Fizjoterapia w chorobie
zwyrodnieniowej stawów
kończyny dolnej

Katarzyna N

Gr. 2

Choroba zwyrodnieniowa



Zwyrodnieniem stawów określa się zespół
chorobowych zmian struktury i funkcji
elementów tworzących staw (chrząstki
stawowej, warstwy podchrzęstnej kości,
płynu stawowego, torebki stawowej,
więzadeł i mięśni). Zmiany te polegają na
uszkodzeniu

chrząstki

stawowej,

sklerotyzacji

(stwardnieniu)

kości

warstwie podchrzęstnej, tworzeniu wyrośli
kostnych i torbieli podchrzęstnych oraz
zaburzeniu

funkcji

błony

maziowej

(wewnętrznej warstwy torebki stawowej).

Choroba zwyrodnieniowa



Choroba zwyrodnieniowa stawów

jest najczęstszą postacią
zaburzeń czynności stawów,
rozpoczyna się czasami już w 2 i
3 dekadzie życia. W wieku
powyżej 60 lat występuje u około
60% osób, będąc najczęstszą
przyczyną bólu stawów

Choroba zwyrodnieniowa

Do artrozy predysponuje:



późny wiek,



płeć żeńska (zwłaszcza noszenie butów na
obcasach zwiększa ryzyko powstania zmian
zwyrodnieniowych w stawie kolanowym),



czynniki etniczne,



czynniki genetyczne,



nieprawidłowa biomechanika stawu,



nadwaga,



aktywność fizyczna,



wykonywany zawód,



duża masa kości i poziom hormonów.

Staw
biodrowy

Staw biodrowy



Choroba zwyrodnieniowa stawu
biodrowego (coxarthrosis, koksartroza)
polega na przedwczesnym zużyciu i
zwyrodnieniu tkanek tworzących staw
biodrowy (chrząstki stawowej, warstwy
podchrzęstnej kości, płynu stawowego,
torebki stawowej, więzadeł i mięśni).



Chorobę zwyrodnieniową stawu
biodrowego charakteryzują skargi na ból
pochodzący ze stawu podczas ruchu i
zmiany stwierdzone badaniem
radiologicznym.

W zależności od kształtu

panewki stawu biodrowego
koksartrozę można podzielić
na:



koksartrozę z panewką zbyt płytką

(dysplastyczna)



koksartrozę z panewką zbyt

głęboką (protruzyjna)



koksartrozę z prawidłową

panewką

W zależności od stosunku pomiędzy

procesem destrukcji i procesem
wytwórczym można podzielić na:



koksartrozę destrukcyjną uważaną
również za postać martwicy aseptycznej
głowy kości udowej dorosłych



koksartrozę hiperostotyczną - z
przewagą osteofitów nad cechami
destrukcji. W postaci tej dysfunkcja
kończyny związana jest głównie z
ograniczeniem ruchomości w stawie



postać mieszaną

Choroba może mieć podłoże
idiopatyczne (coxarthrosis
idiopatica) lub wtórne (coxarthrosis
secundaria).



Koksartrozy idiopatyczne to
zmiany zwyrodnieniowe stawów
biodrowych nieznanego pochodzenia.
Niewłaściwy tryb życia, środowisko
oraz predyspozycje genetyczne, to
czynniki mające tylko pośredni wpływ
na ich powstanie i rozwój. Jednak
badania w tym przypadku, nie
wskazują konkretnej przyczyny
rozwijających się zniekształceń.



Wtórne koksartrozy, są zwykle

następstwem wcześniej
przechodzonych chorób, takich
jak: dysplazja, uraz, zwichnięcie,
zaburzenia przemiany materii,
zmiany zapalne, ropne,
reumatyczne i gruźlicze. Często
też wymienia się zmiany w
ukrwieniu głowy i szyjki kości
udowej, a także właściwości krwi.

