Diatermia krótkofalowa

• Diatermia krótkofalowa polega na

przegrzaniu tkanek pod wpływem
pola elektrycznego lub pola
magnetycznego wielkiej
częstotliwości. Wyróżnia się dwie
metody diatermii krótkofalowej:

– metodę kondensatorową,
– metodę indukcyjną.

Metoda kondensatorowa

diatermii krótkofalowej.

• W metodzie tej obiekt przegrzewany poddaje

się oddziaływaniu pola elektrycznego wielkiej

częstotliwości, zawartego między dwoma

okładkami kondensatora. Okładki te stanowią

dwie elektrody, które za pomocą przewodów

połączone są z aparatem do diatermii

krótkofalowej.

• Elektrody używane w kondensatorowej

metodzie diatermii krótko falowej można

podzielić na:

– elektrody kondensatorowe sztywne,

– elektrody kondensatorowe miękkie,

– elektrody kondensatorowe specjalnego kształtu.

Elektroda kondensatorowa

sztywna

• składa się z dwóch podstawowych części,

a mianowicie:

– metalowej płyty elektrodowej, która stanowi

okładkę kondensatora,

– obudowy elektrody.

• Płyta elektrodowa jest okrągłą, płaską i

sztywną płytką metalową, pośrodku której
umocowany jest sworzeń, służący do
osiowego przemiesz czania płyty
elektronowej wewnątrz obudowy.

• Ta część obudowy, która jest zwrócona do

ciała chorego, wykonana jest ze szkła, druga

zaś, będąca tylną częścią obudowy — z

ebonitu.

• Wystająca z trzonka część sworznia łączy się

z końcówką przewodu elektrody. Obudowa

elektrody spełnia ważną rolę, ponieważ chroni

chorego i osobę obsługującą przed

bezpośrednim zetknięciem z płytką elektrody

• Płyty elektrodowe mają typowe średnice.

Elektrody aparatu do diatermii krótkofalowej

Diamat G-10 — mają średnice: 40 mm, 75

mm i 128 mm.

• Elektrody sztywne zamocowuje się

na wysięgniku aparatu. Konstrukcja
wysięgników umożliwia dowolne
ustawienie elektrod.

Elektroda kondensatorowa

miękka

• jest wykonana w postaci prostokątnej

elastycznej płyty. Wewnątrz płyty znajduje

się folia lub siatka metalowa pokryta

warstwą materiału izolującego. Zewnętrzną

warstwę izolującą stanowi filc lub guma.

Folia lub siatka metalowa połączona z

przewodem elektrody spełnia w danym

wypadku rolę okładki kondensatora.

Rozmiary elektrod miękkich, wchodzących

w skład wyposażenia aparatu Diamat G-10,

wynoszą: 120x 180 mm oraz 180x240 mm.

• Elektrod miękkich używa się do zabiegów

diatermii krótkofalowej w okolicach o nierównej

powierzchni ciała, ponieważ umożliwiają one

zachowanie jednakowej odległości od skóry

• Używa się ich również — ze względu na ich dużą

powierzchnię — do rozległych przegrzewań.

• Odpowiednią odległość elektrody od skóry

uzyskuje się przez podłożenie pod elektrodę

miękkich podkładek z dziurkowanego filcu lub

gumy piankowej.

• Elektrody miękkie umocowuje się za pomocą

woreczka z piaskiem lub opaski elastycznej.

Elektrody kondensatorowe

specjalne

• stanowiące odmianę elektrod

sztywnych, służą do wykonywania
specjalnych zabiegów. Spośród
kondensatorowych elektrod
specjalnych wymienić należy elektrodę
do wykonywania diatermii przez
pochwę, elektrodę do wykonywania
diatermii okolica dołu pachowego oraz
elektrodę do diatermii czyraków.

• Na rozkład linii sił pola elektrycznego

zawartego między dwiema elektrodami

kondensatorowymi, a zatem na ilość ciepła

wydzielonego w tkankach poddanych jego

działaniu, wpływają następujące czynniki:

–

rozmiary elektrod w stosunku do obiektu

przegrzewanego,

–

oddalenie elektrod od obiektu,

–

wzajemne ułożenie elektrod,

–

rodzaj dielektryku, znajdującego się między

elektrodami a skórą

•

Pole elektryczne między elektrodami

kondensatorowymi wykazuje jednorodne

natężenie tylko w takim przypadku, gdy

odległość między elektrodami jest mała

Praktycznie jednak takie okoliczności występują

rzadko przy wykonywaniu diatermii

krótkofalowej. Zwykle obiekt przegrzewany jest

większy od powierzchni elektrod.

•

Dostatecznie duże, równej wielkości elektrody

umieszczone w takiej samej odległości od

obiektu zapewniają względnie równomierny

rozkład natężenia zawartego między nimi pola

elektrycznego.

