Zasady etyczne w praktyce
medycznej - 2

Romuald Krajewski

Etyka

2

Sytuacja nr 1

• Do szpitala został przywieziony młody

mężczyzna z rozpoznaniem zapalenia

opon. Jest w ciężkim stanie i wymaga

intensywnej terapii, bez której

prawdopodobieństwo zgonu jest duże.

Choroba jest z dużym

prawdopodobieństwem uleczalna,

pacjent nie chorował na żadne

poważniejsze choroby. W OIOM nie ma

miejsca, ale 3 chorych można by

przenieść do zwykłego oddziału, co

jednak spowoduje pogorszenie ich

leczenia i zwiększy ryzyko powikłań.

Można też odesłać chorego do szpitala

w innym mieście, ale transport zajmie

ponad godzinę.

Etyka

3

• Co jeszcze warto byłoby

wiedzieć?

Etyka

4

• W którym szpitalu są lepsze

możliwości leczenia zapalenia opon?

• Jaki był dotychczasowy przebieg

choroby? Czy stan chorego szybko
się pogarsza?

• Jak duże jest ryzyko przeniesienia

chorego z OIOM do oddziału?

• Czy można wysłać chorego z OIOM

do OIOM w innym szpitalu?

• Czy szpital ma określone zasady

postępowania w takich sytuacjach?

Etyka

5

Jakie zagadnienia należy
rozważyć w tej sytuacji?

Etyka

6

• Czy szpital ma takie same zobowiązania wobec

już leczonych chorych i chorego właśnie

przywiezionego?

• Jeżeli zobowiązania są takie same, to czy

należy dążyć do maksymalnego

prawdopodobieństwa przeżycia obu chorych

czy do zmniejszenia prawdopodobieństwa, że

obaj/oboje umrą?

• Czy pacjent w cięższym stanie powinien mieć

pierwszeństwo?

• Jeżeli zobowiązania wobec pacjenta już

leżącego w OIOM są większe, czy wystarcza to

jako argument za odesłaniem nowego

pacjenta?

• Czy autonomia pacjentów ma znaczenie w tej

sytuacji?

Etyka

7

Jak można argumentować w
tej sytuacji?

Etyka

8

Najwięcej korzyści

• Jaki sposób postępowania przyniesie w

sumie najwięcej korzyści?

• W przypadku nowego pacjenta korzyść z

przyjęcia do OIOM jest ewidentna - bez

tego najprawdopodobniej umrze, choć

na pewno szanse przeżycia nie wynoszą

100%.

• W przypadku pacjenta przeniesionego z

OIOM nie ma żadnych korzyści. Jeżeli

ryzyko jest małe, utylitarystyczna

kalkulacja ogólnego efektu działań

wskaże na przyjęcie nowego pacjenta i

przeniesienie już leczonego pacjenta z

OIOM.

Etyka

9

Zaspokajanie potrzeb

• Nowy pacjent potrzebuje

pilnie leczenia w OIOM.
Pracownicy ochrony zdrowia
mają obowiązek pomocy w
takiej potrzebie nawet jeżeli
prawdopodobieństwo dobrego
wyniku nie jest duże i jeżeli
pomoc obejmuje niewielkie
ryzyko dla innych pacjentów.

Etyka

10

Autonomia pacjenta

• Szacunek dla autonomii pacjenta i

jego oczekiwań jest bardzo ważny
w ochronie zdrowia.

• Jakie jest zdanie pacjenta

przebywającego w OIOM na
temat przeniesienia do oddziału?

• Jeżeli rodzina nowego pacjenta

żąda przyjęcia go do tego szpitala,
czy ma to wpływ na decyzję?

Etyka

11

Obowiązek zapewnienia
opieki

• Pracownicy OIOM mają

zobowiązanie wobec pacjentów,
których leczą i muszą zapewnić
im najlepszą możliwą opiekę.

• Czy mają zobowiązanie wobec

pacjenta, który wymaga opieki
ale nie został przyjęty?

• Jakie są zobowiązania

przełożonych i zarządzających?

Etyka

12

Decyzja?

Etyka

13

Dalsze pytania?

• Co zrobić jeśli pacjent, który

ma być przeniesiony nie
zgadza się na to?

• Czy można takie problemy

rozwiązać wprowadzając
odpowiednie zasady
porządkowe?

