BORÓWKA WYSOKA
Systematyka:
Rodzina: Ericacea - Wrzosowate
Rodzaj: Vaccinum - Borówka
Gatunek: Vaccinum corymbosum - borówka wysoka
Rodzaj klimatu umiarkowanego.
Najcenniejsze gatunki wielkoowocowe.
Pochodzenie: prace hodowlane rozpoczęto na początku XX wieku w Ameryce
Najwięcej odmian uprawnych powstało z gatunku Vaccinum corymbosum.
Odmiany z gatunku Vaccinum ashei nie nadają się do uprawy w Polsce.
Rodzaj ten obejmuje bardzo duzo gatunków, które występują w Ameryce Płd i Kanadzie oraz w Europie Europie Azji.
Historia uprawy: sprowadzona do Polski już w latach 30 XIXw, jednak dopiero w latach 70 ubiegłego stulecia zaczęto interesować się tym gatunkiem.
Wzrost wegetatywny:
- rodzaj Vaccinum to krzewy wieloletnie, w Polsce dorastają do 2m wysokości,
- budowa morfologiczna: korzeń - korona,
- siła wzrostu:charakteryzują się słabo siłą wzrostu w pierwszych latach rosnie później słabo
- kształt korony: pokrój kulisty, zwarty, wyniosły
- pędy: cechą charakterystyczną jest barwa od zielonkawej do fioletowej ( pędy 1.2,3 letnie), pędy starsze( 3,4 letnie) tracą barwę ( szarawo-brązowe)
usuwamy pędy tuz przy ziemii aby zmusić roślinę do wytworzenia systemu korzeniowego
wytwarzanie dużej małej lub bardzo małej ilości pędów z szyjki korzeniowej
- pąki: kwiatowe i liściowe skrętolegle ułożenie , małe
- liście: pojedyńcze, wydłużone, eliptyczne, zielone
charakterystyczny kolor jaskrawo-fioletowe jak wchodzą w okres spoczynku
Wzrost generatywny:
-kwiaty: samopylne, owadopylne
stopniowy rozwój kwiatu
ułożone w większych lub mniejszych gronach
-owoce: prawdziwy, nibyjagoda powstaje z samej zalążni.
Duża zawartośc witaminy B i E ( E w skórce dobre na wzrok)
Różnice między odmianami w obrębie owocu:
*wielkość od drobnych po b. duże; mm - 1cm średnicy
* barwa odcienie od niebieskiego po granat
* kształt: kuliste, spłaszczone
* grona: zwarte, długie, , zebrane w krótkie, długie grona.
*szypułki: długie , krótkie
*nalot woskowy ( intensywny, słaby)
Odmiany borówki ; cechy przy wyborze:
Odmiana Średniowczesna Bluecrop( gronozwarta)najczęściej uprawiana 1 miejsce.
-wczesne: Earliblue
- sredniowczesne: Bluecrop
- późne: Darow
Czym się kierujemy przy wyborze odmian:
porą dojrzewania
cechy wzrostu wegetatywnego
cechy wzrostu generatywnego
cechy genetyczne (odporność na choroby i mróz)
przydatność ( deserowe czy na przetwórstwo)
dojrzałość zbiorcza
WARUNKI PRZYRODNICZE I EKONOMICZNE
*Wymagania klimatyczne:
- duża odporność na niskie temperatury, wytrzymała na mróz
- szkodliwe duże wahania temperatur podczas zimy
- kwiaty odporne na przymrozki wiosenne zakwita najpóźniej , spóźniony przymrozek wiosenny powoduje uszkodzenie kwiatów
*Wymagania glebowe: Specyficzne wymagania glebowe:
- minimalna zaartość próchnicy w glebie to 3,5%
- gleba średnio kwaśna pH - 4,5
- lubi tereny wilgotne o dużej zawartości wody
- 80cm-100cm poziom wód gruntowych
- gleba lekka, ciepła, przewiewna
* Wymagana ekonomiczne:
Zaleta tych owoców jest ich dostępność przez cały rok
Wada; zbiór ręczny co jest pracochłonne i kosztowne.
Dynamiczny rodzaj wchodzący u nas na rynek.
MALINA - RUBUS
1. Charakterystyka wzrostu wegetatywnego i generatywnego rodzaju Rubus:
a) systematyka
rodzina: Rosaceae - różowate
rodzaj: Rubus - malina
gatunek: Rubus ideus - malina właściwa
malina występuje w stanie dzikim w naszych warunkach klimatycznych
b) malina to roślina klimatu umiarkowanego, gdyż w tym klimacie przechodzi okres spoczynku i średnia dobowa temperatura wynosi o 0-10 st C
c) znaczenie gospodarcze. Maliny to owoce głównie deserowe, ale również przetwórcze (soki). Mają spore znaczenie gospodarcze ale mniejsze niż borówka. Do grupy malin należy również jeżyna bezkolcowa, która ma jedynie znaczenie amatorskie.
d) charakterystyka wzrostu wegetatywnego:
Cechy wzrostu wegetatywnego:
siła wzrostu - rodzaj ten charakteryzuje się silnym wzrostem wegetacyjnym (pędy mogą dorastać nawet do 2m)
Kształt korony -
Pędy - pędy są proste, nie rozgałęziają się. Barwa pędu u maliny jest najpierw zielona z barwą naskórka przechodzącą w kolor fioletowo-niebieski. Niezdrewniałe pędy mają jesienią barwę stalowo-szaro-brązową. w krzewie znajdują się tylko pędy jednoroczne, które po owocowaniu zamierają. Na 1 mb powinno się znajdować ok. 6-7 dobrze wykształconych i rozwiniętych pędów. Na pędach znajdują się charakterystyczne kolce, które mogą być różne i różnej wielkości. Pędy mogą być pokryte kolcami w różnej ilości.
Pąki. Występują pąki liściowe i kwiatowe. Pąki wegetatywne. Zanim malina zakwitnie z pąka wyrasta pęd wegetatywny, na którym wykształcają się liście, kwiaty i owoce
Liście.
e) charakterystyka wzrostu generatywnego:
we wzroście generatywnym uwzględniamy kwiaty i owoce
- kwiaty. Kwiaty są typowe, obupłciowe, samopylne i owadopylne. Ułożone są w baldachogrona. Rozwój kwiatów i owoców może odbywać się dwukrotnie w okresie wzrostu na tym samym pędzie (pierwszy raz jesienią, a drugi raz wiosną - odmiany powtarzające owocowanie)
- Owoce. u maliny występuje owoc rzekomy. Udział w powstawaniu owocu bierze dno kwiatowe i części zalążni. Dno kwiatowe nie jest częścią jadalną.
