Co to jest konsumpcja

zrównoważona?

Dariusz Kiełczewski

Rozwój zrównoważony



Zaspokojenie potrzeb i
aspiracji dzisiejszego
pokolenia w sposób który
nie ogranicza możliwości
zaspokojenia potrzeb
przyszłym pokoleniom

Konsumpcja



Akt społeczny- zużycie (użytkowanie
danego dobra)



Proces społeczny- całokształt
zachowań konsumentów



Aspekt cywilizacji człowieka-
odzwierciedlenie obowiązujących
postaw i stylów życia

Konsumpcja zrównoważona



Taki sposób zaspokajania potrzeb,
który zapewnia zaspokojenie
współczesnego pokolenia i pokoleń
przyszłych

Wymiar społeczny
konsumpcji zrównoważonej



każdemu człowiekowi obecnemu i
przyszłych pokoleń zapewniona zostaje
wysoka jakość życia



oznacza to, że w warunkach rozwoju
zrównoważonego interesuje nas sytuacja
najgorzej sytuowanych konsumentów



kluczową kwestią jest walka z ubóstwem

Konsumpcja a środowisko



Człowiek tak, jak inne organizmy żyje

dzięki środowisku przyrodniczemu:

jakość środowiska wyznacza jakość

naszego życia



Człowiek wykorzystuje środowisko do

tworzenia dóbr i usług, które

zaspokajają jego potrzeby



Stale istnieje konieczność wyboru

między obiema funkcjami środowiska

Ślad ekologiczny (opis tego
wyboru)



Całokształt skali oddziaływania ludzi
na środowisko możemy mierzyć



Najbardziej popularnym miernikiem
jest tak zwany ślad ekologiczny



Jest jeszcze tak zwany plecak
ekologiczny (czyli ilość masy i energii
potrzebnej żeby coś wyprodukować)

Ślad ekologiczny

Ślad ekologiczny (Ecological Footprint) –



powierzchnia terenu niezbędnego do

zaspokojenia potrzeb życiowych osoby,

społeczności, populacji, miasta, procesu

przemysłowego, instytucji, itp.



Uwzględnia się pięć kategorii do

obliczenia odcisku: pożywienie,

mieszkanie, transport, towary, usługi

Odcisk ekologiczny poszczególnych regionów jest dużo
większy niż obszar, który fizycznie zajmują

Ślad ekologiczny



Obecnie, dostępna dla

każdego powierzchnia

terenu, która ma dostarczyć

niezbędne produkty i usługi

oraz zasymilować

wytworzone odpady, wynosi

około 1,8 ha.

Globalny ślad ekologiczny

11100

16100

21100

26100

31100

36100

41100

1961

1965

1969

1971

1975

1979

1983

1987

1991

1995

1999

2001

rok

m

ln

a

kr

ów

Ekologiczny odcisk stopy

Dostępna przestrzeń
ekologiczna

Różnice śladu ekologicznego
w poszczególnych krajach

Różnice śladu ekologicznego
między krajami

0

2

4

6

8

10

P

ol

sk

a

K

ra

je

po

st

so

cj

al

is

ty

cz

ne

Ja

po

ni

a

U

S

A

K

ra

je

"

P

ię

tn

as

tk

i"

K

ra

je

n

ow

o

up

rz

em

ys

ło

w

io

ne

1993
2001

Konsumpcja a degradacja
środowiska



Współczesny człowiek żyje na kredyt, który
będą musiały spłacać przyszłe pokolenia



Nasze potrzeby są zbyt wielkie i skala
spożywanych dóbr i usług jest zbyt wielka
w stosunku do możliwości środowiska
przyrodniczego



Konsumpcja jest współodpowiedzialna za
współczesne problemy ekologiczne i
społeczne

Przyczyny tego stanu rzeczy



Konsumpcjonizm: przyzwyczajenie do
rosnących aspiracji materialnych, które jest
silniejsze, niż względy ochrony środowiska i
w znacznej mierze silniejsze nawet niż więzi
między ludźmi (przykładem są też migracje)



Ubóstwo: nie umiemy rozwiązać tego
problemu,a co za tym idzie lekceważymy
problem środowiska przyrodniczego, gdyż są
poważniejsze wyzwania

Przyczyny: ciąg dalszy



Wyobcowanie ze środowiska: nasza
kultura i cywilizacja to świat człowieka,
który uznał, że jest wyzwolony z
ograniczeń środowiska; sądzi, że poradzi
sobie bez niego; dominujące religie są
religiami odrębności ludzi od świata
przyrody; podobnie jest z humanizmem;
także technika odgradza nas od przyrody

Perspektywy



Być może oznacza to, że wkrótce
będziemy musieli nauczyć się żyć bez
świata naturalnego to znaczy, że
będziemy musieli poszukiwać
sztucznych dróg utrzymywania



Inne wyjście to poszukiwanie dróg
zrównoważenia konsumpcji ze
środowiskiem

Idea konsumpcji zrównoważonej w aspekcie
środowiskowym



Poszukiwanie takich form konsumpcji,

które będą możliwie najmniej uciążliwe

dla środowiska



Konsumpcja proekologiczna jako suma

indywidualnych wyborów

wymuszających zmiany w ofercie

producentów



Kilka prostych zasad, którymi należy

się kierować

Ekologiczne znaki towarowe



Znaki te pozwalają na wybór tych
produktów, które mają cechy pozytywne
z punktu widzenia celu ochrony
środowiska



Procedury przyznawania znaku są bardzo
dokładnie określone, więc istnieje duża
szansa, że dane dobro (usługa)
rzeczywiście ma przypisywane mu cechy

Znaki towarowe (margerytka
UE)

Znaki towarowe (niemiecki)

Znaki towarowe (ekozkan)

Znaki towarowe (rolnictwo
ekologiczne)

Aspekt społeczny



Wybierając dane dobra lub usługi

równocześnie dokonujemy także

pewnego wyboru społecznego



Możemy przykładowo wspierać lokalne

rynki i tradycje



Możemy też wspierać tych

producentów, którzy stosują zasady

uczciwego handlu, nie wykorzystują

pracowników itp.

