Prawa i obowiązki ucznia

POZNAJ SWOJE PRAWA ;)

Ustawa z dnia 7 września 1991r. o
systemie oświaty
(Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn.
zm.).

W preambule ustawy czytamy:

Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi

warunki niezbędne do jego rozwoju,
przygotować

go

do

wypełniania

obowiązków rodzinnych i obywatelskich
w

oparciu

o

zasady

solidarności,

demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i
wolności.

Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie
oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572,
z późn. zm.)

Art. 55 ust. 5 ustawy o systemie oświaty

określa prawa ucznia:

1.

prawo do zapoznania się z programem nauczania, z

jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami;

2.

prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w

nauce

i zachowaniu;

3.

prawo do organizacji życia szkolnego, umożliwiające

zachowanie właściwych proporcji miedzy wysiłkiem

szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania

własnych zainteresowań;

4.

prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej;

5.

prawo

organizowania

działalności

kulturalnej,

oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z

własnymi

potrzebami

i

możliwościami

organizacyjnymi, w porozumieniu z dyrektorem;

6.

prawo wyboru nauczyciela pełniącego rolę opiekuna

samorządu.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r.
w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania
uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów
w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007r. nr 83 poz. 562 z późn. zm.).

Z powyższego rozporządzenia wynikają prawa do:

1.

Informowania ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz

postępach

w

tym

zakresie,

udzielanie

pomocy 

w planowaniu swojego rozwoju, motywowanie ucznia do dalszych postępów w

nauce i zachowaniu.

2.

Informowania uczniów o wymaganiach edukacyjnych z zajęć obowiązkowych i

dodatkowych zajęć edukacyjnych, o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych, o

3.

warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej

4.

z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych i oceny zachowania.

5.

Jawności ocen oraz ich uzasadniania przez nauczyciela na wniosek ucznia lub jego

rodziców,

4.

Wglądu do sprawdzonych i ocenionych pisemnych prac kontrolnych oraz do innej
dokumentacji dotyczącej oceniania ucznia.

5.

Poinformowania ucznia i jego rodziców  o przewidywanych ocenach rocznych z
zajęć edukacyjnych i  zachowania,  w terminie i formie określonych w statucie szkoły.

6.

Stwarzania uczniowi możliwości uzupełnienia braków, jeżeli stwierdzono, w
wyniku klasyfikacji śródrocznej, że poziom osiągnięć edukacyjnych ucznia uniemożliwi lub
utrudni kontynuowanie nauki w klasie programowo wyższej.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30
kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz
przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach
publicznych (Dz. U. z 2007r. nr 83 poz. 562 z późn.
zm.).

1.

Dostosowania wymagań edukacyjnych na podstawie opinii publicznej poradni
psychologiczno - pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, do
indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego
stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w
uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom.

2.

Zwolnienia z zajęć z wychowania fizycznego, informatyki lub technologii
informacyjnej na podstawie opinii wydanej przez lekarza.

3.

Zwolnienia ucznia z wadą słuchu lub głęboką dysleksją z nauki drugiego języka
obcego na podstawie opinii lub orzeczenia poradni psychologiczno-pedagogicznej.

4.

Rocznej oceny celującej z danych zajęć edukacyjnych dla laureatów
i finalistów konkursów i olimpiad przedmiotowych.

5.

Przystąpienia

do

sprawdzianu

bądź

egzaminu

zewnętrznego

w dodatkowym terminie (z przyczyn losowych).

6.

Zwolnienia ze sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego lub odpowiedniej części tego
egzaminu w szczególnych przypadkach losowych lub zdrowotnych.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja
2001 r. w sprawie ramowych statutów przedszkola oraz
publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.)