Różnice między odmianami w obrębie owocu:
cechy zewnętrzne:
barwa owocu (malinowa, czerwona, purpurowo-czarna, żółta)
wielkość owocu (drobnoowocowe i wielkoowocowe)
kształt owocu
cechy wewnętrzne:
miąższ owoców (struktura miękka lub twarda, barwa miąższu, smak miąższu)
kolor soku
smak owocu
odporność na choroby i szkodniki
wymagania cieplne (przydatność do nasadzeń w różnych rejonach).
2. odmiany maliny zalecane do nasadzeń produkcyjnych. Jakimi cechami kierujemy się przy tym wyborze.
Odmiany do nasadzeń produkcyjnych:
wczesne: Polan, Pokusa, Polka (powtarzają owocowanie)
średniowczesne: Malling Seeding (najczęściej uprawiana), Norna, Veten - są to podstawowe odmiany i owocują tylko raz
późne: Beskid
Czym się kierujemy przy wyborze odmian:
porą dojrzewania
cechy wzrostu wegetatywnego (siła wzrostu, pokrój korony, zagęszczenie korony)
cechy wzrostu generatywnego (owoce)
plenność
cechy genetyczne (odporność na choroby i mróz)
przydatność ( deserowe czy na przetwórstwo)
dojrzałość zbiorcza
3. Warunki przyrodnicze i ekonomiczne:
wymagania klimatyczne:
Temperatura - rodzaj ten jest odporny na niskie temperatury (0ędy wytrzymują nawet -30*C). Kwiaty nie są wrażliwe na przymrozki wiosenne, gdyż kwitnie bardzo późno (z winoroślą)
Usłonecznienie -
Wiatr -
Opady atmosferyczne
Wymagania glebowe:
Malina ma duże wymagania glebowe. Ma bardzo płytki korzeń (5-10cm). Gleba powinna być żyzna, próchniczna i powinna odznaczać się dużą wilgotnością. Zabiegi pielęgnacyjne wykonuje się płytko. PH obojętne, lekko kwaśne do zasadowego. Poziom wód gruntowych 0,8-1m. nie znosi zalewania systemu korzeniowego. Korzeń wymaga do rozwoju warunków tlenowych
Wymagania ekonomiczne:
Jest to rodzaj o dużych kosztach robocizny gdyż zbiór musi być ręczny i stopniowy. Ryzyko przyrodnicze jest ograniczone.
O MORELI
WZROST WEGETATYWNY I GENERATYWNY RODZAJU PRUNUS - MORELA.
Rodzaj : PRUNUS
Rodzina : Rosaceae- różowate
Podrodzina : Prunoideae Fock - śliwowe
Gatunek: Armenica vulgaris- brzoskwinia pospolita
Pochodzi z Chin i Azji Środkowej.
WZROST WEGETATYWNY
Występuje tylko w formie drzewiastej 5-8 m wysokośći
Form korony bez przewodnikowa (???*Korona kotłowa( w środku brak przewodnika, pędy rozchodzą się na boki) , w koronie nie ma konarów występują gałęzie i pędy. )
*PĘDY:
występują krótko pędy, jak i długo pędy.
Długopędy - grube, pręgowate
Krótkopędy cienkie pojawiają się na pędach 2-letnich żyją 2-3 lata, mogą wytwarzać na krótkopędach owoce, nie rozgałęziają się
Bardzo duże różnice występują między pakami kwiatowymi, a liściowymi
Układ paków na pędzie skrętoległy, kolatelarny
*BRAK mutacji naturalnych
Gatunek powtarza cechy przy rozmnażaniu z siewu
Krytyczne temperatury wytrzymałości na mróz -18 do -20
Średnie dobowe dla najlepszego kwitnienia: 15-18
Poziom wód gruntowych 1,5
Rodzaj podatny na kędzierzawość liści.
Wrażliwy na wiosenne przymrozki wcześniej kwitnie od brzoskwini.
Gleba żyzna, przewiewna, próchniczna
pH: od obojętnego do zasadowego
brzoskwinia Wzrost wegetatywny i generatywny rodzaju PERSICA - brzoskwinia
Rodzaj : Persica
Rodzina : Rosaceae- różowate
Podrodzina : Prunoideae Fock - śliwowe
Gatunek: Persica vulgaris- brzoskwinia pospolita
Odmiany pochodzą od brzoskwini pospolitej (Persica vulgaris), która rośnie dziko w północnych zachodnich Chinach.
WZROST WEGEGTAYWTYWNY:
*Drzewo o formie krzaczastej silnie skrócony pień( nie formuje wyraźnego pnia) krótkowieczne, dorasta do około 6m.
*Gatunki w obrębie tego rodzaju mają formę krzaczastą.
*Persica rodzaj bez przewodnika
*Korona kotłowa( w środku brak przewodnika, pędy rozchodzą się na boki) , w koronie nie ma konarów występują gałęzie i pędy.
* PĘDY:
- barwa zasadnicza jasna zieleń, barwa naskórka w odcieniu fioletowym
- pąki omszone, pokryte łuskami
- krótkopedy płone, kwitną, ale nie owocują
- pokryte dużą ilością paków gdzie występuje układ kolatelarny ( skrętoległy)tj z węzła 2-3 pąki wyrastają: boczne większe bardziej zaokrąglone omszone to są paki kwiatowe a środkowy to najczęściej pąk liściowy. „ takie pędy wydają silne młode pędy i dorodne owoce dla sadownika bardzo wartościowe, w przeciwieństwie do pędów cienkich które maja paki osadzone pojedynczo( liściowe albo kwiatowe) nie wydają silnych młodych pędów ani dorodnych owoców.
- mogą być różne układy paków kwiatowych i liściowych np. 1 pojedyncze boczne paki kwiatowe, 2 dwa kolatelarne paki kwiatowe, 3 pąk liściowy i pak kwiatowy itp……
- krótkopedy płone( kwitną, ale nie wydają owoców
- długopedy
* Liście: charakterystyczna cecha są gruczołowate narośla, typy gruczołów przyl;istnych:
1 liśc bez gruczołów, 2 gruczołki nerkowate, 3. gruczołki kuliste, 4. gruczołki mieszane
- liść pojedynczy matowy eliptyczny wydłużony szpiczasty wierzchołek.
