EKONOMIKA UBEZPIECZEŃ ZDROWOTNYCH WYKŁAD 11 - 17.XII.2008

WSPÓŁPŁACENIE A POPYT NA ŚWIADCZENIE ZDROWOTNE

Współpłacenie - każdy bezpośredni udział własny ubezpieczonego w kosztach i indywidualnie konsumowanych świadczeń zdrowotnych

Niezależnie od jego formy, regulacji prawnych lub ich braku, kanałów przepływu i ostatecznych adresatów

Argument ZA współpłaceniem:

1. Lepsze wykorzystanie ograniczonych zasobów przez sterowanie popytem i ograniczenie moral hazard, a ponieważ źródło moral hazard tkwi w przesunięciu finansowego ryzyka na ubezpieczenie,

współpłacenie uznawane za podstawowe narzędzie ograniczające moral hazard - wymierne straty ekonomiczne i społeczne

2. Przywrócenie właściwego znaczenia zasadom solidarności społecznej i subsydiarności

• Solidaryzm - Jednostronna interpretacja zasady solidarności społecznej jako obowiązku wspierania obywateli przez społeczeństwo jest niepełna i błędna. Solidaryzm oznacza również obowiązek jednostki wobec społeczeństwa - nie narażanie społeczeństwa na koszty. Wtedy jednostka ma prawo oczekiwać że społeczeństwo jej pomoże.

• Subsydiaryzm - wyższy poziom ma obowiązek nam pomóc dopiero wtedy kiedy niższy(rodzina) nie jest w stanie pomóc.

Współpłacenie zwiększa odpowiedzialnośc jednostki, wzmacniając subsydiarność wzmacnia również slidaryzm społeczny

Cel fiskalny współpłacenia:

Im gorsza jest sytuacja finansowa publicznego płatnika tym nabiera on większego znaczenia. Może on występować w postaci:

• Dopływu nowych środków do sektora opieki zdrowotnej

• Obciążeniu publicznego płatnika poprzez przesunięcie cześci kosztów opieki zdrowotnej na pacjentów - redystrybucja obciążeń na pacjenta

• Ostatecznym źródłem jest podatnik

Cele zdrowotne:

Odnoszą się do moral hazard - Partycypujący w kosztach pacjent jest bardziej skłonny do stosowania się do poleceń lekarzy, zaś ubezpieczony nie będący pacjentem motywowany jest do zaniechania zachowań niekorzystnych zdrowotnie.

Cele edukacyjne:

Poprzez współpłacenie jesteśmy w stanie przynajmniej w części uświadomić pacjentom ile ich zdrowie kosztuje

Kontrola producentów świadczeń:

Współpłacenie, wszczególności % udział pacjentów w kosztach powoduje że zaiteresowani oni są poprawnością rozliczeń, uniemożliwiając nieuczciwym lekarzom wyłudzanie nielegalnych środków od płatnika i utrudniając kreowanie dodatkowego popytu

...zagrożenia zdrowotne jako skutek zwlekania z rozpoczęciem terapii:

• Leczenie zanych chorób jest z regóły kosztowniejsze, zas szansa na pełne wyleczenie mniejsza

• Prawdopodobieństwo niekorzystnych zachowań obywateli jest tym większe im niższy jest pozom edukacji zdrowotnej społeczeństwa oraz im mniej sprawny jest system wzesnego wykrywania chorób.

Niekorzystne efekty redystrybucyjne

• Większe relatywne obciążenie wydatkami na zdrowie (włącznie ze składkami) osób korzystających ze świadczeń

• Przy jednakowym poziomie korzystania ze świadczeń większe relatywne obciążenie osób dysponujących niższymi dochodami

Jeżeli ktoś jest biedny ale jest zdrowy to współpłacenie dla niego też się opłaca

Jeżeli ktoś jest bogaty i bardzo ciężko chory to współpłacenie nie jest dla niego dobrym rozwiązaniem bo będzie musiał dopłacać

Ograniczenie dostępności do swiadczeń

Współpłacenie może tworzyć niemożliwą do pokonania barierę dostępu do niezbędnych swiadczeń, szczególnie dla osób bardziej chorych i dysponujących nizszymi dochodami - w tym przypadku dobre są górne granice współpłacenia.

Inne argumenty za stosowaniem współpłacenia:

1. Ograniczenie materialnych korzyści z „bycia chorym” (np. koszty dojazdu do pracy, czas na pracę w szarej strefie)

2. Chęć zapoznania pacjentów z kosztami opieki zdrowotnej i istotą oraz zasadami funkcjonowania i ubezpieczenia

3. Uświadomienie pacjentowi wpływu indywidualnych zachowań na zdrowie i koszty leczenia

4. Zwiększenie suwerenności konsumencjiej i umozliwienie pacjentowi wywierania wpływu na system

5. Lepsze dopasowanie formy i zakresu ubezpieczenia do indywidualnych preferencji i awersji do ryzyka

6. Zwiększenie konkurencyjności na runku ubezpieczeniowym

7. Stworzenie przestrzeni dla ubezpieczeń dodatkowych

Inne argumenty przeciw stosowaniu współpłacenia:

1. negacja zagrożeń ze strony moralnego hazardu

2. Traktowanie współpłacenia jako nowego podatku na usługi zdrowotne

3. Niekorzystny wpływ współpłacenia na poziom zaufania społeczeństwa do wydolności i efektywności publicznego systemu ochrony zdrowia - w PL ten argument nieistotny bo zaufania do polskiego systemu nie ma.