Statut szkoły określa:



prawa ucznia z uwzględnieniem praw

zawartych

w Konwencji o prawach dziecka oraz tryb

składania skarg w przypadku naruszenia

praw ucznia,



obowiązki ucznia,



szczegółowe kompetencje samorządu

uczniowskiego,



zasady rekrutacji uczniów,



warunki bezpieczeństwa uczniów,

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja
2001r. w sprawie ramowych statutów przedszkola oraz
publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.)

Statut określa również:



przypadki skreśleń z listy uczniów a także

przypadki, w których dyrektor

szkoły może wystąpić do kuratora oświaty z

wnioskiem o przeniesienie ucznia do innej szkoły,



rodzaje nagród i kar stosowanych wobec uczniów

oraz tryb odwołania się od kary,



sposób korzystania z telefonów komórkowych,



zasady noszenia jednolitego stroju,



termin i formę usprawiedliwienia nieobecności

na zajęciach edukacyjnych.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania pomocy
psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach,
szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 11, poz. 114)

Pomoc psychologiczno – pedagogiczna polega między

innymi na:



rozpoznawaniu potencjalnych możliwości oraz
indywidualnych potrzeb ucznia i umożliwianiu ich
zaspokojenia,



rozpoznawaniu przyczyn trudności w nauce i
niepowodzeń szkolnych,



wspieraniu ucznia z wybitnymi uzdolnieniami.

Korzystanie z pomocy psychologiczno -

pedagogicznej jest dobrowolne i nieodpłatne.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia
31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w
publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. (Dz. U.
z 2003 r. Nr 6 poz.69 z późn. zm.)

Dyrektor szkoły zapewnia bezpieczne i

higieniczne warunki pobytu w szkole lub
placówce, a także bezpieczne i higieniczne
warunki uczestnictwa w zajęciach
organizowanych przez szkołę lub placówkę
poza obiektami należącymi do tych
jednostek.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia
2003 r.
w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i
zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.
U. z 2003 r. Nr 26 poz. 226)

Dyrektor organizuje działania wychowawcze

i zapobiegawcze wśród dzieci i
młodzieży zagrożonych uzależnieniem, prowadzi
edukację prozdrowotną i promocję zdrowia
psychicznego. Rozporządzenie to obliguje szkoły
do

podejmowania

działań

interwencyjnych

polegających na powiadomieniu rodziców i
policji

w

sytuacjach

kryzysowych

w

szczególności, gdy dzieci lub młodzież używają,
posiadają lub rozprowadzają środki odurzające
lub substancje psychotropowe.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 listopada 2007 r.
w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły
i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości
narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i
etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym (Dz. U. z 2007 r. Nr
214 poz. 1579)

Uczniowie mają prawo do zapewnienia

przez szkołę warunków
umożliwiających podtrzymanie i
rozwijanie tożsamości narodowej,
etnicznej i językowej oraz własnej
historii i kultury.

Rozporządzenie Ministra edukacji Narodowej z dnia 14
kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu
organizowania nauki religii w szkołach publicznych (Dz. U.
z 1992 r. Nr 36, poz. 155 z późn. zm.)

Nauka religii lub etyki w szkole, jeśli

rodzice bądź pełnoletni uczniowie wyrażą
takie życzenie. Rozporządzenie stanowi, że
uczestniczenie bądź nieuczestniczenie w
nauce religii lub etyki nie może być
powodem dyskryminacji przez kogokolwiek i
w jakiejkolwiek formie.

Prawa ucznia wynikają z obowiązujących
dokumentów międzynarodowych dotyczących praw i
wolności człowieka, w tym w szczególności:



Powszechnej Deklaracji Praw
Człowieka,



Międzynarodowego Paktu Praw
Obywatelskich
i Politycznych,



Konwencji o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności,



Konwencji o prawach dziecka.

Podstawowe prawa ucznia wynikające z
powyższych dokumentów to:

1.

Prawo do nauki, informacji oraz rozwoju
zainteresowań, zdolności i talentów.

2.

Prawo do swobody wyrażania myśli, przekonań,
w szczególności dotyczących
życia szkoły, a także światopoglądowych i
religijnych.

