Zasady Zarządzania
Kryzysowego w
Klęskach Żywiołowych

Pracę wykonała: Aleksandra Kucharuk

Podstawowe Pojęcia:



Zarządzanie Kryzysowe

– działalność organów

administracji publicznej ( ministrowie , centralne
organy administracji rządowej , wojewodowie ,
organy jednostek samorządu terytorialnego) będąca
elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym,
polegającym na zapobieganiu sytuacjom
kryzysowym, przygotowaniu do podejmowania nad nimi
kontroli

w drodze zaplanowanych działań , reagowaniu w

przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych oraz na
odtwarzaniu infrastruktury lub przywróceniu jej
pierwotnego charakteru.



Sytuacja Kryzysowa –

to zespół okoliczności

zewnętrznych i wewnętrznych o charakterze militarnym i

pozamilitarnym

(klęski żywiołowe, duże katastrofy, awarie techniczne, skażenia)

wpływających destabilizująco na dany układ, w taki sposób, że

rozpoczyna się w nim proces zmiany w rezultacie którego

dochodzi do zachwiania równowagi układu. Prowadzi to do

zagrożenia bezpieczeństwa funkcjonowania układu (państwa,

sojuszu, społeczności).



Klęski Żywiołowe -

katastrofy naturalne(związane z

działaniem sił natury) lub awarie techniczne, których skutki

zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, zagrażają mieniu w

wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach. W

tym wypadku pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte

tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we

współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz

specjalistycznych służb i formacji , działających pod jednolitym

kierownictwem.

Struktura Zarządzania

Kryzysowego w

Rzeczpospolitej Polskiej.

Na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej Zarządzanie Kryzysowe
sprawuje
Rada Ministrów, przy której utworzony został Rządowy
Zespół Zarządzania Kryzysowego . Jego zadaniem jest
inicjowanie i koordynowanie działań podejmowanych w zakresie
Zarządzania Kryzysowego.
Skład zespołu:



Prezes Rady Ministrów - przewodniczący



Minister Obrony Narodowej i Minister do Spraw

Wewnętrznych



Minister Spraw Zagranicznych



Minister Koordynator Służb Specjalnych ( jeżeli został powołany)



Oprócz Zespołu Zarządzania Kryzysowego na I poziomie
zarządzania znajdują się również:



Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji



Rządowe Centrum Bezpieczeństwa



Zespoły Zarządzania Kryzysowego Ministerstw i
Centralnych

Organów Administracji Rządowej

II poziom zarządzania:



Wojewoda



Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego



Wojewódzkie Centrum Zarządzania kryzysowego

Poziom III Zarządzania:



Starosta Powiatowy



Powiatowy Zespół Zarządzania Kryzysowego



Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego

Poziom IV Zarządzania:



Wójt ( Burmistrz, Prezydent Miasta)



Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego



Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego



I Faza: zapobieganie zagrożeniom. Obejmuje ono:



analizę potencjalnych zagrożeń , jakie mogą wystąpić na

danym obszarze np. powodzie, huragany, pożary lasów.



uświadamianie społeczeństwa i jego edukacja w

zakresie przeciwdziałania zagrożeniom



stworzenie systemu ograniczeń finansowych oraz

właściwe wykorzystanie zasobów np. poprzez
odpowiednie zarządzanie terenami wiejskimi



zapewnienie przywództwa i skoordynowanych działań,

niezbędnych do osiągnięcia zamierzonego celu .

II Faza: odpowiednie przygotowanie na wypadek
zagrożenia



Kluczowym elementem przygotowań jest opracowanie
planów

reagowania kryzysowego , które dokładnie określają sposób

działania i

organizacji na wypadek zaistnienia potencjalnej klęski żywiołowej



przygotowanie obejmuje także zapewnienie zasobów
specjalistycznych

sił i środków reagowania takich jak:

-

system łączności kryzysowej

-

system alarmowania

-

personel reagowania kryzysowego



III Faza : Reagowanie na zaistniałe zagrożenie



Następuje w trakcie i po zaistniałym zdarzeniu, będącym

zagrożeniem dla mas. Jego celem jest uruchomienie działań

prewencyjnych, zapobiegających lub minimalizujących możliwość

zniszczeń oraz podjęcie akcji ratowniczej, celem dostarczenia pomocy

poszkodowanym.