.

Układ linii sił w przypadku małej odległości

między elektrodami kondensatorowymi

Układ linii sił w przypadku dużych elektrod
umieszczonych w jednakowej odległości od

obiektu

• Jak widać na niej, największe zagęszczenie

linii sił pola występuje wzdłuż osi środkowej

obiektu przegrzewanego i maleje ku

obwodowi. Jeśli w tym samym przypadku

jedną z elektrod zbliżyć do powierzchni

obiektu, to występuje zagęszczenie linii sił

pola elektrycznego w pobliżu tej elektrody

(ryc. 124), co powoduje większe przegrzanie

tkanek w tej okolicy. Elektroda umieszczona

bliżej obiektu spełnia rolę elektrody czynnej,

tzn. skupiającej linie sił pola elektrycznego,

druga zaś — elektrody biernej, czyli

rozpraszającej.

Układ linii sił w przypadku zbliżenia

jednej z elektrod do obiektu

• Użycie dwóch elektrod równej

wielkości, jednak znacznie
mniejszych od obiektu
przegrzewanego i umieszczonych w
znacznej od niego odległości
powoduje rozproszenie linii sił pola, a
w związku z tym słabe przegrzanie
tkanek

Układ linii sil w przypadku zastosowania

małych elektrod umieszczonych w

jednakowej odległości od obiektu

• Optymalne warunki przegrzania

uzyskuje się przy zastosowaniu
dużych elektrod równej wielkości,
oddalonych na odpowiednią
odległość od obiektu. Linie sił pola
elektrycznego ulegają wówczas
zagęszczeniu. W takich warunkach
dochodzi do równomiernego
przegrzania

Układ linii sił w przypadku zastosowania

dużych elektrod umieszczonych w

odpowiedniej odległości od obiektu

• zbliżenie jednak tych elektrod do

obiektu powoduje odmienny skutek,
bowiem linie sił pola ulegają
zagęszczeniu w częściach obiektu
najbardziej zbliżonych do elektrod, w
wyniku czego przegrzanie występuje
w powierz chownych warstwach
obiektu

Układ linii sił w przypadku zbyt małej

odległości od obiektu

• Zastosowanie dwóch elektrod o

różnej powierzchni powoduje, że
elektroda o mniejszej powierzchni
skupia linie sił pola, jest zatem
elektrodą czynną, druga zaś linie te
rozprasza i jest elektrodą bierną. Jest
oczywiste, że większe przegrzanie
tkanek wystąpi pod elektrodą
czynną.

Układ linii sil w przypadku zastosowania

elektrod różnych rozmia rów umieszczonych

w niejednakowej odległości od obiektu

• Natężenie pola zależy również od rodzaju

dielektryku znajdującego się między
elektrodami a skórą. Duże różnice między
stałymi dielektrycznymi powietrza i tkanek
ludzkich powodują załamanie na powierzchni
skóry wszystkich linii sił pola, które nie
przebiegają osiowo między elektrodami. W
wyniku załamania powstaje zagęszczenie linii
sił na powierzchni obiektu i jego przegrzanie,
które określa się jako przegrzanie strefy
brzegowej.

• Nie wolno zapominać, że zagęszczenie linii sił

pola i przegrzanie występują na wszystkich

nierównościach obiektu przegrzewanego, co

określa się jako efekt szczytowy. Przegrzanie to

można zmniejszyć przez oddalenie elektrod od

obiektu lub, jeśli to jest możliwe, równoległe

ustawienie elektrody do płaszczyzny nierówności.

•

Podobnie znaczne zagęszczenie linii sił pola

występuje w miejscu zetknięcia dwóch części

obiektu przegrzewanego, np. kolan przy diatermii

obydwu stawów kolanowych, czy też palców. W

celu uniknięcia przegrzania miejsca stykania się

części ciała rozdziela się podkładką filcową.

• Zagęszczenie linii sił pola elektrycznego występuje

również na ciałach metalowych umieszczonych w

polu elektrycznym zawartym między elekt rodami

kondensatorowymi. Z tego względu przed zabiegiem

diatermii krótkofalowej należy usunąć z zasięgu pola

wszystkie przedmioty metalowe, jak np. kolczyki,

klamry, spinki, zegarki, klucze itp. Obecność w

tkankach poddawanych diatermii ciał metalowych, w

postaci odłamków, gwoździ chirurgicznych, płytek,

śrub, czy też szwów drucianych, znajdujących się

tam w następstwie zabiegów ortopedycznych,

stanowi przeciwwskazanie do wykonywania

przegrzewania. Silnemu przegrzaniu ulegają również

opatrunki wilgotne, opatrunki z maścią oraz odzież i

bielizna przesiąknięte potem.

