RYZYKO CHORÓB

RYZYKO CHORÓB

PRZEWLEKŁYCH A BRAK

PRZEWLEKŁYCH A BRAK

AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ



Blisko 70% dorosłych w USA nie

Blisko 70% dorosłych w USA nie

podejmuje aktywności fizycznej , albo

podejmuje aktywności fizycznej , albo

jest zbyt mało aktywna !

jest zbyt mało aktywna !



Jeden na 10ciu Amerykanów umiera z

Jeden na 10ciu Amerykanów umiera z

tego powodu !

tego powodu !

Brak aktywności a

Brak aktywności a

starzenie się

starzenie się



Trzy tygodnie nieprzerwanego

Trzy tygodnie nieprzerwanego

leżenia w łóżku powoduje u

leżenia w łóżku powoduje u

zdrowych ochotników :

zdrowych ochotników :



Utratę masy mięśniowej

Utratę masy mięśniowej



Masy kostnej

Masy kostnej



Zmniejszenie pojemności minutowej

Zmniejszenie pojemności minutowej

i rzutu serca o 30%

i rzutu serca o 30%



zaburzenia ortostatyczne

zaburzenia ortostatyczne



Upośledzenie układu odpornościowego

Upośledzenie układu odpornościowego



Wzrost oporności na insulinę

Wzrost oporności na insulinę



Oraz zmniejszenie wydolności fizycznej

Oraz zmniejszenie wydolności fizycznej



DO PODOBNYCH ZMIAN DOCHODZI

DO PODOBNYCH ZMIAN DOCHODZI

WRAZ Z WIEKIEM ,A BRAK AKTYWNOŚCI

WRAZ Z WIEKIEM ,A BRAK AKTYWNOŚCI

JEST TEGO PRZYCZYNĄ

JEST TEGO PRZYCZYNĄ

CHOROBY

CHOROBY

PRZEWLEKŁE , GENY

PRZEWLEKŁE , GENY

CZY ŚRODOWISKO ?

CZY ŚRODOWISKO ?

Geny ZMIENIAJĄ SIĘ WOLNO !

Geny ZMIENIAJĄ SIĘ WOLNO !

Natomiast środowisko może

Natomiast środowisko może

ulegać szybkim , gwałtownym

ulegać szybkim , gwałtownym

zmianom .

zmianom .



ŚRODOWISKO, W KTÓTYM ŻYJEMY I NASZ

ŚRODOWISKO, W KTÓTYM ŻYJEMY I NASZ

STYL ŻYCIA WPŁYWA NA NASZE

STYL ŻYCIA WPŁYWA NA NASZE

ŚRODKOWISKO KOMÓRKOWE, A NASZE

ŚRODKOWISKO KOMÓRKOWE, A NASZE

GENY REAGUJĄ NA TE SUBKOMÓRKOWE

GENY REAGUJĄ NA TE SUBKOMÓRKOWE

ZMIANY PATOLOGICZNĄ NADMIERNĄ LUB

ZMIANY PATOLOGICZNĄ NADMIERNĄ LUB

ZMNIEJSZONĄ EKSPRESJĄ RÓŻNYCH

ZMNIEJSZONĄ EKSPRESJĄ RÓŻNYCH

PRODUKTÓW GENOWYCH I W

PRODUKTÓW GENOWYCH I W

KONSEKWENCJI KLINICZNĄ MANIFESTACJĄ

KONSEKWENCJI KLINICZNĄ MANIFESTACJĄ

CHOROBY.

CHOROBY.

UMIARKOWANA

UMIARKOWANA

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W

CELU ZAPOBIEGANIA

CELU ZAPOBIEGANIA

CHOROBOM PRZEWLEKŁYM

CHOROBOM PRZEWLEKŁYM



WYNIKI BADAŃ

WYNIKI BADAŃ

EKSPERYMENTALNYCH I

EKSPERYMENTALNYCH I

INTERWENCYJNYCH WSKAZUJĄ

INTERWENCYJNYCH WSKAZUJĄ

JEDNOZNACZNIE, ŻE U OSÓB,

JEDNOZNACZNIE, ŻE U OSÓB,

KTÓRE WYKAZUJĄ NAWET

KTÓRE WYKAZUJĄ NAWET

MINIMALNA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ

MINIMALNA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ

DOCHODZI DO ISTOTNEGO

DOCHODZI DO ISTOTNEGO

ZMNIEJSZENIA CZĘSTOŚCI CHORÓB

ZMNIEJSZENIA CZĘSTOŚCI CHORÓB

PRZEWLEKŁYCH.