Ograniczenie ruchomości



Ograniczenie ruchomości

obejmuje najpierw rotację
wewnętrzną biodra. Chorzy
zaczynają chodzić stawiając
stopę palcami skierowana coraz
bardziej na zewnątrz (po stronie
chorego stawu), Następnie
ogranicza się przeprost, a później
prostowanie stawu biodrowego.



Chorzy stwierdzają iż brzuch

wysuwa im się coraz bardziej w
przód i wreszcie opada, a
pośladki wypinają coraz bardziej
do tyłu. Charakterystyczny
przykurcz zginaczy biodra
pochyla w przód miednicę i
pkciąga też kręgosłup lędźwiowy
w przód tworząc hiperlordozę
lędźwiową.



W trzecim etapie ulega ograniczeniu

odwodzenie w stawie biodrowym.
Chorzy ku swojemu zaskoczeniu
stwierdzają że nie mogą wykonać
nawet niewielkiego rozkroku, maja
trudności z jazdą na rowerze itp. W
skrajnych przypadkach dochodzi do
stałego skrzyżowania kończyn
dolnych. Z upływem czasu ogranicza
się także przywodzenie. Zginanie
biodra ulega ograniczeniu na końcu



W okresie ostrym zaleca się leżenie

na twardym łóżku. W przypadku
koksartroz chory powinien leżeć na
brzuchu 2 – 3 razy dziennie po ok.
30 min. z odwiedzionymi udami aby
zapobiec powstawaniu przykurczów
w stawach biodrowych. Nie wolno
leżeć na boku ze zgiętymi i
przywiedzionymi udami (jeżeli już,
chory powinien leżeć z wałkiem
umieszczonym między kolanami).

Przykurcz zgięciowy stawu
biodrowego



jest kompensowany w pozycji

stojącej przez zgięcie w stawie
kolanowym i zgięcie grzbietowe w
stawie skokowym co powoduje
funkcjonalne skrócenie kończyny
które chory wyrównuje skośnym
ustawieniem miednicy.

Przykurcz zgięciowy stawu
biodrowego cd.



Widoczne są wtedy związane z

tym odchylenia: wystawanie
biodra, spłycenie trójkąta talii po
stronie dłuższej kończyny, boczne
skrzywienie kręgosłupa po stronie
krótszej kończyny. Patologia
chodu nasila się tym bardziej, im
skrócenie jest większe.

Przykurcz zgięciowy stawu
biodrowego cd.



Konieczne jest nauczenie chorego
prawidłowych mechanizmów kompensacji.
W przypadku przykurczu zgięciowego do
20 stopni zalecane są kule (zmniejszają
obciążenie stawu), a także obuwie
ortopedyczne wyrównujące funkcjonalne
skrócenie kończyny. W przypadku
zniszczenia stawu II i III stopnia należy
nauczyć pacjenta chodu z usztywnieniem
biodra w fazie podporu (zmniejszenie
tarcia powierzchni stawowych).

Fizjoterapia

W przypadku wczesnego wykrycia zmian zwyrodnieniowych można

zahamować, lub opóźnić postęp choroby.

Zalecane są:



Ćwiczenia w odciążeniu,



ćwiczenia wzmacniające mięsnie,



ćwiczenia oddechowe,



redresje,



ćwiczenia rozciągające i ćwiczenia postawy,,



a także masaż, masaż klasyczny jest zabiegiem wspomagającym
ćwiczenia rehabilitacyjne. Masujemy mięśnie przykręgosłupowe i
grzbietu na odcinku lędźwiowym. Dużo uwagi poświęcamy masażowi
mięśni pośladkowych i stawu biodrowego. Wyko nanie masażu
kończyny dolnej chorej zmniejsza napięcie mięśni tej kończyny.



odciążanie stawu (za pomocą np. laski, kuli),



utrzymanie prawidłowej masy ciała,

pozwalają na utrzymanie chrząstki stawowej w dobrym stanie

czynnościowym.

