Odkrycie idei społeczności

lokalnej

1.

Społeczność lokalna jako uprawomocnienie

innych związków społecznych.

2. Specyficzność rozumienia społeczności:

- więzi społeczne
- obraz pożądanego świata społecznego

3. Elementy społeczności:

-

wysoki stopień personalnej bezpośredniości

- wysoki stopień emocjonalnej głębi
- wysoki stopień społecznej spójności
- wysoki stopień moralnych zobowiązań
- wysoki stopień temporalnej ciągłości

4. Społeczność – wizja człowieka – rodzina

Dziewiętnastowieczne perspektywy na treść

community.

1. Moralna — August Comte

2. Empiryczna — Fryderyk Le Play

3. Typologiczna — Ferdinand Toennis, Max

Weber

4. Metodologiczna — Emil Durkheim

5. Molekularna — Georg Simmel

Perspektywa moralna

1. Koncepcja nauki pozytywnej a społeczność

lokalna

communitas – societas

2. Powody podjęcia tematu społeczności:

•

dezorganizacja tradycyjnych form skupienia
społecznego

•

chaos nowych form społecznych

•

konieczność przywrócenia społeczności lokalnej

•

rodzina jako elementarny składnik społeczeństwa

Perspektywa empiryczna

1. Środowiska rodzin robotniczych jako

przedmiot zainteresowania

2. Szczególne rozumienie populacji ludzkich

3. Cel i środek badań:

Cel: przyczyny dezorganizacji społecznej

Środek : poznanie tradycyjnych społeczeństw

4. Trzy typy rodziny:

•

patriarchalna

•

niestabilna

•

mieszana

5. Społeczność lokalna jako mikrokosmos oparty

na:

•

fundamencie miejsca

•

rodzaju aktywności

Perspektywa typologiczna

1. Antyteza typologiczna

Gemeinschaft

Gessellschaft

instynktowność

arbitralność

naturalność

sztuczność

spontaniczność

refleksyjność

żywotność

mechaniczność

tradycyjność

płynność

2. Dwa typy stosunków społecznych:

•

afektywność

•

wolicjonalność

Perspektywa

metodologiczna

1. Społeczność jako układ odniesienia do badań

nad faktami społecznymi

2. Dwa typy więzi społecznych:

•

solidarność mechaniczna

•

solidarność organiczna

2. Refleksy społeczności:

•

kategoria czasu

•

kategoria przestrzeni

•

kategoria przyczynowość

•

kategoria siła

Perspektywa molekularna

1. Społeczność widziana z

perspektywy
mikrosocjologicznej

2. Społeczność jako naturalna

perspektywa badań nad
indywidualnością

Definicje społeczności

lokalnej

Alexis de Tocqueville:

„Gmina to jedyny związek, który posiada tak
bardzo naturalny charakter, że powstaje
samorzutnie wszędzie tam, gdzie gromadzą
się ludzie.
Społeczność gminna pojawia się więc u
wszystkich ludów, niezależnie od ich
zwyczajów i praw.
Człowiek stworzył monarchię i ustanowił
republiki. Gmina zaś zdaje się pochodzić
wprost od Boga"

Definicje społeczności

lokalnej

Robert E. Park:

„ ... fizyczna albo ekologiczna organizacja
społeczności lokalnej na dalszą metę odpowiada i
odzwierciedla zawodową i kulturalną.
Selekcja i segregacja, które kształtują naturalne
grupy, determinują jednocześnie naturalne strefy
miasta.
W wielkich miastach odmienności w sposobach,
standarcie życia i w ogólnym poglądzie na życie w
różnych sterach miejskich są często zadziwiające [...]
to ukazuje znaczenie lokalizacji, umiejscowienia,
pozycji i ruchliwości jako wskaźników do mierzenia,
opisu i ewentualnego wyjaśniania zjawisk
społecznych ...”

Definicje społeczności

lokalnej

Amos Hawley:

„... więcej lub mniej samowystarczalną
całością, mającą w sobie zasady — podstawy
procesu swego życia, ona ma także swój
wzrost, swoją naturalną historię ze ściśle
określonymi stadiami: młodości, dojrzałości i
starości.

Jest to więc całość różna od sumy swych
części, posiadająca siły, potencjalne
możliwości, ale tkwiące nie w wyłącznie jednej
ze swych części. Jeśli nie jest to organizm, to
jest to co najmniej superorganizm”

Definicje społeczności

lokalnej

Jesse Bernard:

•

powszechne rozumienie społeczności lokalnej
to lokalność i terytorialność i odnosi się do
ludzi, którzy mieszkają na wspólnym
terytorium i mają wspólne interesy

•

istotność wymiaru przestrzennego i
społeczno-psychologicznego w analizie

Definicje społeczności

lokalnej

L. F. Schnore:

•

społeczność lokalna zawsze odnosi się do
konkretnego terytorium, na którym zachodzą
codzienne interakcje między mieszkającą tam
ludnością

•

grupy zawodowe, instytucje czy zakłady nie są
społecznościami lokalnymi

Definicje społeczności

lokalnej

L. Nelson, Ch. Ramsey, C. Verner:

„strukturalizacja elementów i ich relacji
celem rozwiązywania problemów, które muszą
być lub mogą być rozwiązywane na danym
lokalnym obszarze ...”