WZROST GENERATYWNY:
*Rodzina Rosaceae kwiat: płatek, znamie, ……………………..itp
* Owoc prawdziwy przy jego powstawaniu bierze udział tylko zalążnia, która składa się z 1 owocolistka a on składa się z 2 zalążków który jeden rozwija się a drugi obumiera
* To czy owoc jest pokryty włosowatym nalotem czy nie związane jest z budowa kwiatu tj, u jednych zalążnia jest owłosiona u innych nie( po ty wiemy czy brzoskwinia czy nektaryna)
* Owoce brzoskwini: różnią się wielkością ( średnio duże, duże) kształtem( kuliste, kulisto eliptyczne, regularne, symetryczne , nieco niesymetryczne), barwą skórki(żółta pokryta czerwonym kropkowanym rumieńcem, złocistożółta z jaskrawo czerwonym rumieńcem )zagłębieniem szypułkowym: szerokie i głębokie, średnio szerokie głębokie, szerokie i średnio głębokie)= cechy zewnętrzne;cechy wewnętrzne = miąższem ( strukturą: średnio zwięzły, jędrny; barwa: jasnożółty, żółto pomarańczowy, jasno pomarańczow; smak: słodkokwasny, kwaskowaty odchodzeniem od pestki: częściowo, dobrze, dobrze odchodzący
pestka pofałdowana
* Owocuje na długopędach
ODMIANY PERSICA DO NASADZEŃ CZYM SIĘ KIERUJEMY PRZY WYBORZE??
Odmiany dzielimy na
* wczesne - early ( Harnaś, Royalvee)
* średniowczesne - medium ( Redhaven, Reliance)
* późne-late ( Harrow Beaty)
Odmiany wczesne maja mniejsze znaczenie są odmianami deserowymi, i nadają się na przechowywanie w chłodni.
Odmiany średniowczesne maja wieksze znaczeni, gdyz sa deserowe i przetwórcze. Ze względu na jędrny miąższ i owoce nadają się do konserwowania i mrożenia.
Odmiany późne deserowe i przetwórcze, ze względu na zabarwienie miąższu przy pestce mniej przydatne jako wkład do owoców.
Bierzemy pod uwagę:
wzrost wegetatywny( silnie, jakie kwiaty termin kwitnienia)
zapylacze ( odmiana samopłodna)
wzrost generatywny ( owoce)
dojrzałość zbiorcza
cechy genetyczne( odporność na mróz, choroby)
przydatność owoców
miejsce wyhodowania
pochodzenie
WARUNKI PRZYRODNICZE I EKONOMICZNE PERSICA
WARUNKI PRZYRODNICZE:
**KLIMAT:
Rodzaj persica jest ciepłolubny.
*temperaturę:
- krytyczna temperatura wytrzymałości na mróz to -18 - -20 dośćodporne
- średnia temperatur roku. Suma temperatur jest nam potrzebna przy doborze odmiany- Persica sume musi mieć 2700*
-sumy temperatur w czasie zimy- obliczamy średnią temperatur i mnożymy przez ilość dni czyli 364.
-wiosenne przymrozki -ze względu na wczesność kwitnienia kwitnie( połowa IV)najwcześniej od poprzednich rodzajów obarczona dużym ryzykiem przyrodniczym
-jesienne przymrozki- zbieramy gdy szron sam stopnieje.
Temperatura gleby na wiosnę warunkuje początek zrostu korzeni powinna wynosić 4-5stopni C, , średnia dobowa dla najlepszego kwitnienia 18-20*C
**GLEBA: o przydatności gleby pod rośliny sadownicze decyduje:
gleba żyzna, przewiewna, próchniczna
-stosunki powietrzno wodne,
--odczyn pH od obojętnego do zasadowego
-poziom wód gruntowych 1,5 m
WARUNKI EKONOMICZNE:
Obarczona dużym ryzykiem przyrodniczym przede wszystkim przez wczesność kwitnienia wiosenne przymrozki.
Ma zdolnośći regenerujące z pąków śpiących może odtworzyć całe drzewo.
- zbiór wieloetapowy , co powoduje większe koszty
-koszt inwestycji towarzyszącej, (sam sad jest inwestycją, przechowalnie, osłony wiatrochronne).
Opłacalność inwestycji zależy od: plonu, uzyskanej ceny kosztów produkcji.
PORZECZKA CZARNA, CZERWONA I AGREST - RIBES
a) systematyka
rząd: Rosales - różowce
rodzina: Saxifragaceae - skalnicowate
podrodzina: Ribesoideae - porzeczkowe
rodzaj: Ribes - porzeczka
gatunki: Ribes nigrum - porzeczka czarna
Ribes rubrus - porzeczka czerwona
Ribes album - porzeczka biała
Ribes grossularia - agrest pospolity
Rodzaj ten obejmuje dużą liczbę różnego rodzaju gatunków. Obejmuje ok. 15 gatunków. Jest to bogata grupa systematyczna.
b) rodzaj RIBES to rośliny klimatu umiarkowanego, gdyż w tym klimacie przechodzą okres spoczynku i średnia dobowa temperatura wynosi o 0-10 st C
c) w obrębie krzewów owocowych znaczenie poszczególnych rodzajów jest różne. Porzeczka ma największe znaczenie gospodarcze (35%). W obrębie tego rodzaju największe znaczenie ma porzeczka czarna, potem czerwona, biała i agrest. Rośliny tego rodzaju znalazły miejsce i uznanie jako rośliny nie tylko dekoracyjne i użytkowe (duża przydatność do lecznictwa). Porzeczka czarna ma bardzo dużo witaminy C, spełnia również funkcje dietetyczne (duże ilości garbników i rodników). Agrest ma natomiast dużo pektyn (najwięcej gdy jest niedojrzały, dlatego właśnie w stanie niedojrzałym jest zbierany). Owoce te są źródłem składników mineralnych. Polska jest największym i tanim producentem tych owoców.
Wzrost wegetatywny:
-rodzaj Ribes to krzewy wieloletnie
-Budowa morfologiczna krzewu: korzeń, korona
-W obrębie tego rodzaju istnieje ogromna zmienność we wzroście wegetatywnym i generatywnym.
Cechy wzrostu wegetatywnego:
siła wzrostu - krzewy dorastają do 2 m wysokości. Charakteryzują się średnio silną siłą wzrostu. W obrębie tego rodzaju istnieje duża zmienność w sile wzrostu. Siła wzrostu warunkuje wielkość krzewu.
Kształt korony - pokrój wzrosły, kulisty lub rozłożysty, zwarty. w koronie powinno znajdować się ok. 15 pędów. U porzeczki czarnej i agrestu powinno być 5 pędów jednorocznych, 5 pędów dwuletnich i 5 pędów trzyletnich gdyż na takich pędach owocuje. Porzeczka czerwona i biiała w koronie powinno znajdować się po 3 pędy jednoroczne, 3 pędy dwuletnie, 3 pędy trzyletnie, 3 pędy czteroletnie i 3 pędy pięcioletnie gdyż na takich owocuje.
