Rola pielęgniarki w opiece

Nad dzieckiem z zaburzeniami

wewnątrzwydzielniczymi

Niedoczynność tarczycy

• Jest to stan przewlekły cechujący się

wytwarzaniem niedostatecznej ilości
hormonów tarczycy w stosunku do
potrzeb metabolicznych,

• Schorzenie ma charakter wrodzony

lub nabyty,

Obraz kliniczny:

• Nadczynności tarczycy
jest charakterystyczny i podobny we

wszystkich postaciach,niezależnie od
przyczyny

Przyczyny:

• Choroba Gravesa i Basedowa
• Wole guzkowe toksyczne,
• Pojedynczy guzek toksyczny gruczołu

tarczowego,

Objawy kliniczne:

• Potliwość,
• Drżenie całego ciała,
• Tachykardia,
• Objawy oczne łagodne

Leczenie nadczynności
tarczycy:

1.Metoda zachowawcza-środki

hamujące syntezę hormonu tarczycy:

• Leki przeciw/tarczycowe
• Leki blokujące receptor-B-

adrenergiczne,

• Leki uspokajające.
• Leczenie trwa:6-15 miesięcy

Metody radykalne:

• Leczenie chirurgiczne,
• Leczenie jodem radioaktywnym,

problemy pielęgnacyjne
związane z przyśpieszoną
przemianą materii:

• Nadmierna potliwość,
• Uczucie gorąca,
• Uczucie wewnętrznego

drżenia,drżenie rąk,kończyn
dolnych,języka,

• Zmiany łaknienia wzmożone lub

zmniejszone

• Spadek masy ciała

Działania pielęgniarskie:

• Wykonywanie toalety w razie potrzeby,
• Zmiana bielizny osobistej,
• Zmiana bielizny pościelowej w razie

potrzeby,

• Pomoc przy czynnościach dnia

codziennego:zapinanie guzików,karmienie

• Zapobieganie zbytniemu nasłonecznieniu
sala dobrze wietrzona i chłodna

• Podawanie odpowiedniej ilości

płynów do picia,

• Zapewnienie choremu prawidłowego

odżywiania,dieta
wysokoenergetyczna,

• Codzienna kontrola masy ciała.

Problemy ze strony układu
nerwowego

• Niezborność ruchowa,
• Zaburzenia zachowania (drażliwość,
częste konflikty)nadpobudliwość

ruchowa,

• Utrudniona zdolność koncentracji,
• bezsenność

Działania pielęgniarskie:

• Zapewnienie oddzielnej Sali –izolatka

w praktyce zdarza się w przełomie
tarczycowym.Dzieci powinny być
hospitalizowane razem z rodzicami.

• Postępowanie spokojne,życzliwe,
troskliwe,tłumaczenie i cierpliwośc w

trakcie wykonywania zabiegów,

• Czynny udział w łagodzeniu konfliktów

• Informowanie rodziny pacjenta o

konieczności chronienia go przed
niepokojącymi informacjami,

• Pomoc w bezsenności:wietrzenie

sal,zapewnienie ciszy i spokoju,

wyłączenie zbędnego oświetlenia,2-3

godz.ostatni posiłek przed snem,

podawanie leków uspokajających wg

zleceń lekarza

Problemy pielęgnacyjne ze
strony układu krążenia

• Przyspieszenie czynności serca w

spoczynku(powyżej 100/min)

• Uczucie zbyt silnego bicia i kołatania

serca

• Ciśnienie skurczowe krwi jest zwiększone
• Zaburzenia rytmu,
• Rozszerzenie naczyń krwionośnych

skórnych ,objawia się uczuciem gorąca,

ciepłymi i wilgotnymi dłoniami,potliwość

Działania pielęgniarskie

• Dokonywanie pomiarów pracy

serca:tętna,ciśnienia,wyk.EKG,

• Dokumentowanie informacji o stanie

chorego,

• Podawanie leków zgodnie z zleceniem,
• Zapewnienie bezpieczeństwa poprzez

informowanie o wszystkich
czynnościach.

