UBEZPIECZENIA

MORSKIE

Umowa ubezpieczenia

morskiego

Przez umowę ubezpieczenia morskiego

ubezpieczyciel zobowiązuje się w zamian za
składkę ubezpieczeniową wypłacić
odszkodowanie za szkody poniesione w
skutek niebezpieczeństw, na jakie przedmiot
ubezpieczenia jest narażony w związku z
żeglugą morską. Przepisy o ubezpieczeniu
morskim stosuje się odpowiednio do
ubezpieczenia statków znajdujących się w
budowie.

Umowa ubezpieczenia

morskiego

Celem ubezpieczeń morskich jest

pokrywanie szkód powstających w wyniku
niebezpieczeństw żeglugi morskiej i
rozłożenie ryzyka w czasie i między innymi
ubezpieczonymi.

Ryzykiem jest szkoda, strata lub

odpowiedzialność, która może, lecz nie musi
powstać.

Umowa ubezpieczenia

morskiego

Ubezpieczenia morskie (marine insurances) są
szczególną odmianą ubezpieczeń w kategorii
gospodarczych ubezpieczeń majątkowych
(ubezpieczenie mienia i odpowiedzialności
cywilnej) mających własną regulację prawną,
opartą w dużej mierze na tradycji morskiej
(przyjęte zasady postępowania, zwyczaje).

Ubezpieczenia morskie są ściśle powiązane z
innymi instytucjami prawa morskiego: awarią
wspólną, zderzeniem statków, ratownictwem,
odpowiedzialnością armatora.

Umowa ubezpieczenia

morskiego

Przedmiotem ubezpieczenia morskiego

może być każdy interes majątkowy,
związany z żeglugą morską i dający się
ocenić w pieniądzach. W szczególności
mogą być przedmiotem ubezpieczenia
morskiego :

•statek (kadłub i maszyny – tzw. „casco”),
•ładunek, fracht, opłata za przewóz

pasażerów, opłata czarterowa, spodziewany
zysk na ładunku,

•prowizja,

Umowa ubezpieczenia

morskiego

• wydatki awarii wspólnej,
• ryzyka wojenne (osobna polisa !),
• rzeczy osobiste załogi,
• zobowiązanie z odpowiedzialności cywilnej
• oraz wierzytelność zabezpieczona na statku,

ładunku lub frachcie.

Ubezpieczenia osobowe załóg i pasażerów na

życie lub od następstw nieszczęśliwych
wypadków nie należą do ubezpieczeń
morskich.

Umowa ubezpieczenia

morskiego

Ubezpieczenia morskie dzielą się na:
• armatorskie (shipowner’s insurance),
• ładunkowe (cargo insurance),
• stoczniowe (builder’s insurance),
• rybołówstwa morskiego (fishery risks

insurance),

• morskiego przemysłu wydobywczego (off-

shore insurance) i innych podmiotów
gospodarki morskiej.

Umowa ubezpieczenia

morskiego

Ubezpieczenia morskie są dobrowolne i

powstają na podstawie umowy, czyli mają
dyspozycyjny charakter. Wyjątkami są:

•odpowiedzialność za zanieczyszczenie

środowiska,

•odpowiedzialność cywilna armatora wobec

pasażera.

Na rynek ubezpieczeń morskich składają się
nabywcy i sprzedawcy ochrony ubezpieczeniowej
w zakresie różnorodnych niebezpieczeństw
(ryzyk) związanych z żeglugą morską, jak i
instytucje pomocnicze (maklerzy, brokerzy,
eksperci) ułatwiające kontakty i pośredniczący
między nabywcą (ubezpieczającym,
ubezpieczonym) a sprzedawcą
(ubezpieczycielem, asekuratorem) w załatwieniu
wszystkich formalności, związanych z
ubezpieczeniem ryzyka, likwidacją szkody i
wypłatą odszkodowań.

Rynek ubezpieczeń

morskich

Przy ubezpieczeniu dużych wartości
majątkowych zasoby finansowe jednego
ubezpieczyciela mogą nie być
wystarczające do pokrycia szkód z jednego
wypadku i mogą być trudności w
ulokowaniu takiego ubezpieczenia. Dlatego
praktykuje się:
• koasekurację (coinsurance),
• reasekurację (reinsurance),

Rynek ubezpieczeń

morskich

• Kluby armatorskie wzajemnych

ubezpieczeń PandI (Protection and
Indemnity - ochrona i ubezpieczenie).

• Są to firmy z dużym doświadczeniem

prawniczym w zakresie żeglugi morskiej,
szczególnie w przepisach prawnych kraju
ich siedziby.

• Mają swoich przedstawicieli –

korespondentów (correspondents) w
większych portach świata.