Pędy - zróżnicowane są pod względem barwy (1 rok różnicy w wieku to barwa ciemniejsza o 1 stopień ). Pędy są proste. Najciemniejsze pędy ma porzeczka czarna, następnie p. czerwona i agrest. Na pędach występuje naskórek. Porzeczka czarna i agrest owocuje na pędach 1, 2 i 3-letnich. Porzeczka biała i czerwona na pędach 1, 2, 3, 4 i 5-letnich. W koronie powinno się znajdować ok.. 15 pędów w różnym wieku. Pędy mają charakterystyczny, nieprzyjemny zapach. Agrest ma na pędach kolce (wytwory skórki). U porzeczek na pędach 4-5 letnich wytwarzają się krótkopędy owoconośne.
Pąki. Ułożone są skrętolegle. U porzeczki czarnej pąki nie są osadzone bezpośrednio na pędzie, ale na kilkumilimetrowych podstawkach. U porzeczki białej, czerwonej i agrestu pąki osadzone są bezpośrednio na pędzie. Występują zarówno pąki liściowe jak i kwiatowe. pąki kwiatowe tworzą się na krótkopędach i długopędach. Wszystkie pąki boczne to pąki kwiatowe, tylko pąk wierzchołkowy jest zawsze pąkiem liściowym
Liście. Są pojedyncze, klapowane, 3-5 klap o różnej wielkości i barwy. Najmniejsze i najbardziej błyszczące liście ma agrest, potem porzeczka biała, czerwona, natomiast największe liście ma porzeczka czarna.
e) charakterystyka wzrostu generatywnego:
we wzroście generatywnym uwzględniamy kwiaty i owoce
- kwiaty. Są obupłciowe, samopylne i owadopylne. Kwiaty u porzeczek zebrane są w grona (krótsze lub dłuższe) składające się z kilkunastu do ponad 20 kwiatów. Udział w powstawaniu owocu bierze sama zalążnia. u porzeczek zamknięta zalążnia zawiera do dwustu zalążków. Najpierw rozwijają się kwiaty u nasady, a na końcu kwiaty wierzchołkowe.
- Owoce. u porzeczek i agrestu występuje owoc prawdziwy - nibyjagoda, który powstaje z samej zalążni. Owoce porzeczki czarnej zawiązują się tylko wówczas, gdy większość zalążków w zalążni jest zapłodniona. Dlatego często występuje skłonność do zbyt skąpego zawiązywania owoców. Porzeczki czerwone i agrest zawiązują owoce nawet gdy zapłodnionych jest tylko kilka zalążków. Owocują dobrze. Owoce porzeczki są zebrane w grona, natomiast agrest ma owoce pojedyncze. Grona porzeczki mają zwykle mniej owoców niż było kwiatów. Grona przestrzelone powstają w przypadku zniszczenia niektórych kwiatów przez mróz. Owoce porzeczek i agrestu mają duże znaczenie w racjonalnym odżywianiu człowieka (duże wartości odżywcze i dietetyczne).
Różnice między odmianami w obrębie owocu:
cechy zewnętrzne:
kształt owocu
wielkość owocu
barwa owocu
cechy wewnętrzne:
miąższ owoców (struktura miękka lub twarda, barwa miąższu, smak miąższu)
kolor soku
grono (długość i rozmieszczenie jagód w gronie, ilość jagód w gronie)
odporność na choroby i szkodniki
wymagania cieplne (przydatność do nasadzeń w różnych rejonach).
2. odmiany porzeczki czarnej, czerwonej, białej i agrestu zalecane do nasadzeń produkcyjnych. Jakimi cechami kierujemy się przy tym wyborze.
Porzeczka czarna:
Wczesne: Ojebyn
Średniowczesne: Ben Lomond
Późne: Ben Alder
Porzeczka czerwona:
wczesne: Jonkheer (najczęściej, najmniejsze ryzyko)
średniowczesne: Detvan (nie uprawiana)
późne: Holenderska Czerwona (o długich gronach), Rondon (odmiana poszukiwana)
Agrest:
o owocach zielonożółtych: Biały Triumf (najczęściej)
o owocach czerwonych: Hinnomaki, Czerwony Triumf
Czym się kierujemy przy wyborze odmian:
porą dojrzewania
cechy wzrostu wegetatywnego
cechy wzrostu generatywnego
cechy genetyczne (odporność na choroby i mróz)
przydatność ( deserowe czy na przetwórstwo)
dojrzałość zbiorcza
Porzeczka biała to typowy owoc deserowy , ma małe znaczenie dla przetwórstwa (uprawa amatorska). Natomiast porzeczka czarna to wybitny owoc przetwórczy. Porzeczka czerwona nadaje się zarówno do przetwórstwa jak i na owoc deserowy. Porzeczka czarna obarczona jest największym ryzykiem przyrodniczym ze względu na przymrozki wiosenne oraz rdzę wejmutkowo-porzeczkową.
3. Warunki przyrodnicze i ekonomiczne:
wymagania klimatyczne:
Temperatura - gatunki rodzaju ribes wytrzymałe są na niskie temperatury, najbardziej wytrzymały jest agrest, potem p. biała, czerwona i czarna jest najmniej wytrzymała (jest to tez kolejność kwitnienia). W okresie kwitnienia również agrest jest najbardziej wytrzymały na przymrozki. Porzeczka czarna obarczona jest największym ryzykiem przyrodniczym.
Usłonecznienie - nie ma tak dużego znaczenia w dojrzewaniu. Udział światła w wytwarzaniu barwnika jest mniejszy. Światło jest potrzebne głownie do fotosyntezy. Jakość owoców jest związana z procesem fotosyntezy a nie bezpośrednio ze światłem.
Wiatr -nie mają większego znaczenia ale silne wiatry mogą wyłamywać pędy.
Opady atmosferyczne - rośliny te są bardzo wdzięczne za opady atmosferyczne, ale potrzebny jest prawidłowy rozkład opadów w ciągu roku. Najwięcej w okresie wzrostu wegetatywnego (od wiosny do 15 lipca). Jesienią nie potrzebuje wody dużo gdyż przygotowuje się do spoczynku. Porzeczki wymagają dużej ilości wody.
