Elastyczność

Elastyczność

popytu i podaży

popytu i podaży

Wprowadzenie

Wprowadzenie

•

Popyt to

ilości zgłaszanego zapotrzebowania na

dobro, przy danej cenie, w danym czasie.

(ceteris

paribus)

•

Podaż to

ilości oferowanego dobra, przy danej

cenie, w danym czasie.

(ceteris paribus)

•

Prawo popytu mówi o

tym, że zapotrzebowanie

zmienia się odwrotnie niż cena.

(gdy cena wzrasta,

zapotrzebowanie spada ,natomiast gdy cena spada, zapotrzebowanie
wzrasta)

•

Prawo podaży mówi o

tym, że oferowana na

rynek ilość dóbr zmienia się w tym samym
kierunku co cena.

(gdy cena wzrasta, oferowana ilość dóbr

również, natomiast gdy cena spada, oferowana ilość dóbr także spada)

Elastyczność mierzy się w celu badania wpływu
zmiany różnych czynników na funkcję.

Elastyczność służy zatem do mierzenia reakcji zmiennej

zależnej

y

na zmianę jednej ze zmiennych niezależnych

.

Elastyczność jest wielkością niemianowaną, ale

możemy wyrazić ją w procentach.

Będzie nam wtedy mówiła o ile procent zmieniła się

zmienna zależna

y

, gdy zmienna niezależna zmieniła się o

1%.

Wprowadzenie

Wprowadzenie

Czynniki wpływu na popyt i podaż.

•

Zmiana ceny towarów (dóbr)

•

Cena substytutów i dóbr komplementarnych

•

Dochody nabywców.

Jakie są miary elastyczności popytu?

Jakie są miary elastyczności popytu?

Wyróżnia się trzy miary elastyczności popytu:

a) elastyczność cenową

b) elastyczność mieszaną

c) elastyczność dochodową

I Elastyczność popytu

I Elastyczność popytu

Elastyczność cenowa popytu

Elastyczność cenowa

Elastyczność cenowa

popytu

popytu



Elastyczność cenowa popytu

na dobro to

stosunek względnej zmiany zapotrzebowania
(∆Q

1

/Q

1

) do,

względnej zmiany ceny (∆P/P).



Jak to rozumieć?



Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak

zmieni się zapotrzebowanie na dane dobro, gdy
zmieni się jego cena.

Elastyczność cenowa popytu

Elastyczność cenowa popytu

- przykład

- przykład

Q,
ilość

P,
cena

D, krzywa
popytu

E, cena
równowagi

Wyobraźmy sobie
sytuację.
Mamy rynek laptopów*.

Przy cenie równowagi
3000zł, zapotrzebowanie
na laptopy
wynosi 5 tyś szt.

3000
zł

* Oczywiście zakładamy, że produkt jest jednorodny, czyli taki
sam wszędzie. Ma takie same parametry i właściwości.

5000

Elastyczność cenowa popytu

Elastyczność cenowa popytu

– przykład I

– przykład I

Q,
ilość

P,
cena

D, krzywa
popytu

E, cena
równowagi

3000
zł

5000

Teraz zobaczymy jak zmieni się
popyt, czyli zgłaszane
zapotrzebowanie, jeśli zmieni się
cena o 1%, czyli 30zł.

Zgodnie z prawem popytu
wzrost ceny spowoduje spadek
zapotrzebowania.

3030
zł

4900

Wzrost ceny spowodował
spadek popytu o 100 szt. czyli
o -2%.

Podstawiając do wzoru:

WNIOSEK

:

Elastyczność
wyniosła -2. To
oznacza, że wzrost
ceny o 1%
spowodował spadek
popytu o 2%.

Popyt

zachował się
elastycznie.

Elastyczność cenowa popytu

Elastyczność cenowa popytu

– przykład II

– przykład II

Q,
ilość

P,
cena

D, krzywa
popytu

E, cena
równowagi

3000
zł

5000

3030
zł

4975

A co się stanie gdy przy wzroście
ceny o 1% zapotrzebowanie spadnie
tylko o 25 szt. (z 5000szt. do
4975szt.), czyli zapotrzebowanie
wyniesie - 0,5%

WNIOSEK
Elastyczność wyniosła
-0,5.
To oznacza, że wzrost
ceny o 1%
spowodował spadek
zapotrzebowania na
laptopy o 0,5%

Popyt zachował się
nieelastycznie.

Wzrost ceny nie
spowodował tak samo
dużego lub większego
spadku
zapotrzebowania.

Elastyczność cenowa

Elastyczność cenowa

popytu

popytu



Co to znaczy, że popyt zachował się

elastycznie, bądź nieelastycznie?



Mówimy, że

popyt na dobro jest elastyczny, gdy

względna zmiana popytu na to dobro zmieniła
się w większym stopniu niż względna zmiana
ceny.



Mówimy, że

popyt na dobro jest nie elastyczny,

gdy względna zmiana popytu na to dobro
zmieniła się w mniejszym stopniu niż względna
zmiana ceny.



