3 kryteria literackości:
obrazowość
a) bezpośrednia – co widzę, gdy czytam
b) konkretne uogólnienie – ogólna wiedza o rzeczywistości przekazana pod postacią konkretu, np. konkretna przypowieść mówi o ogólnej sytuacji (syn marnotrawny-miłosierdzie)
c) pośrednia – przenośne użycie wyrazów (metafory itp.)
wyznaczniki formalne – uporządkowanie naddane
- Jakobson: język poetycki ≠ język praktyczny
- aspekt brzmieniowy
fikcja literacka
- antyk: fikcja to nierzeczywisty przykład użyty w mowie
- Horacy: przyjemne jest to, co jest najbliższe prawdopodobnemu
podmiot → (intencja) → zdanie → (referencja) → rzeczywistość
próby odróżnienia fikcji od fałszu:
a) Ingarden - quasi-sądy, czyli zdania fikcjonalne, które wyglądają na sądy, ale nimi nie są
* niereferencjalne
* brakuje intencji mówienia zdań prawdziwych, ale to nie oznacza, że nie są prawdziwe
b) Richards - pseudozdania
c) Austin - teoria aktów mowy – fikcja ma zawieszoną illokucję
fikcja ma znaczenie (intensję), ale nie ma odniesienia (ekstensji), bo nie jest referencjalna
fikcja to umowa między nadawcą i odbiorcą
modele fikcji Kmity:
a) werystyczny – każde zdanie odpowiada rzeczywistości
b) realistyczny – ogólny sens odnosi się do rzeczywistości, to jest prawdopodobne, np. Wokulski poszedł na Wawel – mężczyzna może gdzieś pójść
c) fantastyczny – nie możma weryfikować, trzeba przejść na bardzo ogólny rejestr, np. zakochana Goplana – ogólnie kobieta może być zazdrosna i działać nie tak, jak zwyczajnie