Wymagania glebowe:
Gleby najlepsze to próchniczne, żyzne, zasobne w wodę i o wysokim poziomie wód gruntowych (1m-0,8m). wysoki poziom wód gruntowych jest pożyteczny i musi być stabilny. Rośliny te nie znoszą zalewania systemu korzeniowego. Rodzaj ten wymaga dużego zapotrzebowania na powietrze. Odczyn gleby lekko kwaśny.
Wymagania ekonomiczne:
Porzeczka biała to typowy owoc deserowy , ma małe znaczenie dla przetwórstwa (uprawa amatorska). Natomiast porzeczka czarna to wybitny owoc przetwórczy. Porzeczka czerwona nadaje się zarówno do przetwórstwa jak i na owoc deserowy. Porzeczka czarna obarczona jest największym ryzykiem przyrodniczym ze względu na przymrozki wiosenne oraz rdzę wejmutkowo-porzeczkową.
LESZCZYNA POSPOLITA - CORYLUS AVELLANA
Rodzaj: Corylus
Rodzina: Corylaceae = leszczynowate
Gatunek: Corylus avellana - leszczyna pospolita
Obejmuje około 30 gatunków.
Gatunek ogólnoużytkowy( ozdobna, konsumpcyjna)
W stanie dzikim wystepuje na półkuli północnej( północne rejony Afryki, południowo-zachodnia Azja)
U nas wystepuje leszczyna pospolita w formie naturalnej.
Rodzaj klimatu umiarkowanego.
Rozmnażanie przez odrosty korzeniowe
WZROST WEGETATYWNY
*Może wytypować w formie drzewa( korzeń -pień-korona), lub krzewu( korzeń-korona)
*Wzrost zwarty, korona bez przewodnika
* Konary drzew lub krzewów mocno zagęszczone.
*PĘDY:
- układ międzywęźli odchylony
- wyrastają pod katem ostrym pionowo do góry
- paki liściowe i paki kwiatowe ( żeńskie niepozorne okrągłe i męskie w postaći kotków
- kolory pędu: młode brązowo rdzawe - oliwkowo brązowe silne omszenie występuje
- paki na pędzie układ skrętoległy
- paki wierzchołkowe szerokojajwoate, na szczycie zaokrąglone, pąki boczne: jajowate lub wąskojajowate, u nasady pędu zaostrzone, im bliżej wierzchołka tym bardziej zaokrąglone sa one spłaszczone
- LIŚCIE długości do 10 cm, pojedyńcze są miękkie, omszone. Kształt liści jest odwrotnie jajowaty, u nasady sercowaty z ostro zaostrzonym wierzchołkiem, z nierówno podwójnie piłkowanym brzegiem powierzchnia pofałdowana
WZROST GENERATYWNY
*Łatwo można rozróżnić kwiaty męskie i żeńskie na pędzie tj. kw. Męskie w postaći kotków, kwiaty żeńskie bardzo niepozorne przypominają bardziej pąki którego wierzchołków wyrastają znamiona słupków.
* Kwiaty rozdzielnopłciowe, wiatropylne, samopylne
* W procesie zapłodnienia, i zapylenia powstaje owoc składający się ze skorupki, jądra
*Owoce różnią się kształtem regularne, kuliste, kanciaste jądrem zawartością związków ineralnych( wody 5-7%, cukier i tłuszce)
Warunki ekonomiczne i przyrodnicze
Odporne, na niskie temperatury, odporny na przymrozki
Kwiaty obarczone ryzykiem przyrodniczym ; *Rozwój kwiatów przebiega z temperatur a, gdyż kwiaty męskie i żeńskie zakwitają inaczej wcześniej zakwita męski co nie sprzyja zapłodnieniu zapyleniu.
Lubi wilgotne gleby, podmokłe, nie boi się zalewania
Podwyższony poziom wód gruntowych
JABŁOŃ - Malus
1. Charakterystyka wzrostu wegetatywnego i generatywnego rodzaju Malus:
a) systematyka
rodzina: Rosaceae - różowate
podrodzina: Pomoideae - jabłoniowate
rodzaje: Malus silvestris - jabłoń dzika
odmiany...
b) jabłoń to roślina klimatu umiarkowanego, gdyż w tym klimacie przechodzi okres spoczynku i średnia dobowa temperatura wynosi o 0-10 st.C
c) jabłoń ma bardzo duże znaczenie gospodarcze:
w Polsce w produkcji owoców jabłoń jest na 1 miejscu.
Polska w produkcji jabłek jest na 3 miejscu w Europie i 7 na Świecie.
d) charakterystyka wzrostu wegetatywnego:
Jabłoń jest drzewem.
Budowa morfologiczna drzewa: korzeń, pień, korona.
Budowa korony: pień, przewodnik, konary, gałęzie, pędy które różnią się między sobą wiekiem, ale również budową. Pędy 1-5 lat, gałęzie 5-10 lat, konary >10 lat.
Cechy wzrostu wegetatywnego:
siła wzrostu - warunkuje ona wielkość drzewa. Cecha ta jest potrzebna do dobrego prowadzenia sadu. Producentowi łatwiej jest uprawiać słabo rosnące drzewa (mniejsze koszty). Poszczególne odmiany różnią się również zagęszczeniem korony i wielkością drzewa. Siła wzrostu jest uwarunkowana genetycznie.
Kształt korony - odmiany różnią się kształtem korony, który może być kulisty, stożkowy itp. kształt korony nie stanowi cechy diagnostycznej, ponieważ następuje szereg cięć. Najbardziej ekonomiczny jest układ stożkowy, ponieważ w taki układzie następuje równomierny dopływ światła do wszystkich części drzewa. Kształt korony można modyfikować. W dzisiejszych czasach modyfikuje się korony alby zajmowały jak najmniej miejsca ale dawały jak najwięcej plonu. W obrębie tego rodzaju występuje duża zmienność pod względem kształtu korony.
Pędy. Wyróżniamy pędy jednoroczne (strzałka, cierń i prątek) oraz wieloletnie (sęczek, buławka i osadnik). Jabłoń owocuje najczęściej na krótkopędach. Jabłonie owocują przeważnie na buławkach i osadnikach. Pędy dzielimy również na długopędy (>20cm) oraz krótkopędy (<20cm). Pędy różnią się barwą, kształtem, rozmieszczeniem na pędzie przetchlinek (wypukłe, wklęsłe, różnych barw), układem międzywęźli. Pęd jabłoni jest prosty.