PRZEWLEKŁYCH.

KLINICZNA MANIFESTACJA

KLINICZNA MANIFESTACJA

BRAKU AKTYWNOŚCI

BRAKU AKTYWNOŚCI

FIZYCZNEJ

FIZYCZNEJ

OTYŁOŚĆ

OTYŁOŚĆ

Korzyści ze zwiększenia

Korzyści ze zwiększenia

codziennej aktywności fizycznej:

codziennej aktywności fizycznej:

zmniejszenie otyłości brzusznej i

zmniejszenie otyłości brzusznej i

trzewnej w sposób zależny od

trzewnej w sposób zależny od

zakresu aktywności.

zakresu aktywności.

Potencjalne mechanizmy -

Potencjalne mechanizmy -

nieznane.

nieznane.

CUKRZYCA TYPU 2

CUKRZYCA TYPU 2

KORZYŚCI - zwiększenie wrażliwości

KORZYŚCI - zwiększenie wrażliwości

mięśni szkieletowych biorących

mięśni szkieletowych biorących

udział w ćwiczeniach na insulinę

udział w ćwiczeniach na insulinę

oraz tolerancji glukozy w całym

oraz tolerancji glukozy w całym

organizmie.

organizmie.

MECHANIZM – zwiększenie

MECHANIZM – zwiększenie

translokacji białka GLUT4 do

translokacji białka GLUT4 do

sarkolemmy.

sarkolemmy.

DYSLIPIDEMIA

DYSLIPIDEMIA

KORZYŚCI - zwiększenie

KORZYŚCI - zwiększenie

oczyszczania krwi z trójglicerydów,

oczyszczania krwi z trójglicerydów,

chylomikronów i VLDL przez mięśnie

chylomikronów i VLDL przez mięśnie

aktywne w czasie ćwiczeń.

aktywne w czasie ćwiczeń.

MECHANIZM – zwiększenie

MECHANIZM – zwiększenie

transkrypcji genów i białek

transkrypcji genów i białek

odpowiedzialnych za wychwyt

odpowiedzialnych za wychwyt

kwasów tłuszczowych, transport i

kwasów tłuszczowych, transport i

utlenianie.

utlenianie.

MIAŻDŻYCA

MIAŻDŻYCA

KORZYŚCI – zwiększenie średnicy

KORZYŚCI – zwiększenie średnicy

światła tętnic wieńcowych.

światła tętnic wieńcowych.

MECHANIZM – tlenek azotu hamuje

MECHANIZM – tlenek azotu hamuje

proliferację mięśni gładkich naczyń,

proliferację mięśni gładkich naczyń,

agregację płytek krwi i przyleganie

agregację płytek krwi i przyleganie

monocytów

monocytów

NADCIŚNIENIE

NADCIŚNIENIE

TĘTNICZE

TĘTNICZE

KORZYŚCI – regularne ćwiczenia

KORZYŚCI – regularne ćwiczenia

zmniejszają spoczynkowe ciśnienie

zmniejszają spoczynkowe ciśnienie

krwi i przerost lewej komory u

krwi i przerost lewej komory u

mężczyzn rasy czarnej z ciężkim

mężczyzn rasy czarnej z ciężkim

nadciśnieniem.

nadciśnieniem.

MECHANIZM – rozszerzający wpływ

MECHANIZM – rozszerzający wpływ

na mięśnie gładkie, w których

na mięśnie gładkie, w których

pośredniczy tlenek azotu.

pośredniczy tlenek azotu.

1.NACZYNIOWE

1.NACZYNIOWE

KORZYŚCI – zwiększenie

KORZYŚCI – zwiększenie

spoczynkowej i wysiłkowej

spoczynkowej i wysiłkowej

pojemności wyrzutowej,

pojemności wyrzutowej,

zmniejszenie spoczynkowej i w

zmniejszenie spoczynkowej i w

czasie submaksymalnego

czasie submaksymalnego

wysiłku fizycznego częstości

wysiłku fizycznego częstości

akcji serca oraz zwiększenie

akcji serca oraz zwiększenie

gęstości naczyń włosowatych.

gęstości naczyń włosowatych.