. Zagęszczenie linii sił na ciele

obcym metalicznym

Metoda indukcyjna

diatermii krótkofalowej.

• Oddziaływanie pola mag netycznego

wielkiej częstotliwości na obiekt
przegrzewany uzyskuje się w dwojaki
sposób:

– przez umieszczenie obiektu wewnątrz

zwojnicy,

– przez oddziaływanie na obiekt

rozproszonego pola magnetycznego
zwojnicy.

W metodzie indukcyjnej

stosuje się następujące

elektrody:

• elektrodę kablową — w postaci

elastycznego przewodu metalowego,
otoczonego grubą warstwą masy
izolującej; elektrodę tę można
nawijać na
obiekt przegrzewany, np. kończynę,
lub też układać ją w zwoje w jednej
płaszczyźnie

elektrodę indukcyjną,

• zwaną również monodą lub minodą

zasadniczym elementem tego rodzaju
elektrody jest zwojnica z rurki
metalowej, składająca się z dwóch —
czterech zwojów (zwojnica jest
umieszczona w obudowie z bakelitu);
elektrodę indukcyjną zamocowuje
się na wysięgniku aparatu do
diatermii krótkofalowej.

Elektroda indukcyjna

• w metodzie indukcyjnej najlepiej przegrzewają się

tkanki o dużej przewodności np. naczynia

krwionośne czy mięśnie, podczas gdy w skórze i

tkance tłuszczowej ilość wydzielanego ciepła jest

mała, ponieważ wykazują one małą przewodność.

• Na wytwarzanie ciepła w różnych warstwach tkanek

wpływa również częstotliwość prądu płynącego w

zwojnicy, liczba i kształt jej zwojów oraz ułożenie w

stosunku do obiektu przegrzewanego. W metodzie

indukcyjnej wytwarzanie ciepła występuje jedynie

na niewielkiej głębokości tkanek. Głębokość

przegrzania można nieco zwiększyć przez oddalenie

elektrody od skóry.

• Metoda indukcyjna znajduje

zastosowanie w przegrzewaniu
tkanek umiejscowionych w
niewielkiej odległości od skóry,
głównie tkanki mięśniowej.

Ogólne zasady obowiązujące przy

wykonywaniu zabiegów diatermii

krótkofalowej

•

obowiązuje ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza specjalisty;

•

należy dobrać odpowiednie elektrody i ułożyć je w taki sposób

i w takiej odległości od przegrzewanej części ciała, aby

zapewnić optymalne

oddziaływanie energii pola elektrycznego czy też

magnetycznego na

tkanki;

•

konieczne jest usunięcie z zasięgu pola elektrycznego lub

magnetycznego wszystkich przewodów metalowych;

•

w przypadku stykania się dwóch powierzchni obiektu

przegrzewane

go, np. ud, należy rozdzielić je podkładką filcową;

•

chorych należy rozbierać do zabiegu, ponieważ wilgotna

odzież

i bielizna mogą ulec znacznemu przegrzaniu i spowodować

oparzenie;

należy również sprawdzić, czy w miejscu wykonywania

diatermii nie

znajdują się opatrunki

•

chorego należy poinformować, że w czasie zabiegu

nie wolno

poruszać się i dotykać aparatu;

•

w czasie zabiegu należy kontrolować zachowanie

się chorego, jego

doznania i samopoczucie; szczególna ostrożność

obowiązuje przy wykonywaniu zabiegów w okolicy

głowy i brzucha; w przypadku wystąpienia sinicy

lub duszności zabieg należy przerwać i

natychmiast wezwać lekarza;

•

równie ostrożnie należy wykonywać zabiegi u

dzieci i ciężko chorych, których nie wolno

pozostawiać bez nadzoru;

•

przewody łączące aparat z elektrodami nie mogą

przylegać bezpośrednio do skóry, ponieważ mogą

spowodować jej oparzenie; z tych względów

należy pod przewody podkładać podkładki filcowe;

•

zabiegi diatermii krótkofalowej należy wykonywać na

leżankach

drewnianych, nie zawierających części i elementów

metalowych (przykrywanie ich ceratą lub dermą

plastykową nie jest wskazane, ponieważ materiały te mogą

wykazywać właściwości półprzewodnikowe); nie wolno

wykonywać zabiegów na leżankach metalowych;

•

obowiązuje dbałość o aparaturę; powinna ona być

poddawana

okresowej kontroli technika-konserwatora, należy zawsze

pamiętać o konieczności właściwego uziemienia aparatury;

•

aparatury do diatermii nie wolno ustawiać w pobliżu

instalacji

wodociągowej, ponieważ stwarza to warunki, w których

może nastąpić

porażenie prądem osoby obsługującej lub chorego.

Działanie biologiczne

diatermii krótkofalowej.

