Państwowy system

nadzoru

i kontroli nad

warunkami pracy

• Prawny - stanowiący integralną część gałęzi

prawa,

jaką jest prawo pracy, mówi nam o

normach

prawnych i ich usytuowaniu w hierarchii źródeł

prawa dotyczących bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia.

• Organizacyjny - obrazuje system organizacji

ochrony
pracy na szczeblu państwa, zakładu
oraz organów
uczestniczących w tworzeniu, a także
kontrolowaniu
bezpieczeństwa i higieny pracy w
Polsce.

Systemie ochrony pracy w
Polsce

cd

Podstawy prawne w zakresie

BHP

cd

System ochrony pracy w Polsce

cd

Rada Ochrony Pracy

cd

 W skład Rady wchodzą przedstawiciele:

 rządu,

 pracodawców ,

pracowników,

 posłowie i senatorowie,

 wybitni specjaliści z dziedziny bezpieczeństwa i higieny
pracy.

 Organ ten, umocowany przy Sejmie RP, zgodnie z ustawą
o Państwowej Inspekcji Pracy, ma sprawować nadzór nad jej

działaniem.

Istotne znaczenie w tym systemie mają również instytuty
naukowo-
badawcze, powołane do prowadzenia prac naukowo-
badawczych
w dziedzinie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia.

Ochrona warunków pracy

na terenie zakładu pracy i

instytucji

cd

 Na szczeblu zakładu pracy istnieją różne podmioty, do
których
obowiązków należy tworzenie warunków pracy lub społeczny
nadzór
i kontrola nad tymi warunkami.

 Podstawowym podmiotem, którego obowiązkiem w zakładzie
pracy
jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy, jest
pracodawca (art.15 k.p.), który swoje obowiązki realizuje za
pomocą
wyspecjalizowanych służb bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz
lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.

W kształtowaniu bezpiecznych warunków pracy w zakładzie
pracy,
uczestniczą też sami pracownicy poprzez konsultacje oraz -
jako
organ opiniodawczo-doradczy - komisja ds. bhp.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. nr 78, poz. 483)

Art. 24

Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej.

Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy.

Art. 66

1. Każdy  ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków

pracy. Sposób realizacji

tego prawa oraz Obowiązki pracodawcy określa ustawa.

Art. 68

1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze

publiczne zapewniają

równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej

ze środków publicznych.

Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.

3. Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej

opieki zdrowotnej

dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i

osobom w podeszłym

wieku.

             

cd

Ochrona pracy

cd

• Akty prawne powszechnie obowiązujące, stanowione przez
upoważnione do tego
organy oraz porozumienia zawierane pomiędzy partnerami
społecznymi,
obowiązujące grupy, które takie porozumienia zawarły. Do
przepisów powszechnie
obowiązujących należą również przepisy zaliczane do przepisów
prawa pracy, takie
jak ustawy ustanawiające nadzór i kontrolę nad warunkami pracy, a
także przepisy
dotyczące innych dziedzin prawa, jednakże regulujące sprawy z
zakresu bhp. Do
takich przepisów należy prawo budowlane, prawo górnicze i
geologiczne czy też
prawo atomowe. Do grupy przepisów powszechnie obowiązujących
należy zaliczyć
również niektóre normy techniczne.

• Zasady bhp, nie określone w prawie, reguły bezpiecznego
postępowania, wymagane
przy wykonywaniu określonej pracy (czynności), wynikające z
doświadczenia oraz
przesłanek naukowych i technicznych.

• Pozostałe przepisy, będące na podstawie art. 9 k.p przepisami
prawa pracy, można
podzielić na przepisy:
- stanowione w drodze porozumienia zawartego pomiędzy
partnerami społecznymi,
- wewnątrzzakładowe regulaminy pracy, regulującym sprawy z
zakresu bhp,
- zasady bhp są regułami pozaprawnymi wynikającymi z
doświadczenia życiowego
oraz przesłanek naukowych i technicznych.  

