Fasciola hepatica

Motylica
wątrobowa

Występowanie

Kosmopolityczna przywra pasożytująca w :



Wątrobie i drogach żółciowych człowieka



Przeżuwaczy domowych (owca, koza,
bydło) i dzikich (świnia, dzik, koń, osioł,
zając, królik, słoń, małpa, kangur

Budowa



Postać dojrzała ma listkowaty

kształt ciała z wyodrębnioną częścią

przednią przypominającą stożek



Najgrubsza jest część przednio-

środkowa



Ma zabarwienie szare i często

rdzawobrunatne plamy

c.d.



Powierzchnia ciała pokryta jest
nierównomiernie różnego rodzaju kolcami
skierowanymi do tyłu



Wór powłokowo-mięśniowy ma budowę
typową dla innych płazińców



Na przednim końcu stożka znajduje się
przyssawka gębowa z otworem prowadzącym
do umięśnionej gardzieli i płytkich kieszonek
przygardzielowych

c.d.



Krótki przełyk rozwidla się na
poziomie przyssawki brzusznej na
dwa główne ślepe pnie jelita



Protonefrydialny układ wydalniczy
jest dobrze rozwienięty



Motylica jest obojnakiem

c.d.



Układ rozrodczy męski składa się z dwóch
leżących skośnie, jedno na drugim, jąder.
Nasieniowód wchodzi do wnętrza torebki
narządu kopulacyjnego i rozszerza się w
pęcherzyk nasienny, który przechodzi w
wąski przewód wytryskowy, bięgnący we
wnętrzu uzbrojonego w kolce i
wysuwalnego cirrusa. Otwór płciowy męski
umieszczony jest na dnie zatoki płciowej

c.d.



Rozgałęziony pojedynczy jajnik leży po prawej

stronie ciała przed górnym jądrem. Parzysty

rozgałęziony żółtnik rozciąga się po bokach ciała

od podstawy aż do końca tylnego. Komórki

żółtkowe dostają się przewodami wstępującymi i

zstępującymi do kanału poprzecznego i

nieparzystym krótkim przewodem wspólnym do

ootypu. Od ootypu do zatoki płciowej biegnie

macica, zakończona metratermem, który służy

nie tylko do składania jaj, lecz także wobec braku

pochwy jako narząd kopulacyjny żeński

Rozwój



Wewnątrz skorupki jajowej znajduje się
zygota, otoczona licznymi (do 40)
ziarnistymi komórkami żółtkowymi,
spełniającymi funkcje ochronno-
odżywcze



Rozwój zygoty odbywa się wyłącznie w
środowisku wodnym

c.d.



W sprzyjających warunkach termicznych,
dostępie światła i dostatecznej ilości tlenu
miracydium-pierwsze stadium larwalne-
wykluwa się po 10-42 dniach, w ciemności
miracydium nie wykluwa się



Dzięki rzęskom pływa swobodnie w wodzie, a
po natrafieniu na żywiciela pośredniego
wnika aktywnie do jego ciała ( w Polsce
najczęściej jest nim ślimak z rodzaju Galba )

c.d.



W trzustko-wątrobie żywiciela pośredniego
urzęsiony nabłonek odpada i miracydium
przekształca się w workową sporocystę, z
kulami zarodkowymi, z których po 2-4 tyg.
wykształcają się redie



Powstają z nich ogoniaste cerkarie
zaopatrzone w gruczoły skorupkotwórcze,
zwane też cystogennymi

c.d.



Cały okres rozwoju w ślimaku trwa 5-10 dni



Z jednego miracydium może rozwinąć się

450-5000 cerkarii, które aktywnie i

stopniowo opuszczają ciało ślimaka,

stanowiąc drugie wolno żyjące stadium,

swobodnie poruszające się w wodzie



Miracydium czynnie poszukuje (24-48h)

żywiciela pośredniego, potem ginie

c.d.



Cerkaria już po 1-3h wytwarza grubą otoczkę i

oczekuje biernie w postaci metacerkarii na

żywiciela ostatecznego



Metacerkaria jest formą, która może

przetrwać od 14 dni do 6 mies.



Wydziela ona lepką substancję, dzięki której

może przyczepić się do roślin stanowiących

pożywienie roślino- i wszystkożernych

żywicieli ostatecznych

c.d.



Metacerkarie mogą też przebywać swobodnie w
wodzie i z nią dostawać się do żywiciela



Zarażenie następuje po spożyciu nie gotowanych
warzyw lub wypiciu nie przegotowanej wody



W przewodzie pokarmowym żywiciela
ostatecznego metacerkaria uwalnia się i wędruje
do wątroby oraz jej przewodów żółciowych (może
tam przebywać do 9 lat), przebijając ścianę jelita

c.d.



Dojrzałość płciową osiąga po 3-4 mies.
od chwili zarażenia



Jedna motylica składa dziennie ok. 6000
jaj

Chorobotwórczość



Fascjoloza najczęściej w początkowym
okresie przebiega jako postać ostra-
podwyższona temperatura ciała, bóle
mięśni i stawów, nudności, wymioty,
powiększenie wątroby i śledziony,
żółtaczka, niedokrwistość, pokrzywka

c.d.



W późniejszym okresie choroby dochodzi do

rozrostu nabłonka żółciowego i zwłóknienia

przewodu żółciowego wspólnego,

prowadzącym do zapalenia dróg żółciowych i

wywołującym ostry bóle w nadbrzuszu,

powiększenie wątroby, żółtaczkę, świąd oraz

podwyższoną temperaturę ciała, rzadko

ropnie i marskość wątroby



Sporadycznie inwazje do płuc,OUN, mięśni,

skóry oraz gałek ocznych

Wykrywanie



W fazie ostrej badania serologiczne (OWD,

hemaglutynacja pośrednia, immunofluorescencja

pośrednia, immunodyfuzja, immunoelektroforeza,

przeciwbieżna elektroforeza, ELISA)



W fazie przewlekłej- znalezienie w kale lub w

treści dwunastniczej



We krwi obwodowej stwierdza się zwiększona

liczbę krwinek białych ze wzrostem komórek

kwasochłonnych oraz podwyższone stężenie IgG,

IgM i IgE

Zwalczanie



Odrobaczanie zarażonych zwierząt oraz

niszczenie żywicieli pośrednich



Unikanie spożywania surowych roślin

oraz picia nie przegotowanej wody

Leczenie:



prazykwantel



niklozamid



dehydroemetyna