Pąki. Na pędzie znajdują się również pąki, które mogą różnić się wielkością, kształtem i ilością łusek, u jabłoni występują pąki mieszane (kwiatowe i liściowe razem). Z jednego pąka wyrastają 3-7 kwiatów. Pąki liściowe są bezpłodne, Pąki kwiatowe natomiast są płodne. Pąki na pędzie mogą być ułożone skrętolegle. Pąki i pędy u jabłoni są omszone.
Liście. Liście mogą być różnego kształtu (u jabłoni przeważnie są eliptyczne), mogą mieć różną blaszkę liściową, różne nasady blaszki liściowej, różne wierzchołki. Liście mogą być omszone lub nieomszone. Liście spełniają funkcje asymilacyjne, są podstawową fabryka produkująca materiały budulcowe dla całego drzewa. Liście pełnią również funkcje oddechowe i chłodzące (jeśli nie będzie transpiracji to nie będzie fotosyntezy)
e) charakterystyka wzrostu generatywnego:
we wzroście generatywnym uwzględniamy kwiaty i owoce
- kwiaty. Budowa kwiatu: płatek, znamię, pręcik, szyjka. U jabłoni kwiaty pojawiają się razem z liśćmi. Kwiaty rozpoczynają się w momencie inicjacji pąków kwiatowych. Kwiaty są u jabłoni obupłciowe (jednopłciowe). Jabłoń jest obcopylna, co oznacza, że pyłek musi zostać przeniesiony z obcej odmiany będącej zapylaczem. Dlatego też sady jabłoniowe powinny być zakładane z kilku odmian zapylających się. Część męska reprezentowana jest przez pyłek, część żeńska natomiast przez zalążnię. Są to dwa organy niezbędne do powstawania owocu. Do zapłodnienia zalążni musi być pyłek obcej odmiany. Wszystkie gatunki z rodziny rosaceae są owadopylne i obcopylne. Mają ciężki pyłek, który musi zostać przeniesiony przez owady z obcej odmiany w celu zapłodnienia.
- Owoce. U jabłoni owoc powstaje z zalążni i innych części kwiatu. Jest to owoc rzekomy. Miąższ powstaje z dna kwiatowego a komora nasienna wraz z nasionami powstaje z zalążni. Kwiaty i owoce powstają na 1-5 rocznych pędach.
Różnice między odmianami w obrębie owocu:
cechy zewnętrzne:
kształt owocu
wielkość owocu
kolor owocu
zagłębienie kielichowe
zagłębienie szypułkowe
szypułka
położenie gniazda nasiennego (dolne, środkowe, górne)
cechy wewnętrzne:
komory nasienne (różny kształt, różnie umiejscowione, otwarte, zamkniete)
miąższ owoców (struktura miękka lub twarda, barwa miąższu, smak miąższu
odporność na choroby i szkodniki
wymagania cieplne (przydatność do nasadzeń w różnych rejonach).
2. odmiany jabłoni zalecane do nasadzeń produkcyjnych. Jakimi cechami kierujemy się przy tym wyborze. Podaj charakterystykę jednej odmiany.
Odmiany do nasadzeń produkcyjnych:
letnie: Discovery, Geneva Early, Oliwka Żółta (uprawa amatorska)
jesienne: Lobo, Novamac, Delikates, Antonówka Zwykła (uprawa amatorska)
zimowa: Golden Delicious i jego sporty, Jonagold i jego sporty, Gala Must i jego sporty, Szampion i Idared.
Czym się kierujemy przy wyborze odmian:
pora dojrzewania owoców. Ze względów produkcyjnych i przechowania największe znaczenie mają odmiany zimowe, gdyż najłatwiej się przechowują i nadają się najbardziej dla przetwórstwa. Odmiany letnie mają wartości smakowe, są to odmiany deserowe, nie nadają się ani do przechowywania ani na przetwórstwo.
Pochodzenie odmiany ( z jakich odmian została wyhodowana, jakimi metodami została wyhodowana)
Wzrost odmiany wegetatywny (cecha genetyczna). Siła wzrostu, wielkość drzewa, zagęszczenie korony.
Zapylacze i odmiany zapylane (jakie odmiany zapylają jaką odmianę i jakie odmiany zapyla dana odmiana). Wybiera się odmiany, które będą się najlepiej zapylały.
Owoce (kształt, barwa, smak, zagłębienie szypułkowe i kielichowe, komora nasienna)
Dojrzałość zbiorcza
Cechy genetyczne: wytrzymałość na mróz i odporność na choroby
Przechowywanie
Odmiana:
SZAMPION - jest to odmiana pochodzenia czeskiego. Jest to mieszaniec Golden Delicoous i Koksy Pomarańczowej. Odmiana ta charakteryzuje się średnim wzrostem, stożkową, zagęszczoną koroną z licznym krotkpędami. Zapylaczami mogą być Idared, Delikates, Golden Delicious i inne a odmianami zapylanymi prze Szampion mogą być Delikates, Odared, Jonagold i inne. Owocuje bardzo obficie i regularnie. Owoce są duże lub bardzo duże, stożkowo-kuliste. Skórka zielonkawożółta pokryta rozmyto-paskowanym rumieńcem. Miąższ zielonkawo-kremowy, soczysty i bardzo smaczny. Owoce dojrzewają w drugiej lub trzeciej dekadzie września. Nadają się do przechowywania nawet przez 7 miesięcy. Odmiana mało wytrzymała na mróz, mało podatna na parcha, mączniaka. Duża podatność na gorzka plamistość podskórną i guzowatość drewna.
3. Warunku przyrodnicze i ekonomiczne:
Jabłoń ma bardzo duże znaczenie gospodarcze, w Polsce zajmuje 1 miejsce w produkcji owoców.
Polska w produkcji jabłek zajmuje 3 miejsce w Europie i 7 na świecie.
Warunki klimatyczne:
Temperatura: Jabłoń jest to gatunek stosunkowo mało wymagający temperaturowo. Minimalne temperatury zimy - Jabłoń charakteryzuje się dość dużą wytrzymałością na mróz (od -35*C do -38*C). Suma temperatura w ciągu roku jest potrzebna dla ocenienia czy dana odmiana będzie rosła na danym terenie. suma temperatur dla jabłoni jest mniejsza niż 2400*C.Srednia temperatura jest potrzebna do określenia sumy temperatur ( w lubuskim średnia temperatura dobowa wynosi 0-10*C). Jabłoń potrzebuje klimatu umiarkowanego ze średnio ciepłym latem i niezbyt niską temperaturą w zimie. Wiosenne przymrozki powodują uszkodzenie kwiatów (są to straty jednego roku). Jesienne informują nas kiedy należy zbierać owoce. temperatura gleby warunkująca początek wzrostu korzeni u jabłoni wynosi 7-8*C a optymalna dla wzrostu korzeni wynosi16-24*C. Jabłoń kwitnie na przełomie kwietnia i maja a średnia dobowa temperatura dla najlepszego kwitnienia wynosi u rodzaju Malus 15-18*C.
