Postępowanie leczniczo-usprawniające i zaopatrzenie ortopedyczne po uszkodzeniach kręgosłupa bez objawów neurologicznych:
Kompresyjne, stabilne złamanie kręgosłupa lędźwiowego
Złamania kompresyjne kręgosłupa występują w związku ze zbyt dużym naciskiem na trzony kręgów. Do takiego złamania dochodzi wtedy, gdy trzon kręgu zapada się, powodując przyjęcie przez niego klinowatego kształtu. Tkanka kostna w jego wnętrzu ulega pokruszeniu lub ściśnięciu.
Złamanie kompresyjne może wystąpić, gdy kręgosłup jest zgięty do przodu, a równocześnie działają na niego siły nacisku w dół. Na przykład upadek na podłogę w pozycji siedzącej powoduje zgięcie kręgosłupa i wyrzucenie głowy do przodu. Ta pozycja, połączona z naciskiem na pośladki, powoduje skoncentrowanie oddziałujących sił na przedniej części kręgosłupa, czyli na trzonach kręgów.
Przyczyny:
-osłabienie kręgu
-osteoporoza
-uraz
-nowotwór
a) Postępowanie
Typowe złamanie kompresyjne należy do tzw. uszkodzeń stabilnych i nie wymaga leczenia operacyjnego. Leczy się parodniowym spoczynkiem w łóżku, podając leki przeciwbólowe i zapobiegające powikłaniom zakrzepowym.
Leżenie na brzuchu z małą poduszką pod głową. Bezwzględny zakaz wstawania i siadania do czasu zaopatrzenia w gorset (ok 7 dzień)
Po ustąpieniu dolegliwości bólowych (4-8 dzień) - ćwiczenia izometryczne mięśni brzucha i grzbietu w pozycji leżącej. Ilość ćwiczeń należy stopniowo zwiększać nie przekraczając jednak granicy bólu.
Dopiero po zaopatrzeniu w gorset należy pionizować pacjenta.
1-3 dni tylko siadanie
i wstawanie dopiero potem chodzenie kilka razy dziennie po 15 minut i
stopniowe zwiększanie czasu chodzenia, aż do chodzenia w gorsecie
bez ograniczeń.
Pacjent może spać i wypoczywać bez
gorsetu.
Gorset należy nosić 3-6 miesięcy (w zależności od
wieku pacjenta) i w tym czasie pacjent musi ćwiczyć systematycznie
mięśnie grzbietu i brzucha oraz wykonywać ćwiczenia
ogólnokondycyjne.
b) Zaopatrzenie ortopedyczne
Gorsety:
Jewetta lub Blounta w uszkodzeniach piersiowych do wysokości L1
Hohmanna w uszkodzeniach piersiowych do L3
w złamaniach L4 do L5 odmiany gorsetu Hohmanna z indywidualnymi modyfikacjami
Bahlera, gorset doniczkowy, bostoński
Sznurówka (ośmiostalkowa, katowicka)
Półsztywny pas lędźwiowy
2. Skręcenie kręgosłupa szyjnego:
Powstaje wskutek gwałtownego, nagłego przemieszczania skrętnego zwykle ze zgięciem szyji. Dochodzi do naderwania lub przerwania więzadeł bez objawów podwichnięcia lub zerwania. Występujące cechy niestabilności mogą być przyczyną długotrwałych bólów i poczucia lęku przy próbie ruchu. Taki stan istotnie przedłuża okres leczenia.
a) postępowanie
zaleca się kołnierz ortopedyczny na 6-8 tyg. Po ustąpieniu ostrych ostrych objawów można rozpocząć usprawnianie:
Podczas unieruchomienia:
działania przeciwbólowe
- pozycje antalgiczne (wskazane jest płaskie ułożenie na plecach)
- zabiegi fizykalne poprawiające krążenie lokalne, sprzyjające resorpcji krwiaka i obrzęku
zachowanie siły mięśni karku i tułowia
- Ćwiczenia izometryczne mięśni objętych unieruchomieniem
- ćwiczenia synergistyczne ipsi- oraz kontrlateralne kończyn górnych
3) zachowanie siły mięśni sąsiadujących
- PNF kończyn górnych
- ćwiczenia czynne z wykorzystaniem sprzętu pomocniczego np. hantle, taśmy theraband
utrzymanie prawidłowej postawy ciała
- ćwiczenia elongacyjne
- ćwiczenia korekcyjne
Po unieruchomieniu:
1) rozluźnienie mięśni
- zabiegi ciepłolecznicze np.GR, FANGO
- hydroterapia np. PNF w wodzie
- masaż
2) wypracowanie stabilizacji czynnościowej
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie karku i grzbietu w różnych pozycjach
- PNF głowy, łopatki, miednicy
3) przywracanie prawidłowego zakresu ruchu
- ćwiczenia na piłce
- poizometryczna relaksacja mięśni karku
4) utrzymanie prawidłowej postawy ciała
- „szkoła pleców”
biofeedback
b) zaopatrzenie ortopedyczne
- kołnierze ortopedyczne
Dolegliwości związane z niestabilnością kręgosłupa mogą pozostawać przez długie miesiące i być przyczyną postępowania rentowego.