3.

Prawo do życia bez przemocy oraz życzliwego
i podmiotowego traktowania
w procesie dydaktycznym.

4.

Prawo do wpływania na życie szkoły przez
działalność samorządową oraz zrzeszanie się w
organizacjach szkolnych.

5.

Prawo do prywatności.

1. Prawo do nauki, informacji oraz
rozwoju zainteresowań, zdolności i
talentów.

Art. 42 Konwencji o prawach dziecka

stanowi:

Państwa- strony zobowiązują się do

szerzenia informacji o zasadach i

postanowieniach niniejszej konwencji

zarówno wśród dorosłych, jak i dzieci,

wykorzystując do tego celu będące w ich

dyspozycji środki.

Obowiązkiem szkoły jest dostarczenia

uczniom podstawowych informacji na temat

ich praw.

Ramowy statut szkoły obliguje do

zapoznania uczniów ze statutem, a więc

prawami i uprawnieniami.

1. Prawo do nauki, informacji oraz
rozwoju zainteresowań, zdolności i
talentów.

Art.13 Konwencji określa, że dziecko ma

prawo:

do swobody poszukiwania, otrzymywania i

przekazywania informacji oraz idei, wszelkiego

rodzaju, bez względu na granice, w formie ustnej,

pisemnej, bądź za pomocą druku, w formie

artystycznej lub z wykorzystaniem każdego innego

środka przekazu według wyboru dziecka oraz że

wykonywanie tego prawa może podlegać pewnym

ograniczeniom, lecz tylko takim, które są

przewidziane przez prawo i które są konieczne: dla

poszanowania praw

i reputacji innych osób albo do ochrony

bezpieczeństwa narodowego lub porządku

publicznego bądź zdrowia albo moralności

społecznej.

1. Prawo do nauki, informacji oraz
rozwoju zainteresowań, zdolności i
talentów.

Art.17 Konwencji stanowi:

państwa- strony uznają rolę spełnianą

przez środki masowego przekazu i
zapewnią, aby dziecko miało dostęp do
informacji oraz materiałów
pochodzących z różnych źródeł
krajowych i międzynarodowych (...).

1. Prawo do nauki, informacji oraz
rozwoju zainteresowań, zdolności i
talentów.

Art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka

i podstawowych wolności stanowi:

1.

Każdy ma prawo do wolności i wyrażania opinii.

Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów

oraz otrzymywania i przekazywania informacji

i idei bez ingerencji władz publicznych (...).

2.

Korzystanie z tych wolności, jako pociągające za

sobą obowiązki i odpowiedzialność, może podlegać

takim wymogom formalnym, warunkom,

ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane

przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie

demokratycznym (...).

Uczniowie mają prawo do:

•

otrzymywania informacji z różnych źródeł

dostosowanych do wieku, zdolności percepcyjnych,

potrzeb i zainteresowań;

•

otrzymywania informacji dotyczących ucznia i

środowiska szkolnego.

2. Prawo do swobody wyrażania myśli,
przekonań, w szczególności dotyczących życia
szkoły, a także światopoglądowych i religijnych.

Art. 12 Konwencji o prawach dziecka

wskazuje:

Państwa- strony zapewniają dziecku,

które jest zdolne do kształtowania swych

poglądów, prawo do swobodnego

wyrażania własnych poglądów we

wszystkich sprawach dziecka

dotyczących, przyjmując je z należytą

uwagą, stosownie do woli oraz

dojrzałości dziecka.

Dzięki temu dziecko uczy się

prezentować własne argumenty, a także

uczy się szacunku i tolerancji wobec ludzi

myślących inaczej.

2. Prawo do swobody wyrażania myśli,
przekonań, w
szczególności dotyczących życia szkoły, a
także światopoglądowych i religijnych.

Art. 14 Konwencji o prawach dziecka określa:

Państwa- strony będą respektowały prawo

dziecka do swobody myśli, sumienia i

wyznania. (...)