Usłonecznienie: jakość światła poprawia jakość owoców. Światło ma istotny wpływ na inicjację pąków kwiatowych. Owoce u jabłoni powstają tam, gdzie jest najlepszy dostęp światła. Sadownik może wpływać na dostęp światła poprzez wybór odpowiedniej korony (najlepsza jest stożkowa) oraz odpowiednie cięcie i formowanie.
Opady atmosferyczne ilość wody potrzebna roślinie to 600 mm. Jeśli opady atmosferyczne są niewystarczające możemy dostarczyć wodę roślinom poprzez nawadnianie. Rozpatrujemy tutaj rozkład opadów w okresie wegetacji (które miesiące są suche a które wilgotne), współczynnik transpiracji (roślina zatrzymuje dla siebie tylko 0,5% wody, reszta transpiruje). Do wytworzenia suchej masy roślina potrzebuje ogromnej ilości wody. Opady śniegu (przy roztopach śnieg stanowi wiosenny zapas wody dla rośliny), opady gradu to czynnik negatywny oraz wilgotność powietrza która jest czynnikiem pośrednim zależnym od opadów i zawartości wody w glebie.
Wiatry: zwracamy uwagę na siłę wiatru i kierunek wiatru. Wiatr powoduje otrząsanie owoców (straty)
warunki glebowe:
żyzność i strukturę gleby (gleba o wyższej żyzności dobrej strukturze daje wyższe plony). Jabłoń względem gleby nie jest wymagająca. Podłoże powinno być głębokie, dobrze przepuszczalne i wystarczająco wilgotne. Stosunki powietrzno wodne warunkują właściwe pobieranie wody i składników pokarmowych. Najlepszy układ to stosunku 50:50. stosunki te zależne są od typu gleby. Stosunki te możemy poprawić poprzez mulczowanie, spulchnianie.
Poziom wód gruntowych: u jabłoni poziom wód gruntowych powinien wynosić od 1 do 1,2m. Jeśli poziom się obniża to roślina nie może korzystać z wody. Jeśli poziom wód gruntowych jest stabilny to rozwój roślin
Odczyn gleby - to środowisko systemu korzeniowego. Od odczynu gleby zależy pobieranie składników pokarmowych. Gleba dla jabłoni powinna być raczej kwaśna niż zasadowa wartość pH nie powinna przekracza 7 a najlepiej jeśli jest między 5,5 a 6,5. jabłonie lubią glebę zwięzłą.
Warunki ekonomiczne
Chłonność rynku zbytu (czy rynek jest w stanie wchłonąć produkcję).
Ceny środków produkcji (bardzo szybko się zmieniają, koszty produkcji wzrastają przy niezmienionej cenie owocu)
Dostępność i ceny siły roboczej w Polsce nie ma ludzi do pracy, gdyż sadownik bardzo mało płaci za zbieranie owoców. Siła robocza to najdroższy koszt w produkcji owoców.
Ryzyko przyrodnicze. Jabłoń nie jest obarczona dużym ryzykiem przyrodniczym. Jest to rodzaj wytrzymały.
Koszty inwestycji towarzyszącej (budowa przechowalni, ogrodzenie, nawadnianie). Opłacalność produkcji zależy od plonu, uzyskanej ceny i kosztów produkcj.
TRUSKAWKA
Systematyka:
Rząd: Rosales- Różowce
Rodzina: Rosaceae - Różowate
Podrodzina:Rosoidea - Różowe
Gatunek: Fragaria grandiflora
Fragaria vesca
Pochodzenie: gatunek stosunkowo młody; powstał ze skrzyżowania poziomki chilijskiej i poziomki wirginijskiej dlatego nie wystepuje w stanie naturalnym. Nastąpiło to podobnie 1750r w jednym z holenderskich ogrodów botanicznych.
Powstawanie nowych odmian: przez krzyżowanie ( przeogromna ilość)
mutacje sztuczne
In vitro( tkanki i komórki poddajemy różnym zabiegom)
Wzrost wegetatywny:
Bylina wieloletnia, ma samorzutny sposób rozmnażania przez rozłogi
*system korzeniowy( płytki silnie rozwinięty i dlatego muśi być głęboka uprawa)
* szyjka korzeniowa na której znajdują się pędy owoconośne( liście)
średnica szyjki >1,5cm są najbardziej wartościowe zawierają 2-3 pędów owoconośnych
owoconośnych w szyjce jest wzrost wegetatywny i generatywny
Wzrost generatywny;
*Owoc rzekomy, przy powstawaniu bierze udział cały kwiat. Część jadalna to rozrośnięte dno kwiatowe, a z zalążni powstają orzeszki.
*Jeśli orzeszków jest wiele, to kwiat truskawki jest złożony z wielu zalążni
* Owoce różnią się:
- wielkością( duże , średnie, )
- barwą( żywoczerwone, ciemnoczerwone, błyszczace)
cechy wewnętrzne:
-miąższ( struktura twarda;
-smak owocu( smaczne, b.smaczne)
-odpornością na choroby i szkodniki
*owoce mało trwałe w lodówce w temper. 3-6C można je przechowywać nie dłużej niż 3 dni
*owoce zawierają dużowody 86-93; węglowodanów 6-9% sole mineralne 0,6-0,7% związki białkowe: 0,6-1,0%; witaminy C od 4-100g w 100g
Odmiany:
*wczesne: kama
*średniowczesne( Senga Sengana) najstarsza odmiana ; deserowa i na przetwórstwo
*późne( Bogota)
Każda może być deserowa
Jeśli na przetwórstwo muśi być specyficzna mieć równomierne wybarwienie owoców.
SENGA SENGANA:
Średniopóźna, niezmiernie plenna, owoce średnie, ciemnoczerwone, aromatyczne, bardzo smaczne.
