STANY

STANY

NAGŁE

NAGŁE

W

W

PSYCHIATRII

PSYCHIATRII

Zdrowie psychiczne

• Stan dobrego samopoczucia

emocjonalnego, umożliwiający
sprawne funkcjonowanie w kręgu
społecznego otoczenia, uzyskiwanie
satysfakcjonujących osiągnięć i
rozwój osobowości

• to spostrzeganie świata jako :

• zrozumiałego
• sterowalnego

, czyli takiego na który

można mieć wpływ, z którym można
sobie poradzić

• mającego sens

- warto więc

podejmować wysiłki związane z
życiem

Stany wymagające pomocy

psychiatrycznej w trybie doraźnym

(

OSTRE PSYCHOZY

):

• to stany chorobowe o względnie nagłym

początku, charakteryzujące się poważnym
zaburzeniem związków człowieka z
rzeczywistością

• zachowanie chorego jest zaburzone,

niedostosowane społecznie, niezrozumiałe
dla otoczenia

• nie można przewidzieć skutków tego

zachowania

• człowiek w tym stanie może zagrażać

zdrowiu i życiu własnemu lub swego
otoczenia

Do

ostrych stanów

psychiatrycznych

zaliczamy :

 schizofrenię ( ostry początek lub nawrót)

 paranoję

 choroby afektywne (mania lub depresja)

 zespoły dysocjacyjne (nerwice)

 ostre psychozy o podłożu organicznym

Konieczność pomocy doraźnej wynika z

towarzyszenia powyższym psychozom

stanów takich jak:

•

nasilony lęk

•

stany bezpośredniego zagrożenia dla

otoczenia

•

agresja, gwałtowne zachowania

•

tendencje samobójcze

•

samouszkodzenie

Specyfika psychiatrycznej

pomocy doraźnej:

1. możliwość spotkania się z agresją,

zachowaniami gwałtownymi;

2. możliwość przeoczenia zagrożenia

samobójstwem;

3. trudności w kontakcie z pacjentem,

niezrozumiałość jego wypowiedzi;

4. działanie wbrew woli pacjenta, czasem pod

presją osób trzecich;

5. trudność lub brak współpracy ze strony

rodziny, otoczenia pacjenta;

6. nieprzewidywalność zachowań pacjenta
7. konieczność podejmowania szybkiej decyzji,

przy braku dostatecznych danych

8. czasem konieczność użycia przymusu

bezpośredniego

• Czynności psychiczne

zabezpieczające

sprawność regulacji stosunków

jednostka-otoczenie można podzielić na

trzy grupy:

1.

Procesy poznawcze

- zabezpieczające

orientację w otoczeniu i sprawność

działania. Obejmują one:

• świadomość

• wrażenia i spostrzeżenia

• pamięć

• uwagę

• myślenie

• intelekt

2.

Procesy motywacyjne

- wyznaczające

kierunek i cel działania

3.

Procesy emocjonalne

- zabezpieczające

dynamikę działania

Objawy psycho-

patologiczne

Zab. czynności

emocjonalnych

i motywacyjnych

Zab. scalania

czynności

psychicznych

Zab. czynności

poznawczych

zab. myślenia
zab spostrzegania
zab. pamięci

zab. uwagi

Zab. dotyczące nastroju,

napędu, aktywności

Zab. świadomości,

orientacji,

sprawności

intelektualnej

ZABURZENIA

CZYNNOŚCI

POZNAWCZYCH

ZABURZENIA MYŚLENIA

zab. treści myślenia

zab. treści myślenia
• urojenia

–

fałszywe sądy, które chory wypowiada

z głębokim przekonaniem o ich prawdziwości i
których nie koryguje, mimo oczywistych dowodów
błędności

( np. urojenia prześladowcze)

• natręctwa

-myśli lub wyobrażenia uporczywie

narzucające się lub czynności ruchowe
wielokrotnie wykonywane, pomimo
przeświadczenia o ich niedorzeczności

(np. ciągłe

mycie rąk w obawie przed bakteriami)

