Oddychanie

Jest czynnością autonomiczną, sterowana przez zespoloną pracę ośrodka

oddechowego, OUN i OBUN.
Upośledzenie oddychania przyczynia się do powstania zaburzeń ze strony
układu oddechowego.

Upośledzenie czynności zaburzeń oddychania powstaje na skutek zaburzeń:



Regulacji oddychania



Wentylacji pęcherzykowej (V

A

)



Stałego przepływu krwi przez naczynia włosowate płuc (Q

c

)



Stosunku wentylacji pęcherzykowej do przepływu krwi przez naczynia
włosowate (V

A

/ Q

c

)



Dyfuzji gazów

Zaburzenia regulacji
oddychania



Nadmierne pobudzenie pobudliwości ośrodka

oddechowego



Nadmierne obniżenie pobudliwości ośrodka

oddechowego



Odruchy obronne ( kichanie, kaszel, zatrzymanie

oddechu)

1. Nadmierne pobudzenie ośrodka

oddechowego

występuje w wyniku zaburzeń metabolicznych

(cukrzyca, mocznica)

Objawy:
Pogłębione nasilone oddechy, w celu wyrównania

zaistniałej kwasicy metabolicznej przez zwiększone
wydalanie CO2

2. Obniżenie pobudliwości ośrodka

oddechowego

występuje w niedotlenieniu mózgu, w zatruciu,

lekami( morfiną)

3. Hiperwentylacja – spowodowana czynnikami

psychogennymi powstająca na skutek dużej ilości
CO2 i dużej zasadowicy ( tężyczka
hiperwentylacyjna)

4. Odruchy obronne
Kichanie powstaje w wyniku podrażnienia receptorów błony

śluzowej nosa.

Po głębokim wdechu następuje gwałtowny wydech przez

jamę nosową.

Kaszel powstaje w wyniku podrażnienia błony śluzowej krtani,

tchawicy i oskrzeli

Po głębokim wdechu następuje nagły wydech przy zamkniętej

głośni wywołując gwałtowny wzrost ciśnienia powietrza w
płucach, które wydostaje się na zewnątrz otwierając głośnie.
Kaszel powoduje wzrost ciśnienia w klatce piersiowej w
wyniku czego dochodzi do upośledzenia wypełniania się krwią
prawego przedsionka powodując zastój krwi w żyłach krążenia
dużego

Długotrwały kaszel powoduje rozedmę płuc, odmę płuc, pękanie

naczyń krwionośnych.

Zatrzymanie oddechu występuje w wyniku zadziałania

substancji wydzielających silną nieprzyjemną woń np.
siarkowodór.

Zaburzenia wentylacji
płuc

Wentylacja płuc (Ve) zależy od objętości oddechowej ( Vt ) i

częstości oddechów na minutę ( Bf), jak również wielkości
masy mięśniowej zaangażowanej w wysiłku. Zwiększa się
ona wprost proporcjonalnie do intensywności wysiłku, dopóki
nie przekroczy 70 % intensywności max. Po przekroczeniu
tego poziomu obciążenia wysiłkowego zmniejsza się
współczynnik pobierania tlenu w płucach

Na czynność wentylacyjną płuc składa się:
1. Wentylacja przestrzeni martwej czyli ruch powietrza w

drogach oddechowych stanowi 30% ogólnej wentylacji
płuc.

2. Wentylacja pęcherzykowa czyli ruch powietrza w

pęcherzykach płucnych. Odpowiada ona różnicy między
ogólną wentylacją płuc a wentylacją przestrzeni martwej.
Max. wentylacja pęcherzykowa przy ogólnej max.
wentylacji płuc około 110-150 l/min osiąga 85-120 l/min



Przy spokojnym wdechu biorą udział mięsnie
wdechowe

właściwe(

przepona,

międzyżebrowe

zewnętrzne). Przy nasilonym wdechu względnie
utrudnionym

biorą

udział

mięśnie

wdechowe

pomocnicze ( m. pochyły, m.mostkowow- obojczykowo-
sutkowy. Przy hierwentylacji biorą udział dodatkowo m.
zębaty tylny i przedni, podobojczykowy, piersiowy
mniejszy czworoboczny część górna, równoległoboczny,
dźwigacz łopatki, prostownik grzbietu najszerszy grzbietu

Objętość płuc



Oddechowa (TV) to objętość powietrza wydychanego i

wdychanego podczas jednego spokojnego cyklu

oddechowego



Wdechowa zapasowa (IRV) to objętość powietrza, którą

można wprowadzić do płuc w czasie maksymalnego

wdechu, mierzona od szczytu spokojnego wdechu do

szczytu maksymalnego wydechu



Wydechowa zapasowa ( ERV) to objętość powietrza,

którą wydychamy z płuc w czasie maksymalnego wydechu,

mierzona od szczytu spokojnego wydechu do szczytu

maksymalnego wydechu



Objętość zalegająca (RV) to objętość powietrza, która

pozostaje w płucach po najgłębszym wydechu. Wielkość jej

wynosi około 25% całkowitej pojemności płuc.

Pojemność płuc



Pojemność życiowa płuc (VC) jest to suma objętości
oddechowej TV+IRV+ERV+RV, czyli ilość powietrza
wydalana z płuc w czasie maksymalnego wydechu
poprzedzana maksymalnym wdechem ( około 75%
całkowitej pojemności płuc).



