V. Zasada określenia ustroju

V. Zasada określenia ustroju

politycznego Polski w

politycznego Polski w

Konstytucji

Konstytucji

Podstawowe wiadomości o

Podstawowe wiadomości o

konstytucji

konstytucji

►

Konstytucja w znaczeniu faktycznym -

Konstytucja w znaczeniu faktycznym -

faktycznie istniejący ustrój państwa

faktycznie istniejący ustrój państwa

►

Konstytucja w znaczeniu prawnym

Konstytucja w znaczeniu prawnym

w znaczeniu formalno-prawnym -akt

w znaczeniu formalno-prawnym -akt

prawny określany mianem „konstytucja”

prawny określany mianem „konstytucja”

w znaczeniu materialno-prawnym - akt

w znaczeniu materialno-prawnym - akt

prawny regulujący kwestie ustrojowe państwa,

prawny regulujący kwestie ustrojowe państwa,

ale nienoszący nazwy „konstytucja" i z reguły

ale nienoszący nazwy „konstytucja" i z reguły

mający fragmentaryczny charakter.

mający fragmentaryczny charakter.

Definicja konstytucji

Definicja konstytucji

►

ustawa zasadnicza w państwie,

ustawa zasadnicza w państwie,

zawierającą normy wyposażone w

zawierającą normy wyposażone w

najwyższą moc prawną, regulujące

najwyższą moc prawną, regulujące

podstawy ustroju politycznego

podstawy ustroju politycznego

państwa oraz status prawny człowieka

państwa oraz status prawny człowieka

i obywatela ( w znaczeniu formalno-

i obywatela ( w znaczeniu formalno-

prawnym).

prawnym).

Geneza konstytucji pisanej -

Geneza konstytucji pisanej -

przyczyny

przyczyny

►

przyczyny natury ideologicznej

przyczyny natury ideologicznej

►

doktryna umowy społecznej

doktryna umowy społecznej

►

mentalność mieszczaństwa

mentalność mieszczaństwa

►

racjonalizm

racjonalizm

Szczególna treść

Szczególna treść

konstytucji

konstytucji

►

Treść rozbudowana, reguluje prawne podstawy organizacji i

Treść rozbudowana, reguluje prawne podstawy organizacji i

funkcjonowania państwa w jego całokształcie

funkcjonowania państwa w jego całokształcie

Części składowe konstytucji (minimum)dotyczą

Części składowe konstytucji (minimum)dotyczą

:

:

►

określenia podmiotu władzy w państwie i sposobu jej

określenia podmiotu władzy w państwie i sposobu jej

realizacji,

realizacji,

►

b) uregulowania podstaw istniejącego ustroju politycznego i

b) uregulowania podstaw istniejącego ustroju politycznego i

gospodarczego,

gospodarczego,

►

c) ustalenia struktury aparatu państwowego, zakresu

c) ustalenia struktury aparatu państwowego, zakresu

kompetencji władz i konstytucyjnych organów państwa,

kompetencji władz i konstytucyjnych organów państwa,

►

d) sprecyzowania sytuacji prawnej jednostki, czyli sfery praw,

d) sprecyzowania sytuacji prawnej jednostki, czyli sfery praw,

wolności i obowiązków człowieka i obywatela,

wolności i obowiązków człowieka i obywatela,

►

e) oznaczenia trybu zmiany konstytucji

e) oznaczenia trybu zmiany konstytucji

Mała konstytucja

Mała konstytucja

-jeśli jakieś części składowe nie

-jeśli jakieś części składowe nie

występują w jej treści, zostały przez ustrojodawcę pominięte

występują w jej treści, zostały przez ustrojodawcę pominięte

Konstytucja

Konstytucja

(pełna) –zawiera wszystkie wymienione treści

(pełna) –zawiera wszystkie wymienione treści

Mała konstytucja w Polsce

Mała konstytucja w Polsce

►

ustawa konstytucyjną z dnia 17 października

ustawa konstytucyjną z dnia 17 października

1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą

1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą

ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej

ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej

Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym.

Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym.

►

20 lutego 1919 r. Sejm Ustawodawczy przyjął

20 lutego 1919 r. Sejm Ustawodawczy przyjął

uchwałę „O powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu

uchwałę „O powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu

dalszego sprawowania urzędu Naczelnika

dalszego sprawowania urzędu Naczelnika

Państwa".

Państwa".

►

Ustawa konstytucyjna z 19 lutego 1947 r. Sejmu

Ustawa konstytucyjna z 19 lutego 1947 r. Sejmu

Ustawodawczego „O ustroju i zakresie działania

Ustawodawczego „O ustroju i zakresie działania

najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej".

najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej".

