1

Budowa i zastosowanie

narzędzi i maszyn do

nawożenia

•Rozsiewacze nawozów,

•Rozrzutniki obornika,

•Ładowacze do nawozów

•Rozlewacze ciekłych nawozów

organicznych.

2

Zadania i rodzaje maszyn do
nawożenia

Podstawowym wymaganiem agrotechnicznym przy nawożeniu jest

dostarczenie wymaganej dawki nawozu na jednostkę powierzchni

pola w odpowiednim terminie agrotechnicznym oraz równomierne

rozmieszczenie nawozu na powierzchni pola.
Do nawożenia mogą być stosowane nawozy:
•

mineralne

(azotowe, fosforowe, potasowe, wapniowe, magnezowe,

wieloskładnikowe),
•

organiczne

(obornik, kompost, gnojówka, gnojowica).

Maszyny do rozsiewania nawozów mineralnych można podzielić na

siewniki nawozowe i rozsiewacze.
Do rozrzucania obornika i kompostu stosuje się rozrzutniki obornika, a

do rozlewania gnojówki i gnojowicy – przyczepy asenizacyjne.

3

Rozsiewacze nawozów
mineralnych

W zależności od sposobu działania rozsiewacze można podzielić na
odśrodkowe – tarczowe lub wahadłowe – i pneumatyczne.

W rozsiewaczach odśrodkowych tarczowych zespół roboczy ma postać jednej
lub dwóch tarcz z łopatkami, obracających się w płaszczyźnie poziomej i
rozrzucających nawóz w wyniku działania siły odśrodkowej. Napędzany jest
od WOM ciągnika lub siłownikami hydraulicznymi, zasilanymi z układu
hydrauliki zewnętrznej ciągnika

Rozsiewacz ciągnikowy zawieszany N012

ma zbiornik (1) w kształcie

odwróconego stożka ściętego, zamocowanego do ramy. Używany jest do
rozsiewania nawozów mineralnych, gdyż ze względu na niezbyt dużą
pojemność zbiornika nie nadaje się do rozsiewania wapna. Pozostałe części
składowe rozsiewacza to: mieszadło (2), tarcze dozujące nawóz (7, 9),
połączone z dźwigniami nastawczymi (8, 10) oraz tarcza rozsiewająca z
łopatkami.

Regulacja ilości rozsiewanego nawozu polega na zmianie wielkości otworu
wysypowego nawozu i zmianie prędkości roboczej agregatu.

a) widok ogólny b) schemat
działania

1-zbiornik, 2-mieszadło,
3-tarcza rozsiewająca,
5-wał przegubowo-
teleskopowy,
6-dno zbiornika z wycięciem

4

Rozsiewacze nawozów
mineralnych

Dawka

wysiewanego

nawozu jest
regulowana (w
zakresie 100÷4000
kg/ha) za pomocą
zasuwy (4), którą
opuszcza się lub
podnosi za pomocą
koła zębatego i
listwy zębatej,
sterowanych
pokrętłem
regulacyjnym (5).
Można ją również
regulować
prędkością roboczą
samego agregatu.

Rozsiewacz nawozów i wapna N011

to maszyna przyczepiana, w

której dno zbiornika nawozu (1) stanowi przenośnik taśmowy (2),
który podaje nawóz do tylnej części zbiornika, skąd przez
regulowaną szczelinę wysiewającą dostaje się on do dwudzielnego
zsypu, a następnie na dwie tarcze rozsiewające (7). Tarcze obracają
się w przeciwnych kierunkach i rozsiewają nawóz na pasie o
szerokości do 10m.

Zespoły robocze rozsiewacza są napędzane od WOM przez wał
przegubowo-teleskopowy (13), wał wzdłużny i przekładnię
ślimakową.

5

Rozsiewacze nawozów
mineralnych

Pod komorami (2),
po obu stronach
maszyny,
zamontowane są
kanały powietrzne
(4), do których
przez szczeliny o
regulowanej
wielkości jest
dozowany nawóz.
Ilość wysianego
nawozu zależy od
wielkości szczelin i
od prędkości
roboczej agregatu.

