Galaktyki

Galaktyki typu spiralnego

• Stanowią 75%

jasnych galaktyk
nieba.Mają postać
dysku z ramionami
spiralnymi
wychodzącymi ze
środka zwanego
zgrubieniem
centralnym lub
jądrem galaktyki.

Wielka, piękna
Galaktyka
Spiralna M 101.
Z około 170 000 lat
świetlnych średnicy
ta galaktyka jest
ogromna, prawie
dwukrotnie większa
od naszej Galaktyki
Mlecznej Drogi.

• Galaktyki spiralne

to galaktyki które
składają się z jądra
i z ramion.

• Na ogół mamy do

czynienia z dwoma
ramionami, rzadziej
z jednym czy z
trzema. Wszystkie
ramiona leżą w
jednej płaszczyźnie,
którą nazywamy
dyskiem
galaktycznym.

Galaktyki eliptyczne

• Jasność

powierzchniowa

galaktyki

eliptycznej jest

największa w

środku i zmniejsza

się stopniowo na

zewnątrz.

• W galaktykach tych

nie występuje w

zauważalnych

ilościach pył i gaz.

Galaktyka
eliptyczna M87.
Galaktyki
eliptyczne
zawierają podobne
ilości gwiazd co
galaktyki spiralne.

Galaktyki nieregularne

• Są to galaktyki o

osobliwym
wyglądzie, nie
wykazujące
symetrii
charakterystycznyc
h dla galaktyk
eliptycznych i
spiralnych.

• Stanowią ok. 5%

populacji
wszystkich
galaktyk.

Galaktyka
Cygaro
-galaktyka
nieregularna

Galaktyka soczewkowata

• Jest to galaktyka

w kształcie
soczewki. Jest to
typ pośredni
pomiędzy
galaktyką
eliptyczną a
spiralną.

A teraz widzimy
zjawisko
niecodzienne -
kolizję dwóch
galaktyk.
Większa (NGC 2207,
z lewej strony)
prawdopodobnie
wchłonie mniejszą
(IC 2163,
z prawej strony).

•

Największa galaktyka
Największą jest centralna galaktyka
Gromady Galaktyk Abell 2029, oddalona od
nas o 1070 min lat świetlnych. Odkryli ją w
lipcu 1990 r. Juan M. Usona, Stephen P.
Boughan, Jeffrey R. Kuhn (USA). Średnica tej
galaktyki wynosi 5,6 min lat świetlnych (80
razy więcej niż średnica naszej Galaktyki,
Drogi Mlecznej). Ilość światła, emitowanego
przez nią, jest odpowiednikiem
promieniowania 2 bilionów (2 x 1012) Słońc

Niewiele istnieje urządzeń
tak zasłużonych dla
współczesnej astronomii
jak Kosmiczny Teleskop
Hubble'a. Jego początki
sięgają przełomu lat 60 i
70 dwudziestego wieku,
kiedy to po raz pierwszy
pojawiła się idea budowy
teleskopu znajdującego
się na orbicie. W 1977
roku amerykański kongres
przyznał fundusze na jego
budowę.
Wtedy też otrzymał on
nazwę jaką posiada do
dnia dzisiejszego. Przez te
wszystkie lata swej pracy
Teleskop Hubble'a
codziennie dostarczał i
ciągle dostarcza na
Ziemię ponad 10
gigabajtów danych
dziennie.Wykonał on już
ponad 400 tysięcy
niezależnych obserwacji
na ponad 25 tysiącach
obiektów.

PLANETY

• Merkury-Pierwszą planetą licząc od Słońca jest Merkury. Jak

pokazały liczne zdjęcia powierzchnia Merkurego jest bardzo
podobna do powierzchni naszego Księżyca, czyli usiana
kraterami.

• Na powierzchni Merkurego znajdują się także systemy smug,

uskoki i obszary górskie, jak również rozległe ciemne niziny -
merkuriańskie "morza". W największej odległości od Słońca
(aphelium) temperatura najgorętszych miejsc na Merkurym
wynosi 285 C. Za to na stronie, na której panuje noc temperatura
spada do -180 C. Takie wahania temperatury są spowodowane
tym, że merkuriańska doba jest niezwykle długa - trwa aż 176
dób ziemskich. Merkury nie posiada żadnych księżyców. Jest
jedną z najmniejszych planet Układu Słonecznego - jego średnica
to 4878 km. Średnia temperatura na powierzchni wynosi 350 C.

WENUS

• Na powierzchni Wenus panuje temperatura około

470 C, niezależnie od dnia i nocy i szerokości
wenusjańskiej. Temperatura spada nad warstwą
chmur i na ich górnej powierzchni wynosi około -25
C. Kolejne niespodzianki stanową: wysokie ciśnienie,
na powierzchni przekraczające 90 atmosfer, oraz
skład atmosfery, która w 97% składa się z dwutlenku
węgla, a pozostałe 3% to gazy takie jak hel, wodór,
argon, metan. Wysoką temperaturę Wenus może
zawdzięczać więc efektowi cieplarnianemu. .
Żółtawy kolor chmur atmosfery pochodzi od kwasu
siarkowego. Nie posiada naturalnego satelity.