Przykładowe ćwiczenia



Ćw. 1 - leżemy na plecach, kończyny

dolne wyprostowane, kończyny
górne również wyprostowane
spoczywają wzdłuż tułowia.



Włączamy ruch- naprzemianstronne,

a potem równoczesne zginanie nóg
w stawach biodrowych i kolanowych
z ewentualnym chwytem za kolana i
ostrożnym przyciąganiem ud do
klatki piersiowej.



Ćw.2 - leżymy na plecach, nogi

wyprostowane, kończyny górne
również wyprostowane
spoczywają wzdłuż tułowia.



Ruch- próbujemy przejścia do

siadu z równoczesnym zginaniem
nóg w stawach biodrowych i
kolanowych. Kończyny górne są w
czasie tego ruchu wyciągnięte w
przód.



ĆW.3 - pozycja wyjściowa: siad z

wyprostowanymi nogami, dłonie
oparte na podłożu poza
pośladkami.



Ruch- naprzemianstonne

unoszenie wyprostowanych nóg.



Ćw. 4- leżenie na plecach , nogi

wyprostawane i oddalone od
siebie (odwiedzione) tak, żeby
odstęp miedzy piętami wynosił
50-60 cm., wyprostowane
kończyny górne spoczywają
wzdłuż tułowia.



Ruch- obracanie stóp na

zewnatrz i do wewnątrz.



Ćw. 5- leżenie na plecach, nogi

zgięte w stawach biodrowych i
kolanowych, stopy oparte o
podłoże, ręce na karku.



Ruch- unosimy miednicę nad

podłożem.



Ćw. 6- leżenie na plecach, nogi

zwarte i wyprostowane, kończyny
górne spoczywają swobodnie na
podłożu.



Ruch- równoczesne oddalanie od

siebie (odwodzenie) obu nóg i
powrót do pozycji wyjściowej. W
czasie tego ruchu nogi
przesuwają sie po podłożu.



Ćw. 7- leżymy na boku na zdrowej
nodze zgietej w stawie biodrowym i
kolanowym, noga chora wyprostowana.
Ręka kończyny górnej spoczywajacej na
podłożu znajduje się pod głową. Drugą
ręką chwytamy kolano zdrowej nogi,
przyciągając je do klatki piersiowej.



Ruch- cofamy do tyłu wyprostawaną
nogę chorą.Przy słabych mięśniach w
czasie ruchu stopa przesuwa się po
podłożu. Należy ćwiczyć, leżąc raz na
prawym, a raz na lewym boku.



Program ćwiczeń powinien być

przygotowany indywidualnie do
danego pacjenta w zależności od
stanu ogólnego pacjenta, okresu
choroby, w jakim się znajduje i
ciężkości objawów. W
początkowym okresię ćwiczenia
powinny być wyonywane pod
okiem rehabilitanta, jednak
później większość ćwiczeń może
być wykonywana samodzielnie.

Fizykoterapia



Elektroterapia-powoduje zmniejszenie
dolegliwości, poprawia ukrwienie tkanek-
Galwanizacja:



poprzeczny przepływ prądu przez staw
biodrowy, elektroda płytkowa obejmuje
staw. Parametry: natężenie 6-15 mA, czas
15-20 min, co drugi dzień w serii 15-20
zabiegów;



kąpiel dwukomorowa kończyn dolnych o
temp. wody do 38C, nat. prądu 10-20 mA,
10-20 min, 10-20 razy w serii codziennie;

Prądy inerferencyjne. Ułożenie po stronie

prawej lub lewej:



przód: od łuku podżebrowego do
pachwiny;



tył: na wysokości L

-S



Parametry w stanie ostrym: prąd stały
lub impulsowy 90-100 Hz, czas zabiegu
12-15 min, codziennie w serii 6-10 razy



Parametry w stanie podostrym: prąd
impulsowy 50-100 Hz, pozostałe
parametry takie jak wyżej.



