Wykład 3 Technika – rozumiana jako dziedzina nauki i działalności, która zajmuje się wykorzystaniem praw natury do budowy i eksploatacji układów wymyślonych przez człowieka w ten sposób, aby wykonywały one zadania, które zleca im człowiek. 2 podziały techniki: - klasyczny – podział nauk fizycznych (mechanika, elektryka, optyka itd.) - praktyczny – uwzględnia dziedziny zastosowań (budowa maszyn, górnictwo, budownictwo, elektrotechnika). Technologia – zajmuje się zagadnieniami procesów: - produkcyjnych - przetwórczych - energetycznych - usługowych itp. Celem ww. procesów jest przetwarzanie dóbr naturalnych w dobro użyteczne, nadanie półwyrobom określonych właściwości wewnętrznych i zewnętrznych w sposób celowy, sprawny i ekonomiczny. Podział technologii: a) w zależności od przetwarzanych materiałów, wyróżnia się technologię: - metali - węgla - drewna - ropy naftowej b) w zależności od otrzymywanego produktu, wyróżnia się technologię: - gumy - papieru - tworzyw sztucznych - maszyn c) w zależności od stosowanych metod, wyróżnia się technologię: - chemiczną - mechaniczną - elektryczną - energii Rozwój nauki i techniki stanowi kluczowy czynnik istnienia oraz rozwoju cywilizacji. W II połowie XX w. powstały 4 nowe dziedziny techniki i gospodarki: - energetyka jądrowa - loty kosmiczne - mikro elektronika - biotechnika Obecnie żyjemy w dobie ery informatycznej oznaczającej przełom porównywalny w skutkach z rewolucją neolityczną i przemysłową. Nowa faza rozwoju cywilizacyjnego charakteryzuje się: - zmianą sposobu produkcji - zmniejszeniem roli tradycyjnego przemysłu na rzecz wysokorozwiniętych technologii - wzrostem wiedzy i kwalifikacji wśród pracowników Po epoce agrarnej i industrialnej niektóre kraje wysokorozwinięte wstąpiły w okres epoko postindustrialnej, zwaną cywilizacją trzeciej fali. Zakres 3 fali jest większy od 2 poprzednich. Nowe technologie charakteryzują się zapotrzebowaniem na surowce i energię, wobec automatyzacji i robotyzacji zmniejsza się struktura zatrudnienia – wzrost bezrobocia. Fazy rozwoju cywilizacji: a) faza agrarna: - pożądany surowiec – zasoby żywności oraz artykułów materialnych - dominująca technologia – proste wydobycie, sposób produkcji – rękodzieło - obszar działania – biosfera - społeczeństwo – tradycyjne - typ kultury – postfiguratywny b) faza industrialna: - pożądane bogactwo – energia - podstawy technologiczne – wytwarzanie poprzez produkcję maszynową - obszar działania – technosfera - społeczeństwo – masowe - typ kultury – figuratywny c) faza postindustrialna: - pożądane bogactwo – informacja, wiedza, intelekt - dominują wysokorozwinięte i energooszczędne technologie wytwarzania - obszar działania neosfera (człowiek – człowiek) - społeczeństwo – ponowoczesne - typ kultury – prefiguratywny Nowoczesne technologie mogą ułatwiać lub utrudniać życie, oddziaływać na kształt życia społecznego oraz wpływać na wzorce kulturowe. Człowiek – koło technologii (homotechnologicus) Zmiana – oznacza różnicę, jaka zaszła w określonym czasie, bez wartościowania skutków zachodzącej zmiany. Rozwój – określa materialny i ilościowy aspekt złożoności porównywalnych stanów rzeczywistości. Postęp – przypisuje różne wartości poszczególnym stanom, implikuje aksjologiczny wymiar badanych różnic. Modernizacja – ciąg szybkich zmian, które przyjmuje wzorce z krajów wysokorozwiniętych. Społeczeństwo ryzyka – obecna ara niepewności została nazwana mianem społeczeństwa ryzyka: - ryzyko jako przeciwieństwo szansy - ryzyko jako miara niepowodzenia - ryzyko jako iloczyn ppb porażki i jej wielkości - ryzyko jako samo podejmowanie działania o niepewnym rezultacie - inny podział bierze pod uwagę stopień przewidywalności zdarzeń – ocenę wystąpienia sytuacji ryzykownej. Ryzyko zwykłe: - jest wymierne i przewidywalne - powtarzalność zjawisk pozwala trafnie oszacować ppb jako częstość zachodzenia zdarzeń - można formułować prognozy ze sporą dozą pewności, a w oparciu i nie minimalizować ryzyko. Ryzyko nadzwyczajne: - nie jesteśmy w stanie oszacować ani ppb zdarzenia ani jego skutków - jest to ryzyko niekontrolowane, trudne do zredukowania związane z zagrożeniami niezależnymi od woli działającego obiektu.