2. KRĄŻENIOWE

2. KRĄŻENIOWE

dusznica bolesna/ zawał serca/

dusznica bolesna/ zawał serca/

zastoinowa niewydolność serca

zastoinowa niewydolność serca

KORZYŚCI – zmniejszenie ryzyka zgonu o

KORZYŚCI – zmniejszenie ryzyka zgonu o

20-25% po zawale serca. Poprawa

20-25% po zawale serca. Poprawa

czynności śródbłonka, tlenowego

czynności śródbłonka, tlenowego

metabolizmu mięśni szkieletowych,

metabolizmu mięśni szkieletowych,

pojemności wyrzutowej (poprzez

pojemności wyrzutowej (poprzez

zmniejszenie obciążenia następczego).

zmniejszenie obciążenia następczego).

MECHANIZM – tlenek azotu pochodzący ze

MECHANIZM – tlenek azotu pochodzący ze

śródbłonka powoduje relaksację

śródbłonka powoduje relaksację

przylegających komórek mięśni gładkich.

przylegających komórek mięśni gładkich.

3. NACZYNIA

3. NACZYNIA

MÓZGOWE

MÓZGOWE

UDAR NIEDOKRWIENNY MÓZGU

UDAR NIEDOKRWIENNY MÓZGU

KORZYŚCI – zmniejszenie

KORZYŚCI – zmniejszenie

całkowitego ryzyka udaru oraz udaru

całkowitego ryzyka udaru oraz udaru

niedokrwiennego w sposób zależny

niedokrwiennego w sposób zależny

od zakresu aktywności u kobiet.

od zakresu aktywności u kobiet.

MECHANIZM – obniżenie ciśnienia

MECHANIZM – obniżenie ciśnienia

krwi, zmniejszenie stężenia

krwi, zmniejszenie stężenia

fibrynogenu w osoczu, agregacji

fibrynogenu w osoczu, agregacji

płytek i aktywności tPA w osoczu.

płytek i aktywności tPA w osoczu.

4. CHOROBA NACZYŃ

4. CHOROBA NACZYŃ

OBWODOWYCH

OBWODOWYCH

CHROMANIE PRZESTANKOWE

CHROMANIE PRZESTANKOWE

KORZYŚCI – zwiększenie

KORZYŚCI – zwiększenie

maksymalnego dystansu na bieżni o

maksymalnego dystansu na bieżni o

179m

179m

MECHANIZM – nasilenie rozkurczu

MECHANIZM – nasilenie rozkurczu

naczyń przy udziale tlenku azotu;

naczyń przy udziale tlenku azotu;

aktywność fizyczna sprzyja

aktywność fizyczna sprzyja

rozwojowi krążenia obocznego.

rozwojowi krążenia obocznego.

PŁUCNE

PŁUCNE

ASTMA

ASTMA

KORZYŚCI – może zmniejszyć

KORZYŚCI – może zmniejszyć

ryzyko rozwoju astmy.

ryzyko rozwoju astmy.

MECHANIZM – trening fizyczny

MECHANIZM – trening fizyczny

poprawia wydolność układu

poprawia wydolność układu

krążenia i oddechowego bez

krążenia i oddechowego bez

zmiany czynności płuc.

zmiany czynności płuc.

1. POChP

1. POChP

KORZYŚCI – duszność może się

KORZYŚCI – duszność może się

zmniejszyć pomimo obecności

zmniejszyć pomimo obecności

utrwalonych zmian strukturalnych w

utrwalonych zmian strukturalnych w

płucach.

płucach.

MECHANIZM – poprawa czynności

MECHANIZM – poprawa czynności

mięśni oddechowych, sposobu

mięśni oddechowych, sposobu

oddychania, a także zmniejszenie

oddychania, a także zmniejszenie

niepokoju.

niepokoju.

2. OBTURACYJNY

2. OBTURACYJNY

ZESPÓŁ BEZDECHU

ZESPÓŁ BEZDECHU

W CZASIE SNU

W CZASIE SNU

KORZYŚCI – zmniejszenie masy

KORZYŚCI – zmniejszenie masy

ciała.

ciała.

MECHANIZM - nieznane

MECHANIZM - nieznane

NOWOTWORU

NOWOTWORU

ZŁOŚLIWE

ZŁOŚLIWE

SUTEK, OKRĘZNICA, TRZUSTKA

SUTEK, OKRĘZNICA, TRZUSTKA

KORZYŚCI – zmniejszone

KORZYŚCI – zmniejszone

ryzyko.

ryzyko.

