan,

buran, metan,
aceton)

Proszkowa

Klasa
D

Metale (magnez,

sód, potas)

Proszkowa