• fobie

–

polegają na występowanie lęku w

określonych sytuacjach, unikaniu tych sytuacji
pomimo przeświadczenia iż lęk jest
nieuzasadniony (

np. claustrophobia – lęk przed

przebywaniem w pomieszczeniach zamkniętych)

ZABURZENIA MYŚLENIA

zab. toku myślenia

– spowolnienie / zahamowanie /

zatamowanie

–

w depresji, psychozach

schizofrenicznych

– przyspieszenie – „gonitwa myśli”

–

w stanach maniakalnych

– rozkojarzenie

–

brak logicznego związku

między poszczególnymi fragmentami
wypowiedzi lub między zdaniami

ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

• złudzenia

– zniekształcone

spostrzeżenia, których chory nie
koryguje, mimo dowodów błędności

(np. każdemu z nas niewyraźna sylwetka

może wydać się znajoma, przypominająca
określoną osobę; jeżeli jednak wiemy,że
osoba ta przebywa w innym mieście, bo
rozmawialiśmy z nią niedawno przez tel., to
informacja ta wystarczy do stwierdzenia że
ulegliśmy złudzeniu (jest to złudzenie
fizjologiczne).Natomiast chory, którego
poznanie rzeczywistości jest zaburzone,
pozostaje przy fałszywej interpretacji –”To na
pewno był on”

)

ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

• omamy

–

spostrzeganie przedmiotów,

które nie znajdują się w otoczeniu lub w
ogóle nie istnieją i umiejscowienie ich w
otaczającej rzeczywistości

– ze względu na rodzaj analizatora

rozróżniamy:

• Omamy wzrokowe
• Omamy słuchowe
• Omamy węchowe
• Omamy smakowe
• Omamy dotykowe
• Omamy czucia ustrojowego

– doznania

napływające, w odczuciu chorego, z jego narządów
wewnętrznych lub z różnych części ciała, np. uczucie
ściskania mózgu, przemieszczania serca

ZABURZENIA PAMIĘCI

• Nadczynność pamięci (hypermnesia)-

zdolność szybkiego zapamiętywania
obszernego materiału oraz odtwarzania
zapamiętanych treści w sposób szybki i
dokładny (w stanach maniakalnych)

• Niedoczynność pamięci (hypomnesia)-

trudności w przyswajaniu nowych informacji
oraz przypominanie dawnych ( występuje w
nerwicach i zespole psychoorganicznym)

• Niepamięć (amnesia), tj. luka

pamięciowa-

może obejmować krótki okres

(minuty, godziny) lub dłuższy (miesiące, lata)

ZABURZENIA PAMIĘCI

• ZAFAŁSZOWANIE PAMIĘCI (PARAMNESIA)

– KONFABULACJE

–

wypełnianie luk pamięciowych treścią

nieprawdziwą, przypadkową, przy czym towarzyszy temu
przeświadczenie, że dane sytuacje miały rzeczywiście
miejsce

– ZŁUDZENIA PAMIĘCIOWE

–

treść myśli lub spostrzeżenia

była prawidłowa, ale uległa zniekształceniu w okresie
przechowywania lub odtwarzania „Spostrzegłem trafnie,
ale przypomniałem sobie w sposób zniekształcony”

– OMAMY PAMIĘCIOWE

–

polegają na przeświadczeniu

chorego o realności przeżyć, których nie doznał lub które
wystąpiły jedynie w wyobraźni

(np. chory opowiada ze

szczegółami jak został ranny na polu bitwy, chociaż nigdy
nie brał udziału w działaniach wojennych)

– ZŁUDZENIA PAMIĘCIOWE UTOŻSAMIAJĄCE

– polegają na

poczuciu znajomości sytuacji nowej,a więc nie przeżytej
nigdy poprzednio, np. objaw „już widzianego” (deja vu) ,
czy „już przeżytego” (deja vecu) (zaburzeni tego typu
występują w formie napadowej w przypadkach padaczki
skroniowej)

ZABURZENIA UWAGI

(

UWAGA

-

polega na skierowaniu czynności

poznawczych w określonym kierunku oraz na
gotowości do działania)