Faza reagowania wymaga:



przestrzegania dyscypliny obiegu informacji na danym szczeblu

zarządzania.( Ważne jest zapewnienie płynnego przepływu informacji

miedzy poszczególnymi współpracującymi ze sobą instytucjami i
podjednostkami zespołów ratowniczych (straży pożarnej , zespołów
ratownictwa medycznego , TOPR, WOPR). Ważne jest podanie
całodobowych numerów telefonu służb dyżurnych. Umożliwi to stałe
monitorowanie rozwoju wydarzeń i w razie potrzeby niezwłoczne
wdrożenie odpowiednich środków oraz modyfikację planu działania w
zależności od potrzeb.



gromadzenie informacji i dokumentowanie działań



unikania działań nieprzemyślanych



wyznaczenia rzecznika udzielającego rzetelnej informacji osobom i

instytucjom zainteresowanym



prognozowania rozwoju wydarzeń ( umożliwia określenie przez

specjalistów z danej dziedziny np. meteorologów czy istnieje
niebezpieczeństwo pogorszenia sytuacji np. w przypadku powodzi
– nadejście fali kulminacyjnej



przewidywania skutków podejmowanych decyzji



zagwarantowanie funkcjonowania instytucji publicznych(istota jest

stworzenie możliwości jak najmniejszej dezorganizacji życia

społecznego

na obszarze , w którym wystąpiło zdarzenie.



dysponowanie jak największą liczba expertów- zapewni to sprawne
profesjonalne działania i umożliwi jak najszybsze uporanie się ze
skutkami klęski zywiołowej

IV Faza: usówanie skutków klęski żywiołowej



wkraczają tu dodatkowe służby techniczne, komunalne,
pomocy społecznej w celu zapewnienia minimum równowagi na
danym terenie.

V Faza: odbudowa:
Dzieli się ona na : krótkoterminową i długoterminową.

-

krótkoterminowa- polega na przywróceniu systemów
niezbędnych do

życia

-

długoterminowa- trwa wiele lat aż do kompletnej odbudowy
całego

obszaru dotkniętego klęską.

Podstawy Zarządzania
Kryzysowego

Zarządzanie
Kryzysowe
leży na
pograniczu
trzech obszarów

Zarządzanie i planowanie działań opiera się na Centrach
Zarządzania Kryzysowego



Są one tworzone na poziomie wojewódzkim i krajowym. Zajmują się

prowadzeniem stałego monitorowania zagrożeń oraz sytuacji bieżącej
w: meteorologii, komunikacji, zasobów i rezerw, aktualizacją bazy
danych dotyczących terenu, substancji niebezpiecznych, zaplecza
medycznego i sanitarnego, aktualizacją planów ratowniczych i
utrzymywaniem łączności ze służbami specjalnymi.
W prowadzonych działaniach centra mogą służyć jako zaplecze dla

pracy

Sztabów Kryzysowych w skład których wchodzą specjaliści w
dziedzinach dotyczących zaistniałego kryzysu.
CPR – czyli centrum powiadamiania ratunkowego w sytuacjach
wyjątkowych może stać bazą dla pracy Centrum Reagowania
Kryzysowego.

Zasady opracowania i funkcjonowania Planów
Reagowania Kryzysowego



Plan reagowania kryzysowego – zbiór procedór ratowniczych,

uruchamianych podczas nagłego stanu zagrożenia życia lub zdrowia,
środowiska i mienia w wyniku zdarzenia masowego , katastrofy.
W planie tym zawarte są informacje w formie opisowo – tabelarycznej i
kartograficznej dotyczące potencjalnych rodzajów zagrożeń mogących
wystąpic na danym terenie. W planie uwzględnia się charakterystykę
zagrożonego obszaru obejmującą: ukształtowanie terenu, warunki
hydrologiczno- meteorologiczne, strukturę zatrudnienia , urbanistykę,
sieć komunikacyjną i dane demograficzne. Dokument ten określa

funkcje

i zadania poszczególnych służb wyznaczonych do prowadzenia działań

w

zakresie lączności, opieki medycznej, zaopatrzenia w wodę i żywność,
pomocy społecznej, ewakuacji, transportu, ostrzegania i alarmowania,
współpracy z mediami, finansowania i utrzymania porządku
publicznego.

Plan Reagowania Kryzysowego składa się z:



Planu głównego – zawierającego podstawy prawne dla operacji

kryzysowych ,wyjaśnia ogólną koncepcję działania oraz określa

zakres

obowiązków wszystkich jednostek działających w ramach systemu
reagowania kryzysowego.

•

Aneksów funkcyjnych – stanowią uzupełnienie głównego planu

reagowania kryzysowego, uwzględniające specyfikę, potrzeby i

możliwośći organizacyjne poszczególnych społeczności i

jednostek administracyjnych.

•

Plany reagowania kryzysowego są opracowywane na szczeblu

kraju , województwa i powiatu. Plany działań ratowniczych

poddaje się ocenie i aktualizacji raz w roku oraz za każdym razem

w momencie wystąpienia zdarzeń mających wpływ na gotowość

operacyjną systemu ratowniczego i wspomagających ten system

podmiotów.