Mówimy, że

popyt na dobro jest neutralny

, gdy

względna zmiana popytu jest taka sama jak
względna zmiana ceny.

Elastyczność cenowa

Elastyczność cenowa

popytu

popytu



Co nam to mówi?



Gdy popyt jest elastyczny

, obniżenie ceny

spowoduje wzrost utargu.



Gdy popyt jest nieelastyczny

,

obniżenie ceny

spowoduje spadek utargu.



Jest to zatem cenna wskazówka dla

producentów i sprzedawców.

Elastyczność cenowa

Elastyczność cenowa

popytu

popytu



Gdy wskaźnik E

PD

należy do przedziału to

wtedy popyt

jest elastyczny.



Gdy wskaźnik E

PD

należy do przedziału lub

jest dodatni to wtedy popyt

jest nieelastyczny.



Pamiętajmy, że zgodnie z prawem popytu,

wskaźnik E

PD

jest ujemny.



Rzadziej wskaźnik E

PD

jest dodatni. Oznacza on

wtedy, że wzrost cen wywołał wzrost popytu
(efekt snoba – paradoks Veblena).

II Elastyczność popytu

II Elastyczność popytu

Mieszana elastyczność cenowa

popytu

Mieszana elastyczność cenowa

Mieszana elastyczność cenowa

popytu

popytu



Mieszana elastyczność cenowa popytu

na dobro

to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania
na dobro

i

(∆Q

i

/Q

i

) do, względnej zmiany ceny

innego dobra

j

(∆P

j

/P

j

).



Jak to rozumieć?



Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak

zmieni się zapotrzebowanie na dobro

i

, gdy

zmieni się cenna innego dobra

j

.

Mieszana elastyczność cenowa

Mieszana elastyczność cenowa

popytu

popytu



Siła tej elastyczności zależy od siły związku obu

dóbr.



Poznałeś dwa rodzaje par dóbr:

dobra komplementarne i dobra substytucyjne.



Dobra komplementarne to

dobra wzajemnie się

uzupełniające.



Dobra substytucyjne to

dobra wzajemnie się

zastępujące.

Mieszana elastyczność cenowa

Mieszana elastyczność cenowa

popytu

popytu

przykład dla dóbr

przykład dla dóbr

komplementarnych

komplementarnych



Dla dóbr komplementarnych wskaźnik E

ij

jest

ujemny.



Wyobraźmy sobie następującą sytuację. Mamy 2 dobra
komplementarne. Pióra do pisania i tusz. Dobra te,
wzajemnie się uzupełniają. Ludzie traktują je jako jedność.
Jak jeden zestaw dóbr.



Zauważamy że w związku z wzrostem cen składników
tuszu, cena samego tuszu (dobro

j

) wzrosła z 15zł do

18,00zł, czyli o 20%.



Efektem wzrostu cen tuszu był ogólny wzrost kosztów
użytkowania pióra. Część ludzi zniechęciła się do pióra i
wybrała inne, tańsze przedmioty do pisania.
Zapotrzebowanie na pióra spadło (dobro

i

) z 20 000 szt.

do
19 000 szt., zatem o 1000 szt., czyli wyniosło -5%.

Wniosek.

Mieszana elastyczność cenowa popytu
wyniosła -0,25.
Zatem wzrost ceny dobra
komplementarnego

j

o 1% wywoła spadek

zapotrzebowania na dobro

i

o 0,25%.

Mieszana elastyczność cenowa

Mieszana elastyczność cenowa

popytu

popytu

przykład dla dóbr

przykład dla dóbr

substytucyjnych

substytucyjnych



Dla dóbr substytucyjnych wskaźnik E

ij

jest dodatni



Wyobraźmy sobie następującą sytuację. Mamy 2 dobra
substytucyjne.
Ser żółty gouda i ser żółty edamski. Dobra te są
substytucyjne. Mogą się wzajemnie zastępować ponieważ,
zaspokajają tę samą potrzebę.



Zauważmy że w przypadku gdy wzrośnie cena goudy
(dobro

j

), z 20zł/kg na 25zł/kg, czyli wzrośnie o 25%,

konsumenci zgodnie z prawem popytu zaprzestaną je
kupować w takiej samej ilości jak do tej pory. Będą
kupować mniej goudy. Chcąc zaspokoić swoją potrzebę
wybiorą tańszy ser edamski, którego cena się nie zmieniła.
Wzrośnie zatem zapotrzebowanie na ser edamski (dobro

i

), z 500 ton do 600 ton. Wzrost zapotrzebowania wyniósł

100 ton czyli +20%.

Wniosek.

Mieszana elastyczność cenowa popytu
wyniosła 0,8.
Zatem wzrost ceny dobra substytucyjnego

j

o 1% wywoła wzrost zapotrzebowania na
dobro

i

o 0,8%.

III Elastyczność popytu

III Elastyczność popytu

Elastyczność dochodowa popytu

Elastyczność dochodowa

Elastyczność dochodowa

popytu

popytu

Elastyczność dochodowa popytu

na dobro to

stosunek względnej zmiany zapotrzebowania na
dobro (∆Q

i

/Q

i

) do, względnej zmiany dochodu

nabywców (∆I/I).