Problemy pielęgnacyjne ze
strony układu mięśniowego

• Osłabienie siły mięśniowej,nadmierna

męczliwość

• Działania pielęgniarskie:
- Pomoc w wykonywaniu

czynności,których sam nie potrafi
wykonać

Problemy pielęgnacyjne ze
strony układu pokarmowego i
moczowego

• Częstszy rytm wypróżnień,

• Wielomocz spowodowany

zwiększonym pragnieniem

Działania pielęgniarskie:

• Odnotowywanie częstości

wypróżnień,

• Podawanie odpowiedniej ilości

płynów,

• Nakłanianie pacjenta o większą

dbałość o higienę

Problemy pielęgnacyjne wynikające
z objawów oftalmopatii postępującej
(wytrzeszczu naciekowo-
obrzękowego)

• Uczucie wypychania gałek ocznych,
• Pieczenie spojówek,
• Łzawienie

Działania pielęgniarskie:

• Pielęgnacja oczu:
-Stosowanie kropli,
-Zalecanie noszenia okularów

p/słonecznych

-Ułożenie głowy wyżej podczas snu.

• Współpraca z lekarzem:
• Pobieranie materiału do badania
• Podawanie leków wg zleceń,
• Dbanie o terminowość przyjmowania

leków

W opiece konieczna jest
ochrona chorego przed
infekcjami

• Obserwacja objawów ubocznych po

stosowaniu leków przeciwtarczycowych

• Ze strony układu krwi-leukopenia,
• Ze strony skóry-wysypka grudkowa

czasem pokrzywka,

• Ze strony ukł.pokarmowego-nudności,
wymioty,biegunka,uszkodzenie wątroby

• Ze strony ukł.nerwowego-bóle głowy
• Inne-gorączka,bóle stawów.
• Ocena objawów ,czy nie występuje

zagrożenie przełomem tarczycowym.

Przygotowanie do badań
specjalistycznych:

• USG tarczycy,
• Scyntygrafia tarczycy.

Wyjaśnienie na czym bad.polegają

asystowanie przy badaniach

Przygotowanie do
samoopieki,dziecka i rodziców

• Przekazanie informacji o konieczności

systematycznego i terminowego
przyjmowania leków,

• Obserwacja w kierunku objawów

ubocznych przy stosowaniu zalecanych
leków,

• Informacja na temat diety
(wysokoenergetyczna,bogatowitaminowa)

• Przekazanie wiadomości na temat

odpowiedniego trybu życia:unikanie

słońca,przebywanie w zbyt ciepłych

pomieszczeniach,unikanie sytuacji

stresowych,oraz infekcji,

• Systematyczne kontrole w poradni

endokrynologicznej.

Na zakończenie pobytu w szpitalu

pielęgniarka ocenia stan wyjściowy i

stan na zakończenie leczenia-ocena

skuteczności zaplanowanych działań.

Pierwotna niedoczynność
tarczycy

• To zespół objawów klinicznych

wywołanych niedoborem lub brakiem
T4,

czego następstwem jest

niedostateczne działanie T3 we
wszystkich komórkach.

Pielęgnowanie chorego

Problemy wynikające z objawów

związanych ze zwolniona
przemianą materii:

• Uczucie chłodu,
• Zwiększenie masy ciała

Działania pielęgniarskie

• Dbałość o mikroklimat w pomieszczeniu:
wysoka temp,odpowiednia wilgotnośc,
• Codzienna kontrola masy ciała,
• Prowadzenie bilansu płynów,
• Dieta lekkostrawna,bogatowitaminowa,
bogatoresztkowa,
• Kontrola częstości wypróżnień,
• W czasie postępu leczenia-zwiększenie

aktywności ruchowej.

Problemy ze strony układu
krążenia.