MECHANIZM – nieznany

MECHANIZM – nieznany

ZMIANY

ZMIANY

ZWYRODNIENIOWE

ZWYRODNIENIOWE

zanik komórek mięśniowych

zanik komórek mięśniowych

KORZYŚCI – trening oporowy zwiększa

KORZYŚCI – trening oporowy zwiększa

wielkość i siłę mięśni, poprawia ruchomość

wielkość i siłę mięśni, poprawia ruchomość

i zwiększa samoistną aktywność.

i zwiększa samoistną aktywność.

MECHANIZM – poprawia przed wszystkim

MECHANIZM – poprawia przed wszystkim

rekrutację istniejących, ale nieużywanych

rekrutację istniejących, ale nieużywanych

włókien mięśniowych, zwiększając

włókien mięśniowych, zwiększając

równocześnie masę mięśniową.

równocześnie masę mięśniową.

1.

1.

OSŁABIENIE I

OSŁABIENIE I

PODATNOŚĆ NA

PODATNOŚĆ NA

URAZY

URAZY

OSTEOPENIA/OSTEOPOROZA

OSTEOPENIA/OSTEOPOROZA

KORZYŚCI – opóźnienie inwalidztwa i

KORZYŚCI – opóźnienie inwalidztwa i

poprawa niezależności nawet

poprawa niezależności nawet

najstarszych osób. Opóźnienie

najstarszych osób. Opóźnienie

spadku gęstości mineralnej kości.

spadku gęstości mineralnej kości.

MECHANIZM – zwiększenie siły

MECHANIZM – zwiększenie siły

mięśni, obciążenie kości.

mięśni, obciążenie kości.

ZAKAŻENIE/ODPORNOŚĆ

ZAKAŻENIE/ODPORNOŚĆ

HIV/ AIDS

HIV/ AIDS

KORZYŚCI – zwiększenie wydolności

KORZYŚCI – zwiększenie wydolności

układu krążenia i oddechowego,

układu krążenia i oddechowego,

liczby komórek CD4, poprawa stanu

liczby komórek CD4, poprawa stanu

psychicznego i jakości życia.

psychicznego i jakości życia.

MECHANIZM – nieznany, wiadomo

MECHANIZM – nieznany, wiadomo

jednak, że umiarkowanie nasilone

jednak, że umiarkowanie nasilone

ćwiczenia zwiększają sprawność

ćwiczenia zwiększają sprawność

układu odpornościowego, a

układu odpornościowego, a

intensywne ćwiczenia zmniejszają

intensywne ćwiczenia zmniejszają

ją.

ją.

MIĘŚNIE I UKŁAD

MIĘŚNIE I UKŁAD

SZKIELETOWY

SZKIELETOWY

REUMATOIDALNE ZAPALENIE

REUMATOIDALNE ZAPALENIE

STAWÓW

STAWÓW

KORZYŚCI – regularny wysiłek

KORZYŚCI – regularny wysiłek

fizyczny nie powoduje

fizyczny nie powoduje

zaostrzenia bólu i nie

zaostrzenia bólu i nie

przyspiesza choroby.

przyspiesza choroby.

MECHANIZM – nieznany.

MECHANIZM – nieznany.

1. BÓL KRZYŻA

1. BÓL KRZYŻA

KORZYŚCI – aktywność fizyczna

KORZYŚCI – aktywność fizyczna

pomaga chorym z bólem krzyża

pomaga chorym z bólem krzyża

powrócić do normalnych

powrócić do normalnych

codziennych czynności i pracy.

codziennych czynności i pracy.

MECHANIZM – nieznany.

MECHANIZM – nieznany.

NEUROLOGICZNE

NEUROLOGICZNE

KORZYŚCI – bieganie nasila neurogenezę,

KORZYŚCI – bieganie nasila neurogenezę,

sprawnośc w testach z labiryntem

sprawnośc w testach z labiryntem

wodnym i długookresowe wzmacnianie

wodnym i długookresowe wzmacnianie

reakcji.

reakcji.

MECHANIZM – ćwiczenia indukują

MECHANIZM – ćwiczenia indukują

wytwarzanie IGF-I w mózgu; on z kolei

wytwarzanie IGF-I w mózgu; on z kolei

wywiera działanie ochronne poprzez

wywiera działanie ochronne poprzez

nasilanie angiogenezymóżdżkowej,

nasilanie angiogenezymóżdżkowej,

zwiększanie przeżycia młodych komórek w

zwiększanie przeżycia młodych komórek w

hipokampie, zwiększa stężenie

hipokampie, zwiększa stężenie

norepinefryny, serotoniny,

norepinefryny, serotoniny,

mózgowopochodnego czynnika

mózgowopochodnego czynnika

neurotropowego i FGF-2.

neurotropowego i FGF-2.