Definicje społeczności

lokalnej

Talcott Parsons:

•

społeczność lokalna jako aspekt struktury
systemu społecznego

M. Stacey

•

społeczność lokalna jako „lokalny system
społeczny”

Definicje społeczności

lokalnej

R. L. Warren :

„społeczności lokalne, to skupienia ludności
zamieszkującej w ścisłej bliskości na
obszarze, który posiada lokalne zakłady
usługowe, handlowe, niezbędne dla
miejscowej ludności i zakłady wytwórcze
produkujące towary na szerszy rynek...”

Definicje społeczności

lokalnej

Don Martidale :

„społeczności lokalne są formami,
obejmującymi całość życia mieszkańców,
kształtującymi systemy odpowiednich grup i
instytucji, umożliwiających jej członkom
zaspokojenie ich potrzeb.

Umożliwiają one ludziom rozwiązywanie
podstawowych problemów w ich życiu:
utrzymanie egzystencji, socjalizacji, kontroli

.

społecznej, zapewnienia bezpieczeństwa i
ładu”

Definicje społeczności

lokalnej

Gideon Sjolberg :

„pewien kolektyw aktorów działających na
ograniczonym obszarze jako bazie
wykonywanych przez nich w większości
wszystkich ich codziennych czynności ...”

Definicje społeczności

lokalnej

Melvin M. Veblen:

„społeczność lokalna jest zwykle ujmowana

jako grupa o wielu interesach (multi-interest-

group), w pewnym stopniu heterogeniczna,

której jedność pochodzi z wzajemnych

zależności, które zachodzą między grupami,

które dążą do realizacji różnych, specjalnych

interesów, ale działając na pewnym wspólnym

obszarze ...”

Definicje społeczności

lokalnej

R. M. McIver:

„społeczność lokalna [...] to poczucie
przywiązania [...] tj. poczucie przynależenia i
określanie się pewnego zbioru ludzi jako „my"
...”

Klasyfikacje definicji społeczności

lokalnej

George A. Hilery :

Główne wspólne cechy definicji społeczności

lokalnych:

•

obszar

•

wspólne więzi

•

interakcje społeczne

Klasyfikacje definicji społeczności

lokalnej

Ideologie lub elementy wymieniane w definicjach:

Liczba

definicji

I. Społeczności w ogóle

A. Interakcja społeczna

1. Obszar geograficzny
a) samowystarczalność

8

b) wspólnota życia

9

Pokrewieństwo

2

c) sympatia (consciousness of kind)

7

d) posiadanie wspólnych celów, norm i środków

20

e) zbiór instytucji

2

i) lokalność grupy (locality groups)

5

g) odrębność (individuality)

2

2. Obecność pewnych wspólnych cech, innych niż obszar
a) samowystarczalność

1

b) wspólnota życia

3

c) sympatia

5

d) posiadanie wspólnych celów, norm i środków

5

3. System społeczny

1

4. Odrębność

3

5. Ogól postaw

1

6. Proces

2

B. Zależności ekologiczne

3

II. Społeczność wiejska

A. Interakcja społeczna

1. Obszar geograficzny
a) samowystarczalność

1

b) wspólnota życia

3

c) sympatia

3

d) posiadanie wspólnych celów, norm i środków

3

94

Klasyfikacje definicji społeczności

lokalnej

Willis A. Sutton, Jiri Kolaja :

Zmienne określające charakter społeczności

lokalnych:

•

liczba aktorów

•

świadomość działania

•

cel działania

•

odbiorcy działania

Społeczność lokalna rozumiana jako pewna „liczba
rodzin zamieszkujących na względnie niewielkim
obszarze, w obrębie którego rozwinęły one bardziej lub
mniej kompletną socjokulturową definicję dotyczącą
zbiorowej identyfikacji i za pomocą której rozwiązują
one problemy wynikające z partycypowania w tym
obszarze.”

Klasyfikacje definicji społeczności

lokalnej

J.T. Sanders :

Podstawowe sposoby rozpatrywania społeczności

lokalnych:

•

miejsce zamieszkania i życia pewnego
zbioru ludzi

•

wyodrębniona naturalna jednostka
przestrzenna

•

sposób życia

•

system społeczny

Klasyfikacje definicji społeczności

lokalnej

C. Bell, H. Newby:

Główne wspólne cechy definicji społeczności

lokalnych:

•

pewne wydzielone terytorium zamieszkałe
przez ludność i traktowane jako „jej"
obszar, ziemia „ojczysta", jej granice

•

kompleks instytucji działających na danym
obszarze

•

poczucie przynależności

Klasyfikacje definicji społeczności

lokalnej

Dawid Clark:

Podstawowe koncepcje pojmowania społeczności

lokalnych:

•

jako miejscowość

•

jako zbiorowa działalność — aktywność

•

jako określona struktura społeczna

•

jako poczucie solidarności i znaczenia —
społeczność lokalna jako sentyment