• Nadmierna przerzutowość uwagi –

chory

nie może na niczym dłużej skupić uwagi,
przyspieszenie myśli idzie w parze ze
zwracaniem się coraz to ku innej sprawie ( w
stanie maniakalnym)

• Trudności przenoszenia uwagi z

jednego przedmiotu na drugi

– chory nie

może oderwać się od jednego tematu, trwa
przy nim, choć okoliczności się zmieniają,
mowa jest o czymś innym lub pojawiają się
nowe pytania (często w otępieniu)

ZABURZENIA CZYNNOŚCI

EMOCJONALNYCH I

MOTYWACYJNYCH

ZABURZENIA EMOCJONALNE

• OBNIŻONY NASTRÓJ (HYPOTHYMIA)

1.

Nastrój depresyjny

- ton rozpaczy,

smutku,przygnębienia, bezsilności, niemożność do
przeżywania radości i przyjemności, którym
towarzyszą przekonania a) niskiej samooceny; b)
niskiej oceny własnej przeszłości oraz c) niskiej oceny
przyszłości.

2. Nastrój depresyjno - dysforyczny (dysforyczny)

- ton

żalu, nieszczęśliwości, zniechęcenia, rozdrażnienia i
złości. Towarzyszą temu przekonania a)ujemnej oceny
własnej pozycji - względnie zachowana samoocena z
poczuciem poniżenia przez innych; b) ujemnej oceny
poprzedzających wydarzeń - raczej z poczuciem
pokrzywdzenia przez los niż własnej winy; c) ujemnej
oceny własnej sytuacji.

3. Nastrój dystymiczny

- pojęcie używane dla

określenia obniżenia nastroju w nerwicach.

ZABURZENIA EMOCJONALNE

• PODWYŻSZONY NASTRÓJ

1. Nastrój maniakalny

-

równomiernie wzmożony

nastrój, z odczuciami uniesienia, radości, o ekspansywnym
charakterze, czemu towarzyszy a) zawyżenie samooceny,
b) zawyżenie oceny własnej przeszłości oraz c) zawyżenie
oceny własnej przyszłości

2. Nastrój euforyczny

-

płytkie wzmożenie nastroju z

dominowaniem pogody ducha, wesołości, szczęścia,
samozadowolenia wyrażających się skłonnością do
żartowania, bagatelizowania trudności i przeciwieństw.
Charakterystyczny dla zaburzeń organicznych (np. w
stwardnieniu rozsianym, psychozach miażdżycowych)

2. Nastrój moriatyczny

-

odmiana euforii ze

szczególnie nasiloną wesołkowatością, charakterystyczna
dla uszkodzenia płatów czołowych

3. Nastrój ekstatyczny

-

wzmożenie nastroju z

odcieniem ekstazy, uczucia podniosłości sytuacji

ZABURZENIA EMOCJONALNE

•

ZOBOJĘTNIENIE UCZUCIOWE

– polega na

zaniku uczuć wyższych, chory odsuwa się od
bliskich, staje się nieczuły na ich sprawy i los,
reakcje emocjonalne są płytkie , a czasem
niedostosowane do sytuacji;chory np. reaguje
rozweseleniem na tragiczną wiadomość
(parathymia); występuje w schizofrenii

•

LĘK

– często w nerwicach, wielu innych

chorobach psychicznych

• AFEKT PATOLOGICZNY

( afekt fizjol.-silne

wzruszenie)

–

krótkotrwały stan psychotyczny,

którego przyczyną jest najczęściej
uszkodzenie mózgowia, typowe objawy to:

1.

nagły początek; afekt patologiczny występuje jako

reakcja na bodziec sytuacyjny, jakim może być np.
kłótnia, ale gwałtowność i siłą działania są w rażący
sposób niewspółmierne w stosunku do bodźca

2.

agresja, silne pobudzenie ruchowe i często

niszczenie rzeczy znajdujących się w zasięgu ręki

3.

krótki czas trwania

4.

silne znużenie, sen po wygaśnięciu afektu

5.