• Zwolnienie akcji serca,
• Niskie ciśn.tętnicze

Działania:
-dokonywanie pomiarów,
-dokumentowanie pomiarów,
-podawanie leków wg zleceń

Problemy pielęgnacyjne ze
strony ukł.nerwowego:

• Spowolnienie psychoruchowe oraz

niechęć do wysiłku umysłowego,

• Senność,
• Czasami -depresja

Działania pielęgniarskie:

• Wyjaśnienie związku pomiędzy jego

samopoczuciem a stanem
zaawansowania choroby,

• Zapewnienie warunków do

spokojnego snu i wypoczynku,

• W miarę postępu leczenia zachęcanie

do większej aktywności umysłowej.

Problemy ze strony układu
pokarmowego i moczowego:

• Zaparcia,
• Upośledzenie łaknienia i pragnienia,
• Obrzęki podskórne ,zwłaszcza w

okolicach znacznego nagromadzenia
tk.łącznej wiotkiej z powodu
niedoboru hormonów tarczycy maleje
filtracja kłębuszkowa.

Działania pielęgniarskie:

• Stosowanie leków wg zleceń,
• Przed śniadaniem 1

szkl.przegotowanej wody,

• Zachęcanie do zwiększania

aktywności fizycznej,

• Zapewnienie diety lekkostrawnej,

bogatowitaminowej,bogatoresztkowej

• Masaż i ćwiczenia mięśni brzucha,
• Ustalenie godz.stałych posiłków i

wypróżnień,

• Podawanie posiłków w małych

ilościach,

częściej,
• Codzienny pomiar masy ciała

Problemy pielęgnacyjne ze
strony skóry i włosów:

• Suchość i szorstkość skóry,
• Suche łamliwe włosy,wypadanie

włosów,

• Kruchość i łamliwość paznokci,

Działania pielęgniarskie

• Dbałość o utrzymanie higieny

osobistej i pościelowej,

• Natłuszczanie skóry,
• W razie świądu –poinformowanie

chorego o konieczności unikania
drapania,

• Obcinanie paznokci,
• Podawanie na zlecenie wit.A

Inne obowiązki:

• Współpraca z lekarzem,
• Obserwacja i monitorowanie

pacjentów,

• Ocena skuteczności zaplanowanych

działań.

Cukrzyca typu I zwana
cukrzycą insulinozależną:

• Przyczyna uszkodzenie komórek Beta

wysp Langerhansa trzustki
produkujących

insulinę.
Istotą choroby jest niedobór insuliny.

Powoduje to:zaburzenie metabolizmu

węglowodanów,tłuszczów,białek oraz
gospodarki wodno-elektrolitowej.

Zespół terapeutyczny:

• Lekarz,
• Pielęgniarka,
• Dietetyczka,
• Psycholog,
• Rodzic,
• Fizykoterapeuta,
• Nauczyciel w szkole.

Samokontrola

• Cukrzyca jest chorobą przewlekłą-

niewłaściwie leczona może dawać
rozwój powikłań późnych.

• Jednym i podstawowym warunkiem

leczenia i życia z ta chorobą jest
udział pacjenta w leczeniu oraz
nieustanna samokontrola w domu.

Podstawowy element-Wiedza !-
pacjenta:

• Informacja na temat lepszego

kontrolowania cukrzycy:

-odpowiednie odżywianie,
-dobór wysiłku fizycznego,
-właściwe wstrzykiwanie insuliny i

umiejętność modyfikacji dawek w
zależności od wyników pomiaru
stężenia glukozy we krwi,odżywiania i
wysiłku

-samodzielne badanie stężenia glukozy
we krwi i acetonu w moczu,
-systematyczne uczenie się ,
-pomiar ciśnienia tętniczego,
-pomiar masy ciała,
-właściwa pielęgnacja stóp.

