Rola administracji samorządowej w

zapewnianiu bezpieczeństwa

społeczności lokalnej cd. (samorząd

powiatowy i gminny)

Przedmiot:

Bezpieczeństwo społeczności lokalnych

Typologia zadań z zakresu

bezpieczeństwa wewn.

• Kryterium podmiotowo-funkcjonalne

1.podmioty kierownicze (decyzje, koordynacja,

opiniowanie, działania sztabowe); zadania
kierownicze

2.podmioty wykonawcze (realizujące zadania gosp.,

planistyczne, edukacyjne, szkoleniowe, naukowo-
badawcze, operacyjne); zadania realizacyjne

• Kryterium warunków funkcjonowania

państwa

1.stan czuwania i doraźnego reagowania
2.sytuacja kryzysowa
3.czas konfliktu zbrojnego
4.czas okupacji

Typologia zadań z zakresu

bezpieczeństwa wewnętrznego

• Kryterium etapu realizacji

1.zadania przygotowawcze
2.zadania zapobiegawcze
3.zadania interwencyjne
4.zadania odtwarzające (rekonstrukcyjne)

• Kryterium zasięgu przestrzennego

1.zasięg lokalny
2.zasięg regionalny
3.zasięg krajowy
4.zasięg międzynarodowy

Typologia zadań z zakresu

bezpieczeństwa wewn.

- siatka funkcjonalna ochrony ludności

Kto pomagał, w jakim zakresie (wg
prasy)?

• Wójtowie (gminne komisje ds. szacowania strat w

rolnictwie; noclegi dla poszkodowanych)

• Starostowie (powiaty)
• Wojewodowie („przez” nich szły środki pomocowe

uruchamiane ze specjalnej rezerwy budżetowej; to
oni powoływali terenowe komisje ds. strat)

 Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania

Kryzysowego

 Wojewódzkie Centrum Zarządzania

Kryzysowego
(z jego zasobów pochodziła część agregatów prąd.)

• Nadzór budowlany (sprawdzanie stanu budynków

prywatnych i użyteczności publicznej)

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa: samorząd

powiatowy

• Istotne kompetencje na poziomie powiatu posiada

wspierająca starostę komisja ds.
bezpieczeństwa i porządku.

• Do kompetencji komisji należą:
a.

ocena zagrożeń porządku publicznego i
bezpieczeństwa obywateli

b.

opiniowanie pracy policji i innych
powiatowych służb związanych z
bezpieczeństwem 

c.

przygotowanie projektu powiatowego
programu zapobiegania przestępczości oraz
porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli

Kompetencje i zakres działania – samorząd

powiatowy

 możliwa jest tu współpraca z samorządami gmin,

stowarzyszeniami, fundacjami, związkami wyzn. itp.;
starosta, czyli przewodniczący komisji, w celu
wykonania jej zadań może żądać od policji i innych
służb i inspekcji, instytucji informacji o ich pracy oraz
dokumentów - z wyjątkiem akt personalnych,
materiałów operacyjno-rozpoznawczych,
dochodzeniowo-śledczych);

• Uwaga: projekt programu uchwala rada powiatu!
d.

opiniowanie projektów innych programów
współdziałania policji i innych służb

e.

opiniowanie projektu budżetu w zakresie porządku
i bezpieczeństwa

f.

opiniowanie projektów miejscowego prawa

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

powiatowy

• Rada powiatu może tworzyć przepisy

porządkowe (w zakresie ochrony zdrowia, życia,
mienia obywateli, ochrony środowiska, zapewnienia
spokoju i bezp. publicznego), jeśli wymaga tego
sytuacja występująca na obszarze więcej niż jednej
gminy.

• Powiat wykonuje zatem - na mocy ustawy o

samorządzie powiatowym – zadania o charakterze
ponadgminnym, np. w zakresie ochrony
przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania
powiatowego magazynu przeciwpowodziowego,
przeciwpożarowej i zapobiegania innym
nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

powiatowy

•

W skład komisji (co ważne) wchodzą:

•

starosta (przewodniczący)

•

dwóch radnych powiatu

•

trzech kompetentnych przedstawicieli starosty

•

dwóch delegatów komendanta powiatowego
(miejskiego) policji

•

delegat prokuratora okręgowego (też prokurator)

•

funkcjonariusze i pracownicy innych służb,
inspekcji, straży, organów adm. publ. (powołani
przez starostę)

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

powiatowy

• Starosta i prezydent miasta na

prawach powiatu (jak Rzeszów,
Krosno, Tarnobrzeg i Przemyśl) czy
graniczącego z powiatem mogą
utworzyć wspólną komisję
bezpieczeństwa; wówczas wspólnie
jej przewodniczą.

