Jowita Iwanowska

Paulina Kolos

gr. 3

Sterowanie ruchem

NARZĄD RUCHU

Jest to część organizmu odpowiadająca za utrzymanie

i wykonywanie ruchów.

SKŁADA SIĘ Z:



Układu szkieletowego (część bierna) składający się z:

◦

kości

◦

połączeń międzykostnych:

◦

a) wolnych, czyli stawów wraz z ich elementami dodatkowymi

◦

b) ścisłych połączeń międzykostnych (więzozrosty, chrząstkozrosty i kościozrosty)



Układu więzadłowego



Układ mięśniowego (część czynna - obdarzona zdolnością kurczenia się)

czyli mięśnie i ich ścięgna.

Układ mięśniowy

Układ mięśniowy - Występują dwa rodzaje mięśni.

Stanowią przeciętnie 40% masy całego ciała. Typowy

mięsień szkieletowy zbudowany jest z brzuśca oraz

ścięgien. Brzusiec jest skupieniem włókien mięśniowych.

Ma czerwone zabarwienie ze względu na obecność

barwnika - mioglobiny. Większość mięśni ma jeden

brzusiec, np. mięsień pośladkowy, niektóre mają ich

jednak więcej, np. mięsień dwugłowy ramienia.

Najprostsze mięśnie w ciele człowieka to mięśnie

gładkie odpowiedzialne za ruchy bezwiedne, takie jak

rozszerzanie źrenic, skurcze jelit i żołądka. Mięśnie

poprzecznie prążkowane umożliwiają poruszanie się.

Mają bardziej złożoną budowę niż mięśnie gładkie i

powstały później w procesie ewolucji. Specjalna grupa

mięśni poprzecznie prążkowanych powoduje rytmiczne

ruchy serca pompującego krew.

Podział mięśni ze względu na budowę:



płaskie np. brzucha



okrężne np. wokół ust, oczu i odbytu



jednobrzuścowy - wrzecionowaty np. mięśnie

pośladków



dwugłowy np. biceps, mięsień zginacz ramienia



czworogłowy np. uda



trójgłowy np. triceps, mięsień łydki



szerokie np. mięśnie wyścielające ściany brzucha i

klatki piersiowej



krótkie np. mięśnie wokół kręgosłupa



długie np. mięśnie kończyn

Mięśnie u kręgowców dzielą się na:

a)

Mięśnie gładkie -

składa się z wrzecionowatych

komórek, zawierających jedno centralnie położone jądro

komórkowe. Filamenty w tej tkance są ułożone nieregularnie

(brak prążkowania).

b)

Mięśnie szkieletowe -

typ tkanki mięśniowej,

zbudowanej z silnie wydłużonych, walcowatych

komórek, zawierających wiele położonych

obwodowo jąder. W centrum znajdują się liczne

miofibryle, filamenty aktynowe i miozynowe ułożone

są naprzemiennie na całej długości włókna.

c)

Mięśnie sercowe -

Skurcze mięśnia sercowego

mają umiarkowaną siłę i są stosunkowo krótkie. Mięsień

sercowy różni się od mięśnia poprzecznie prążkowanego

tym, iż włókna w mięśniu sercowym są widlasto rozgałęzione

zaś jądra komórkowe ułożone są centralnie, podczas gdy w

mięśniu poprzecznie prążkowanym włókna są złączone, a

jądra (mięśnie serca są jedno i dwujądrzaste) znajdują się na

obrzeżach włókien

.

Podział ze względu na czynność:



Mięśnie antagonistyczne są to: zginacze i prostowniki (albo przywodziciele

i odwodziciele) - działają antagonistycznie - podczas ruchu jeden kurczy

się bardziej od drugiego {np. mięsień dwugłowy ramienia i mięsień

trójgłowy ramienia).



Mięśnie synergistyczne (współdziałają w wykonywaniu tego samego

rodzaju ruchu) np. mięśnie żebrowe czy mięśnie tułowia.