Jonoforeza:



Natężenie prądu 0,01-0,1 mA/cm

powierzchni elektrody. Czas trwania
zabiegu 15-20 min. Ogółem 10-20
zabiegów codziennie lub co drugi dzień.

Do jonoforezy używa się roztwory leków:



chlorowodorek lignokainy (Lignoc.
hydrochl.) roztwór 1-2%, jony lignokainy
wprowadza się z bieguna dodatniego.
Stosowany w przypadkach ostrych, gdy
dominuje ból;



chlorowodorek histaminy

(Histam. Hydrochl.) 0,1%. Jony
histaminy wprowadza się z
bieguna dodatniego. Stosowany
w przypadkach przewlekłych lub
przebiegającym z
niedokrwieniem;



salicylan sodu (Natrium

salicylicum) 1%-2%. Jony salicylu
wprowadza się z bieguna
ujemnego.

Ultradźwięki



miejscowo – przy natężeniu 0,5-0,8 W/cm

głowica ruchoma, sprzężenie olejowe, 5-8 min,
liczba zabiegów 10-15 co drugi dzień;



segmentarnie – przykręgosłupowo na odcinek
lędźwiowy do L

do L

, natężenie 0,2-0,4 W/cm

5-6 min, 12-18 zab. w serii co drugi dzień;



wg schematu neuroterapeutycznego:

-I część zabiegu: odogonowo lub

przykręgosłupowo do wysokości Th

. Metoda

odogonowa polega na wodzeniu głowicą od
dolnego brzegu kości krzyżowej w kierunku
okolicy stawów krzyżowo-biodrowych, dalej
wzdłuż grzebienia kości biodrowej. W obydwóch
metodach stosujemy natężenie 0,2-0,4 W/cm

-II część zabiegu: nadźwiękawia się

pasmo biodrowo-piszczelowe, okolicę
krętarza większego oraz mm.
pośladków przy nat. 0,4 W/cm

czasie 6 min łącznie.

-III część zabiegu polegająca na

nadźwiękowaniu stawu biodrowego,
natężenie 0,2-0,4 W/cm

, 3 min

-IV część – opracowuje się, w pozycji

leżeniu tyłem, mięśnie przywodziciele,
nat. 0,2 W/cm

i czasie 2-5 min.



Łaźnia sucha rzymska: temperatura 45-60C,
10-30 min, raz w tygodniu;



Okłady parafinowe: w postaci szerokiej opaski z
kilkunastu warstw gazy zanurzonej w parafinie o
temp. 60C, 60 min, codziennie lub co drugi
dzień, ogółem 20 zabiegów;



Naświetlania: lampą Sollux na okolicę stawu w
odległości 30-40 cm, czas zabiegu 10-20 min.



Diatermia krótkofalowa:

elektrody sztywne na okolicy pośladkowej i nad

pachwiną, przepływ prądu poprzecznie przez
staw. Dawki II i III, czas 10-20 min co drugi dzień
12-18 razy;

elektrody sztywne w okolicy dolnych kręgów

piersiowych i kości krzyżowej. Dawka II, czas 3-5
min co drugi dzień w serii 10-12 zabiegów.

Staw
kolanowy

Staw kolanowy



Za gonartrozę należy uważać ból

i dysfunkcję kolana, w którym
radiologicznie potwierdzono
proces zwyrodnieniowy. Za
potwierdzenie uważa się co
najmniej obecność osteofitów na
krawędzi stawowej kości
piszczelowej i/lub udowej.



Gonartrozę dzielimy według rozmieszczania
zmian destrukcyjnych chrząstki stawowej
(zwężenia szpar w badaniu rtg) w jednej z 3
powierzchni poślizgowych stawu, na postać:

przyśrodkową (najczęstszą) z przewagą zwężenia

szpary stawowej pomiędzy przyśrodkowymi
kłykciami kości udowej i piszczelowej. Postać ta
łączy się ze szpotawością kolana,

rzepkowo-udową; zwężenie szpary pomiędzy

rzepką a kością udową,

boczną - z przewagą zwężenia szpary stawowej

pomiędzy bocznymi kłykciami kości piszczelowej i
udowej. Rzadka w pierwotnej postaci gonartrozy.
Łączy się z koślawością kolana.