Źródła prawa dotyczących BHP

cd

Ustawą określającą prawa i obowiązki obywateli w zakresie
wynikającym z Konstytucji RP jest Kodeks pracy. Podstawowe
uregulowania kodeksowe w zakresie bhp znajdują się w:

Kodeksu pracy wskazuje na inne źródła prawa pracy,
szczególnie zaś porozumienia normatywne zawierane między
partnerami socjalnymi, tj. układy zbiorowe i inne
porozumienia zbiorowe, np. akty wewnątrzzakładowe
stanowione w formie regulaminów i statutów.

Źródła prawa dotyczących BHP

w Kodeksie pracy

cd

 Dziale IX dotyczącym „Zatrudnianie młodocianych”.,

Dziale X dotyczącym „Bezpieczeństwa i higieny pracy”.

Rozdział I. Art. 207. Podstawowe obowiązki pracodawcy

§1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i

higieny pracy…

§2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników

poprzez

zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy

odpowiednim

wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności

pracodawca jest

obowiązany:

1. organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i

higieniczne

warunki pracy,

2. zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia

uchybień w tym

zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,

6. zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń

wydawanych

przez organy nadzoru nad warunkami pracy,

7. zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

 Dział 10 Kodeksu pracy

- BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

cd

Rozdział II b. Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy

Art. 18.4. [Państwowa Inspekcja Pracy. Państwowa Inspekcja

Sanitarna].

§ 1. Nadzór i kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym

przepisów i zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy, sprawuje Państwowa

Inspekcja Pracy.

§ 2. Nadzór i kontrolę przestrzegania zasad, przepisów higieny

pracy

i warunków środowiska pracy sprawuje Państwowa Inspekcja

Sanitarna.

§ 3. Organizację i zakres działania inspekcji, o których mowa w § 1

i 2,

określają odrębne przepisy.

Nadzór oraz kontrola

przestrzegania prawa pracy

cd

Rozdział II b. Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy

Art. 18.5. [Społeczna Inspekcja Pracy].

§ 1. Społeczną kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym

przepisów
i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, sprawuje
społeczna
inspekcja pracy.

§ 2. Organizację, zadania i uprawnienia społecznej
inspekcji pracy

oraz zasady jej współdziałania z Państwową Inspekcją
Pracy
i innymi państwowymi organami nadzoru i kontroli
określają

odrębne przepisy.

Nadzór oraz kontrola

przestrzegania prawa pracy

cd

Na szczeblu zakładu pracy istnieją różne podmioty,
do których obowiązków należy tworzenie warunków
pracy lub społeczny nadzór i kontrola nad tymi
warunkami.

Podstawowym podmiotem, którego obowiązkiem w
zakładzie
pracy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych
warunków
pracy, jest pracodawca, który swoje obowiązki
realizuje za
pomocą:

 wyspecjalizowanych służb bezpieczeństwa i
higieny pracy,

 lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad
pracownikami,

 pracownicy poprzez konsultacje,

 organu opiniodawczo-doradczego - komisje ds.
bhp.

Nadzór oraz kontrola

przestrzegania prawa pracy

na szczeblu zakładu pracy

cd

Organami przedstawicielskimi w dziedzinie bhp są:

• związki zawodowe ,

• społeczny inspektor pracy,
które pełnią przede wszystkim funkcje nadzorczo-kontrolne w zakresie
przestrzegania przez pracodawcę obowiązku zapewnienia bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy.

Państwowe organy nadzoru nad warunkami pracy mają prawo
wymierzania mandatu karnego za nieprzestrzeganie przepisów i zasad
bhp, ale w uprawnienia quasi egzekucyjne został wyposażony również
społeczny inspektor pracy. Tym uprawnieniem jest prawo wydawania, w
formie pisemnej, zaleceń dotyczących usunięcia stwierdzonych
uchybień.

Przepisy ustawy o społecznej inspekcji pracy przewidują możliwość
ukarania karą grzywny pracodawcy, który nie spowodował usunięcia
uchybień wskazanych w zaleceniu społecznego inspektora pracy.

Pracodawca może odwołać się od wydanego zalecenia do właściwego
inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy.

Organy przedstawicielskie w

zakresie przestrzegania prawa

pracy

cd

Literatura, materiały źródłowe

cd

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!