ïż




Twórca DzieÅ‚o/gatunek Co o nim ważne 0 nim mówiq/plszq
Homer
Pierwszy epik, aojda - czyli wÄ™drowny Å›piewak; zapewne Å›lepy, lego dzieÅ‚a spisano później.
Iliada
- pierwszy epos. Iliada znaczy opowieść o llionie (llion - TYoja).
â€Ã³    lest pierwszym dzieÅ‚em epickim.
â€Ã³    Ustala wzorzec gatunkowy eposu.
â€Ã³    Opowiada o epizodzie wojny trojaÅ„skiej - ostatnim roku, choć wojna trwaÅ‚a 10 lat. UfywoÅ‚aÅ‚ jÄ… królewicz trojaÅ„ski Fferys - bo pogwaÅ‚ciÅ‚ prawa goÅ›cinnoÅ›ci i powaÅ‚ żonÄ™ króla Menelaosa ze Sparty Oszukany mąż zebraÅ‚ wojska i zaatakowaÅ‚ TrojÄ™.
â€Ã³    U źródÅ‚a zdarzeÅ„ leży mit o jabÅ‚ku niezgody
-    bogini Afrodyta obiecaÅ‚a Parysowi miÅ‚ość najpiÄ™kniejszej kobiety (Heleny) w zamian za to, Å¼e uzna jÄ… za najpiÄ™kniejszÄ… wÅ›ród bogiÅ„!
â€Ã³    To Homer rozpowszechniÅ‚ takÄ… legendarnÄ… genezÄ™ wojny, która faktycznie miaÅ‚a miejsce - ale historycy wolÄ… gÅ‚osić, że to cele handlowe byÅ‚y prawdziwÄ… przyczynÄ… napaÅ›ci skomasowanych wojsk greckich (Achajów) na TrojÄ™!
â€Ã³    Główni bohaterowie Iliady to: Achilles - jeden z wodzów greckich - heros, on odgrywa najwiÄ™kszÄ… rolÄ™ w utworze. Homer w inwokacji zaznacza: .Gniew, bogini, opiewaj Achilla’ - to Achilles jest sprawcÄ… najważniejszych wypadków i wzorem rycerza antycznego. Hektor - królewicz trojaÅ„ski, który zabiÅ‚ przyjaciela Achillesa, a sam zginÄ…Å‚ w pojedynku z herosem. Król Troi Priam. Królewicz Parys.
â€Ã³    Oprócz bohaterów Å›miertelników w akcji biorÄ… udziaÅ‚ bogowie podzieleni tak jak obozy nieprzyjaciół i patronujÄ…ce wojskom. Bogowie wpÅ‚ywajÄ… na bieg walk. obserwujÄ… też zdarzenia z Olimpu
-    jakby mieli wielki ekran, o czym oczywiÅ›cie nie mogÅ‚o Å›nić siÄ™ Homerowi.
â€Ã³    Homer dokÅ‚adnie opisuje epizod wojny trojaÅ„skiej - Achilles z gniewem odchodzi z sojuszu, bowiem Agamemnon zabraÅ‚ mu niewolnicÄ™, wraca jednak na wieść o Å›mierci ukochanego przyjaciela Ratroklosa, zabija w pojedynku Hektora. PoczÄ…tkowo nie chce wydać ciaÅ‚a wroga ojcu, lecz po rozmowie z Priamem godzi siÄ™ na pochówek dzielnego TrojaÅ„czyka. Opis pogrzebu wieÅ„czy dzieÅ‚o.
â€Ã³    Do wartoÅ›ci dzieÅ‚a należy zaliczyć humanistyczne przesÅ‚anie, kunszt kompozycji eposu, obraz antycznego Å›wiata.
W czterech zdaniach
â€Ã³    Pierwsze dzieÅ‚o europejskiej literatury jest Å›wiadectwem Å›wiatopoglÄ…du i obyczajowoÅ›ci starożytnych Greków.
â€Ã³    Kreuje literackie wzorce rycerza, podejmuje tematy archetypiczne: miÅ‚ość ojca do syna, wagÄ™ przyjaźni, miÅ‚ość kobiety i mężczyzny, zazdrość, honor, pragnienie zemsty i umiejÄ™tność wybaczania.
â€Ã³    Iliada jest Å›wiadectwem politeizmu starożytnych - obrazuje postrzeganie bogów jako istot stale obecnych w życiu ludzkim.
â€Ã³    lako gatunek stanowi wzorzec eposu - otwiera jÄ… inwokacja, wypeÅ‚niajÄ… sceny batalistyczne i realistyczne, szczegółowe opisy, tÅ‚em jest przeÅ‚omowa wojna, a wszystko opisane stylem wysokim, peÅ‚nym patosu i charakterystycznych dla Homera figur stylistycznych (epitety i porównania).
Cierpienie Priama proszÄ…cego o zwÅ‚oki syna może zostać zestawione z trenem Kochanowskiego - by porównać wyraz ojcowskiej miÅ‚oÅ›ci, bólu po stracie dziecka
Uwaga! Dokładne opracowanie Iliady znajdziesz w książeczce dołączonej do Cogitol