Rozpoznanie gonartrozy powinno być

potwierdzone wynikiem badania
radiologicznego. W różnicowaniu
najbardziej pomocnymi,
charakterystycznymi objawami są:
bóle podczas ruchu (szczególnie bóle
pierwszych ruchów), przukurcz
zgięciowy w stawie kolanowym i
trzeszczenie drobnoziarniste. Przy
zajęciu powierzchni stawu rzepkowo-
udowego silniejsze bóle pojawiają się
podczas schodzenia.



W gonartrozach gdy występuje
przykurcz zgięciowy chory powinien
leżeć na plecach: kończyny
wyprostowane, stopa zgięta
grzbietowo, docisk dołem
podkolanowym do podłoża. W
przypadku przykurczu wyprostnego
zalecane jest ułożenie na brzuchu:
kolana zgięte do 90’, dwa swobodne
ruchy zgięcia, trzeci z
zaakceptowaniem zgięcia.

Przykurcz zgięciowy stawu
kolanowego



jest kompensowany przez zgięcie w
stawie biodrowym i skokowym, co
powoduje funkcjonalne skrócenie
kończyny. Środek ciężkości ciała
przesuwa się ku tyłowi w stosunku do
osi obrotu kolana, co znacznie
zwiększa obciążenie stawu rzepkowo –
kolanowego. Pochylenie głowy ku
przodowi zmniejsza obciążenie tego
stawu i odcinka lędźwiowego
kręgosłupa.

Przyczyny

Należą do nich:



urazy,



zapalenia stawu,



choroba odkładania pyrofosforanu wapnia,



artropatia hydroksyapatytowa,



uszkodzenie łąkotki,



chrzęstniako-kostniakowatość maziówkowa,



kosmkowo-barwnikowe zapalenie błony
maziowej,



rozwarstwiająca martwica aseptyczna,



dysostoza wielonasadowa śródchrzęstna i inne
rzadsze.

Fizjoterapia

Do szczegółowych celów kompleksowego

leczenia fizjoterapeutycznego należą:



zmniejszenie dolegliwości bólowych;



powstrzymanie lub ustabilizowanie postępu
zmian zwyrodnieniowych chrząstki;



utrzymanie siły i elastyczności mięśni,
zapobieganie ich zanikom;



przeciwdziałanie przykurczom tkanek miękkich
stawu;



redukcja ograniczeń ruchomości;



ograniczenie stanu zapalnego;



zmiana lepkości płynu stawowego.

Fizykoterapia



Pierwszą grupą zabiegów stosowanych w
leczeniu zwyrodnień stawów kolanowych w
celu uśmierzenia bólu są zabiegi z zakresu
elektroterapii. Prądy diadynamiczne (DD)
stosuje się w celu uzyskania działania
przeciwbólowego, polegającego na
podwyższeniu progu odczuwania bólu,
wykorzystuje się kolejno prądy: DF, CP lub LP.
Metodyka wykonania zabiegu w przypadku
stawu kolanowego opiera się na poprzecznym
ułożeniu elektrod, przy czym elektrodę
czynną – katodę, przykłada się w miejscu
bolesnym. Czas trwania zabiegu wynosi
zwykle 2-8 minut, a dla uzyskania
pożądanego efektu zaleca się
przeprowadzenie serii 6-10 powtórzeń,
wykonywanych codziennie lub co drugi dzień.