Idealna na przetwory, i do zamrażania, łatwa niezawodna w uprawie
WINOROŚL - VITIS
1. Charakterystyka wzrostu wegetatywnego i generatywnego rodzaju VITIS:
a) systematyka
rząd: Rhomnales - szakłakowce
rodzina: Vitaceae - winoroślowate
rodzaj: Vitis - winorośl
gatunki: Vitis vinifera - winorośl
jest to rodzaj bardzo bogaty w gatunki dzikie. Formy dzikie występują na wszystkich kontynentach świata. Jest to rodzaj bardzo bogaty w odmiany (15000). Winorośl nadaje się do przetwórstwa, jako owoc deserowy i na susz.
b) winorośl to roślina klimatu umiarkowanego, gdyż w tym klimacie przechodzi okres spoczynku i średnia dobowa temperatura wynosi o 0-10 st C
c) znaczenie gospodarcze. Winorośl, taka jak borówka to rodzaje, które w strukturze nasadzeń znajdują się w grupie inne, ale powinna winorośl znaleźć się na osobnym miejscu w strukturze nasadzeń. Winorośl na świecie zajmuje 1 miejsce w produkcji.
d) charakterystyka wzrostu wegetatywnego:
winorośl to krzew o pędach zaliczanych do pnących.
Cechy wzrostu wegetatywnego:
siła wzrostu - jest bardzo zróżnicowana, od średnio silnej do bardzo dużej siły wzrostu.
Kształt korony - pędy są pnące i można krzew prowadzić w różny sposób. W koronie powinny znajdować się 2 rodzaje pędów: łozy i latorośla. Korona może być bardzo zróżnicowana.
Pędy - występują 2 rodzaje pędów: łozy (starsze pędy w różnym wieku, 2-3 lata) i latorośla (pędy jednoroczne). Łozy służą do konstrukcji i budowy korony. Winorośl może być uprawiana przy konstrukcjach wspierających lub bez tych konstrukcji - winorośl głowiasta (bardzo skrócona łoza, z której wyrastają młode pędy). Winorośl owocuje tylko na latoroślach (na nich rozwijają się liście i w kątach tworzą się grona kwiatostanów). Pędy o długości do 1 m są sztywne, a dłuższe są wiotkie. W każdej latorośli może wyrastać kilkanaście pąków kwiatowych, ale pozostawia się 3-4 pierwsze pąki a nad 4 pąkiem się uszczykuje (powoduje to zatrzymanie wzrostu elongacyjnego). Na latoroślach wyrastają również pędy syleptyczne (po przycięciu nad 4 gronem powstają pędy boczne). Cechą charakterystyczna są również wąsy, które należy systematycznie usuwać, aby wszystkie składniki były przekazywane tylko na owoce.
Pąki. Występują pąki wegetatywne, z nich wyrastają pędy wegetatywne i na nich rozwijają się liście i kwiaty. Pąki wegetatywne na latoroślach ułożone są skrętolegle, cechą charakterystyczną jest odległość węzłów od siebie, która jest duża (15-20 cm). Najczęściej występują formy kandelebrowane - świeczniki.
Liście. U winorośli występują liście pojedyncze klapowane. Wierzchnia warstwa liścia jest błyszcząca, spodnia strona natomiast posiada omszenia lub włoski parząe.
e) charakterystyka wzrostu generatywnego:
we wzroście generatywnym uwzględniamy kwiaty i owoce
- kwiaty. Kwiaty są obupłciowe (organy męskie i żeńskie), samopylne i owadopylne. Plantacje mogą być jednoodmianowe. Kwiatostany w formie gron. Rozwijają się na latoroślach w kątach liści. Rozwój ich jest stopniowy (jeśli zdarzy się przymrozek to uszkadza tylko pierwsze grona, następne rozwijają się normalnie - grona przestrzelone).
- Owoce. U winorośli owoce są partenokarpiczne (beznasienne). Owoce są bardzo zróżnicowane pod względem wielkości. Owocem jest jagoda prawdziwa. W powstawaniu owocu udział bierze sama zalążnia.
Różnice między odmianami w obrębie owocu:
Cechy zewnętrzne
- Barwa skórki
- barwa owocu (białe, żółte, czerwone lub fioletowe)
- kształt
- wielkość
b) Cechy wewnętrzne
- brak nasion
- zawartość cukru (musi być odpowiednia i odgrywa ważną rolę)
odporność na choroby i szkodniki
wymagania cieplne (przydatność do nasadzeń w różnych rejonach).
Jeśli winogrona przeznaczane są na wina to krze wprowadzony jest w warunkach suchych, bez nawadniania. Owoce posiadają wtedy więcej suchej masy. Plony w takich winnicach nie są duże, ale cena winogron zależy od zawartości cukru.
2. odmiany borówki zalecane do nasadzeń produkcyjnych. Jakimi cechami kierujemy się przy tym wyborze.
Odmiany:
Winorośl nie ma odmian zarejestrowanych, opieramy się wyłącznie na odmianach importowanych, dostosowując je do naszych warunków.
Czym się kierujemy przy wyborze odmian:
porą dojrzewania (wczesne, średniowczesne i późne)
cechy wzrostu wegetatywnego (siła wzrostu, pokrój korony, zagęszczenie korony, zdolność do samodzielnego wytwarzania pędów z szyjki korzeniowej)
cechy wzrostu generatywnego (owoce)
plenność
cechy genetyczne (odporność na choroby i mróz)
przydatność ( deserowe czy na przetwórstwo czy na susz)
dojrzałość zbiorcza
3. Warunki przyrodnicze i ekonomiczne:
wymagania klimatyczne (są bardzo zróżnicowane):
Temperatura - w naszych warunkach krzewy (same krzewy) nie przemarzają, wytrzymują temperatury -30*C do -40*C.wrażliwe są natomiast fazy rozwojowe. bardzo wrażliwe na mróz są nowo rozwijające się pąki. W I fazie rozwoju mogą nastąpić uszkodzenia przy temperaturze -10*C do -15*C. uszkodzenie pąków jest rzeczą zasadniczą, ale nie jest to strata całkowita. Kwiaty i zawiązki są raczej odporne, gdyż jest to najpóźniej kwitnący gatunek ze wszystkich poznanych. Owoce nie są wcale wrażliwe na mróz, gdyż rozwijają się bardzo późno.
Usłonecznienie - winorośl to gatunek słońca. Do produkcji owoców dobrej jakości potrzebuje odpowiedniej ilości słońca. Nasłonecznienie to podstawowy czynnik decydujące o walorach smakowych.
Wiatr - nie ma większego znaczenia
Opady atmosferyczne - winorośl wdzięczna jest za nawadnianie.
Wymagania glebowe:
Winorośl ma specyficzne wymagania glebowe. Jest to roślina gleb zasadowych (płytkich, wapiennych) i ciepłych (o dobrych stosunkach powietrzno wodnych, z dużym zasobem powietrza). Winorośl lubi stanowiska suche, może być niski poziom wód gruntowych. Nie znosi nawet krótkotrwałego zalewania, które jest szkodliwe. pH wysokie.