POMIAR CIŚNIENIA TĘTNICZEGO KRWI

CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI

Jest siłą, jaką przepływający strumień krwi wywiera na ściany elastycznych naczyń krwionośnych

Zwykle pomiaru dokonuje się na tętnicy ramiennej. Przy pomiarze wyróżnia się ciśnienie maksymalne czyli skurczowe i minimalne czyli rozkurczowe. Badanie ma duże znaczenie diagnostyczne dla rozpoznania nadciśnienia tętniczego oraz kontrolę jego leczenia, jest także pomocne w diagnozowaniu stanu pacjenta oraz chorób, których przyczyną mogą być wahania ciśnienia krwi

METODY BADANIA CIŚNIENIA TĘTNICZEGO KRWI

• Metoda palpacyjna- bez słuchawek (określa się tylko wartość skurczową)

• Metoda osłuchowa- za pomocą ciśnieniomierza rtęciowego, sprężynowego (określa wartość ciśnienia skurczowego i rozkurczowego)

• Metoda automatyczna- (wynik pomiaru rejestruje monitor aparatu)

• Metoda inwazyjna- (ciągły pomiar ciśnienia skurczowego i rozkurczowego za pomocą cewnika umieszczonego wewnątrz naczynia i urządzenia rejestrującego wyniki pomiaru)

WARTOŚCI PRAWIDŁOWE RR

Według Riva- Rocci:

• Noworodki (skurczowe): 60-80 mmHg

• Niemowlęta (skurczowe): 80-85 mmHg

• Małe dzieci (skurczowe): 80-100 mmHg

• Nastolatki (skurczowe/rozkurczowe): 120/80 mmHg

• Dorośli (skurczowe/rozkurczowe):

110-139/65-94 mmHg

WARTOŚCI PRAWIDŁOWE RR

Według WHO granicę dzielącą ciśnienie prawidłowe od podwyższonego u dorosłych stanowi wartość 140/90 mmHg.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE RR

Ciśnienie tętnicze krwi zależy przede wszystkim od:

• Siły skurczowej serca

• Ilości krążącej krwi

U każdej osoby ciśnienie tętnicze ulega zmianom zależnie od pory dnia, a także pod wpływem innych czynników, jak nasilenie czynności oddechowej, aktywności fizycznej i umysłowej.

CZYNNIKI PODWYŻSZAJĄCE WARTOŚĆ CIŚNIENIA

• FIZJOLOGICZNE

• Reakcje emocjonalne badanego

• Wysiłek fizyczny przed badaniem

• Wypicie kawy, herbaty, wypalenie papierosa przed badaniem

• PATOLOGICZNE

• Zaburzenia wewnątrzwydzielnicze

• Choroby kłębuszków nerkowych

• Zatrucie ciążowe

• Prawostronna niewydolność krążenia

• Otyłość

• Ból

CZYNNIKI OBNIŻAJĄCE WARTOŚĆ CIŚNIENIA

• FIZJOLOGICZNE

• Spożycie posiłku przed badaniem

• Wysoka temperatura otoczenia

• Wahania ciśnienia atmosferycznego

• PATOLOGICZNE

• Odwodnienie

• Wstrząs

ROZPOZNANIE I KLASYFIKACJA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO

Nadciśnienie tętnicze można rozpoznać jeśli:

1. Średnie wartości (wyliczone co najmniej z dwóch pomiarów dokonanych podczas co najmniej dwóch różnych wizyt) są równe lub wyższe niż 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego i/lub 90 mmHg dla rozkurczowego

2. Średnie wartości wyliczone z dwóch pomiarów dokonanych podczas jednej wizyty są równe lub wyższe niż 180 mmHg dla ciśnienia skurczowego i/lub 110 mmHg dla rozkurczowego, po wykluczeniu czynników podwyższających wartości ciśnienia np. lęk, ból, spożycie alkoholu

3. Na podstawie wiarygodnych danych z wywiadów lub dokumentacji pacjenta

KLASYFIKACJA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO

Podczas pomiaru RR należy zwrócić uwagę na to, aby:

• Pacjent powstrzymał się od picia kawy i palenia papierosów co najmniej 30 minut przed pomiarem