Wolność wypowiedzi jako:

Możliwość wypowiadania własnych sądów , opinii na

temat programów i metod nauczania oraz spraw

ważnych w życiu szkoły, klasy, wygłoszenia opinii,

przedstawienia własnego stanowiska;

Wolność myśli, sumienia i wyznania jako:

Możliwość uzewnętrzniania przekonań religijnych

i światopoglądowych; równe traktowanie, niezależnie

od wyznawanej religii, światopoglądu; tolerancja

wobec „inności” religijnej, kulturowej, etnicznej.

3. Prawo do życia bez przemocy oraz życzliwego i podmiotowego traktowania w procesie dydaktycznym

Art.19 Konwencji o prawach dziecka

stanowi:

Państwa- strony będą podejmowały

wszelkie właściwe kroki w dziedzinie
ustawodawczej, administracyjnej,
społecznej oraz wychowawczej dla
ochrony dziecka przed wszelkimi
formami przemocy fizycznej bądź
psychicznej, krzywdy lub zaniedbania
bądź złego traktowania (...).

3. Prawo do życia bez przemocy oraz
życzliwego i
podmiotowego traktowania w procesie
dydaktycznym.

Art. 40 Konstytucji RP stanowi:

Nikt nie może być poddany torturom ani

okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu
traktowaniu
i karaniu. Zakazuje się kar cielesnych.

Zgodnie z przepisami prawa, w szkole nie

wolno stosować kar naruszających godność
(zakaz obrażania, poniżania, wyśmiewania,
stosowania presji psychicznej itp.) i
nietykalność cielesną ucznia.

4. Prawo do wpływania na życie szkoły przez
działalność samorządową oraz zrzeszanie się
w organizacjach szkolnych.

W ramowym statucie szkoły publicznej

napisano:

uczeń ma prawo do wpływania na życie szkoły

przez działalność samorządową oraz zrzeszanie

się w organizacjach działających w szkole.

Wolność zrzeszania się jako:

Możliwość działania w samorządzie szkolnym i

rola samorządu szkolnego w decydowaniu o

ważnych sprawach dotyczących uczniów,

wydawanie gazetki szkolnej- istotna forma

działalności samorządu, stanowiąca możliwość

wypowiadania się w sprawach szkoły.

5. Prawo do prywatności

Art. 16 Konwencji o prawach dziecka mówi: 

1. Żadne dziecko nie będzie podlegało

arbitralnej lub bezprawnej ingerencji w sferę jego

życia prywatnego, rodzinnego lub domowego czy

w korespondencję ani bezprawnym zamachom na

jego honor i reputację.

2. Dziecko ma prawo do ochrony prawnej

przeciwko tego rodzaju ingerencji lub zamachom.

5. Prawo do prywatności

Art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności mówi: 

1.

Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia

prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania

i korespondencji.

2.

Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej

w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem

przypadków przewidzianych przez ustawę i

koniecznych w demokratycznym

społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo

państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt

gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie

przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub

ochronę praw i wolności innych osób.

5. Prawo do prywatności

W szkole prawo do prywatności

powinno,

przede wszystkim, oznaczać:



ochronę danych osobowych,



zakaz publicznego komentowania sytuacji

rodzinnej, społecznej, osobistej ucznia,



poszanowanie informacji dotyczącej

osobistej sytuacji ucznia przekazanej przez

ucznia wychowawcy, pedagogowi,

psychologowi,



zapewnienie warunków do korzystania z

szatni i toalet bez skrępowania.

Prawa dziecka są pojęciem

z kategorii praw człowieka.

Prawa dziecka, podobnie jak prawa człowieka,
nie zależą od wykonywanych obowiązków.

Praw nie można pozbawić, czy je zawiesić.

Jeżeli dzieci nie wykonują obowiązków, można

je ukarać, na przykład - nie dając nagrody,
pozbawiając przywilejów, ale nie praw.

Dziękuje za uwagę