Łaźnia sucha rzymska: temperatura

45-60C, 10-30 min, raz w tygodniu;



Okłady parafinowe w postaci

szerokiej opaski z kilkunastu warstw
gazy zanurzonej w parafinie o temp.
60C, 60 min, codziennie lub co
drugi dzień, ogółem 20 zabiegów;



Naświetlania lampą Sollux na okolicę

stawów w odległości 10-40 cm, czas
zabiegu 10-20 min;



Zabiegiem cieplnym, który wydaje

się być stosowany najczęściej w
leczeniu zmian zwyrodnieniowych
stawów kolanowych, jest tzw. masaż
wirowy, gdzie jako źródło ciepła
wykorzystuje się wodę o
temperaturze 32-40°C, przez 10-15
min.



Diatermię krótkofalową stosuje się

głównie na st. kolanowe. Czas zab.
10-20 min, ogólna liczba zabiegów
10-15.



Ultradźwięki: dawki od 0,6 do 1,0 W/cm

częstotliwość 800-1000 kHz, czas zab. 6-
10 min, liczba zab. w serii 10-15,
codziennie lub co drugi dzień.



Pole magnetyczne:Leczenie zmiennym
polem o niskiej częstotliwości 50 Hz.
Kolano w obręczy, czas 10-15 min
codziennie w serii 10 zabiegów. Należy
zastosować przerwy pięciotygodniowe
między seriami.



Terapuls

Parametry zabiegu: czas impulsu 60 s,

częstotliwość 600 Hz, moc szczytowa 1000
W, czas zab. 15-20 min.

Leczenie uzdrowiskowe



ćwiczenia w basenie solankowym o temp.
32-36C codziennie lub co drugi dzień,
15-30 min, ogółem 15-30 zabiegów;



kąpiele solankowe o temp. 32-36C, 15
min, co drugi dzień, ogółem 15 zab.;



kąpiele siarczkowe lub siarczkowo-
wodorowe o temp. 32-36C, co drugi
dzień, 15 min, ogółem 15 zab.;



kąpiele radoczynne o temp. 34-37C, 15
min, co drugi dzień, 15 zabiegów;



okłady borowinowe o temp. 40-45C, 20-
30 min, co trzeci dzień, ogółem ok. 6-8
zab.

Kinezyterapia



kinezyterapia (leczene ruchem) - Celem ćwiczeń
jest zapobieganie dalszym deformacjom i
korekcja zniekształceń stawów. Odpowiednie
wykonywanie ćwiczeń prowadzi do zmniejszenia
dolegliwości bólowych.



Zalecane są:

-ćw. Izometryczne m. czworogłowego
-ćw rozciągające m. czworogłowy, m. kulszowo-

goleniowe

-ćw kondycyjne o małej częstotliwości,
(np. basen)
-ćw oporowe ok. 1kg na kończynę.

cd.



Masaż-Masaż klasyczny rozpoczynamy
po ustąpieniu stanu zapalnego i
obejmujemy nim staw kolanowy i rzepkę.
Przy masażu kończyny dolnej chorej
należy dokładnie wymasować mięsień
czworogłowy uda. U pacjentów chorych
od dłuższego czasu na gonartozę
wskazane jest wykonanie masażu mięśni
pośladkowych po stronie chorej oraz na
mięśniach przykręgosłupowych i grzbietu
na odcinku lędźwiowym.

Staw skokowy i
stopa



Staw skokowy jest stawem utworzonym
przez powierzchnię stawową piszczeli,
strzałki oraz przez bloczek kości
skokowej (staw skokowy górny),
klinicznie wyróżniamy też staw skokowy
dolny- znajdujący się między kośćmi
skokową i piętową. Funkcjonalnie te
dwa stawy zwykle współpracują
podczas chodu i wykonywania ruchów.
W górnym odbywa się głównie zginanie
podeszwowe i grzbietowe stopy, a w
dolnym ruchy pro- i supinacji.