Rozsiewacze pneumatyczne

mają na celu zwiększenie

równomierności wysiewania nawozu.

Rozsiewacz pneumatyczny N025/1

przeznaczony jest do rozsiewania

nawozów mineralnych granulowanych, krystalicznych i pylistych. Ma
ramę wykonaną z kształtowników stalowych, do której są
przymocowane dwa zbiorniki (1). Dna zbiorników mają kształt
cylindryczny i stanowią komory (2), w których nawóz jest
rozdrabniany, mieszany i przemieszczany specjalnym walem (3),
wyposażonym w łopatki rozdrabniająco-wygarniające.

6

Rozsiewacze nawozów
mineralnych

Do

nawożenia

pogłównego

roślin

stosuje się rozsiewacze
do rzędowego wysiewu
nawozów

np.

rozsiewacz

N031

Motyl

. Wyposażony

jest w przystawkę do
rzędowego

wysiewu

nawozów
granulowanych. Ma on
ramę (1) do której
przymocowany

jest

zbiornik nawozów (2).
Na

tylnej

ścianie

zbiornika

jest

zamocowana

zasuwa

(4),

służąca

do

regulacji

ilości

wysiewu nawozu. Do
tylnej

części

ramy

zamocowana

jest

głowica

rozdzielająca

(5),

do

której

są

przymocowane rury (6)
zakończone pionowymi
wysięgnikami (7).

7

Rozrzutniki obornika

Budowane są jako przyczepy jedno- lub dwuosiowe, wyposażone w
zespoły walców roboczych, oraz przenośnik łańcuchowo – listwowy.
Zespół roboczy roztrząsacza jest napędzany od WOM ciągnika.
Zespół walców roboczych tzw. Adapter, jest odejmowany, co
umożliwia wykorzystanie roztrząsacza jako przyczepy transportowej.
Adaptery

roztrząsaczy

dzieli

się

na

szerokopasmowe

i

wąskopasmowe.

Adaptery szerokopasmowe

mają cztery walce robocze
(3), ustawione pionowo i

rozrzucają obornik na
około 4m, zarówno w tył
jak i na boki.
W dnie przyczepy znajduje
się przenośnik
łańcuchowo-listwowy (2),
którego prędkość jest
regulowana za pomocą
mechanizmu
zapadkowego. Dawka
obornika na jednostkę
powierzchni zależy od
prędkości przemieszczania
się przenośnika
łańcuchowo-listwowego i
od prędkości roboczej
agregatu.

8

Rozrzutniki obornika

Adaptery wąskopasmowe

rozrzucają obornik tylko w
tył,

za

roztrząsacz,

szerokość rozrzutu wynosi
około 2m. Adaptery te mogą
być jedno- lub dwuwalcowe.
Bęben

roboczy

adaptera

jednowalcowego

(2)

ma

zwykle szerokie, spiralnie
ustawione

łopatki

lub

pierścienie

uzębione

na

obwodzie, którymi odrywa i
odrzuca

obornik.

W

adapterach dwuwalcowych
czynność tą wykonuje walec
dolny (3), górny zaś służy do
wyrównywania

warstwy

podawanego obornika.

Roztrząsacz z adapterem
wąskopasmowym a) jednowalcowy, b)
dwuwalcowy

1-skrzynia, 2, 3, 4-walce, 5-grzebień
zębaty, 6-przenośnik
łańcuchowo-listwowy, 7-koła jezdne,
8-podpora przednia, 9-osłona
siatkowa

9

• Mechanizmy zapadkowe stosowane do

napędu

przenośników

łańcuchowo-listwowych

w

rozrzutnikach

obornika

dzieli

się

na

jednokierunkowe i dwukierunkowe.

• Mechanizm zapadkowy jednokierunkowy

napędza przenośnik łańcuchowo-listwowy tylko

w jednym kierunku, tj. do tyłu przyczepy,

umożliwiając podawanie obornika do walców

roboczych

adaptera.