Przy czym podział ten jest prawdziwy względem kierunku działania,

bowiem w każdym ruchu zawsze biorą udział obie przeciwnie działające

grupy mięśni. Gdy jedna z nich działa silniej np. przy zgięciu, druga działa

słabiej i tylko hamuje zamierzony ruch np. prostowanie. To współdziałanie

sprawia iż ruch jest płynny, precyzyjny i kontrolowany.



Złącze nerwowo-mięśniowe- synapsa, w której akson

ruchowy styka się w włóknem mięśniowym

Mięśnie szybko – i

wolno-kurczliwe

Włókna szybkokurczliwe - Typ włókien mięśniowych,
które szybko się włączają i są wykorzystywane głównie przy
beztlenowym wysiłku, takim jak sprinty czy boje siłowe
.
Włókna wolnokurczliwe - Typ włókien mięśniowych,
które kurczą się powoli, są odporne na zmęczenie, a więc
przydatne w sportach wytrzymałościowych.



AREOBOWE (tlenowe) – w czasie skurczu

konsumuje powietrze (tlen)



ANAREOBOWY (beztlenowy) – opiera się

na reakcjach, które nie wymagają tlenu



PRIORECEPTORY - receptory czucia głębokiego,
umiejscowione w stawaich, ścięgnach, mięśniach

Wyróżniamy:

Wrzeciono mięśniowe – jest równoległy do mięśnia

receptorów i wrażliwy na rozciąganie

Narządy ścięgniowe Golgiego- reagują na wzrost

napięcia mięśniowego. Pełnią funkcję hamulca
przeciwdziałającego nadmiernie energicznemu skurczowi

Ruchy dowolne i

mimowolne

Odruch

- automatyczna reakcja organizmu na bodźce przy

udziale układu nerwowego. Jest podstawową jednostką
czynnościową ukł. nerwowego, która umożliwia połączenie za
pośrednictwem neuronów receptora z efektorem (łuk odruchowy).

Odruchy bezwarunkowe
(wrodzone)

Odruchy warunkowe
(nabyte)



odruchy
bezwarunkowe są
automatyczne,
niezmienne i
wykonywane bez
udziału świadomości,
np. cofanie ręki przy
sparzeniu.



Odruchy warunkowe są
nabywane w czasie życia
osobniczego, w ich
powstawaniu uczestniczy
mózg. Wytwarzają się na
bazie odruchu
bezwarunkowego, w czasie
nabywania przez organizm
doświadczenia, odpowiednie
łuki odruchowe powstają w
trakcie uczenia się.

Ruchy można również

podzielić na balistyczne i
korygowane przez sprzężenie
zwrotne…

Ruch batalistyczny – wykonywany jako jedna

całość, po jego rozpoczęciu nie można już go
skorygować ani zmienić

Mózgowe mechanizmy

kontroli mózgu

Funkcje kory mózgowej

Dla przypomnienia 



Pierwszorzędowa kora ruchowa – zakręt przedśrodkowy,
równoległy do bruzdy środkowej i biegnący prostopadle do
podłoża w płacie czołowym. Jest to okolica wysyłająca aksony
drogą korowo-wzgórzową. Nie ma jednak bezpośredniego
połączenia z mięśniami.



Kora przedczołowa – kora płata czołowego leżąca najbardziej z
przodu, reaguje na bodźce sensoryczne. Jest to okolica związana z
najbardziej złożonymi procesami poznawczymi, takimi jak kontrola
popędów, planowanie, monitorowanie przebiegu zachowania i
procesów poznawczych, ogólnie – jest związana z funkcjami
wykonawczymi.



Kora przedruchowa – jest aktywna podczas przygotowania do
ruchu, ale utrzymuje pobudzenie również podczas jego
wykonywania



Dodatkowa kora ruchowa – najsilniej uaktywnia się przed
wykonaniem serii szybkich ruchów w ustalonym porządku.

Funkcje móżdżku

Móżdżek, tyłomózgowie -część mózgu występująca u
wszystkich kręgowców. U człowieka znajduje sie w dolnej-
tylnej części mózgu, ku tyłowi od pnia mózgu (most i
rdzeń przedłużony) oddzielony od nich poprzez czwartą
komorę mózgu. Od góry móżdżek przykryty jest przez
namiot móżdżku będący częścią opony twardej.