Powtarzające się skręcenia stawu
skokowego, jego niestabilność oraz
złamania kostek golenie lub inne
złamania stawowe stawu skokowego
mogą w rezultacie po latach doprowadzić
do zwyrodnienia stawu skokowego. W
zwyrodnieniu tego stawu dochodzi do:



deformacji powierzchni stawowych,



zwężenia szpary stawowej,



zwykle zagięcia szpotawego lub
koślawego stępu,



ograniczenia zakresu ruchu oraz
znacznych dolegliwości bólowych.

W stopie można wyróżnić trzy

postaci choroby zwyrodnieniowej:



Paluch koślawy



Paluch sztywny



Palce młoteczkowate

Paluch koślawy



Charakterystyczne jest koślawe
ustawienie palucha w stawie śródstopno-
palcowym oraz jego rotacja wewnętrzna.
Sklepienie poprzeczne stopy jest z reguły
zniesione lub odwrócone, a wystające od
strony podeszwy głowy kości śródstopia
II-IV są przyczyną konfliktu z obuwiem i z
podłożem, co powoduje metatarsalgie
(bolesność śródstopia). Zniekształceniu
koślawemu palucha towarzyszy często
zniekształcenie młoteczkowate palców.

Przyczyny



Odchylenie i skręcenie dużego palca
stopy, który może zachodzić na II, a
czasami nawet na III palec



Wystawanie na wewnętrznym brzegu
stopy przesuniętej I kości śródstopia
(potocznie nazywanej „wystającą kostką”)



Pogrubienie i zaczerwienienie skóry nad
przesuniętą kością



Czasami gromadzenie się płynu pod
zmienioną chorobowo skórą



Bóle stopy oraz uczucie sztywności stopy

cd.



nieprawidłowa biomechanika

◦

Chodzenie na wysokich obcasach

◦

Nadwaga

◦

Stojący tryb życia



nadmierna długość palucha - tzw. Stopa egipska



wzmożona szpotawość I kości śródstopia



stopa płasko-koślawa



metatarsalgia



urazy



choroby układowe np. reumatoidalne zapalenie
stawów

Leczenie:



Kliny przeciwhaluksowe,



Aparaty korekcyjne



Leki przeciwbólowe

przeciwzapalne NLPZ



Wstrzyknięcia dostawowe

◦

Analgetyki

◦

Steroidy



Zabiegi operacyjne

◦

Osteotomia I kości śródstopia

Fizjoterapia

Zalecane jest:



Zakładanie na noc aparatu
odwodzącego duży palec stopy,



Noszenie obuwia na płaskiej
podeszwie,



Ćwiczenia odwodzące duży palec,



Ruchy okrężne dużego palca,



Rozciąganie mięśni palców stopy,



Podnoszenie przedmiotu gołymi
palcami np. miękkiej piłeczki.

Fizykoterapia

Do podstawowych zabiegów

zaliczamy:



Ultradźwięki, : dawki od 0,6 do

1,0 W/cm

, częstotliwość 800-

1000 kHz, czas zab. 6-10 min,
liczba zab. w serii 10-15,
codziennie lub co drugi dzień.



Naświetlania: lampą Sollux na

okolicę stawu w odległości 30-40
cm, czas zabiegu 10-20 min.

Paluch sztywny



Jest to schorzenie dotyczące

głównie mężczyzn, polegające na
powstaniu wczesnych zmian
zwyrodnieniowych w obrębie
stawu śródstopno-palcowego
pierwszego, powodujące duże
poszerzenie obrysów tegoż, bóle
przy każdym kroku, niemożność
stawania na palcach.



Szczególnie zalecane są ćwiczenia
czynne w kąpieli, okłady parafinowe
(w postaci wąskeij opaski z kilku
warstw gazy zanurzonej w parafinie o
temp. 60C, 60 min, codziennie lub co
drugi dzień, ogółem 20 zabiegów),
konieczne jest również dobranie
wygodnego obuwia bądź modyfikacja
jego podeszwy, aby zmniejszyć
zginanie grzbietowe palucha w fazie
odbicia.