CHOROBY
JELIT
Objawy główne chorób jelit:
• ból brzucha (kolka),
• biegunka (diarhoe),
• zaparcie (obstipatio),
• wzdęcie
(meteorismus).
Objawy kolkowe mogą być
spowodowane:
spazmem mięśniówki (bóle
spastyczne),
rozciąganiem jelit,
bólami otrzewnowymi,
wskutek rozciągania, naciągania
krezki.
Ze względu na stopień nasilenia bóle
kolkowe możemy podzielić na:
łagodne (niepokój, przestępowanie z
nogi na nogę, oglądanie się na boki
lub na powłoki brzuszne),
umiarkowane (o większym nasileniu),
znacznego stopnia - duże (uderzanie
kończynami o brzuch, nagłe
upadanie, objawy szału).
Biegunka
Skutki:
utrata
płynów
ustrojowych
(odwodnienie),
utrata elektrolitów (Na, K, HCO3),
zagęszczenie krwi, hypowolemia,
hipoksja,
zaburzenie
równowagi
kwasowo-
zasadowej (kwasica metaboliczna),
hipoglikemia,
wzrost koncentracji mocznika w surowicy,
utrata
białka
(endogenny
rozpad,
niedostateczne wchłanianie i trawienia
białek).
Kolki u bydła
1.Jelitowa (enteralna)
a) Pasaż treści niezaburzony
-
urazowe zapalenie czepca i otrzewnej
- kwasica żwacza
- wzdęcie żwacza
- zapalenie trawieńca
- enteritis acuta
- skurcz jelit (spasmus intestini, enteralgia)
b) Pasaż treści zaburzony
- zatkanie ujścia czepcowo-księgowego
- skręt trawieńca
- wpochwienia jelit
- rozszerzenia i skręt jelita ślepego
- rozległe zapalenie otrzewnej
- skręt kreski dysku okrężnicy
3. Kolka pozajelitowa (extraenteralna)
- zatkanie przewodu żółciowego
- pyelonephritis
- urolithiasis
- cystitis
- torsio uteri
4. Kolka rzekoma
(w
przebiegu np.:)
- choroba Aujeszki
- ostre zatrucia
- ukłucia owadów
- mykotoksyny
Skurcz jelit
(spasmus intestini, enteralgia catarrhalis)
Z reguły dotyczy jelit cienkich, głównie u
koni.
Przyczyny: ostre zapalenie jelit, zbyt
zimne poidło, nadmiar wody, oszroniona
lub zmarznięta pasza, stany biegunkowe
na różnym tle.
Objawy: nagły niepokój, ból przez l -2
godziny, częste oddawanie rzadkiego kału
w małych ilościach,
często mija samoistnie
.
Leczenie: środki przeciwbólowe, środki
hamujące ruch jelit, wykluczyć zimną wodę
i złą karmę, krótkotrwała głodówka.
Zapalenie jelit (enteritis)
Proces przebiegający z zaburzeniem
czynności motorycznej, wydzielniczej i
wchłaniania.
Może przebiegać jako zapalenia:
nieżytowe (entritis catarrhalis),
krwotoczne (entritis huemorrhagica),
włóknikowe (enteritis fibrinosa).
» bakterie i wirusy,
» błędy żywieniowe (nagła zmiana, zapiaszczenie,
zepsucie itp. paszy, zbyt duża ilość pasz
wysokoenergetycznych),
» procesy chorobowe przedżołądków (kwasica,
zasadowica itp.),
» w przebiegu niektórych zatruć i chorób zakaźnych,
» zaburzenia gospodarki mineralnej (np.: niedobór
miedzi).
Przyczyny:
upośledzenie lub utrata łaknienia,
osowiałość,
biegunka,
kał – w różnym stopniu uwodniony, czasem
z domieszką krwi,
parcie na kał
podkasany brzuch,
zagęszczenie krwi
Objawy:
Choroba ma przebieg ostry lub
przewlekły.
W przewlekłym:
Kał zawiera dużą ilość śluzu.
Łaknienie jest zmienne, a pragnienie przeważnie
zwiększone.
Zwierzęta chudną i są apatyczne.
zastosowanie odpowiedniej diety (dobre siano,
zaprzestanie skarmiania paszami treściwymi i
kiszonkami),
podanie pozajelitowo, a najlepiej dożylnie
izotonicznych płynów elektrolitowych (w zależności
od stopnia odwodnienia ustroju i zagęszczenia
krwi).
w przypadkach infekcyjnych antybiotyki (gorączka,
krew w kale)
probiotyki
witaminy (B)
Leczenie:
Wpochwienie jelit
(invaginatio intestini)
Przy wzmożonej perystaltyce jelit dochodzi do nagłego
wejścia jednego odcinka jelita w drugi. Często
przyczyną są zmiany organiczne w przewodzie
pokarmowym (blizny, guzy, zrosty). Powoduje to ból,
zwężenie światła jelita oraz przekrwienie.