Kluby P & I

• Zadaniem korespondentów jest udzielenie

kapitanom pomocy prawnej we wszystkich
poważnych przypadkach angażujących
odpowiedzialność cywilną armatora, w tym
powołanie ekspertów, ustalenie przyczyn
szkody lub wypadku, przesłuchanie załogi i
ocena stopnia odpowiedzialności
armatora, pośredniczenie w kontaktach
kapitana z przedstawicielami administracji
morskiej, portu, odbiorców i
ubezpieczycieli ładunku i innych.

Kluby P & I

• Korespondenci klubu pracują dla

ubezpieczo-nego armatora, który pokrywa
koszty ich usług, zwracane armatorowi,
jeżeli roszczenie przekracza franszyzę.

Kluby P & I

Polisa

Ubezpieczyciel obowiązany jest na żądanie wydać

osobie, z którą zawarł umowę ubezpieczenia
polisę, stwierdzającą zawarcie umowy
ubezpieczenia. Powinna ona zawierać :

•oznaczenie ubezpieczyciela,
•oznaczenie przedmiotu ubezpieczenia,
•oznaczenie niebezpieczeństw objętych umową

ubezpieczenia,

•warunki standardowe ubezpieczenia,
•załączniki stanowiące dodatkowe warunki

ubezpieczeniowe i ich zakres,

Polisa

• określenie czasu podróży, na który zawarto

umowę ubezpieczenia,

• sumę ubezpieczenia,
• miejsce i datę wystawienia polisy,
• podpis ubezpieczyciela.

Polisa może być imienna, na zlecenie lub

okaziciela.

• Niezwłocznie zgłosić ubezpieczycielowi

każdą istotną zmianę niebezpieczeństwa, na

jakie jest narażony przedmiot ubezpieczenia.

• Niezwłocznie zawiadomić ubezpieczyciela o

każdym wypadku dotyczącym przedmiotu

ubezpieczenia, jeżeli wypadek stanowić

może podstawę do roszczenia

odszkodowawczego z umowy ubezpieczenia.

Obowiązki

ubezpieczonego

• W razie zajścia wypadku powodującego

szkodę, ubezpieczający obowiązany jest
zastosować wszelkie dostępne mu, rozsądne
środki w celu ratowania przedmiotu
ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie
lub zmniejszenia jej rozmiarów a także
zabezpieczyć roszczenia odszkodowawcze
do osób odpowiedzialnych za szkodę.

Obowiązki

ubezpieczonego

• Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w

kodeksie, ubezpieczyciel odpowiada za szkody
będące bezpośrednim następstwem
niebezpieczeństw objętych umową ubezpieczenia.

• Ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody

powstałe z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa ubezpieczającego, jednak odpowiada
za szkody spowodowane zaniedbaniem lub
błędem nautycznym ubezpieczającego będącego
kapitanem statku objętego ubezpieczeniem.

Odpowiedzialność

ubezpieczyciela

• Ubezpieczyciel odpowiada za szkody

spowodowane z winy kapitana, innego
członka załogi lub pilota.

• Przy ubezpieczeniu statku ubezpieczyciel nie

odpowiada za szkody powstałe wskutek:

- wyruszenia w podróż statku niezdatnego do

żeglugi, nienależycie wyposażonego i
zaopatrzonego, z niedostateczną załogą lub
bez niezbędnych dokumentów,

Odpowiedzialność

ubezpieczyciela

- wieku lub zużycia statku,
- załadowania na statek - za wiedzą

ubezpieczającego a bez wiedzy
ubezpieczyciela - materiałów wybuchowych,
łatwo zapalnych lub innych ładunków
niebezpiecznych, bez zachowania przepisów
obowiązujących przy przewozie ładunków
tego rodzaju.

Odpowiedzialność

ubezpieczyciela

• W razie zderzenia statków ubezpieczyciel

odpowiada z tytułu ubezpieczenia statku
zarówno za szkodę w przedmiocie
ubezpieczenia jak również za ciążące na
ubezpieczającym zobowiązania do
wyrównania szkody wyrządzonej wskutek
zderzenia osobom trzecim.

Odpowiedzialność

ubezpieczyciela

• Ubezpieczyciel odpowiada za szkody wynikłe

z każdego wypadku objętego
ubezpieczeniem do sumy ubezpieczenia. W
razie zderzenia statków ubezpieczyciel
obowiązany jest zapłacić ubezpieczającemu
odszkodowanie za straty lub uszkodzenia
statku oraz należne od ubezpieczającego
odszkodowanie z tytułu odpowiedzialności
za zderzenie, choćby łączne odszkodowanie
przekroczyło sumę ubezpieczenia.