• Kadencje takich komisji trwają trzy lata

Kompetencje samorządu gminnego…

• Zadania własne gminy w zakresie ochrony

bezpieczeństwa i porządku publicznego określa ustawa
z 8 marca 1990 o samorządzie gminnym (z późn.
zmianami)

• Bezpieczeństwo publiczne w sensie materialnym: stan,

w którym obywatelom nie grozi żadne niebezpieczeństwo, bez
względu na źródło (np. kryminalne, komunikacyjne, naturalne)

• Porządek publiczny w sensie materialnym: stan

umożliwiający normalny rozwój życia społecznego (wiąże się z
tym utrzymanie w odpowiednim stanie urządzeń użyteczności
publicznej, szlaków komunikacyjnych; stanowienie i
przestrzeganie przepisów z różnych dziedzin)

• !!! Treści obu pojęć nieraz wzajem się warunkują.

Kiedy?

• W sensie formalnym i instytucjonalnym chodzi o zakres

zadań i kompetencje podmiotów (za co kto jest
odpowiedzialny…)

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

gminny

• Do zadań własnych gmin należą zatem te

związane z bezpieczeństwem mieszkańców i
dobytku w ogóle, w tym bezpieczeństwem w sensie
kryminalnym

 Zapewnienie ładu przestrzennego – chodzi m.in.

o takie kształtowanie przestrzeni, aby minimalizować
zagrożenie przestępczością. Przykładem
amerykańskie Dayton i wydzielone w nim
mikrosąsiedztwa (spadek przestępczości o 26 proc., a
z użyciem przemocy o połowę).

 Można też wskazać rozwiązania

architektoniczne, zabezpieczenia w mieszkaniach,
które uniemożliwiają lub znacznie ograniczają
możliwość dokonania włamania.

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

gminny

• Zabezpieczenie lokalnego transportu

zbiorowego:

 systemy monitoringu wewnątrz pojazdów ( przypadek

motorniczego w Poznaniu – zapobiegł kradzieży),

 obecność konduktora (w dłuższym czasie

kosztowniejsza niż monitoring, na krótką metę może
być efektywniejsza).

• Pomoc społeczna:

 ośrodki i zakłady opiekuńcze, hospicja, domy starców,
 wspomaganie rodzin dysfunkcyjnych, by nie żyły

poniżej minimum egzystencji, bo bieda jest
czynnikiem kryminogennym.

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

gminny

• Edukacja:

 wprost - uczenie zasad współżycia społ.,

poszanowania norm, zapewniania bezpieczeństwa
sobie i najbliższym (przedmiot „Kultura
bezpieczeństwa”, kursy samoobrony)

 pośrednio - szacunek do prawa i jego i

nienaruszalność można osiągnąć przez wyposażanie
ludzi w kompetencje, by potrafili zdobywać środki do
życia na drodze legalnej.

• Krzewienie kultury symbolicznej i fizycznej:

 taka oferta zajęć, aby ludzie mogli/chcieli się im

oddawać, a nie - często z nudów - zajęciom nagannym.

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

gminny

• Organizowanie handlu z odpowiednim

monitoringiem, aby:

 przeciwdziałać sprzedaży towarów nielegalnych

(środków odurzających, anabolików itp.).

 wspomagać bezpieczeństwo klientów
• Współpraca z organizacjami

pozarządowymi – zwłaszcza w zakresie zadań
związanych z pomocą społeczną,
wyrównywaniem szans życiowych itp.

