Zaburzenia snu u chorych

na astmę oskrzelową

Dariusz Nowak

Ośrodek Diagnostyki i Leczenia Zaburzeń Snu i

Chorób Układu Oddechowego. Zakład Fizjologii

Klinicznej UM Łódź

Sen

Różne stany aktywności mózgu
• Sen
• Czuwanie
• Ekstremalne podniecenie
• Rożne stany nastroju: euforia, depresja,

lęk

Sen- stan nieprzytomności z którego osoba

może być wybudzona przez działanie

czuciowych lub innych bodźców

Sen

• Dwa typy snu :
• Sen wolnofalowy (slow-wave sleep, SWS)-

fale mózgowe duże i o niskiej
częstotliwości

• Sen REM (rapid eye movement sleep) –

szybkie ruchy gałek ocznych

• SWS (Sen non-REM) – 4 coraz głębsze

fazy 1,2,3,4

• 3-4 – 80-110 minutowe cykle

Architektura snu – dwa

hipnogramy

Zdrowa osoba I

Zdrowa osoba II

Sen

SWS- głęboki, dający wypoczynek sen
REM – ok. 25% czasu snu, marzenia senne
Sen REM

• Aktywne marzenia senne, ruchy mięsni ciała

• Osoby w tej fazie budzą się spontanicznie

rano

• Napięcie mięśniowe obniżone

• Tętno i oddech nieregularne

• Szybkie ruchy gałek ocznych

• Wysoka aktywność mózgu

Alergiczny nieżyt nosa – zaburzenia

snu

• Alergiczny nieżyt nosa: kichanie, blokada nosa,

swędzenie, wydzielina

↓
• Upośledzenie snu w nocy

↓
Uczucie zmęczenia w dzień, senność, obniżona

zdolność do uczenia się, do pracy. Obniżona
jakość życia

Alergiczny nieżyt nosa – zaburzenia

snu

• Blokada nosa → chrapanie, hypopnea, apnea
• Blokada nosa → fragmentacja snu
• Cytokiny prozapalne → redukcja snu REM i

non-REM

↓
zmęczenie, upośledzenie koncentracji,

zmniejszona produktywność, zaburzenia
pamięci, drażliwość, depresja, senność,
zwiększone ryzyko wypadków
komunikacyjnych

Alergiczny nieżyt nosa –

zaburzenia snu

• Polisomnografia w tej grupie pacjentów :

• Zwiększona liczba i czas trwania epizodów bezdechu

obturacyjnego

• Mikroprzebudzenia 10 x częściej niż w kontroli

(defragmentacja snu)

• Zaburzenia oddychania już w fazach 1 i 2 snu non-REM
• Częściej chrapią
• Dzieci - większy odsetek ma OSAS

Alergiczny nieżyt nosa –

zaburzenia snu

• Mediatory (histamina,

prostaglandyny, leukotrieny,
cytokiny) same oprócz objawów
prawdopodobnie wpływają na
regulację snu niezależnie od
blokady nosa

Alergiczny nieżyt nosa –

zaburzenia snu

• Działanie leków

• Obkurczające naczynia w bł. śl. nosa (miejscowo,

systemowe) → bezsenność, drżenie, pobudzenie,

niepokój

• Antyhistaminiki (azelastyna miejscowo)
• Donosowe steroidy (budesonid, flunisolid)
• Montelukast
• ↓
• Poprawa jakości snu, zmniejszenie senności w

ciągu dnia i uczucia zmęczenia

Astma – zaburzenia snu

• ≈ 50% chorych na astmę ma senność w ciągu dnia

(relatywnie duże nasilenie)

• Senność może odzwierciedlać „utajony” OSA częściej niż

efekty samej astmy lub leków stosowanych do jej leczenia

• U chorych na astmę często współistnienie:
• alergiczny n. nosa
• przewlekłe zapalenie zatok → powodują senność

dzienną

• GERD refluks żoł.-przeł. i zaburzenia snu
• polipy nosa
• otyłość
• lęk
• depresja

Astma – zaburzenia snu

• ¾ chorych zgłasza zaburzenia snu:
• Nocne przebudzenia
• Przebudzenia wczesnym rankiem
• Trudności w utrzymaniu snu
• Senność w ciągu dnia

• ↑ oporu oddechowego w nocy – astmatycy

częściej chrapią i mają bezdechy

• Badanie przekrojowe – współistnienie

przewlekłego nieżytu nosa – związek z
zaburzeniami snu ( 3 ostatnie cechy)

Astma – zaburzenia snu

• Badanie przekrojowe – OSA występuje częściej u

chorych na ciężką astmę niż u osób z łagodną
postacią choroby

• Dlaczego ?
• Może odwrotnie: OSA →aktywacja odruchów z nerwu

błędnego → skurcz oskrzeli → pogorszenie astmy

• Refluks częściej u pacjentów z OSA → pogorszenie

astmy

• OSA → zapalenie górnych dróg oddechowych →

mediatory →zapalenie w dolnych drogach
oddechowych → pogorszenie astmy

Astma – zaburzenia snu

Kortykosteroidy
Zwiększają ryzyko OSA
Myopatia
Otłuszczenie

COPD –zaburzenia snu (Przewlekła

obturacyjna choroba płuc – PoChP)

• Też mają zaburzenia snu – zwłaszcza ci

pacjenci którzy maja hipoksemię

• Epizody zaburzeń snu pokrywają się w czasie

z desaturacją Hb

• Całkowity czas snu ↓
• REM ↓
• nREM fazy 3 i 4 ↓
• Liczba przebudzeń ↑

COPD –zaburzenia snu

• Dlaczego ?
• Duszność nasila się w pozycji leżącej – trudniej

zasnąć i powoduje przebudzenia

• Kaszel, wydzielina – utrudnia zaśnięcie
• Zmiany wentylacja/perfuzja – przebudzenia w

pozycji leżącej

• Zwiększony wysiłek oddechowy - przebudzenia

• Chorzy na COPD nie mają częściej OSAS w

odróżnieniu od chorych na astmę !

COPD –zaburzenia snu

• Leki
• Kortykosteroidy – u zdrowych ↓ REM, ↑

latencji REM,

• Teofilina - u zdrowych ↑ latencję snu, liczbę

wybudzeń, nREM faza 1 , skraca całkowity
czas trwania snu

• U chorych poprawiają jakość snu (też leki

antycholinergiczne i β2-mimetyki)