całkowita niepamięć (lub wyspy pamięciowe)

ZABURZENIA CZYNNOŚCI
MOTYWACYJNYCH

• ZABURZENIA AKTYWNOŚCI

–

OBNIŻENIE AKTYWNOŚCI (HYPOBULIA)

– w

depresji, nerwicach i schizofrenii

–

PODWYŻSZENIE AKTYWNOŚCI (HYPERBULIA)

– uporządkowane i wytrwałe dążenie do
określonego celu,w stanach
hipomaniakalnych

–

AMBITENDENCJA AKTYWNOŚCI

–

występowanie sprzecznych dążeń,
rozszczepienie aktywności, w schizofrenii,

np. chory kogoś dostrzega i już do niego idzie, lecz
nagle zatrzymuje się i szybko oddala

ZABURZENIA CZYNNOŚCI

MOTYWACYJNYCH

• ZABURZENIA RUCHU

– SPOWOLNIENIE I ZAHAMOWANIE RUCHOWE

–

w

zespole depresyjnym

– OSŁUPIENIE KATATONICZNE

–

nagłe zahamowanie

ruchowe (pełne osłupienie może rozwinąć

się w ciągu jednego dnia), w schizofrenii

– KATALEPSJA

- długotrwałe utrzymywanie

nieruchomej pozycji, niekiedy niezwykłej

(np. poduszka powietrzna-

utrzymywanie głowy

nad poduszką w pozycji leżącej)

– SZTYWNOŚĆ KATATONICZNA

- przyjęcie sztywnej

postury ciała, utrzymywanej mimo

zewnętrznych prób jej zmiany

– GIĘTKOŚĆ WOSKOWA

- możliwość kształtowania

postawy ciała chorego, którą chory później

utrzymuje

– POBUDZENIE KATATONICZNE

- nagłe chaotyczne

pobudzenie psychoruchowe (bezładna

ucieczka, czyny agresywne itp.)

ZABURZENIA CZYNNOŚCI
MOTYWACYJNYCH

• ZABURZENIA RUCHU

– STEREOTYPIE RUCHOWE

– polegają na

wielokrotnym monotonnym wykonywaniu
prostych, stale takich samych czynności
ruchowych, jak kołysanie się czy wysuwanie i
chowanie języka (w schizofrenii)

– ZMANIEROWANIE RUCHOWE

– w

schizofrenii,polega na wykonywaniu dziwacznych
czynności ruchowych, np. chory przed podaniem
ręki zatacza nią szeroki łuk

– NATRĘCTWA RUCHOWE

– POBUDZENIE RUCHOWE

– w schizofrenii, stanie

maniakalnym i wielu innych ch.psychicznych;
mimika chorego jest żywa, gestykulacja wyrazista

ZABURZENIA CZYNNOŚCI

MOTYWACYJNYCH

• ZABURZENIA AKTYWNOŚCI POPĘDOWEJ

– POPĘDU POKARMOWEGO

• wzmożenie - żarłoczność , wilczy głód

(bulimia)

• osłabienie (jadłowstręt (anorexia)
• spaczenie - spożywanie rzeczy niejadalnych

(np. koprofagia-

zjadanie odchodów,

trichofagia-

zjadanie włosów

)

– POPĘDU SAMOZACHOWAWCZEGO

• wzmożenie - nadmierna obawa o własne

zdrowie (hipochondria)

• osłabienie - zachowania autoagresywne

(samobójcze, samouszkodzenia)

ZABURZENIA CZYNNOŚCI

MOTYWACYJNYCH

• ZABURZENIA AKTYWNOŚCI

POPĘDOWEJ

– POPĘDU PŁCIOWEGO :

• wzmożenie - nimfomania (u kobiet),

satyriasis ( u mężczyzn)

• osłabienie popędu płciowego, niekiedy

z towarzyszącą impotencją

• spaczenie - zaburzenia czynności

seksualnych dotyczące:

 ukierunkowania popędu (np. pedofilia,

nekrofilia) i

 sposobu jego zaspokajania (np.