Na szczeblu wojewódzkim np. w województwie dolnośląskim
plan opracowuje zespół powołany przez wojewodę. W skład
tego zespołu wchodzą:



Dyrektor Wydziału Zarządzania Kryzysowego, Ochrony
Ludności

i Spraw Obronnych



Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej



Komendant Wojewódzki Policji



Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego



Dyrektor Wydziału Prawnego i Nadzoru



Dyrektor Wydziału Spraw Obywatelskich



Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska



Dyrektor Wydziału Spraw Społecznych

Matryca Haddona



Jest ważnym elementem pomagającym w poprawnym
przygotowaniu

i planowaniu możliwych działań na wypadek katastrofy. W pola

tabeli

należy wpisać wszystkie przewidywane możliwości i działania,

które

należy w odpowiednim czasie wykonać.

Człowiek

Czynnik

Działający

Środowisk

o

Przed

zdarzeniem

Podczas

zdarzenia

Po zdarzeniu

Podstawowe zasady
opracowania planu



Aby móc dobrze zaplanować działania należy odpowiedzieć sobie na
kilka pytań:



Jakiej klęski żywiołowej możemy się spodziewać?( bierzemy tu pod

uwagę zdarzenie najbardziej prawdopodobne. Poza rodzajem klęski
należy wziąć pod uwagę jej rozmiar aby wstępnie oszacować jakie
jednostki i jaka ich ilość musi być w gotowości na wypadek zdarzenia.)



Czy działać będziemy w ramach jakiegoś ogólnego planu, czy

samodzielnie?



Komu podlegamy i z kim współpracujemy?( Podległość powinna być

normowana przez odpowiednie akty prawne. Jeżeli chodzi o
współdziałanie należy tu brać pod uwagę takie służby jak: Państwowa
Straż Pożarna, Policja, Straż Miejska, Pogotowie Ratunkowe, LPR, służby
Techniczne, energetyczne, łącznościowe , komunikacyjne, CPR, szpitale,
Instytucje zapewniające zaopatrzenie

Jaki jest zakres naszej odpowiedzialności? Jakie są nasze realne
możliwości?



( zakres odpowiedzialności wynika z zakresu zadań powierzonych

planującemu przez tego komu podlega.)

Elementy Planu Zabezpieczenia Ratunkowego:



Określenie konkretnego zdarzenia – pozwala na przygotowanie
odpowiedniego zabezpieczenia



Określenie zasobów ludzkich- kluczowy element planu
zapobiegający możliwości zaistnienia sytuacji , w której ilość
potrzebujących przekroczy możliwość udzielenia pomocy. By
temu zapobiec należy skierować na miejsce zdarzenia wszystkie
dostępne ambulanse nawet

odwołując je z mniej pilnych wyjazdów. Należy wzmocnić obsadę

SORU

wzbogacając go o pielęgniarki i lekarzy z innych oddziałów.

Ustalanie zasad kierowania akcją:



Jest to bardzo ważny element ,gdyż brak osoby kierującej akcja
może prowadzić do dezorganizacji zespołu , i mniejszej
sprawności działania.



Zapewnienie środków technicznych i zapasów-

np. leki jak i inne

materiały potrzebne do diagnozowania muszą być okresowo
sprawdzane i odnawiane w miarę upływu daty ważności. Należy
zgromadzić odpowiedni zapas leków i używać tylko taki sprzęt, z
którym personel szpitala jest dobrze obeznany.



Zabezpieczenie finansowe działań –

jest niezbędne do

utrzymania gotowości działań. Pieniądze są potrzebne na leki ,
sprzęt, środki łączności, prowadzenie ćwiczeń i szkolenia
pracowników.



Opracowanie zasad powiadamiania i łączności wewnętrznej i
zewnętrznej- wprowadzenie żelaznej dyscypliny dotyczącej
dostępu do telefonów tylko dla upoważnionych do tego
pracowników.

 Zakres i sposób informowania rodzin i mediów

Informacje dotyczące danych osobowych poszkodowanych nie mogą być
podane na miejscu zdarzenia, należy je przekazać do zorganizowanego
punktu informacji. Numer , pod którym można zasięgnąć informacji
musi być szeroko rozpowszechniany .
Współpraca z mediami musi się opierać na zrozumieniu ich roli
społecznej, którą można w wykorzystać. Mogą one odegrać dużą rolę
wpływając na zachowanie społeczeństwa, i wywierając presję na ośrodki
decyzyjne.



Opracowanie planu dróg dojazdowych dla zespołów

ratownictwa

-

Należy uwzględnić przede wszystkim zapewnienie pierwszeństwa

dojazdu ambulansom i ułatwienie im powrotu na miejsce zdarzenia

w ruchu jednokierunkowym z możliwie najkrótszym postojem w celu

przekazania pacjenta w punkcie segregacji. Tę część planu należy

uzgodnić z policją.