1. CHOROBA

1. CHOROBA

ALZHEIMERA

ALZHEIMERA

KORZYŚCI – kobiety wykazujące

KORZYŚCI – kobiety wykazujące

większy poziom podstawowej

większy poziom podstawowej

aktywności fizycznej sa mniej

aktywności fizycznej sa mniej

podatne na rozwój zaburzeń

podatne na rozwój zaburzeń

czynności poznawczych.

czynności poznawczych.

MECHANIZM - nieznany

MECHANIZM - nieznany

2. STWARDNIENIE

2. STWARDNIENIE

ROZSIANE

ROZSIANE

KORZYŚCI – poprawa

KORZYŚCI – poprawa

czynnościowej jakości życia i

czynnościowej jakości życia i

zmniejszenie zmęczenia

zmniejszenie zmęczenia

wynikającego z choroby.

wynikającego z choroby.

MECHANIZM – nieznany.

MECHANIZM – nieznany.

REKONWALESCENCJA PO

REKONWALESCENCJA PO

ZABIEGU CHIRURGICZNYM,

ZABIEGU CHIRURGICZNYM,

UNIERUCHOMIENIE, URAZY,

UNIERUCHOMIENIE, URAZY,

CHOROBY UPOŚLEDZAJĄCE

CHOROBY UPOŚLEDZAJĄCE

SPRAWNOŚĆ

SPRAWNOŚĆ

KORZYŚCI – zmniejszenie chorobowości,

KORZYŚCI – zmniejszenie chorobowości,

umieralności i częstych powtórnych

umieralności i częstych powtórnych

hospitalizacji, a równocześnie poprawa

hospitalizacji, a równocześnie poprawa

jakości życia, wyników testów na depresję

jakości życia, wyników testów na depresję

i sprawności fizycznej.

i sprawności fizycznej.

MECHANIZM – nieznany.

MECHANIZM – nieznany.

ZAPRZESTANIE

ZAPRZESTANIE

PALENIA

PALENIA

Nie wydaje się aby ćwiczenia

Nie wydaje się aby ćwiczenia

fizyczne jako jedyna

fizyczne jako jedyna

interwencja sprzyjały

interwencja sprzyjały

zaprzestania palenia tytoniu.

zaprzestania palenia tytoniu.

PSYCHIATRYCZNE/

PSYCHIATRYCZNE/

PSYCHOLOGICZNE/

PSYCHOLOGICZNE/

DEPRESJA

DEPRESJA

KORZYŚCI – efekt

KORZYŚCI – efekt

przeciwdepresyjny i

przeciwdepresyjny i

zmniejszanie lęku.

zmniejszanie lęku.

MECHANIZM – nieznany.

MECHANIZM – nieznany.

KORZYŚCI ZDROWOTNE UZYSKIWANE

KORZYŚCI ZDROWOTNE UZYSKIWANE

PRZEZ CHORYCH PROWADZĄCYCH

PRZEZ CHORYCH PROWADZĄCYCH

CAŁKOWICIE NIEAKTYWNY TRYB ŻYCIA ,

CAŁKOWICIE NIEAKTYWNY TRYB ŻYCIA ,

KTÓRZY PODJĘLI UMIARKOWANĄ

KTÓRZY PODJĘLI UMIARKOWANĄ

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ rutynowejSĄ

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ rutynowejSĄ

RÓWNOWAŻNE LUB NAWET WIĘKSZE NIŻ

RÓWNOWAŻNE LUB NAWET WIĘKSZE NIŻ

KORZYŚCI OSÓB, KTÓRE ZWIĘKSZYŁY

KORZYŚCI OSÓB, KTÓRE ZWIĘKSZYŁY

SWOJA AKTYWNOŚĆ BĘDĄC JUŻ WCZEŚNIEJ

SWOJA AKTYWNOŚĆ BĘDĄC JUŻ WCZEŚNIEJ

AKTYWNYMI FIZYCZNIE. Dlatego tez,

AKTYWNYMI FIZYCZNIE. Dlatego tez,

zalecenie aktywności fizycznej powinno być

zalecenie aktywności fizycznej powinno być

integralnym elementem codziennej

integralnym elementem codziennej

praktyki w placówkach słuzby zdrowia.

praktyki w placówkach słuzby zdrowia.