Jak to rozumieć?



Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak

zmieni się zapotrzebowanie na dane dobro, gdy
zmienią się dochody nabywcy.

Elastyczność dochodowa popytu

Elastyczność dochodowa popytu



Od czego zależy?



Od klasyfikacji dóbr

DOBRA

Pierwszej

potrzeby

E

ID

< 1

Luksusowe

(normalne)

E

ID

> 1

Niższego rzędu

E

ID

< 0

Inne pierwszej potrzeby

(normalne)

0 < E

ID

< 1

Elastyczność dochodowa

Elastyczność dochodowa

popytu przykład

popytu przykład



Dobra luksusowe:

E

ID

>1



Zapotrzebowanie (popyt) na takie dobro rośnie silniej niż
wzrost przychodów nabywcy.



Wyobraźmy sobie taką sytuację. Przychód konsumenta
wzrósł z 2000zł do 2100zł. Stanowi to wzrost o 100zł,
czyli o 5%. Konsument swój dodatkowy przychód
przeznaczy na bilety do kina. Zamiast trzech wyjść w
miesiącu jak do tej pory, zacznie on chodzić do kina
cztery razy. Jego wydatki na kino wzrosną zatem o 33%.

Wniosek.

Wzrost przychodów konsumenta o
1% wywołał wzrost
zapotrzebowania na dobro
luksusowe jakim są bilety do kina o
6,66%

Inne dobra luksusowe to
np.:

- Sprzęt elektroniczny,
- Podróże, Biżuteria,
Książki,
- Jedzenie w restauracjach.

Elastyczność dochodowa

Elastyczność dochodowa

popytu przykład

popytu przykład



Dobra pierwszej potrzeby

E

ID

<1



Zapotrzebowanie (popyt) na takie dobro rośnie słabiej niż
wzrost przychodów nabywcy.



W przypadku dóbr niższego rzędu

(E

ID

<0)

wzbogacenie

konsumenta (np. z 2000zł na 2100zł, czyli o 5%)
spowoduje spadek zapotrzebowania na dane dobro (np. na
margarynę z 100tyś ton do 98tyś, co stanowi 2tyś ton
margaryny, czyli -2% ).



Dlaczego tak się dzieje?



Ponieważ wzbogacony konsument wolał wydać swój
dodatkowy przychód na jakościowo lepsze substytuty, np.
na masło niż na margarynę.

Wniosek:

Wzrost przychodów
konsumenta o 1% wywołał
spadek zapotrzebowania na
dobro niższego rzędu jakim
jest margaryna o 0,4%.

Elastyczność dochodowa

Elastyczność dochodowa

popytu przykład

popytu przykład



W przypadku innych dóbr pierwszej potrzeby

(0<E

ID

<1)

wzbogacenie konsumenta (np. z 2000zł na 2100zł, czyli o
5%) spowoduje wzrost zapotrzebowania na dane dobro. Ale
to zapotrzebowanie będzie stosunkowo wolniejsze niż
wzrost przychodów(np. na wołowinę z 100tyś ton do
103tyś, co stanowi 3tyś ton wołowiny, czyli 3% ).



Dlaczego tak się dzieje? Wzbogacenie konsumenci wolą
wybrać dobro luksusowe.

Wniosek:

Wzrost przychodów konsumenta
o 1% wywołał wzrost
zapotrzebowania na dobro
pierwszej potrzeby jakim jest
wołowina o 0,6%.

Uwaga! Dobra luksusowe i dobra
pierwszej potrzeby nazywane są

dobrami

normalnymi.

Wynika to z tego, że wzrost

dochodów zawsze powoduje wzrost
popytu. Dla każdego takiego dobra

wskaźnik elastyczności jest dodatni,

E

ID

>0.

I Elastyczność podaży

I Elastyczność podaży

Elastyczność cenowa podaży

Elastyczność cenowa

Elastyczność cenowa

podaży

podaży

Elastyczność cenowa podaży

na dobro to

stosunek względnej zmiany ilości oferowanych
dóbr (∆Q

1

/Q

1

) do, względnej zmiany ceny (∆P/P).



Jak to rozumieć?



Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak

zmieni się ilość oferowanych dóbr na dobro
(podaż), gdy zmieni się jego cena.

Elastyczność cenowa podaży

Elastyczność cenowa podaży

przykład

przykład

Q,
ilość

P,
cena

S, krzywa
podaży

E, cena
równowagi

3000
zł

5000

Wyobraźmy sobie taką
sytuację. Mamy rynek
laptopów. Przy cenie
równowagi P=3000zł,
producenci oferują
5000szt komputerów.

Cena laptopów na rynku
wzrosła o 1% (o 30zł) do
3030zł.

3030
zł

5075

Nowej cenie, na
krzywej, odpowiada
nowa, inna, wyższa
podaż. Q = 5075 szt.

Wniosek.

Wzrost ceny o
1% spowodował
wzrost podaży o
1,5%.

Podsumowanie

Podsumowanie



Elastyczność popytu:



Elastyczność podaży: