METODY BADANIA SIŁY
RYNKOWEJ PODMIOTÓW
GOSPODARCZYCH
DZIAŁAJĄCYCH NA RYNKU

Beata Schneider

SIŁA RYNKOWA



Siła rynkowa (ang. market power) oznacza
możliwość podniesienia i utrzymania cen
ponad poziom cen utrzymujących się w
warunkach konkurencji.



Siła rynkowa może być uzyskiwana w wyniku
działań organizacyjnych i technologicznych
poprawiających

konkurencyjność

przedsiębiorstwa bądź w wyniku połączeń
przedsiębiorców.

2

Poziom siły rynkowej danego przedsiębiorstwa
jest określany w zasadzie przez dwa czynniki:
elastyczność popytu na rynku i poziom
konkurencji wśród sprzedawców. W doskonałej
konkurencji elastyczność popytu nie ma
znaczenia ze względu na intensywność
konkurencji. Z kolei ma ona wyłączne
znaczenie w przypadku monopolu, przy braku
konkurentów. W oligopolu, zarówno działania
konkurentów jak i elastyczność popytu
wpływają na wynik działania na rynku.

3

WSKAŹNIK LERNERA

Indeks Lernera to wskaźnik ekonomiczny
opisujący

stopień

siły

rynkowej

przedsiębiorstwa na rynku. Jest zdefiniowany
jako:

L = ( P – MC)/P, gdzie

P – cena rynkowa
MC – koszt krańcowy
W przypadku konkurencji doskonałej indeks
Lernera wynosi 0. Interpretuje się to w ten
sposób, że firma nie ma żadnej siły rynkowej.
Dodatnie wartości indeksu Lernera wykazują
na istnienie siły rynkowej.

4

WSPÓŁCZYNNIK KONCENTRACJI



Współczynnik koncentracji rynku jest to
procentowy udział w sprzedaży obliczony dla
kilku największych przedsiębiorstw w branży.



– udział w sprzedaży rynkowej czterech
największych firm na danym rynku



Stosuje się też inne odmiany typu lub .



Im wyższa wartość wskaźnika koncentracji,
tym większe udziały pojedynczych firm w
wartości całości dostarczanych na rynek
towarów i tym większą posiadają one siłę
rynkową.



 

5

INDEKS HERFINDHALA -

HIRSHMANA



Wskaźnik Herfindahla-Hirschmana (HHI) jest
miarą

koncentracji

rynku,

określa

szacunkowy poziom zagęszczenia w danej
branży oraz poziom konkurencji na danym
rynku



HHI definiuje się jako sumę kwadratów
udziałów

rynkowych

przedsiębiorstw

działających na danym rynku



HHI przyjmuje wartości od 1/n (n określa
liczbę przedsiębiorstw na danym rynku) do 1



Spadek

HHI

implikuje

spadek

siły

producentów

6

Oprócz udziału firmy w rynku wyznacznikiem
jego pozycji konkurencyjnej są wskaźniki
opisujące sytuację finansową przedsiębiorstwa.
Ocena sytuacji firmy stanowi podstawowy
element

tak

zwanego

standingu

przedsiębiorstwa

czyli

jego

pozycji

konkurencyjnej,

wiarygodności

i

siły

ekonomicznej na rynku. Analiza finansowa jest
jednym z ważniejszych narzędzi oceny
osiąganych

przez

podmiot

gospodarczy

efektów.

Metodą

oceny

standingu

przedsiębiorstwa jest analiza wskaźnikowa
opierająca się na wskaźnikach płynności
finansowej,

rentowności,

zadłużenia

i

sprawności działania.

7

PŁYNNOŚĆ FINANSOWA



Płynność

finansowa

jest

podstawowym

miernikiem pozwalającym ocenić kondycję
finansową firmy oraz jej pozycję na rynku.



Płynność

finansowa

oznacza

zdolność

jednostki

do

terminowego

regulowania

bieżących zobowiązań.



Utrata

płynności

finansowej

może

doprowadzić do bankructwa.