Odpowiedzialność

ubezpieczyciela

Odpowiedzialność

ubezpieczyciela

• Ubezpieczyciel obowiązany jest zwrócić

ubezpieczającemu wydatki poniesione na
przywrócenie do stanu poprzedniego lub
naprawienie uszkodzonego przedmiotu
ubezpieczenia, jak również należne od
niego wynagrodzenie za ratownictwo oraz
udział w stratach awarii wspólnej.

 

Odpowiedzialność

ubezpieczyciela

• Ubezpieczyciel obowiązany jest zwrócić

ubezpieczającemu wszelkie niezbędne i
celowe wydatki poniesione w celu
zachowania przedmiotu ubezpieczenia,
zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej
rozmiarów, ustalenia charakteru rozmiarów
szkody, sporządzenia dyspaszy, sprzedaży
przedmiotu ubezpieczenia oraz inne
wydatki poniesione zgodnie ze
wskazówkami zakładu ubezpieczeń.

Ubezpieczenia od ryzyk

morskich

• Ubezpieczenie statków od ryzyk morskich

jest skrótowo określone jako ubezpieczenie
„casco” lub K+M. (Kadłub i Maszyna – hull
and machinery) + W (Wydatki-
disbursements).

• Przedmiotem ubezpieczenia w ubezpieczeniu

statków od ryzyk morskich jest jego kadłub i
maszyny oraz przynależności ujęte w
inwentarzu jak i rzeczy zużywalne w
normalnej eksploatacji statku.

Ubezpieczenia od ryzyk

morskich

• Ubezpieczający ma do wyboru różny zakres

ubezpieczenia, od którego będą zależały
wysokość składki oraz pokrycie szkody
przez ubezpieczyciela.

• Statek może być ubezpieczony:
- na rok,
- na określony czas (time),
- albo na podróż (voyage).

Ubezpieczenia od ryzyk

morskich

• Ubezpieczenie może objąć wszystkie

ryzyka (all risks) gwarantujące pokrycie:

- straty całkowitej,
- szkód częściowych,
- odpowiedzialności kolizyjnej,
- kosztów ratownictwa,
- awarii wspólnej,
- wydatków ponoszonych dla ograniczenia

szkody i zabezpieczenia statku przed
dalszymi stratami (sue and labour).

Franszyza

• We wszystkich ubezpieczeniach morskich

stosuje się franszyzę (deductible).

• Jest to kwota, poniżej której ubezpieczyciel

nie pokrywa roszczenia i jest ona zawsze
potrącona z odszkodowania.

• Przykładowo, jeżeli wszystkie koszty

remontu statku wynoszą 10 tys. dolarów a
franszyza została ustalona na 5 tys.
dolarów, ubezpieczyciel pokrywa tylko 5
tys. Dolarów.

Franszyza

• Franszyza jest uzgodniona przy zawarciu

ubezpieczenia i ma na celu
wyeliminowanie małych szkód z rozliczenia
z ubezpieczycielem oraz obniżenie składki
ubezpieczeniowej.

• Z tych powodów niektórzy armatorzy

decydują się na wysokie franszyzy w
ubezpieczeniu statków od ryzyk morskich.

Pokrywane niebezpieczeństwa

Pokryte są straty lub szkody spowodowane przez:
• niebezpieczeństwa morza, rzek, jezior oraz innych wód dostępnych

dla nawigacji;

• ogień, eksplozję;
• kradzież przy użyciu przemocy przez osoby z poza statku;
• jettison – uszkodzenie statku przy wyrzuceniu ładunku za burtę;
• piractwo;

• Pokrywane niebezpieczeństwa

• kontakt z lądowym środkiem transportu, wyposażeniem doku lub

portu;

• trzęsienie ziemi, wybuch wulkanów i uderzenie pioruna;
• wypadki przy załadunku, wyładunku lub przemieszczenia ładunku

lub bunkru.

Pokrywane niebezpieczeństwa

Pokryte są również następujące straty i szkody pod
warunkiem, że nie zostały spowodowane brakiem
staranności ubezpieczającego, właściciela statku,
zarządzających oraz inspektorów lub ich personelu
lądowego:
•wybuch kotłów, pęknięcie wałów lub ukryte wady
urządzeń maszynowych lub kadłuba;
•zaniedbanie kapitana, oficerów, załogi lub pilotów;
•zaniedbanie osób dokonujących naprawy lub
czarterującego pod warunkiem, że nie są objęci
tym ubezpieczeniem;

Pokrywane niebezpieczeństwa

• barateria kapitana, oficerów lub załogi;
• kontakt z samolotem, helikopterem lub

podobnymi obiektami lub obiektami
spadającymi z nich.

- barateria w prawie morskim: rozmyślne,

bezprawne działanie kapitana lub członka
załogi na szkodę statku lub ładunku.