sadomasochizm)

ZABURZENIA CZYNNOŚCI MOTYWACYJNYCH

• ZABURZENIA AKTYWNOŚCI POPĘDOWEJ

– DZIAŁANIA IMPULSYWNE

–

cechują się trudnością

lub niemożnością pohamowania, często są

agresywne wobec otoczenia lub skierowane

przeciwko sobie, a przebiegające z objawami

silnego podniecenia; występują w przebiegu

chorób psychicznych(schizofrenii, chorób

afektywnych) oraz organicznych zmian

mózgowych (m.in.padaczki)

• Dipsomania - okresowy przymus picia alkoholu

• Kleptomania - przymus dokonywania kradzieży

• Piromania - przymus do podpalania

• Poriomania - przymus wędrowny

• Trichotillomania - natrętne wyrywanie włosów z

głowy

• Paragnomen

- nagły niezrozumiały czyn np.

ugodzenie kogoś siekierą,ale w odróżnieniu od

afektu patologicznego,przebiega „bez emocji” ,

najczęściej poprzedzający późniejsze wystąpienie

procesu schizofrenicznego

ZABURZENIA SCALANIA

CZYNNOŚCI PSYCHICZNYCH

Dotyczy nie jednej prostej czynności
psychicznej, lecz czynności scalania -

organizowania poszczególnych czynności
prostych w bardziej złożone całości

•świadomość

•orientacja

•sprawność intelektualna

ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI

• dzielimy je na:

– ilościowe
– jakościowe

• Obydwa rodzaje zawierają następujące

cechy wspólne:

– różnie nasilone cechy dezorientacji
– izolację od realnej rzeczywistości

wyrażoną poprzez fragmentaryczne

spostrzeganie otoczenia oraz

trudności w skupieniu uwagi

– utrudnienie toku myślenia poprzez

różnego stopnia splątanie toku

myślenia

– zaburzenia procesu pamięci

• ZABURZENIA ILOŚCIOWE ŚWIADOMOŚCI

• przymglenie świadomości (obnubilatio)

-

z

achowany kontakt słowny i możliwość uzyskania

prostych odpowiedzi, niepełna orientacja w

czasie,niemożność spostrzegania złożonych

związków

• senność (somnoletio)

-

znacznie utrudniony

kontakt słowny, odpowiedzi po wielokrotnym

pytaniu, chory przejawia skłonność do snu

niezależną od rytmu dobowego, musi się wysilać,

aby nie usnąć

• półśpiączka (sopor)

-

brak reakcji na słowa,

zachowana reakcja na ból,znaczne pogłębienie

senności,kontakt można nawiązać jedynie na

krótko i po zastosowaniu silnych bodźców

• śpiączka (coma)

-

brak reakcji na bodźce słowne

i bólowe ze stopniowym zanikaniem odruchów

• ZABURZENIA JAKOŚCIOWE

ŚWIADOMOŚCI

• ZMĄCENIE ŚWIADOMOŚCI

(PRZYMGLENIE,

STAN KONFUZYJNY)

– charakteryzuje się sennością,

obniżeniem napędu ruchowego, apatią,
utrudnieniem kontaktu,

– upośledzeniem orientacji, głównie co do

czasu;orientacja co do własnej osoby
jest zachowana (autopsychiczna)

– koncentracja uwagi, percepcja i tok

myślenia są częściowo zaburzone

• ZABURZENIA JAKOŚCIOWE

ŚWIADOMOŚCI

• STAN MAJACZENIOWY

(DELIRIUM)

– zaburzona jest orientacja allopsychiczna ( w

czasie i miejscu)

– orientacja autopsychiczna jest zachowana

lub częściowo zaburzona

– mowa może być niezrozumiała, pamięć

upośledzona

– niepokój ruchowy
– zaburzenia spostrzegania w postaci złudzeń

i omamów

– urojenia, może ujawnićsię agresywność,

ucieczka, próba samobójstwa

– typowy jest ostry początek i zmienny

przebieg

• ZABURZENIA JAKOŚCIOWE

ŚWIADOMOŚCI

• STAN POMROCZNY (ZAMROCZENIOWY,

obnubilatio)

