Wsparcie społeczne w

zdrowiu i chorobie.

Czym jest wsparcie?



pomoc dostępna dla jednostki w

sytuacjach trudnych
• konsekwencja przynależności

człowieka do sieci społecznych
• zachowania pomocne
• zaspokojenie potrzeb w trudnych

sytuacjach, gwarantowane przez

osoby znaczące i grupy odniesienia

Modele wsparcia



Model efektu głównego :

koncentruje się na

podstawowych więziach, relacjach i sieciach

społecznych. Te aspekty wsparcia społecznego

opisywane są niekiedy jako struktura wsparcia

społecznego. Obejmuje ona takie czynniki, jak stan

cywilny, role społeczne, praktyki religijne i

przynależność do organizacji.



Model buforowy :

koncentruje się z kolei na tych

aspektach wsparcia, które pełnią rolę „bufora”

chroniącego przed negatywnymi skutkami stresu.

Zwolennicy tego modelu uważają, że w sytuacji trudnej,

krytycznej, istnienie i spostrzeganie wsparcia

społecznego działa jak „bufor”, powodując obniżenie

napięcia i zagrożenia patologią.

Model buforowy dzieli się na trzy

często współistniejące typy :



Wsparcie instrumentalne:

polega na

udzielaniu bezpośredniej pomocy w formie

pożyczek, darów lub usług.



Wsparcie informacyjne :

to wymiana i

udzielenie informacji oraz dawanie rad, które

sprzyjają lepszemu zrozumieniu sytuacji,
własnego położenia życiowego i problemów.



Dowartościowanie :

daje nam poczucie, iż

jesteśmy doceniani i szanowani przez środowisko.

Wysoka samoocena odgrywa istotną rolę w

skutecznym zwalczaniu stresu.

Rodzaje wsparcia

społecznego:



Wsparcie emocjonalne -

dzielenie myśli i uczuć

z innymi. Szczególnie istotne w sytuacjach ważnych

życiowych kryzysów, kiedy to wyrażanie swych uczuć i

podzielenie się nimi z innymi osobami jest próba

rozładowania napięć.



Wsparcie oceniające -

wyrażanie opinii na

temat danej osoby, wyglądu, jej zachowań,

wypowiedzi.

• Wsparcie duchowe

- związane jest ze szczególnie

krytycznymi sytuacjami życiowymi (nieuleczalna

choroba, stany terminalne). Dotyczy opieki

hospicyjnej.

Od czego zależy rodzaj

udzielanego wsparcia?

• Od relacji pomiędzy strukturą

rodziny, a chorobą.

• Od płci osoby oczekującej wsparcia.
• Zasada wzajemności

(nie ma nic za

darmo, jeśli otrzymujemy coś od kogoś,

oczekiwany jest rewanż za przysługę). Ludzie

posiadający sporo zasobów (wykształcenie,

dochody, cechy psychologiczne), otrzymują

większe wsparcie, niż ludzie posiadający ich

mniej.

• Od poczucia bliskości innych osób.

Rola wsparcia:

• Najistotniejszym elementem wsparcia jest

dostarczanie jednostce przekonania, że jest osobą

kochaną, lubianą, potrzebną, co powoduje

podejmowanie przez nią właściwych decyzji.

• Wsparcie ma bardzo ważną rolę w ograniczeniu

konsekwencji choroby.

• Dyskusyjna rola wsparcia społecznego wynika z

faktu, że nie skraca ono samej choroby i nie

oznacza zmniejszenia się skutków choroby w

trakcie oddziaływania stresu, ale jego pozytywna

rola polega na uruchomieniu mechanizmów

mobilizacji w celu opanowania choroby.

Pozytywny wpływ

wsparcia:

• Zapewnia ono poczucie przywiązania i

społecznej integracji

• Daje gwarancję zabezpieczenia

osobistych wartości

• Wsparcie poprawia samopoczucie

chorego

• Dodaje otuchy do walki z chorobą
• Pomaga choremu radzić sobie w

trudnych sytuacjach.

Negatywny wpływ

wsparcia:

• Obawa przed ujawnieniem swoich

problemów i niezrozumieniem.

• Zagrożenie zależnością od innych.
• Zagrożenie dla samooceny.
• Im bardziej potrzebne jest wsparcie, tym

niższa samoocena.

• Jednostki oczekujące wsparcia od innych

czasami wolniej powracają do zdrowia,

niż jednostki mogące liczyć tylko na

siebie.

Czy wsparcie może

leczyć?



Wsparcie społeczne ma ogromne znaczenie w

zachowaniu zdrowia oraz w procesie codziennego

zmagania się ze stresem.



Jego pozytywną rolę udowodniono również w

zwalczaniu stresu pourazowego i zawodowego, kryzysu

psychicznego, w walce z uzależnieniem i chorobami

somatycznymi.



W przypadku poważnych chorób somatycznych pacjenci

z większym wsparciem szybciej wracają do zdrowia.



Ochronny wpływ wsparcia emocjonalnego odgrywa

również role w przebiegu ciąży oraz lżejszych

chorobach.



Pacjentom mającym wsparcie łatwiej jest stosować się

do zaleceń lekarskich, maja oni również niższy ogólny

poziom napięcia emocjonalnego, co pozytywnie wpływa

na ich zdrowie.

Bibliografia



Radmacher S., Sheridan Ch., Psychologia zdrowia,

Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia, Instytut

Psychologia Zdrowia, Warszawa



Knoll N., Schwarzer R. ,,Prawdziwych przyjaciół“-wsparcie

społeczne, stres, choroba i śmierć [w]: Sęk H. Cieślak R.

Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, PWN Warszawa 2004

s.29-49



Sęk H. O wieloznacznych funkcjach wsparcia społecznego,

[w]: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, Psychologia kliniczna i

psychologia zdrowia, Wydawnictwo Humaniora, Poznań

2001, s. 13-33



Tobiasz-Adamczyk B., Relacje lekarz-pacjent w

perspektywie socjologii medycyny, Wydawnictwo UJ, Kraków

2002