ZABURZENIA ZACHOWANIA Z
POCZĄTKIEM W
DZIECIŃSTWIE
Definicja:
trwałe upośledzenie zdolności kontroli
zachowania adekwatnie do norm społecznych
Kryteria rozpoznawania:
powtarzające się, utrwalone wzorce zachowań
dyssocjalnych, agresywnych lub buntowniczych
przekroczenie oczekiwań i norm społecznych dla
danego wieku
co najmniej 6 miesięczny okres manifestowania się
tych wzorców
wykluczenie innych chorób i zaburzeń psychicznych
jako źródła nieprawidłowych zachowań
Charakterystyka zaburzonego
zachowania:
Wdawanie się w bójki
Stosowanie siły i przemocy
Tyranizowanie innych
Dręczenie zwierząt
Okrucieństwo
Niszczenie cudzej własności
Kradzieże
Podpalenia
Kłamstwa
Wagarowanie
Ucieczki z domu
Gwałtowne napady złości
Zachowanie opozycyjne i prowokatorskie
Trwałe i poważne nieposłuszeństwo
Kryteria dotyczące zaburzeń
zachowania
wg DSM – IV
Występowanie przez co najmniej 6 miesięcy, przynajmniej 4 spośród
następujących zachowań:
Grozi, zastrasza, terroryzuje
Wszczyna bójki
Używa niebezpiecznych narzędzi podczas bójek
Przejawia okrucieństwo wobec ludzi
Przejawia okrucieństwo wobec zwierząt
Kradnie z użyciem przemocy
Zmusił do kontaktu seksualnego
Podpalalił z intencją zniszczenia
Zniszczył cudzą własność
Włamał się do samochodu lub domu
Nie wraca na noc do domu
Uciekł z domu na noc, co najmniej 2 razy
Wagaruje (jeżeli wagary rozpoczęły się przed 13 r. ż.)
Zaburzenie zachowania
ograniczone do środowiska
rodzinnego
Zachowanie dyssocjalne, agresywne
ograniczone do domu lub interakcji z członkami
najbliższej rodziny, np.
Kradzieże pieniędzy jakiejś szczególnej osoby z
domu
Niszczenie zabawek, ozdób
Darcie ubrań
Nacinanie nożem mebli
Niszczenie cennych przedmiotów
Przemoc, ale tylko wobec członków rodziny
Podpalenia w domu
Zaburzenie zachowania z
nieprawidłowym procesem
socjalizacji
Zachowanie dyssocjalne i agresywne całościowe
Znacząco, globalnie nieprawidłowe związki
dziecka z innymi dziećmi
Brak integracji z grupą
Izolacja społeczna lub odrzucenie przez innych,
niepopularność
Brak przyjaciół
Brak empatii w relacjach
Często brak zaufania i bliskości lub nawet
wrogość w relacjach z dorosłymi
Opór wobec autorytetów
Przekraczanie norm w pojedynkę
Zaburzenie zachowania z
prawidłowym procesem
socjalizacji
Zachowanie dyssocjalne i agresywne u dzieci dobrze
zintegrowanych z grupą równieśniczą
Trwałe przyjaźnie z rówieśnikami
Często grupowa przestępczość
Lojalność wobec grupy
Ale zaburzone relacje np. z ofiarą przestępczości
Zwykle złe relacje z autorytetami, ale dziecko może mieć
osobę, wobec której jest lojalne
Zaburzone zachowanie najczęściej ujawnia się poza
domem
Rozpoznanie obejmuje:
Członkostwo w gangu
Kradzieże w grupie
Wspólne wagarowanie
Zaburzenie opozycyjno -
buntownicze
Diagnozowane jako odrębna jednostka poniżej 9 - 10 r. ż.
Obecność nasilonego zachowania buntowniczego, nieposłusznego,
prowokującego, wrogiego, negatywistycznego, np.
Przeciwstawianie się prośbom i zasadom
Kłótnie z dorosłymi
Celowe irytowanie innych
Skłonność do złości
Drażliwość
Niekontrolowanie emocji
Obrażanie się
Zawziętość i mściwość
Opór wobec autorytetów
Obwinianie innych za własne trudności
Niski próg tolerancji na frustracją
Inicjowanie konfrontacji
Niechęć do współpracy
Utrwalenie takiego wzorca zachowań
Przekroczenie normy zachowania dla danego wieku
Brak poważniejszych działań dyssocjalnych i agresywnych
Nieobecność naruszania prawa i praw innych osób
Przyczyny zaburzeń zachowania:
Genetyczne:
Zgodność zachowań bliźniąt jednojajowych, ale u bliźniąt dwujajowych też
duża
Występowanie zaburzeń w rodzinach
Nie potwierdziły się hipotezy, że genotyp XYY daję większą skłonność do
zachowań agresywnych
Cechy dziecka:
biologiczne
brak równowagi w procesach neuroprzekaźnictwa, nadmiar testosteronu, niskie stężenie
cholesterolu, nieprawidłowe wzorce pobudliwości, z trudnością hamowania pobudzenia
po frustracji
psychiczne
przypisywanie innym własnych intencji – przez co mogą zachowania neutralne innych
ludzi interpretować jako wrogie (mechanizm projekcji)
(Błędne koło: dziecko staje się coraz mniej lubiane, odrzucone => potwierdzają się jego
przypuszczenia => niską samoocenę => samo jest wrogo nastawione)
Cechy otoczenia:
Zaburzenia psychiczne u rodziców
Przestępczość rodziców
System wychowawczy
Wykorzystanie seksualne
Wpływ szerszego kontestu środowiskowego:
Nieprzyjazna szkoła, brak kontaktu z nauczycielami, brak współpracy szkoły z rodzicami
Ciągłość zaburzeń i
rokowanie
40% staje się młodocianymi przestępcami
90% młodocianych przestępców przejawiało
wcześniej zaburzenia zachowania
u mężczyzn ciągłość homotypowa –
pojawiają się te same zachowania co w
dzieciństwie później w dorosłości
u kobiet ciągłość heterotypowa – w
dorosłym życiu pojawiają się inne objawy, np.
zaburzenia emocjonalne i osobowości,
rzadziej agresja i przestępczość