– zaburzona jest orientacja auto- i

allopsychiczna

– chory wykonuje w sposób zborny złożone,

pozornie celowe czynności

– narasta szybko i kończy się nagłym

przejaśnieniem świadomości

– pojawiają się omamy, pobudzenie,zachowania

agresywne i rozdwojenie osobowości ( chory
może podawać się za kogoś innego,
zachowywać się inaczej)

• ZABURZENIA JAKOŚCIOWE

ŚWIADOMOŚCI

• STAN SPLĄTANIA (AMENTYWNY, amentia)

– orientacja auto- i allopsychiczna są całkowicie

zniesione

– znaczne pobudzenie ruchowe (jaktacje-bezładne

miotanie się), liczne omamy, gonitwa myśli

– stan ogólny pogarsza się z powodu wyczerpania
– często rozpoczyna się stopniowo i powoli

ustępuje

– chory traci kontakt intelektualny i uczuciowy z

otoczeniem

– objaw inkoherencji (rozerwania wątku

myślowego) –chory wyrzuca z siebie pojedyncze

słowa, nie powiązane ze sobą logicznie, co

sprawia wrażenie „czytania słownika”

• ZABURZENIA JAKOŚCIOWE

ŚWIADOMOŚCI

• STAN ONEJROIDALNY (SNOPODOBNY)

– zaburzenia świadomości z

halucynacjami o typie marzeń
sennych, złożonymi w sposób
powiązany

– chorzy są zaangażowani w swe

halucynacyjne przeżycia i biorą w nich
udział

ZABURZENIA ORIENTACJI

 zaburzenia orientacji allopsychicznej

 czasu

(chory nie zna aktualnej daty)

 miejsca

(chory nie potrafi określić gdzie się

znajduje)

 zaburzenia orientacji autopsychicznej

 orientacji co do własnej osoby

(chory nie

wie jak się nazywa, w jakiej sytuacji się znajduje)

ZABURZENIA SPRAWNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• upośledzenie

– upośledzenie lekkie

IQ 50-69

– upośledzenie umiarkowane IQ 35-49
– upośledzenie znaczne IQ 20-34
– upośledzenie głębokie IQ <20

• upośledzenie umysłowe lekkie

-

u dorosłych wiek

umysłowy odpowiednio od 9 do mniej niż 12 lat. Może

powodować pewne trudności w nauce szkolnej. Wielu

dorosłych będzie w stanie pracować i utrzymywać dobre

relacje społeczne

• upośledzenie umysłowe umiarkowane

-

u dorosłych

wiek umysłowy odpowiednio od 6 do mniej niż 9 lat. Może

powodować występowanie znacznych opóźnień w rozwoju

w dzieciństwie,ale większość tych osób może osiągnąć

pewien stopień niezależności w zakresie samoobsługi oraz

rozwinąć umiejętności adekwatnego komunikowania oraz

uczenia się. Wiele dorosłych osób będzie potrzebować

wsparcia społecznego po to aby żyć i pracować w

społeczeństwie.

• upośledzenie umysłowe znaczne

-

u dorosłych wiek

umysłowy odpowiednio od 3 do mniej niż 6 lat. Może

doprowadzić do potrzeby stałej opieki.

• upośledzenie umysłowe głębokie

-

u dorosłych wiek

umysłowy odpowiednio poniżej 3 lat. Doprowadza do

poważnych ograniczeń w zakresie samoobsługi,

kontrolowania zwieraczy,komunikowania się i poruszania

się.

• Nabyte zaburzenia intelektu

powstają w wyniku urazów
mózgu, guzów mózgu,zatruć,
padaczki, zmian miażdżycowych
naczyń mózgowych oraz zmian
zwyrodnieniowych tkanki
mózgowej.

• Wyrazem psychopatologicznym

tych zmian jest

zespół otępienny

.