Etyka

14

Strukturalne podejście do
tego problemu

• Czy to rzeczywiście jest problem

etyczny i czy fakty są prawdziwe?

• Czy jest to wybór pomiędzy dobrem

a złem?

• Czy jest to wybór pomiędzy dwoma

dobrami?

• Na jakiej zasadzie należy wybrać

pomiędzy dwoma dobrami?

• Czy w ostatecznym rozrachunku

fakty, osoby których będzie dotyczyło
działanie i decyzja są spójne?

Etyka

15

• Jaki rodzaj wyboru

przedstawia ten problem?

Etyka

16

• Jest to wybór pomiędzy

dwoma dobrami:

• dobrem nowego pacjenta –

przyjęcie daje mu szansę na

przeżycie i wyleczenie

• dobrem pacjenta leczonego –

pozostanie w OIOM zmniejsza

ryzyko powikłań i umożliwia

dokończenie zaplanowanego i

rozpoczętego już leczenia

Etyka

17

Formularz

• Zagadnienie/pytanie:
• Możliwości wyboru: W1, W2,

W3, W4

• Według celu/efektu: W..., W...,

W...

• Według zasad: W..., W..., W...
• Według opieki: W..., W..., W...
• Najlepszy wybór: W..., W...,

W....

Etyka

18

Zagadnienie/pytanie

Etyka

19

Zagadnienie/pytanie

• Jak powinna postąpić osoba

upoważniona/zobowiązana do
podjęcia decyzji w tej
sytuacji?

Etyka

20

• Jakie są możliwości wyboru?

Etyka

21

Możliwości wyboru

• W1 – odesłać pacjenta do innego

szpitala

• W2 – przyjąć pacjenta do

zwykłego oddziału

• W3 – przenieść leczonego

pacjenta do zwykłego oddziału i
przyjąć nowego pacjenta do
OIOM

• W4 – wysłać pacjenta z OIOM do

innego szpitala i przyjąć nowego

Etyka

22

W1 – odesłać

• Cel/wynik – Pacjent już

leczony uniknie ryzyka.

• Zasady – Zobowiązanie wobec

już leczonego pacjenta
zostanie wypełnione.

• Opieka (czynienie dobra) –

Pacjent przebywający w OIOM
wymaga opieki mniej
intensywnej niż nowy.

Etyka

23

W2 – zwykły oddział

• Cel/wynik – Nowy pacjent

najprawdopodobniej umrze.

• Zasady – Zobowiązanie wobec

nowego pacjenta zostanie
częściowo wypełnione.

• Opieka (czynienie dobra) –

Nowy pacjent otrzyma gorszą
opiekę niż potrzebuje.

Etyka

24

W3 – przenieść i przyjąć

• Cel/wynik – Nowy pacjent ma

duże szanse na wyleczenie,
pacjent już leczony ponosi
ryzyko.

• Zasady – Zobowiązanie wobec

nowego pacjenta zostanie
wypełnione, wobec już
leczonego częściowo.

• Opieka (czynienie dobra) – Obaj

pacjenci otrzymają opiekę.

Etyka

25

W4 – wysłać leczonego i
przyjąć nowego

• Cel/wynik – Nowy pacjent ma

duże szanse na wyleczenie,

pacjent już leczony ponosi ryzyko.

• Zasady – Zobowiązanie wobec

nowego pacjenta zostanie

wypełnione, wobec już leczonego

częściowo.

• Opieka (czynienie dobra) – Nowy

pacjent otrzyma pełną opiekę,

opieka nad pacjentem już

leczonym zostanie przerwana.

Etyka

26

• Który z wyborów daje

najwięcej korzyści?

Etyka

27

W3 - przenieść i przyjąć

•

Cel/wynik – Suma spodziewanych
wyników wyboru jest najlepsza lub nie
gorsza niż przy W4.

•

Zasady – Zobowiązanie wobec nowego
pacjenta, który bardziej potrzebuje
pomocy, zostanie wypełnione, a
jednocześnie częściowo zostanie również
wypełnione zobowiązanie wobec już
leczonego.

•

Opieka (czynienie dobra) – Obaj pacjenci
otrzymają opiekę – zespół szpitala
najpełniej zrealizuje oczekiwanie
udzielenia opieki.