Pojemności wdechowa (IC) jest to suma TV+IRV, czyli
ilość powietrza wprowadzanego do płuc w czasie
maksymalnego wdechu, licząc od szczytu spokojnego
wydechu.



Czynnościowa pojemność zalegająca ( FRC) jest to
suma ERV+RV, czyli ilość powietrza znajdującego się
w płucach w chwili zakończenia spokojnego wydechu.



Całkowita pojemność płuc (TLC) jest to suma
TV+IRV+ERV+RV, czyli ilość powietrza znajdującego
się w płucach na szczycie najgłębszego wydechu.

Postacie zaburzeń
wentylacji płuc



Ograniczająca ( restrykcyjna)



Zaporowa ( obturacyjna).



Mieszana



Ograniczająca( restrykcyjna)- zdolność
rozszerzania płuc zmniejszona, drożność oskrzeli
prawidłowa.Powstaje w wyniku zmian włóknistych w
płucach, nacieków zapalnych, płynu w jamie opłucnej,
odmy opłucnej, chorób ograniczających ruch klatki
piersiowej, otyłości , zniekształcenia klatki piersiowej.



Zaporowa ( obturacyjna) - zwiększony opór w
oskrzelach i zmniejszona sprężystość tkanki płucnej.
Powstaje w wyniku obrzęku błony śluzowej,
gromadzenia się wydzieliny w świetle oskrzeli i skurczu
oskrzeli. Występuje w przewlekłym zapaleniu oskrzeli,
rozedmie płuc i astmie oskrzelowej



Mieszana zaburzenie typu ograniczającego i
zaporowego. Powoduje powstanie rozstrzeni oskrzeli w
obszarze zwłókniałej tkanki płucnej

Zaburzenia przepływu
krwi przez naczynia
włosowate płuc



Są wynikiem zmniejszenia się łożyska naczyniowego w

krążeniu płucnym np. w rozedmie płuc,

śródmiąższowym zwłóknieniu płuc, w wadach

wrodzonych serca z przeciekiem , w chorobach naczyń

płuc, w zatorze płuc.

CAŁKOWITY PRZEPŁYW KRWI PRZEZ

KRĄŻENIE PŁUCNE WYNOSI OKOŁO 5 LITRÓW

NA MINUTĘ, A CAŁKOWITA WENTYLACJA

PĘCHERZYKOWA OKOŁO 4 LITRÓW NA

MINUTĘ

Zaburzenia stosunku wentylacji
pęcherzykowej do przepływu krwi
przez naczynia włosowate



Występuje w sytuacji gdy powietrze dochodzi do
pęcherzyków płucnych pozbawionych przepływu krwi w
wyniku zmian w naczyniach włosowatych. W wyniku tego nie
może zajść do wymiany gazów ( tzw. wentylacja daremna).



Występuje w sytuacji gdy powietrze nie może przejść do
pęcherzyków płucnych o prawidłowym przepływie krwi na
skutek przeszkody w oskrzelach.



PRAWIDŁOWY STOSUNEK WENTYLACJI

PĘCHERZYKOWEJ DO PRZEPŁYWU KRWI PRZEZ
NACZYNIA WŁOSOWATE PLUC WYNOSI 0,8 DO 1,0.

Niewydolność oddechowa



Powstaje w następstwie chorób ukł. oddechowego,

prowadzących do zaburzeń wymiany gazów w
płucach. Charakteryzuje się spadkiem prężności
O2 czyli hipoksemią, lub spadkiem prężności O2 i
wzrostem prężności CO2 we krwi tętniczej
( hipokapnią)



Postacie : ostra i przewlekła



Ostra powstaje w wyniku nagłego zmniejszania się
wentylacji pęcherzykowej powodując niedotlenieniem krwi i
tkanek. Stwierdza się obniżoną prężność tlenu (pO2) i
wzrost prężności dwutlenku węgla (pCO2) we krwi tętniczej.



Przewlekła rozwija się powoli w następstwie przewlekłych
chorób ukł. oddechowego powodując zmniejszenie rezerwy
oddechowej.



Wyróżniamy;

- jawna niewydolność oddechowa, zmiany stwierdza się w

spoczynku. Dzieli się na:



całkowitą niewydolność oddechową ( obniżenia pO2 i
podwyższenie pCO2)



częściową niewydolność oddechową ( obniżenia pO2
przy prawidłowym pCO2)

- utajona niewydolność oddechowa zmiany widoczne są

podczas wysiłku fizycznego.



Objawy niewydolności oddechowej to

Dusznica jest to uświadomienie sobie

trudności w wentylacji płuc. Odczuwana gdy
rezerwa oddechowa spada poniżej 60%
wentylacji maksymalnej.Towarzyszy temu
przyspieszony rytm oddechowy i pogłębione
oddechy.

Sinica pojawia się gdy ilość odtlenowanej

hemoglobiny we krwi naczyń włosowatych
skóry i błon śluzowych przekroczy 5g%
( norma 2 g%). Uwidacznia się w miejscach
gdzie skóra jest cienka a ilość naczyń
włosowatych duża ( płatki uszu, koniuszek
nosa, skóra policzków, łożysko paznokci,
błona śluzowa wargi).