Usposabiająco działa wzrost ciśnienia w jamie
brzusznej. Najczęściej u sztuk młodych do 3 lat,
notowane zimą i wiosną.
Występuje przy przejściu jelita czczego w biodrowe, w
końcowym odcinku dysku okrężnicy i w jelicie ślepym.
U bydła wpochwienie małego stopnia może
występować fizjologicznie, jak też w okresie agonii.
W przebiegu choroby możemy wyróżnić trzy
okresy:
I) początkowy, trwa od 2 do 6 godzin: nagle pojawia
się ból (kolka wskutek wpochwienia), niepokój
różnego stopnia (oglądanie się na brzuch, ruchy
ogona, parcia do przodu, pokładanie się itp.),
II) posmutnienie, trwa do 2 dni: brak wydalania
kału, mniejsze nasilenie objawów kolkowych,
posmutnienie, w prostnicy kał z domieszką krwi
(badanie per rectum), zaburzenia w krążeniu,
III) autointoksykacja - zatrucie i wstrząs:
niewydolność serca znacznego stopnia, zaleganie,
zaburzenia świadomości, oziębienie obwodowych
części ciała, sinica błon śluzowych, śpiączka
(niedotlenienie mózgu).
Wpochwienie u bydła trwa stosunkowo długo, bo
nawet 6-9 dni, a wyjątkowo do 2 tygodni.
• Rozpoznanie: obraz kliniczny, badanie per
rectum (w dolnej części jamy brzusznej, za
kością łonową, duży kiełbasowaty lub
wielkości uda twór, bolesny przy palpacji
-zazwyczaj
choroba
dotyczy
jelita
biodrowego),
zmiana
zarysu
powłok
brzusznych.
• Leczenie: środki przeciwbólowe i
rozkurczowe oraz zabieg chirurgiczny
polegający na resekcji odcinka
wpochwionego.
Przeciwwskazane stosowanie środków
przeczyszczających.
Rozszerzenie,
przemieszczenie i skręt jelita
ślepego
(dilatatio, dislocatio et torsio
caeci)
Często dołącza się skręt okrężnicy.
Przyczyny i patogeneza: poprzedzone jest
rozszerzeniem przez gazy, przeładowanie
płynną treścią i gazem osłabia czynność
ruchową; ciężar ciągnie jelito ślepe do dołu
z jednoczesnym pociągnięciem więzadeł
(ligamentum ileocaecale);
Postacie:
rozszerzenie
z
nieznacznym
przemieszczeniem, rozszerzenie ze skrętem
w prawo, rozszerzenie ze skrętem w lewo.
Objawy: niestrawność, objawy kolkowe małego lub
średniego stopnia, niepokój, postawa kozła
gimnastycznego, posmutnienie, stękanie,
autointoksykacja, niewydolność krążenia,
zmiana zarysu powłok brzusznych – uwypuklenie dołu
głodowego po prawej stronie na całej długości,
napięcie powłok brzusznych (ostry brzuch),
zmniejszone lub brak wydalania kału lub powleczony
śluzem, włóknikiem, krwią, wypuk bębenkowy
niekiedy z podźwiękiem metalicznym, pluskanie
przy osłuchiwaniu, brak zmian w zakresie pola
stłumienia wątrobowego,
badanie per rectum: balonowaty lub rurowaty
cienkościenny twór w prawej górnej połowie jamy
brzusznej, przysłaniający nerkę.
głębokie wlewy z ciepłej wody,
środki przeciwbólowe,
punkcja jelita ślepego igłą wprowadzoną do
prostnicy lub punkcja od zewnątrz po
wykonaniu laparotomii, po upuszczeniu
gazów zwykle następuje samoistna
repozycja,
bardziej zalecana jest operacja, jak
najwcześniej.
Leczenie:
Skręt krezki dysku okrężnicy
(torsio mesenterici)
Przyczyny: upadek, tarzanie się (przy
znacznym
wypełnieniu
jelita
ślepego),
zmiany chorobowe w żwaczu, atonia.
Objawy: przebieg nadostry: kolka bardzo
silnie wyrażona, charakterystyczna postawa
wchodzenie przednimi kończynami do żłobu,
autointoksykacja, wzrost tętna i oddechów,
śmierć na skutek autointoksykacji.
Leczenie: operacyjne (zazwyczaj za późno).
Dochodzi do skrętu dysku okrężnicy wraz z
przylegającym jelitem czczym, niekiedy ślepym i
biodrowym, wokół kreski.