• Wydawanie zgody na uprawę maku i

konopi i nadzór nad tymi uprawami

Kompetencje samorządu gminnego

• Uzupełnieniem wymienionych zadań są obowiązki

wynikające z ustawy z 1996 r. o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach. Do obowiązków tych zalicza się
budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych
z innymi gminami, np. :

- urządzeń do odzysku/unieszkodliwiania odpadów komunaln.
- szaletów publicznych
- instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i

unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części

• Do obowiązków gminy zalicza się także:
- zapobieganie zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów

otwartych

- organizowanie ochrony przed bezdomnymi zwierzętami
• Szczegółowe zasady w tym zakresie uchwala rada

gminy, po zasięgnięciu opinii terenowego inspektora
sanitarnego…

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

gminny

• Opracowanie Gminnego Programu

Zapobiegania Narkomanii i Alkoholizmowi

(składowa gminnej strategii rozwiązywania
problemów społecznych - art. 10 ustawy z 29 lipca
2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii):

• pomoc terapeutyczna, społeczna i prawna osobom

i rodzinom dotkniętym problemem narkomanii

• profilaktyka i edukacja w zakresie rozwiązywania

problemów narkomanii, zapobiegania im

• działalność rekreacyjna
• wspieranie przedmiotowej działalności organizacji

pozarządowych

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

gminny

• Prowadzenie działań (Gminna Komisja

Rozwiązywania Problemów Alkoholowych)
polegających na profilaktyce i rozwiązywaniu
problemów alkoholowych, integracji osób z
problemem alkoholowym, m.in.:

•

profilaktyce, pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej

•

pomocy rodzinom z problemem alkoholowym (socjalnej
i prawnej - zwłaszcza w przypadkach przemocy w
rodzinie)

•

wspomaganiu przedmiotowej działalności organizacji
pozarządowych

•

interweniowaniu w przypadku naruszenia przepisów
dotyczących reklamy i promocji napojów alkoholowych

Kompetencje i zakres działania w zakresie

bezpieczeństwa – samorząd gminny

• Powoływanie

straży

po zasięgnięciu opinii

komendanta woj. policji; straż miejska/gminna ma
za zadanie m.in.:

 ochronę spokoju i porządku w miejscach publicznych

(strażnicy mogą udzielać pouczeń, wydawać polecenia,
legitymować, ujmować i karać mandatami osoby
naruszające porządek publiczny, także unieruchamiać i
usuwać pojazdy naruszające przepisy o ruchu drogowym,
również monitorować – nawet z użyciem środków
technicznych – zdarzenia w przestrzeni publicznej)

 ochronę obiektów komunalnych i użyteczności publicznej
 zabezpieczanie miejsca przestępstwa

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

gminny

 doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby

wytrzeźwień lub miejsca zamieszkania

 konwojowanie dokumentów

gminnych/komunalnych

 informowanie ludności o zagrożeniach, inicjowanie

zachowań i działań zapobiegających popełnianiu
czynów nagannych (współdziałanie w tym zakresie z
innymi podmiotami, także o charakterze NGO)

 współdziałanie z innymi podmiotami w zakresie

ochrony porządku publicznego, zabezpieczania
imprez i zgromadzeń, ratowania życia i zdrowia

Kompetencje i zakres działania władz

lokalnych

w zakresie bezpieczeństwa – samorząd

gminny

•

Rada gminy jest w prawie wydawać
przepisy porządkowe, jeśli uzna je za
niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia
obywateli i zapewnienia porządku, spokoju i
bezpieczeństwa publicznego.

•

Spokój to – wg W. Kawki (Policja w ujęciu
historycznym i współczesnym, Wilno 1939, s. 80)
-„stan, którego zakłócenie nie może przenosić
[przekraczać] zdolności znoszenia przeciętnie
zdrowego pod względem nerwowym człowieka”

Bezpieczeństwo a samorząd gminny

• Realizacja jej zadań w zakresie bezpieczeństwa

i porządku publicznego wymaga współdziałania
samorządu gminnego (podobnie jak powiatowego) z
policją.

• Komendanci policji składają roczne

sprawozdania ze swej działalności oraz o
stanie porządku i bezpieczeństwa publicznego
właściwym organom administracji (starostom,
prezydentom, burmistrzom, wójtom), również radom
powiatu i radom gmin…

• Wójt (burmistrz, prezydent) może żądać od

właściwego komendanta policji przywrócenia
porządku publicznego lub zapobieżenia naruszeniu
prawa…