• Zespół otępienny

charakteryzuje się

następującymi objawami o różnym

stopniu nasilenia:

1. Spowolnieniem myślenia, nadmierną

konkretyzacją, zanikiem zdolności

myślenia abstrakcyjnego z

ograniczeniem liczby pojęć i

zawężeniem zainteresowań.

2. Zaburzeniami uwagi polegającymi na

zawężeniu zakresu uwagi i zmniejszeniu

jej trwałości.

3. Zaburzeniami pamięci pod postacią

hipomnezji, ze szczególnym

zaburzeniem zapamiętywania nowych

nabytków pamięciowych.

4. Chwiejnością emocjonalną

OCENA STANU PSYCHICZNEGO

• ZACHOWANIE SIĘ I NAPĘD

PSYCHORUCHOWY

(aktywność,

pobudzenie, bezruch)

• ORIENTACJA AUTOPSYCHICZNA I

ALLOPSYCHICZNA

• NASTRÓJ

(przygnębiony,maniakalny,moriatyczny)

• KONTAKT WERBALNY
• ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

(omamy,

złudzenia)

• ZABURZENIA MYŚLENIA

(urojenia)

• ZABURZENIA PAMIĘCI
• MYŚLI I TENDENCJE SAMOBÓJCZE

OGÓLNE ZASADY

POSTĘPOWANIA

1.

Bezpieczeństwo własne oraz
zapewnienie bezpieczeństwa
pacjentowi i otoczeniu !!!

• czasem konieczne zorganizowanie

pomocy innych służb (np. policji, straży
pożarnej- gdy pacjent przejawia agresję
lub zabarykadował się w mieszkaniu)

• przeszkolony personel (unieruchomienie)
• zachować czujność
• warunki bezpieczeństwa (drzwi,

niebezpieczne przedmioty)

• osoby trzecie w czasie badania
• inne osoby w pobliżu

2. Nawiązanie kontaktu z

pacjentem, ocena stanu
psychicznego

• cierpliwość i spokój
• aktywność i zdecydowanie
• empatia – współodczuwanie

( spotkaj chorego w jego świecie)

• rozpatrywanie objawów pacjenta

jako przejawów jego choroby
(terapia, a nie osąd zachowania)

• wysłuchanie i uwzględnienie

pragnień pacjenta

3. Wybór strategii i interwencji

terapeutycznej

• zastosowanie przymusu

bezpośredniego (jeśli konieczny)

• farmakoterapia

• hospitalizacja

Przymus bezpośredni

Zasady stosowania przymusu bezpośredniego:

 Zastosowanie środków przymusu jest

interwencją

terapeutyczną:

 Służy leczeniu, nie karaniu

 Np.: pomoc w odzyskaniu samokontroli

 Cierpliwe

dążenie do dialogu

, informowanie pacjenta

o podejmowanych działaniach i ich podstawach:

 Poinformować, że zgodnie z obowiązującym prawem

lekarz przejmuje odpowiedzialność za osobę, jeżeli

stwierdza zagrożenie dla jej życia lub zdrowia innych

osób

 Zdecydowana postawa

w realizacji podjętych decyzji

 Spokój

 Brak wahania

 Gotowość do odstąpienia od środków przymusu

 Często pacjent, widząc nieuchronność umieszczenia go w

szpitalu, izolatce, podania leku, biernie godzi się z

zaleceniami

 Rzeczowe wyjaśnienie sytuacji, połączone z okazaniem

współczucia a zarazem zdecydowanie w realizacji

działania powoduję bierną zgodę

 Przygotowanie interwencji

 Odpowiednia liczba osób

 Jedna osoba kieruje

 W pobliżu inne osoby gotowe udzielić pomocy

• Pacjent stwarzający bezpośrednie

zagrożenie – podstawy prawne

•

(Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego)

– Art. 21 - badanie psychiatryczne
– Art. 18 - przymus bezpośredni
– Art. 23 - osoba chora psychicznie
– Art. 24 - podejrzenie zaburzeń

psychicznych

• Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego

• Ustawa o Ochronie Zdrowia Psychicznego

(19.08.1994r.)

• Art. 21.