Formy współpłacenia:

1. Wykluczenie pewnych świadczeń z finansowania publicznego →współpłacenie 100%

W zależności od tego jakie świadczenia wykluczymy to będą dodatkowe środki w systemie→za arg. Fiskalny i za argument ekonomiczny, ale z drugiej strony jest to wykluczenie z konsumpcji.

Selektywne wykluczenie ze świadczeń pociąga za sobą efekty substytucyjne→szukamy innego świadczenia, które jest płacone przez ubezpieczyciela→wtedy ubezpieczenie często wydaje więcej pieniędzy.

2. Ograniczenie sumy ubezpieczenia do pewnego poziomu - wszystkie wydatki ponosi ubezpieczenie, jeśli zostanie przekroczona granica to koszty ponosi pacjent. Granica może byc ustalona czasowo, lub w stosunku do jakiejś choroby lub terapii.

Wpływ górnej granicy sumy ubezpieczenia na zachowania pacjentów(moral Hazard): żaden, bo granica jest wysoko ustalona. Celem granicy jest ochrona firmy ubezpieczeniowej przed ekstramalnymi szkodami.

3. Indemnizacja - jest odwrotnością klasycznego współpłacenia. Ubezpieczenie za każdą jednostkę świadczenia płaci określoną kwotę. Jeśli cena świadczenia jest wyższa to reszte dopłaca pacjent. Indemnizacja przenosi ryzyko ceny na pacjenta. Tym samym sprzyja ograniczeniu roszczeniowych postaw pacjentów, ale tylko tam gdzie te roszczeniowe przykłady działają poprzez cel.

Indemnizacja bardzo dobrze ogranicza moral hazard i możliwa jest do zaakceptowania jeżeli kwota płacona przez ubezpieczenie pokrywa podstawową jakosć. Problem jest wtedy gdy kwoty wyliczone przez ubezpieczyciela nie wystarczają.

4. Klasyczne współpłacenie - do każdej jednostki świadczenia ubezpieczony dopłaca określoną kwotę→ np. leki ryczałtowe. Stała kwota za każdą jednostkę ubezpieczenia.

Wpływ na zachowania pacjentów: korzystny, gdy współpłacenie jest odczówalne →ograniczony popyt na leki.

Efekt fiskalny - gdyby było szeroko stosowane to pieniędzy byłoby dużo.

5. Franszyza - jesgt górną granicą wydatków do której za wszystkie świadczenia płaci ubezpieczony. Po przekroczeniou granicy:

1. Franszyza redukcyjna - za reszte płaci ubezpieczyciel. Musi być wysoka - wtedy funkcjonuje. Istnieje motywacja aby koncentrować korzystanie ze swiadczeń w jednym okresie czasu.

2. Franszyza integralna - do granicy płaci wszystko ubezpieczony, a jeśli ją przekroczy to ubezpieczenie zwraca to co ubezpieczony zapłacił - nie stosuje się w ochronie zdrowia.

Do granicy wpływ jest wysoki, ale po jej przekroczeniu - żaden!

Efekt fiskalny - bardzo wysoki, bo ogranicza większośc szkód finansowych

6. Współubezpieczenie (Insurance) - może odnosić się do poszczególnych świadczeń, wybranych chorób, leków. Stały procentowy udział pacjenta.

Wpływ na zachowania: jeśli jest odczówalne to będzie wpływać!

Efekt fiskalny: jeśli jest 30% to bardzo duży, ale jeśli 10% od wybranych, niedrogich świadczeń to niewielki.

ZAŁOŻENIA MODELU:

1. Informacje o zachorowalności, preferencjach, indywidualnym wyposarzeniu w aktywa, dostępie do świadczeń, kosztach korzystania ze świadczeń (np. potrzebny czas) są dane.

2. Znana funkcja (krańcowej) skłonności do płacenia, (tzw. Pierwotna krzywa popytu), za świadczenia ON→ funkcja ta opisuje krańcową skłonność do płacenia Z za świadczenie S.

3. ON ma nachylenie negatywne,
   _p>0

4. ON jest wyprowadzona z indywidualnych preferencji konsumenta(krzywa użyteczności krańcowych)

FUNKCJA CELU PACJENTA

Max{U(S) - K(S)} → wtedy ten warunek jest spełniony gdy:

u'(S) =
→ U'(S)=K'(S) → z=k użyteczność krańcowa jest równa kosztom krańcowym

Pacjent będzie maksymalizować rentę (nadwyżkę) konsumencją.

Renta konsumencka = użyteczność całkowita - wydatek(koszty) jakie musi ponieść.

Jeśli istnieje więcej S, przy których z=k, ubezpieczony wybiera tę wielkość przy której U i K jest największa, tzn jeśli dla Sⁱ i S^j spełniony jest warunek z=k wybiera Sⁱ jesli

Dalsze założenia:

• Nie uwzględniamy efektu dochodowego składki

• Ograniczenie zakresu ubezpieczeń przez ubezpieczenie podstawowe nie jest kompensowane przez ubezpieczenie dodatkowe

• Brak indukcji popytu przez ubezpieczenia prywatne

UBEZPIECZENIE PEŁNE

Maksymalizacja zadowolenie przy S^s → z=k=0, k to to samo co k' - koszty krańcowe dla ubezpieczonego

p - cena świadczenia

k- to ile pacjent płaci

---