8

WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI

FINANSOWEJ



Wskaźnik

płynności

bieżącej

(pokrycia

bieżących zobowiązań)



Wskaźnik płynności szybkiej



 

9

WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI

FINANSOWEJ



Wskaźnik płynności gotówkowej (płynności
natychmiastowej)



 

10

RENTOWNOŚĆ



Przez rentowność rozumie się osiąganie
przychodów

przewyższających

koszty

prowadzenia

działalności.

Odzwierciedla

sprawność

finansową

przedsiębiorstwa,

będącą

wynikiem

efektywności

gospodarowania.



W praktyce gospodarczej poziom rentowności
mierzony jest najczęściej relacją zysku bądź
do przychodu bądź do kapitału.

11

WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI



Wskaźnik rentowności netto sprzedaży (ROS)



Wskaźnik rentowności netto aktywów (ROA)



 

12

WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI



Wskaźnik rentowności netto kapitału
własnego (ROE)



 

13

WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA

Wskaźniki zadłużenia służą do oceny stopnia
zadłużenia

jednostki

gospodarczej,

czyli

charakteryzują

poziom

finansowania

działalności przez źródła zewnętrzne.



Wskaźnik ogólnego zadłużenia



 

14

WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA



Wskaźnik udziału kapitałów własnych w
finansowaniu majątku



Wskaźnik pokrycia zobowiązań



 

15

WSKAŹNIKI SPRAWNOŚCI

DZIAŁANIA

Wskaźniki sprawności działania (obrotowości)
służą do oceny efektywności wykorzystania
zaangażowanych w działalność zasobów
majątkowych i kapitałowych.



Wskaźnik obrotu (rotacji) zapasów w dniach



 

16

WSKAŹNIKI SPRAWNOŚCI

DZIAŁANIA



Wskaźnik obrotu należności w dniach



Wskaźnik rotacji zobowiązań
krótkoterminowych w dniach



 

17

WSKAŹNIKI SPRAWNOŚCI

DZIAŁANIA



Cykl rotacji środków pieniężnych w dniach

cykl rotacji środków pieniężnych w dniach =
rotacja zapasów w dniach + rotacja należności
w dniach – rotacja zobowiązań
krótkoterminowych w dniach

18

PODSUMOWANIE



Siła rynkowa firmy jest to zdolność firmy do
tolerowania

zmian

cen

rynkowych

wytwarzanych przez nią dóbr lub usług i
wykorzystania

ceny

jako

narzędzia

strategicznego.



Wykorzystywanie siły rynkowej przydatne jest
w ocenie: czy występuje lub możliwe jest
istotne zmniejszenie konkurencji.



W

badaniach

dotyczących

konkurencji

istotnym

zagadnieniem

jest

zarówno

koncentracja

rynku,

jak

i

efektywność

poszczególnych jednostek działających w
analizowanym otoczeniu gospodarczym.

19

PODSUMOWANIE



Obecne

warunki

rynkowe

wymagają

przeprowadzania wnikliwej analizy sytuacji
finansowej

przedsiębiorstwa.

Informacje

uzyskane z takiej analizy dają aktualny obraz
przedsiębiorstwa. Analiza tzw. standingu
przedsiębiorstwa, czyli danych finansowych
wraz z oceną jego pozycji na rynku, daje
podstawy do ustalenia wiarygodności firmy i
jej możliwości ekonomicznych.

20

Dziękuję za uwagę

21

BIBLIOGRAFIA



Padurek Bożena, Szpleter Małgorzata, Rachunkowość
przedsiębiorstw część IV, Wrocław 2009



Misińska Danuta, Podstawy rachunkowości,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa –Wrocław 1995



Malewicz Anna, Rachunkowość i finanse, Bielskie
Zakłady Graficzne, Bytom 1998



Bieniok Henryk, Podstawy zarządzania
przedsiębiorstwem część I, Katowice 1998



Bień Witold, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw,
Difin, Warszawa 2000



http://mojafirma.infor.pl/biznes-finanse/98133,Analiza-
kondycji-finansowej-przedsiebiorstwa.html



http://slownik.cire.pl



http://coin.wne.uw.edu.pl/kiuila/Firm/lekcja%206z.pdf



http://www.cire.pl/publikacje/hih.pdf

22