• 1. Osoba, której zachowanie wskazuje na to, że z

powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać

bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu

innych osób, bądź nie jest zdolna do zaspokajania

podstawowych potrzeb życiowych, może być poddana

badaniu psychiatrycznemu również bez jej zgody.

• 2. Konieczność przeprowadzenia takiego badania

stwierdza lekarz psychiatra, a w razie niemożności inny

lekarz.

• 3. W razie potrzeby lekarz przeprowadzający badanie

zarządza bezzwłoczne przewiezienie badanego do

szpitala. Przewiezienie takiej osoby z zastosowaniem

przymusu bezpośredniego powinno nastąpić w

obecności lekarza lub ratownika medycznego.

• 4. Lekarz, który przeprowadził badanie, odnotowuje to

w dokumentacji medycznej, wskazując na konieczność

podjęcia postępowania przymusowego.

• Art. 22.

• 1.    Przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do

szpitala psychiatrycznego następuje za jej pisemną

zgodą, jeśli lekarz po osobistym zbadaniu stwierdzi

wskazania do przyjęcia.

Art. 23.
1.Osoba chora psychicznie może być przyjęta do

szpitala psychiatrycznego również bez zgody tylko

wtedy, gdy jej dotychczasowe zachowanie wskazuje

na to, że z powodu tej choroby

zagraża

bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub

zdrowiu innych osób.

2.O przyjęciu do szpitala osoby bez zgody postanawia

lekarz psychiatra po osobistym jej zbadaniu i

zasięgnięciu w miarę możliwości opinii drugiego

lekarza psychiatry lub psychologa.

3.Lekarz jest obowiązany wyjaśnić choremu

przyczyny przyjęcia do szpitala bez zgody i

poinformować go o jego prawach.

4.Przyjęcie pacjenta do szpitala bez zgody zatwierdza

ordynator oddziału, na który pacjent został przyjęty

w ciągu 48 godzin od chwili przyjęcia. Kierownik

szpitala zawiadamia o powyższym sąd opiekuńczy w

ciągu 72 godzin od chwili przyjęcia.

5.Powyższe czynności odnotowuje się w dokumentacji

medycznej.

• Art. 24.
• 1. Osoba, której dotychczasowe

zachowanie wskazuje na to, że

z

powodu zaburzeń psychicznych zagraża
bezpośrednio

swojemu życiu albo życiu

lub zdrowiu innych

osób, a zachodzą

wątpliwości, czy jest ona chora
psychicznie

może być przyjęta do

szpitala psychiatrycznego bez zgody

w

celu wyjaśnienia tych wątpliwości

• 2. Pobyt w szpitalu nie może trwać

dłużej niż 7 dni.

• Stosowanie przymusu bezpośredniego

Zastosowanie środków przymusu jest interwencją

Zastosowanie środków przymusu jest interwencją

terapeutyczną

terapeutyczną

Art. 18.
1. Przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami

psychicznymi można stosować tylko wtedy, gdy osoby te

dopuszczają się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu

własnemu, życiu lub zdrowiu innej osoby, bezpieczeństwu

powszechnemu bądź w sposób gwałtowny niszczą

przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu.

2. O zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje lekarz,

który określa rodzaj zastosowanego środka przymusu oraz

osobiście nadzoruje jego wykonanie. W DPS – pielęgniarka,

która musi niezwłocznie zawiadomić lekarza. Fakt

zastosowania przymusu bezpośredniego odnotowuje się w

dokumentacji medycznej.

3. Zastosowanie przymusu bezpośredniego polega na

przytrzymywaniu, przymusowym zastosowaniu leków,

unieruchomieniu lub izolacji.

4. Przed zastosowaniem przymusu należy o tym uprzedzić

osobę i należy wybierać środek możliwie najmniej uciążliwy

dla tej osoby. Przy stosowaniu przymusu należy zachować

szczególną ostrożność i dbać o dobro tej osoby.

5. W razie potrzeby pogotowie ratunkowe, policja, straż

pożarna obowiązane są do udzielenia pomocy lekarzowi na

jego żądanie.