Przykłady znaków
prospołecznych

Inne zachowania wspierające
ekologizację konsumpcji



Ograniczenie ilości opakowań,



Segregacja odpadów



Kierowanie się w stronę materiało- i

energooszczędnych dóbr i usług (klasy

efektywności)



Przyjęcie zasady korzystania raczej z

usług, niż z dóbr (zastępowanie

produktu usługą,a usługi materialnej

niematerialną



Unikanie konsumpcji gadżetowej

Kilka przykładów



Samochód- usługi transportowe



Automatyczna sekretarka- poczta

głosowa



List – email



Pralka- usługi pralnicze



Antena satelitarna- telewizja kablowa



Kamera wideo- kamera z

wypożyczalni

Jak obliczyć swój ślad
ekologiczny (co ma
znaczenie)

1.

Spożywam produkty zwierzęce
(mięso, jajka, ryby, nabiał):

1.

Nigdy

2.

Kilka razy w tygodniu

3.

Raz na dzień

4.

Kilka razy dziennie

5.

Większą część każdego posiłku



Żywność (c.d.)

1.

Odwiedzam bary typu fast- food

Nigdy

1.

Sporadycznie, kilka razy w roku

2.

Co najmniej raz w miesiącu

3.

Co najmniej raz w tygodniu

4.

Codziennie

Żywność (c.d.)

1.

W moim pożywieniu dominują

1.

Produkty pochodzenia lokalnego i

uprawiane sezonowo (około ¾ pożywienia)

2.

Staram się wybierać produkty lokalne

(około ½ pożywienia)

3.

Nie zwracam na to uwagi (produkty

lokalne stanowią około ¼ pożywienia)

4.

W moim domu spożywa się produkty

importowane, ponieważ są lepszej jakości

Żywność (c.d.)

1.

Jaka część zakupionego pożywienia jest w moim

domu wyrzucana

1.

Nic

2.

Około 10%

3.

Około 1/3

4.

Około połowy

2.

Jaka część pożywienia w moim domu jest

zapakowana w osobne opakowania ?

1.

Większość

2.

Około połowy

3.

Jedna czwarta

4.

Staramy się kupować produkty wyłącznie luzem albo w

dużych opakowaniach

1.W moim domu rocznie przejeżdża się
samochodem osobowym

1.25 tysięcy kilometrów
2.20 tysięcy kilometrów
3.15 tysięcy kilometrów
4.10 tysięcy kilometrów
5.5 tysięcy kilometrów
6.nie mamy samochodu osobowego

1.Przeciętnie naszym autem jeździ

1.Jedna osoba, a cała rodzina tylko okazjonalnie
2.Co najmniej dwie osoby
3.Zwykle cała rodzina
4.Nie mamy samochodu osobowego

1.Nasz samochód zużywa na 100 km

1.Do pięciu litrów
2.Do siedmiu litrów
3.Do dziesięciu litrów
4.Do piętnastu litrów
5.Nie mamy samochodu

1.Autobusami lub pociągami podróżuje się w
naszym domu

1.Zawsze, ponieważ nie mamy samochodu
2.Często, do 30 km dziennie
3.Czasami, do 15 km dzienne
4.Wcale albo bardzo rzadko

Energia

1.

Przeciętny rachunek za energię
elektryczną wynosi............. złotych
miesięcznie

2.

Płacimy za energię cieplną w sezonie
średnio.......................złotych
miesięcznie

3.

W moim domu
mieszka.................osób

Inne

1.

Mamy pojemnik na śmieci

1.

Wspólny dla osiedla

2.

Osobny

3.

Mamy dodatkowy pojemnik na śmieci

4.

Nie mamy pojemnika na śmieci

2.

Używamy

1.

Baterii słonecznych do ogrzewania domu

2.

Zielonej elektryczności (energii wiatrowej, wodnej)

Wydajnych urządzeń elektrycznych (lodówki, pralki klasy A lub B)

3.

Żarówek energooszczędnych (ponad połowa w domu)

3.

W moim domu

4.

Zostały wymienione okna

5.

Zostały zamontowane liczniki energii cieplnej

6.

Zostały ocieplone ściany zewnętrzne

Inne

1.

W moim domu

1.

Zostały wymienione okna

2.

Zostały zamontowane liczniki energii
cieplnej

3.

Zostały ocieplone ściany zewnętrzne

Turystyka

1.

Na wakacje wyjeżdżamy

1.

Rzadko, przeważnie do rodziny

2.

Mamy własną działkę rekreacyjną, na

której spędzamy wakacje

3.

Zazwyczaj odwiedzamy kraj (morze,

góry, jeziora)

4.

Wyjeżdżamy za granicę (w Europie)

5.

Odwiedzamy egzotyczne kraje (Afryka,

Ameryka Płd. Tajlandia)