 Zapewnienie opieki psychologicznej



Działanie to jest potrzebne zarówno ofiarom zdarzeń masowych jak i

personelowi pracującemu w zwiększonym stresie.



Szkolenie pracowników szpitala do pracy w warunkach

klęski :

Pracownicy muszą być przeszkoleni pod kątem zadań które

odbiegają

od codziennej pracy, a które muszą umieć wykonać w sytuacjach

kryzysowych.



I część szkolenia obejmuje ćwiczenia zachowań w nagle zmienionych

warunkach( zadymienie ,ciemność).



II część- ćwiczenia prowadzona w formie symulowanej klęski – może

być to inscenizowany napływ poszkodowanych w celu przećwiczenia

procedur przyjmowania ich do szpitala i udzielania pomocy.



można dokonać urealnienia sytuacji przez wykorzystanie

ucharakteryzowanych pozorantów. Zwiększają oni poczucie

autentyczności zdarzenia i służą lepszemu przyswojeniu metod

postępowania w warunkach katastrofy.

Pytania sprawdzające 



Co to jest zarządzanie kryzysowe i sytuacja kryzysowa?



Kto kieruje zarządzaniem kryzysowym na poziomie
krajowym

a kto na poziomie wojewódzkim?



Ile mamy faz zarządzania i jakie są to fazy?



Czym zajmują się centra zarządzania kryzysowego?



Czym jest plan reagowania kryzysowego i w jakim
celu się go sporządza?



Kto opracowuje plan na szczeblu wojewódzkim?



Czym jest Matryca Haddona?



Jakie znasz elementy planu zabezpieczenia ratunkowego?

Notatka 



Zarządzanie Kryzysowe jest to działalność organów administracji
publicznej, będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym,
polegającym na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym i podejmowaniu nad
nimi kontroli, poprzez zaplanowane działania oraz odtwarzanie
infrastruktury lub przywrócenie jej pierwotnego charakteru.



Sytuacja kryzysowa – zespół okoliczności wewnętrznych i zewnętrznych,
które powodują destabilizacje w funkcjonowaniu państwa, jednostek
terytorialnych i społeczeństwa oraz prowadzą do zagrożenia państwa lub
społeczności.



Zarządzanie kryzysowe na terenie naszego kraju sprawuje Rada Ministrów
z prezesem Rady Ministrów na czele. Na poziomie wojewódzkim zarządza
Wojewoda, który powołuje Zespoły i Centra Zarządzania Kryzysowego.



Powstał System Ratowniczo – Gaśniczy w skład którego wchodzą:

Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa( SAR), Ratownictwo Górnicze ,

Policja , Pogotowie Ratunkowe, Straż Graniczna, Państwowa Inspekcja
Ochrony Środowiska, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, GOPR,
WOPR , TOPR ,PCK.

Postępowanie kryzysowe składa sie z V faz:



I Faza – zapobieganie zagrożeniom



II Faza Odpowiednie przygotowanie na wypadek zagrożenia



III Faza Reagowanie



IV Faza usuwanie skutków klęski



V Faza Odbudowa



Zarządzanie kryzysowe leży na pograniczu trzech obszarów:

-

Systemu ratowniczego

-

systemu porządku publicznego

-

polityki społecznej



Zarządzanie i planowanie działań opiera się na Centrach
Zarządzania Kryzysowego. Zajmują się one monitorowaniem zagrożeń
oraz sytuacji bieżącej

z zakresu meteorologii, komunikacji, zaplecza medycznego i sanitarnego,

aktualizacją planów ratowniczych i utrzymaniem lączności ze
służbami specjalnymi.

Wszystkie działania służb w momencie wystąpienia zagrożenia opierają
się na sporządzonym Planie Reagowania Kryzysowego. Zawiera on
zbiór procedur ratowniczych

które są uruchamiane podczas stanu nagłego zagrożenia życia lub mienia mas.
Ważnym elementem planu reagowania kryzysowego jest Matryca Haddona.
Jest to tabela sporządzana po to by w obrazowy sposób określić wszystkie
przewidywalne możliwości działania, które można by było wykonać na wypadek
klęski.



Elementy planu zabezpieczenia ratunkowego :

-

Określenie konkretnego zdarzenia

-

Określenie zasobów ludzkich

-

ustalenie zasad kierowania akcja

-

Zapewnienie środków technicznych i zapasów

-

zabezpieczenie finansowe działań

-

Opracowanie zasad powiadamiania i łączności wewnętrznej i zewnętrznej

-

zakres i sposób informowania rodzin

-

opracowanie planu dróg dojazdowych dla zespołu ratownictwa

-

zapewnienie opieki psychologicznej i szkolenie pracowników szpitala.