• Przed rozpoczęciem pomiarów pacjent odpoczął przez kilka minut w pozycji siedzącej z podpartymi plecami w cichym pomieszczeniu

• Przeprowadzić co najmniej dwa pomiary w odstępie 1- 2min, a jeżeli wyniki pomiaru znacznie różnią się, wykonać dodatkowe pomiary

• Posługiwać się standardowym mankietem (o szerokości 12- 13 cm i długości 35 cm) ale dysponować również większym i mniejszym mankietem do pomiarów odpowiednio na ramię o większej i mniejszym obwodzie

• Kończyna górna została obnażona, bez uciskającej odzieży, luźno wsparta ze zgięciem łokciowym na poziomie 4 międzyżebrza

• Mankiet powinien znajdować się na wysokości serca niezależnie od pozycji ciała pacjenta

Podczas pomiaru należy przestrzegać zasad:

• Stetoskop powinien znajdować się w górnej części dołu łokciowego

• Mankiet pompować 30 mmHg powyżej słyszalnych tonów

• Powietrze z mankietu wypuszczać z prędkością 2 mmHg/s

• Pierwszy raz mierzyć na obu kończynach górnych, kolejne pomiary należy wykonywać na ręce o wyższym ciśnieniu

• Pomiar tętna powinien być wykonany po drugim pomiarze ciśnienia

• U osób starszych, chorych na cukrzycę lub inne choroby powodujące hipotonię ortostatyczną należy dokonać też pomiaru po 1 i 5 minutach od przyjęcia pozycji stojącej

BŁĘDY TECHNICZNE W TRAKCIE WYKONYWANIA BADANIA

• Niesprawny sprzęt

• Ograniczony słuch osoby badającej

• Nieprawidłowa technika dokonywania pomiaru

• Założony mankiet nie znajduje się na wysokości poziomu serca pacjenta

• Mankiet aparatu założony na rękaw

• Niewłaściwie dobrany rozmiar mankietu do wieku i warunków anatomicznych badanego

• Niepodparte przedramię badanego

• Zbyt szybkie wypuszczenie powietrza z mankietu

• Tendencja do zaokrąglania odczytów do najbliższych dziesiątek mmHg

• Nie zachowanie krótszych niż 2-3 min odstępów czasowych pomiędzy kolejnymi następującymi po sobie pomiarami na tym samym ramieniu

POMIAR CIŚNIENIA TĘTNICZEGO KRWI

• Przygotowanie badającego

• Przygotowanie sprzętu i otoczenia (szerokości mankietu dla dzieci do 2 r.ż. - 6 cm, do 4 r.ż.- 8 cm, 9-11 lat- 11 cm, dla dorosłych- 12-14 cm)

• Przygotowanie pacjenta

• Poinformowanie o celu, przebiegu i sposobie wykonania badania

• Uzyskanie zgody pacjenta i pozyskanie go do współpracy

• Zalecenie 5 minutowego odpoczynku przed badaniem

• Zapewnienie pacjentowi wygodnej pozycji (siedzącej lub leżącej), z podparciem kończyny górnej tak, aby tętnica ramienna znajdowała się na poziomie serca

• Zdjęcie ubrania z ramienia na którym będzie dokonywany pomiar

• Ułożenie ramienia w lekkim odwiedzeniu, odwrócenie dłoni w stronę zgięciową do góry

• Ustawienie aparatu na twardym podłożu

• Założenie opaski na ramię pacjenta. Opaska musi ściśle przylegać do ramienia. Gumowe przewody powinny znajdować się na przyśrodkowym boku ramienia. Opaski nie wolno zakładać na ramię ręki w której znajduje się wkłucie, przetoka tętniczo- żylna, niedowład, po stronie wykonanej mastektomii.

• Odszukać tętno na tętnicy łokciowej (w zgięciu łokciowym poniżej mankietu po stronie przyśrodkowej)

• Wtłaczanie powietrza do mankietu, pompując pompką do momentu, gdy ciśnienie będzie o 20-30 mmHg wyższe niż w chwili zaniku tętna

• Wypuszczenie z mankietu powietrza tak, by słupek rtęci opadł w tempie 2-3 mmHg/s

---