Finanse publiczne jako subdyscyplina

nauki o finansach

Wykład 1.

Finanse a finanse publiczne

Finanse

 ogół zjawisk związanych z działalnością

człowieka, w której to działalności występuje
przepływ pieniądza

Finanse publiczne

 zjawisko i procesy związane z gromadzeniem i

wydatkowaniem publicznych środków
pieniężnych

Finanse publiczne a inne subdyscypliny

nauki o finansach

 władztwo finansowe podmiotu publiczno-prawnego
 optymalne zaspokajanie potrzeb publicznych
 procedury polityczne i administracyjne
 wpływ na procesy społeczne i gospodarcze
 przedmiotem działalności podmiotów sektora finansów

publicznych jest świadczenie usług pozarynkowych

 skala dysponowania środkami publicznymi (od 27% do 50%

PKB)

 koncentracja funduszy publicznych
 interdyscyplinarny charakter
 reguły jawności, planowanie
 sprawozdawczość, kontrola

Finanse publiczne

w świetle przepisów prawa

Procesy związane z gromadzeniem środków

publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w

szczególności:

 gromadzenie dochodów i przychodów publicznych
 wydatkowanie środków publicznych
 finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa
 zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne
 zarządzanie środkami publicznymi
 zarządzanie długiem publicznym
 rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej

Sektor publiczny a finanse publiczne

Sektor publiczny

 reprezentuje realne

zjawiska i procesy

gospodarcze

 tylko częściowo realizuje

cele publiczne i społeczne

 w analizie działalności

sektora publicznego

dominuje metoda

majątkowa (zasobowa)

 reprezentuje majątek

publiczny gromadzony

przez dziesięciolecia

Finanse publiczne
 reprezentują zjawiska i

procesy pieniężne

 tworzenie i

rozdysponowanie funduszy
(metoda strumieniowa;
ujęcie dynamiczne)

Źródła środków publicznych (zakres

przedmiotowy SFP)

 Środki publiczne

(strumień środków finansowych gromadzonych

i przeznaczanych na zaspokajanie potrzeb

publicznych)



dochody publiczne ( podatki, składki, opłaty, cła)



środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej i środki
pochodzące ze źródeł zagranicznych, niepodlegające
zwrotowi



przychody budżetu państwa i budżetów JST oraz innych
jednostek SFP pochodzące z kredytów, pożyczek, sprzedaży
papierów wartościowych , prywatyzacji , spłat pożyczek i
kredytów



przychody jednostek SFP pochodzące z prowadzonej przez
nie działalności

Finanse publiczne a prawo

 Konstytucje poszczególnych państw



szeroki zakres regulacji dotyczących finansów
publicznych

(np. Holandia, Szwecja, Belgia, Polska)



regulacje dotyczące finansów publicznych dotyczą

zasad budżetowych oraz kompetencji organów
władzy
w sprawach budżetowych

(np. Niemcy, Hiszpania, Grecja, Włochy, Czechy)



wąski zakres regulacji dotyczących finansów
publicznych – obowiązek podatkowy, budżet
państwa, kontrola finansowa

(np. Francja, Austria)

Wspólnotowe prawo finansów

publicznych

 nakaz koordynowania polityki gospodarczej z RWE (art. 98

TWE)

 zasada suwerenności finansowej państw członkowskich

Wspólnoty

 ujednolicanie prawa finansów publicznych

 zakres sektora finansów publicznych (ESA 95)
 harmonizacja obliczania dochodu narodowego brutto w cenach

rynkowych

 budżetowe (fiskalne) kryteria konwergencji

 deficyt publiczny a PKB

 dług publiczny a PKB