

Społeczno-kulturowe

uwarunkowania zdrowia i

choroby

Choroba wieńcowa



Choroba wieńcowa

(choroba

niedokrwienna serca) - jest zespołem
chorobowym charakteryzującym się stałym lub
napadowym niedokrwieniem serca
spowodowanym znaczącym zwężeniem
(niekiedy - zamknięciem) światła tętnic
wieńcowych, odżywiających mięsień serca.

Co to jest choroba

wieńcowa?





Na chorobę wieńcową choruje około 7%
dorosłych mężczyzn i około 4,5% dorosłych
kobiet.



Częstość choroby wieńcowej zwiększa się
z wiekiem. Po 75. roku życia chorobę
wieńcową rozpoznaje się u 26% mężczyzn
i 18% kobiet.

Jaka jest częstość

występowania choroby

wieńcowej?





nadciśnienie tętnicze



hipercholesterolemia



otyłość brzuszna



cukrzyca

Czynniki somatyczne





osobowość typu A



palenie papierosów



spożywanie alkoholu



sposób i rodzaj odżywiania



poziom aktywności fizycznej



zaburzenia snu

Czynniki

behawioralne





stres zawodowy



SES



wykształcenie



dochód



wsparcie społeczne

Czynniki socjalne





standardowe czynniki ryzyka wieńcowego,
pozwalają na objaśnienie od 58 do 75%
przypadków zachorowań



po uwzględnieniu wpływu genetycznego oraz
cukrzycy liczba ta wzrasta do 80%

Idea socjokardiologii





„job strain model” (R. Karask i T. Theorell)
podstawowe cechy decydujące
o stresogennym charakterze środowiska pracy
zawodowej to połączenie wysokiego poziomu
obciążenia psychologicznego (psychological
demand) i niskiego poziomu autonomii
w odniesieniu do sposobu realizacji
obowiązkow (job control), co powoduje lęk i
wyczerpanie

Stres zawodowy (1)





„eff ort-reward imbalance model” (J. Siegrist)
zwraca uwagę na nierownowagę pomiędzy
„kosztami” a „zyskami” związanymi z pracą
zawodową jako źrodło reakcji stresowej

Stres zawodowy (2)





status socjoekonomiczny



mamy wiele wskaźników SES, najczęściej
używane:



wykształcenie (bardziej stabilny)



dochod

SES





M. G. Marmot i M.E. McDowall wykazują że w
GB w latach 1970-1983 spadek śmiertelności z
powodu ch.w. był większy w grupie nonmanual
workers niż w grupie manual workers



badania amerykańskie w latach 1979-1985
obejmujące populację 1,3 mln osób powyżej
25 r. życia wykazały, że współczynnik
śmiertelności spada wraz ze wzrostem
poziomu wykształcenia

Wykształcenie (1)





badania belgijskie z 2004 r. Potwierdzają
znaczenie poziomu wykształcenia jako ważnego
czynnika determinującego stan zdrowia



oczekiwana długość życia w grupie osób w wieku
25-75 lat o niskim poziomie wykształcenia jest
krótsza o 17 lat dla mężczyzn i o 21 lat dla kobiet
w porównaniu z osobami z najwyższym poziomem
wykształcenia

Wykształcenie (2)





1980r. – raport Douglasa Blacka „The Black Report”
odnotowuje poprawę stanu zdrowia społeczeństwa
brytyjskiego ograniczającą się do klasy średniej i
wyższej



W ostatniej dekadzie XX wieku ludzie biedni umierali
wcześniej w porównaniu z bogatymi i byli obarczeni
większym ryzykiem zachorowania na większość chorób
„zabójców”



Poprawa ogólnego zdrowia poplulacji nie implikuje
poprawy stanu zdrowia biednych, przeciwnie, różnice w
stanie zdrowia pomiędzy biednymi i bogatymi ulegają
pogłębieniu

Dochód





mała sieć społeczna wiąże się z dwu-, a nawet
trzykrotnym zwiększeniem ryzyka zachorowania
u osób zdrowych



izolacja społeczna i brak dostatecznego wsparcia
społecznego wpływają ponadto negatywnie na przebieg
rozpoznanej choroby wieńcowej



wsparcie społeczne korzystnie wpływa na psychiczne
konsekwencje zachorowania, zmniejszając nasilenie
lęku i depresji, a także poprawiając samoocenę i jakość
życia chorych, a także zwiększa wspołczynniki
przeżywalności pacjentow po przebyciu ostrego
incydentu wieńcowego

Brak wsparcia

społecznego





jest czynnikiem etiologicznym oddziałującym
zarówno na drodze mechanizmów
behawioralnych, poprzez promowanie
zachowań wysokiego ryzyka wieńcowego, jak i
psychofizjologicznych, związanych m.in. z
aktywacją adrenokortykalnej części układu
hormonalnego i procesów zapalnych
powiązanych z progresją miażdżycy naczyń



jest częstą konsekwencją ostrego zawału
mięśnia serca, dotykającą 30-45% chorych

Depresja