Karta pracy

Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego

• Hymn do miłości ojczyzny

Święta miłości kochanej Ojczyzny,
Czują Cię tylko umysły poczciwe !
Dla ciebie zjadłe smakują trucizny,
Dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe.
Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,
Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe.
Byle cię można wspomóc, byle wspierać,
Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

Wolności ! której dobra nie docieka
Gmin jarzma zwykły, nikczemny i podły,
Cecho dusz wielkich ! ozdobo człowieka,
Strumieniu boski, cnót zaszczycon źródły !
Tyś tarczą twoich Polaków od wieka,
Z ciebie się pasmem szczęścia nasze wiodły.
Większaś nad przemoc ! A kto ciebie godny -
Pokruszył jarzma, albo padł swobodny.

Ignacy Krasicki

1. Quiz. Niech każdy z Was przygotuje, sięgając do własnych notatek, kart pracy, podręcznika, po 2-3 pytania dotyczące oświecenia. Napiszcie je na karteczkach i oddajcie nauczycielowi, który zada je kilku uczestnikom turnieju (szczególnie ważne są pytania o racjonalizmie i klasycyzmie).

2. Czym jest ojczyzna? Zaproponuj własną definicję.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Dokonaj analizy i interpretacji utworu Hymn do miłości ojczyzny. Pomóż sobie następującymi pytaniami:

• Przeczytaj dokładnie pierwsze zdanie. Jaką znajdujesz w nim figurę retoryczną? Wskaż rzeczownik w wołaczu.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

• Wymień w punktach „cuda miłości” ojczyzny. Do czego - zdaniem autora - uzdalnia? Co daje?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

• Wskaż oksymorony, anafory i paralelizmy składniowe. Czemu służy ich użycie? Jaki nastrój panuje w wierszu?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

• Badacz literatury polskiego oświecenia, Mieczysław Klimowicz, pisał o Hymnie do miłości ojczyzny: „[..] interesujący to wzór nowej liryki patriotycznej, akcentującej uczucia, które mogą znaleźć wyraz jedynie w twórczości poetów narodu niecieszącego się pełną niepodległością”. Co pozwala mu tak sądzić?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

• Czy wiersz wyraża uczucia indywidualne czy zbiorowe? Mówi o sprawie prywatnej czy publicznej?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ważne informacje:

Literaturę nurtu klasycystycznego cechuje: utylitaryzm (tylko to, co pożyteczne jest wartościowe), dydaktyzm (tu: budzenie uczuć patriotycznych), wyrażanie uczuć zbiorowych (stronienie od wyznań osobistych, przestrzeganie zasady decorum (zasada stosowności, zgodności treści z formą, styl dzieła musi się zgadzać z przekazywanymi w nim myślami, ideami, ładunkiem emocjonalnym itd.; w gatunku wysokim - hymnie - styl musi być podniosły), retoryczne ukształtowanie wypowiedzi (częste stosowanie figur retorycznych), dążenie do doskonałego wykończenia dzieła i dyscypliny formalnej (zgodnie z zaleceniami „sztuki poetyckiej”, np. Poetyka Arystotelesa, List do Pizonów Horacego, Sztuka poetycka Nicolasa Boileau i Sztuka rymotwórcza Franciszka Ksawerego Dmochowskiego). Dyscyplina ta zapewnia dziełu przejrzystość, jasność, porządek oraz proporcje.

Nowa Heloiza

J.J. Rousseau

1. Odpowiedzcie na doniosłe pytanie: Czy rozwój nauk i sztuk przyczynia się do naprawy obyczajów?

Argumenty za	Argumenty przeciw

2. Stwórzcie Słownik sentymentalizmu. Wypiszcie z Nowej Heloizy słowa-klucze, odnoszące się do sfery doznań psychicznych i moralnych bohaterów. Jaka jest miłość sentymentalna?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Jaką rolę w miłości Julii i Saint-Preux odgrywa „kultura” (w znaczeniu: obyczaje, konwenanse, instytucje społeczne)?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Co jest tematem listów Julii i Saint-Preux - rzeczywistość wewnętrzna czy świat zewnętrzny?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. W jaki sposób forma powieści epistolarnej (powieści pisanej w formie listów) pomogła autorowi w pogłębieniu rysunku psychologicznego postaci.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. Literatura klasycystyczna miała charakter dydaktyczny. Nowa Heloiza - dzieło sentymentalne - kieruje uwagę czytelnika na życie prywatne bohaterów. Czy ma ona jakiś walor wychowawczy? Czego uczy?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

---