Prędkość

ruchu

przenośnika reguluje się przez zmianę wartości

mimośrodu wykorbienia na wale napędzającym

mechanizm zapadkowy. Regulację tę wykonuje

się podczas postoju rozrzutnika i przy

wyłączonym jego napędzie.

• Mechanizm zapadkowy dwukierunkowy

pozwala na uzyskanie różnych prędkości ruchu

przenośnika do przodu i do tyłu przyczepy

rozrzutnika. Regulację tę wykonuje się bez

zatrzymywania napędu rozrzutnika

10

Ładowaczki umożliwiają
mechaniczny załadunek obornika,
materiałów sypkich, siana lub słomy
na środki transportu oraz
rozładunek. Są wyposażone w
różnego rodzaju wymienne
elementy robocze.

Dzieli się je na czołowe i obrotowe,
zwane również chwytakowymi.

Ładowarka czołowa T2l0

ma

ramę nośną (3) mocowaną
nieruchomo do kadłuba ciągnika. W
ramie jest ułożyskowany wysięgnik
(1), podnoszony przez dwa siłowniki
hydrauliczne (2), zasilane olejem z
obwodu hydrauliki zewnętrznej
ciągnika. Na końcu wysięgnika (1)
są mocowane widły (4) lub inne
elementy robocze. W celu
poprawienia równowagi agregatu
na trzypunktowym układzie
zawieszenia ciągnika umieszcza się
przeciwciężar (6). Maska ciągnika
jest chroniona dodatkową osłoną
(5).

Ładowarki do nawozów

11

Ładowarki do nawozów

Ładowarka obrotowa T2l4

ma

własny układ jezdny i łączy się ją z
ciągnikiem za pomocą zaczepu
rolniczego. Podczas pracy ładowarka
opiera się na dwóch kołach (12) i
dwóch szeroko rozstawionych
podporach (9), które są sterowane
siłownikami hydraulicznymi (6).
Wysięgnik ładowarki 1 z
zamontowanym chwytakiem 4, jest
sterowany siłownikami 2, 3 i 5,
zasilanymi olejem z własnego układu
hydraulicznego, którego pompa jest
napędzana od WOM ciągnika.
Ciśnienie oleju wytworzone przez
pompę umożliwia obracanie
wysięgnika 1, zmianę jego długości
oraz otwieranie i zamykanie
chwytaka 4. Zespoły robocze
ładowarki są sterowane przez
operatora dźwigniami 14 za
pośrednictwem rozdzielaczy
hydraulicznych i siłowników 2, 3, 5 i
6. Chwytak do ładowania obornika
można wymienić na chwytak do
materiałów sypkich, do roślin
okopowych lub do słomy i siana (b, c,
d).

12

Rozlewacze ciekłych nawozów
organicznych

Do rozlewania ciekłych nawozów organicznych stosuje się najczęściej

przyczepy

asenizacyjne

, które są budowane jako jedno- lub dwuosiowe cysterny ciągnikowe, z

dodatkowymi urządzeniami do ich napełniania i opróżniania.
Dodatkowe urządzenia przyczepy asenizacyjnej to: sprężarka powietrza (2), napędzana
od WOM ciągnika, przewody rurowe łączące poszczególne zespoły, manometr i łyżka do
rozlewania nawozów. Sprężarka (2) wytwarza podciśnienie lub nadciśnienie w zbiorniku
(1).

Podciśnienie jest niezbędne przy napełnianiu cysterny nawozem ze zbiornika

magazynującego, natomiast nadciśnienie - przy opróżnianiu cysterny.

W skład

omawianej instalacji wchodzą również: zawór sterujący (5), służący do zmiany kierunku
przepływu powietrza, zawór bezpieczeństwa (7) i zawór przelewowy. Ponadto w tylnej
części zbiornika znajduje się zawór ssawno-spustowy (8), który w czasie napełniania
cysterny jest połączony przewodem ze zbiornikiem magazynującym gnojowicę. W czasie
opróżniania cysterny zawór ten jest otwarty i gnojowica może wypływać z niej na
zewnątrz.