• Działanie diatermii kró tkofalowej

opiera się na wpływie ciepła na tkanki

ustroju. Różnica między diatermią

krótkofalową a innymi metodami

ciepłoleczniczymi polega na tym, że

w przypadku diatermii krótkofalowej

ciepło wytwarza się wewnątrz tkanek.

Jest to więc ciepło endogenne w

odróżnieniu od ciepła egzogennego,

dostarczanego do ustroju z zewnątrz.

Działanie

• rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz

zwiększenie ich przepuszczalności,

• zwiększenie przepływu krwi tętniczej,

• przyspieszenie procesów wchłaniania

tkankowego,

• przyspieszenie komórkowej przemiany

materii,

• wzrost liczby leukocytów w tkankach

przegrzewanych,

• obniżenie pobudliwości nerwowo-mięśniowej,

• działanie przeciwbólowe,

• obniżenie napięcia mięśni

Dawkowanie diatermii

krótkofalowej.

• Dawkę określa się na podstawie

następujących kryteriów:

– odczuwanie przez chorego ciepła w

czasie zabiegu diatermii,

– czas trwania zabiegu,
– rodzaj i umiejscowienie procesu

chorobowego,

– obserwacja chorego w czasie

wykonywania diatermii krótkofalowej.

dawkowanie oparte na doznaniach cieplnych

chorego poddanego diatermii

• dawka I — atermiczna — nieco mniejsza

od granicy odczuwania ciepła,

• dawka II — oligotermiczna — powodująca

odczucie bardzo łagodnego ciepła,

• dawka III — termiczna — przy której chory

odczuwa przyjemnie wyraźne ciepło,

• dawka IV — hipertermiczna — przy której

chory odczuwa silnie ciepło, jednak bez
nieprzyjemnych, bolesnych wrażeń.

• Jako zasadę przyjęto uzależniać wielkość

dawki od stadium procesu chorobowego.

W stadiach ostrych i podostrych choroby

stosuje się dawki słabe, I lub II, w

przewlekłych zaś procesach chorobowych

— dawki silniejsze, III lub IV.

• Czas zabiegu diatermii krótkofalowej

waha się zwykle od 5 do 20 minut, w

zależności od wskazań i zastosowanej

dawki

• Zabiegi wykonuje się codziennie lub co

drugi dzień. Nie należy stosować dłuższych
serii aniżeli 15 zabiegów.

• W przypadku stwierdzenia w czasie

leczenia objawów przedawkowania, takich
jak wzmożenie dolegliwości bólowych,
rozprzestrzenienie się proce su zapalnego,
utrzymujące się bóle głowy czy
wystąpienie gorączki, należy zastosować
przerwę w zabiegach.

WSKAZANIA DO DKF-u

(diatermia krótkofalowa)

• ostre i przewlekłe zapalenie stawów

• zapalenia okołostawowe

• stany pourazowe

• choroby ze wskazaniem do ciepła

• mięśniobóle

• zwyrodnienia kręgosłupa

• entezopatie

• zapalenie pochewek ścięgnistych

• przewlekłe zapalenie nerwów

• przewlekłe zapalenie krtani, ucha, migdałków, zatok obocznych nosa

• odmroziny

• przewlekły nieżyt oskrzeli

• stan po przebytym zapaleniu opłucnej

• zapalenie płuc

• zapalenie pęcherza moczowego

• przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego i przydatków kobiecych

• zaburzenia czynności dokrewnej jajników....

PRZECIWWSKAZANIA DO

DKF

•

nowotwory

•

stany po leczeniu jonizującym

•

epilepsja

•

choroby z przeciwwskazaniem do ciepła

•

gruźlica płuc

•

podostre stany zapalne

•

ciąża

•

menstruacja

•

metale wewnątrz i na zewnątrz organizmu

•

zaburzenia ukrwienia obwodowego

•

skłonność do krwawień z układu pokarmowego i dróg oddechowych

•

stany z wysoką gorączką

•

wylewy krwawe do narządów wewnętrznych

•

ropne stany zapalne ucha środkowego i pęcherza żółciowego

•

obrzęki

•

ropnie

•

żylaki

•

zakrzepowe zapalenie żył

•

rozrusznik serca

•

zbyt młody wiek

Budowa, działanie i obsługa aparatu

do diatermii krótkofalowej Diamat G-10

• Jest to aparat zasilany z sieci 220 V, 50 Hz,

wytwarzający drgania elektromagnetyczne o
częstotliwości 27,12 MHz + 0,6%.
Maksymalna moc wyjściowa aparatu wynosi
350 W + 10- 5%; polega ona na regulacji
skokowej w 14 stopniach. Dzięki
wyposażeniu w specjalny układ elektro niczny
aparat automatycznie zestraja w czasie
zabiegu obwód leczniczy z układem
wytwarzającym drgania elektromagnetyczne.