Móżdżek dostaje informacje z wielu ośrodków
mózgu, szybko je analizuje i odpowiednio
moduluje, aby ruchy były płynne i dokładne.



Decyduje, które mięśnie mają się kurczyć, a
których odruch rozciągania ma być zahamowany,
z jaką siłą etc. Móżdżek także stale kontroluje
przebieg ruchu i wprowadza do niego
automatyczne poprawki.



Zmienia także napięcie innych mięśni
szkieletowych, aby przywrócić równowagę.

Inne funkcje:



koordynacja ruchowa



równowaga



tonus (napięcie) mięśni



uczenie się zachowań motorycznych (np. jazda na rowerze)



decyduje o płynności i precyzji ruchów dowolnych (współdziała z okolicą ruchową
kory mózgowej)



Móżdżek otrzymuje informacje z:



narządów ruchu - mięśni, stawów i wiązadeł (z proprioreceptorów)



ze skóry, narządów wzroku, słuchu, równowagi, rąk, stóp



z okolicy ruchowej kory mózgu



z ośrodków ruchowych rdzenia kręgowego



Rodzaje informacji docierających do móżdżku:



o stanie narządów ruchu



o ruchu aktualnie wykonywanym



o stanie pobudzenia ośrodków ruchowych



o zakłóceniach równowagi ciała.

Jądra podstawy

Obejmuje grupę dużych jąder podkorowych przodomózgowia



Biorą udział w wyborze ruchu,

który ma zostać wykonany



Są grupą dużych struktur

podkorowych



Hamowanie odpowiednich

ruchów

Zaburzenie: choroba

kompulsywno-obsesyjna

Zaburzenia ruchu

Choroba Parkinsona



manifestuje się zaburzeniami ruchowymi które pojawiają się w różnych
częściach ciała.



Klasyczne objawy choroby to:

sztywność mięśniowa (zwiększenie napięcia mięśniowego)
spowolnienie ruchowe (bradykinezja)
drżenie spoczynkowe (u niektórych chorych)
trudności w rozpoczynaniu wykonywania ruchów dowolnych.



Objawy choroby Parkinsona wywołane są zmianami zwyrodnieniowymi
komórek nerwowych znajdujących się w pewnych rejonach mózgu
zwanych jądrami podstawy, które to jądra odgrywają ważną rolę w
kontroli czynności ruchowych.

Choroba Huntingtona



Niekontrolowane ruchy, podobne do tańca, wicia i skręcania się są
charakterystyczne dla choroby Huntingtona.



Chorobie z objawami w postaci niekontrolowanych, podobnych do wicia i
skręcania się ruchów. Grecka nazwa pląsawicy - chorea - odzwierciedla jej
obraz kliniczny, oznacza bowiem taniec.

Później dodawano określenia wskazujące na dalsze cechy tej choroby.
Pojawiła się więc "pląsawica dziedziczna" czy też "przewlekła i postępująca".
Obecnie używamy raczej jednego terminu - choroba Huntingtona.

Jest to stosunkowo rzadka choroba - występuje u 1 na 10 tys. osób. Jednak 5-
krotnie większa liczba osób wykazuje 50-procentowe ryzyko rozwoju tej
choroby. Na dodatek pozostaje dużo bliższych lub dalszych krewnych, u
których to prawdopodobieństwo jest również zwiększone, choć w mniejszym
stopniu.

Dziękujemy za uwagę 

Pytania:

1. Jaką funkcję pełnią narządy ścięgnowe Golgiego:



a) regulują pracę mięśni



B) odpowiadają za zginanie i prostowanie koniczyn



C) wywołują regularne skurcze mięśni



D) zapobiegają nadmiernym skurczą mięśni

2. Jakie funkcję przypisuje się korze przedczołowej:



A) reaguje na bodźce sensoryczne, które mogą wywoływać
reakcję ruchową



B) kontroluje mięśnie szyi, barków oraz tułowia



C) porządkuje czasowe czynności ruchowe, kontroluje precyzje
ruchów



D) hamuje niektóre ruchy i bierze udział w wyborze ruchu

Odp. 1D, 2A.