Podstawowa metoda
samokontroli Cukrzycy:

• Oznaczanie stężenia glukozy we krwi za

pomocą glukometru:

• Pomiary powinny być dokonywane w

domu samodzielnie,małe dziecko rodzic,

• Samokontroli odczuwalnych objawów,
• Odnotowywanie każdego pomiaru,
• Istotne jest stwierdzenie zależności

czasu pomiaru i posiłku(np. pomiar na

czczo,ile min.przed posiłkiem i ile po

posiłku).

• Prowadzenie dzienniczka

samokontroli,

pozwala zrozumieć jak leki, dieta,i

aktywność fizyczna wpływa na
stężenie

glukozy we krwi,

-Zmniejsza ryzyko wystąpienia

hipoglikemii lub hiperglikemii.

Dzienniczek powinien zawierać
dane:

-czas i data badań,
-stężenia glukozy we krwi,
-obecność glukozy i acetonu w moczu,
-dawkowanie insuliny,
-informacja o epizodzie hipoglikemii

oraz zdarzeniach,które mogą wpływać

na metaboliczną kontrolę cukrzycy np.

ćwiczenia fizyczne lub choroba.

Hipoglikemia
-niedocukrzenie

• Jest wtedy gdy stężenie glukozy

spadnie poniżej 60 mg.

• Do takiego stanu dochodzi:
-nadmiar insuliny,
-błędy w odżywianiu(pominięcie

posiłku),

-zbyt dużo nagłego wysiłku fizycznego,
-spożycie alkoholu,narkotyków,

Zmniejszenie glukozy we krwi
u dzieci i młodzieży-objawy:

• Drżenie rąk,
• Zimny pot,
• Uczucie głodu,
• Bladość skóry,
• Kołatanie serca,
• Zmienność nastrojów,
• Podwójne widzenie.

• Ogólny wygląd sugeruje wystąpienie

wstrząsu: senność,bladość powłok
skórnych,zimny pot.

Działania pielęgniarskie:
W łagodnym i umiarkowanym

niedocukrzeniu natychmiastowe
podanie 10-20 g.szybko
wchłaniających się weglowodanów
(cukier,słodki sok)

Ostra hipoglikemia

• W trakcie dochodzi do utraty

przytomności,rola pielęgniarki polega
przede wszystkim na ułożeniu
pacjenta na boku w bezpiecznej
pozycji i podaniu mu zastrzyku
glukagonu(domięśniowo,lub
podskórnie)w dawce 0,5mg u dzieci
poniżej 5 r.ż albo 1,0 mg u dzieci
strszych.

• Dzieci i młodzież chorzy na cukrzycę

powinni mieć glukagon w domu a ich
rodzinny powinni być pouczeni jak
podawać lek w razie ostrego
niedocukrzenia.

Hiperglikemia –zwiększona
ilość glukozy we krwi,powyżej
180mg

• Występuje po:
-zbyt obfitym posiłku,
- W czasie choroby,
- Przy błędach w insulinoterapii(zbyt

mała dawka lub pominięcie podania
insuliny).

Objawy dużej ilości glukozy we
krwi:

• Wzmożone pragnienie,
• Częstsze niż zwykle oddawanie moczu,
• Większy apetyt lub brak,
• Chudnięcie,
• Bóle brzucha,głowy
• Skurcze w nogach
• Senność,zmęczenie
• Zaburzenia widzenia

Postępowanie

• Zmniejszenie ilości glukozy we

własnym zakresie;

• Podanie insuliny krótkodziałającej ,
• Zbadać poziom ciał ketonowych w

moczu,które powstają jak jest mało

insuliny,

• Przed kolejnym posiłkiem dobrze jest

zbadać stężenie glukozy i

skorygować ilość podawanej insuliny.

Ostre powikłanie-
śpiączka ketonowa

• Towarzyszy ciężkiej kwasicy

ketonowej :

• Bezwzględna hospitalizacja,
• Insulinoterapia,
• Uzupełnianie płynów,
• Uzupełnianie elektrolitów,
• Zwalczanie kwasicy metabolicznej.