Szczególna forma

Szczególna forma

konstytucji

konstytucji

►

sposób uchwalenia: (historycznie

sposób uchwalenia: (historycznie

-nadanie konstytucji), sposób bezpośredni

-nadanie konstytucji), sposób bezpośredni

(referendum konstytucyjne) lub pośredni

(referendum konstytucyjne) lub pośredni

(konstytuanta, Sejm Ustawodawczy)

(konstytuanta, Sejm Ustawodawczy)

►

tryb zmiany (konstytucje elastyczne lub

tryb zmiany (konstytucje elastyczne lub

sztywne),

sztywne),

►

systematyka (ogólna i szczegółowa),

systematyka (ogólna i szczegółowa),

►

nazwa tego aktu prawnego

nazwa tego aktu prawnego

Szczególna moc

Szczególna moc

konstytucji

konstytucji

►

Miejsce konstytucji w hierarchii

Miejsce konstytucji w hierarchii

aktów

aktów

►

Problem kontroli konstytucyjności

Problem kontroli konstytucyjności

ustaw (parlamentarny,

ustaw (parlamentarny,

pozaparlamentarny)

pozaparlamentarny)

Hierarchia norm

Hierarchia norm

konstytucyjnych

konstytucyjnych

►

Normy konstytucyjne mają ten sam charakter,

Normy konstytucyjne mają ten sam charakter,

a także rangę w stosunku do norm prawnych

a także rangę w stosunku do norm prawnych

zawartych w innych aktach normatywnych;

zawartych w innych aktach normatywnych;

powoduje to, że stanowią one jedność.

powoduje to, że stanowią one jedność.

►

Istnieje wewnętrzna hierarchia. Sa normy

Istnieje wewnętrzna hierarchia. Sa normy

niezmienne, o czym stanowi sama konstytucja

niezmienne, o czym stanowi sama konstytucja

►

W Konstytucji RP są normy zmieniane w trybie

W Konstytucji RP są normy zmieniane w trybie

zwykłym i obostrzonym. Istnieją konstytucje

zwykłym i obostrzonym. Istnieją konstytucje

nie znające takiego rozwiązania

nie znające takiego rozwiązania

►

Wyróżnia się zasady i inne normy określane

Wyróżnia się zasady i inne normy określane

jako reguły

jako reguły

Hierarchia norm

Hierarchia norm

konstytucyjnych c.d.

konstytucyjnych c.d.

►

a) zarówno zasady, jak i reguły konstytucyjne mają

a) zarówno zasady, jak i reguły konstytucyjne mają

charakter normatywny,

charakter normatywny,

►

b) zasady i reguły konstytucyjne różnią się strukturą,

b) zasady i reguły konstytucyjne różnią się strukturą,

funkcją i miejscem w systematyce konstytucji. Zasady są

funkcją i miejscem w systematyce konstytucji. Zasady są

to normy mające podstawowe znaczenie, co stanowi o

to normy mające podstawowe znaczenie, co stanowi o

ich ważności i miejscu w systemie norm

ich ważności i miejscu w systemie norm

konstytucyjnych13.

konstytucyjnych13.

►

Z zasady normatywnej powinno dać się wyprowadzić

Z zasady normatywnej powinno dać się wyprowadzić

jednoznaczne normy postępowania. Zasady te są z

jednoznaczne normy postępowania. Zasady te są z

reguły wysunięte na czoło przepisów konstytucyjnych, co

reguły wysunięte na czoło przepisów konstytucyjnych, co

znajduje wyraz w ich ujęciu bądź to w rozdziale I

znajduje wyraz w ich ujęciu bądź to w rozdziale I

konstytucji (jak w przypadku polskiej konstytucji z 2

konstytucji (jak w przypadku polskiej konstytucji z 2

kwietnia 1997 r.), bądź też w początkowych artykułach

kwietnia 1997 r.), bądź też w początkowych artykułach

poszczególnych rozdziałów.

poszczególnych rozdziałów.

Ustrojowe funkcje

Ustrojowe funkcje

konstytucji

konstytucji

►

stabilizująco-dynamizująca

stabilizująco-dynamizująca

►

prawne

prawne

►

kreowanie systemu politycznego

kreowanie systemu politycznego

władzy państwowej i uzupełniającego

władzy państwowej i uzupełniającego

go apolitycznego systemu

go apolitycznego systemu

organizacyjnego państwa

organizacyjnego państwa

►

funkcja wprowadzenia i

funkcja wprowadzenia i

zagwarantowania podziału władzy i

zagwarantowania podziału władzy i

kompetencji organów państwowych,

kompetencji organów państwowych,

PRZYGOTOWANIE I UCHWALENIE

PRZYGOTOWANIE I UCHWALENIE

KONSTYTUCJI R.P.

KONSTYTUCJI R.P.

Tryb zmiany konstytucji z

Tryb zmiany konstytucji z

1997 r.

1997 r.