ZIEMIA

• Najważniejszą cechą, która wyróżnia Ziemię od

innych planet, jest fakt, że jest ona zamieszkana.
Astronomowie podejrzewają, że pod tym względem
Ziemia może być wyjątkowa tzn. że w całym
wszechświecie może nie istnieć inna planeta, na
której występowałoby życie. Ziemia jest trzecią
planetą w Układzie Słonecznym. To, że właśnie na
Ziemi rozwinęło się życie możemy zawdzięczać
optymalnej odległości od Słońca - ok 150 mln km.
Średnia temperatura powierzchni wynosi około 20
C. Woda pokrywa 71% powierzchni naszej planety,
a pozostałe 29% to ląd.

MARS

• Mars jest czwartą planetą licząc od Słońca. Średnia odległość

Marsa od naszej Gwiazdy wynosi 228 mln km. Czas obiegu wokół

Słońca zajmuje Marsowi prawie dwa razy więcej niż Ziemi czyli

687 dni ziemskich. Mars jest jedną z najmniejszych planet

naszego układu. Jego średnica jest o połowę mniejsza niż

Ziemska, a jego masa aż dziesięciokrotnie mniejsza. Pod wieloma

względami Mars jest podobny do Ziemi np. marsjańska doba trwa

24 h i 37 minut i 22 sekundy, czyli jest dłuższa od ziemskiej tylko

o pół godziny.

• W czasie marsjańskich zim temperatura spada do -100 C

(minimalna temp. to -140 C) i zamarza dwutlenek węgla w

atmosferze, czapy lodowe powiększają swój obszar. Gdy jest

marsjańskie lato wieją na powierzchni silne wiatry przenoszące

drobny materiał skalny, a temperatura dochodzi nawet do 15 C

(temp. maks. to 20 C). Atmosfera Marsa jest stosunkowo cienka i

rzadka. Atmosfera nie jest przyjazna dla jakiegokolwiek życia:

zawiera aż 95% dwutlenku węgla, 3% azotu i 1,97% argonu.

Reszta to inne gazy, których ilość waha się np. para wodna (ok.

0,03%).

JOWISZ

• Jowisz jest największą planetą naszego Układu Słonecznego i

pierwszą planetą należącą do rodziny planet-olbrzymów. Jego

średnica równikowa wynosi 142980 km, czyli jest ponad 11 razy

większa od średnicy Ziemi, a jego masa jest 2 razy większa niż

masy wszystkich planet, księżyców, komet i planetoid naszego

Układu Słonecznego razem wzięte. Najbardziej znanym i

trwałym tworem w atmosferze Jowisza jest Wielka Czerwona

Plama, ogromny cyklon atmosferyczny na południowej półkuli

Jowisza. Atmosfera Jowisza zawiera 82% wodoru, 18% helu i

śladowe ilości innych gazów (metan, amoniak i inne).

Prawdopodobnie czerwonawe zabarwienie obłoków na Jowiszu

wynika z połączenia amoniaku i wodoru (może również

wchodzić w grę fosfor). Jowisz na okrążenie słońca potrzebuje

ok.12 lat, a obrót wokół własnej osi zajmuje mu ok.10 godzin.

temperatura maksymalna to -118stopni C, a minimalna -129

stopni C. Jowisz posiada najwięcej księżyców spośród planet w

Układzie Słonecznym. Z 63 dotychczas odkrytych, 49 ma już

oficjalne nazwy. Jeden z księżyców Jowisza, Ganimedes, jest

największym naturalnym satelitą w układzie słonecznym.

SATURN

• Saturn jest pod względem rozmiarów i masy drugą planetą po

Jowiszu. Jego średnica na równiku wynosi 120540 km, a masa
jest aż 95 razy większa niż Ziemi. Z powodu dużej orbity
Saturn potrzebuje 29,46 lat ziemskich aby okrążyć Słońce.
Czas obrotu wokół własnej osi wynosi zaś 10 godzin 14 minut
25 sekund. Z powodu silnych wiatrów górne warstwy wirują
dookoła równika o 26 minut szybciej niż sama planeta.
Atmosfera na Saturnie składa się głównie z helu i wodoru oraz
wielkich chmur zamarzniętej wody i kryształków amoniaku.
Saturn jest znany z powodu swoich pierścieni. Saturn imponuje
ilością (drugą po Jowiszu) księżyców. Nigdy jednak nie będzie
możliwe ustalenie ostatecznej liczby satelitów - bryły lodu, z
których składa się pierścień, mogą być czasami wytrącane
przez grawitację planety, stając się tymczasowo satelitą.