Postępowanie:

• Infuzja insuliny,
• Nawadnianie,
• Podaż wodorowęglanów,
• Uzupełnianie sodu,
• Uzupełnianie potasu,
• W razie potrzeby antybitykoterapii.

Opieka pielęgniarska w
szpitalu:

• Obserwacja wyglądu i zachowania

pacjenta,

• Prowadzenie kontroli glikemii na

glukometrze,

• Kontrola:ciśn.tętna,oddechu,temperatur

diurezy,
•Zaspokajanie potrzeb psychicznych

dziecka

Późne powikłania cukrzycy

• Działania profilaktyczne:
-prawidłowe leczenie insuliną,
-odpowiednia dieta,
-higiena,
-profilaktyka zapewniająca choremu

dziecku optymalne warunki rozwoju
psychofizycznego.

Przewlekłe powikłania:

• Mikroangiopatie,-nerki,siatkówka
• Makroangiopatię-dotyczy dużych

naczyń

• Neuropatię-zaburzenia czucia.

Nefropatia cukrzycowa:

• Charakteryzuje się stałym białkomoczem,
• Podwyższone ciśnienie tętnicze
• Zadania pielęgniarki w zakresie

profilaktyki:

-częsta kontrola glikemii,
-kontrola ciśnienia,
-dieta z ograniczeniem białka i soli,
-podawanie leków hipotensyjnych
-badanie moczu

Retinopatia cukrzycowa

• Profilaktyka:
-regularna coroczna kontrola wzroku,
-bad.dna u okulisty,
-nagłe pogorszenie wzroku

natychmiastowa wizyta u okulisty,

-regularne wizyty u okulisty,

Stopa cukrzycowa:

• Profilaktyka:
-poinformowanie o objawach

niepokojących:

-zaburzone odczuwanie bólu,
-niedokrwienie stóp,
-gorsze gojenie się ran,
-tworzenie się modzeli,owrzodzeń,
zaczerwienień,uszkodzeń skóry,
-deformacje skóry.

Rodzaje insulin

• 1. INSULINY LUDZKIE
• Insuliny krótkodziałające (5 - 7

godzin). Mają początek działania po
30-60 minutach, natomiast szczyt
obserwuje się po 2 - 4 godzinach.
Humulin R (Eli Lilly)
Actrapid HM (Novo Nordisk)
Gensulin R (Bioton)

 Insuliny o przedłużonym czasie

działania (13 - 18 godzin). Maja
początek działania po 1 - 3
godzinach, natomiast szczyt
obserwuje się po 6 - 8 godzinach.
Humulin N (Eli Lilly)
Insulatard (Novo Nordisk)
Gensulin N (Bioton)

 Mieszanki insulin krótkodziałającej

i insuliny o przedłużonym czasie
działania w odpowiednich
proporcjach np.
Humulin M3 (Eli Lilly)
Mixtard 30 (Novo Nordisk)
Mixtard 50 (Novo Nordisk)
Gensulin M 30 (Bioton)

2. INSULINY ANALOGOWE

 Insuliny krótkodziałające (3 - 5

godzin)
Humlog (Eli Lilly) ma początek działania
po 0 - 15 minutach, natomiast szczyt
obserwuje sie po 40 - 60 minutach
Novorapid (Novo Nordisk) ma początek
działania 5 - 15 minutach, natomiast
szczyt działania obserwuje się po 1 - 2
godzinach

• Insuliny o przedłużonym czasie

działania (24 godziny). Mają
początek działania po 1,5 - 2
godzinach, natomiast nie obserwuje
się szczytu działania.
Lantus (Aventis)
Levemir (Novo Nordisk

 Mieszanki analogowe insuliny

krótkodziałającej analogowej i
insuliny o przedłużonym czasie
działania w odpowiednich
proporcjach np.
Humalog Mix 25 (Eli Lilly)
Novo Mix 30 (Novo Nordisk)