HISTORIA ARCHITEKTURY I SZTUKI 1 WYKLŁAD

EGZAMIN -PISEMY TEST, ZNAJMOSC DZIEL ARCHITEKTRY I SZTUKI

EMAIL: [e-mail]

Ksiazki:

Wilfried Koch - style w architekturze

Sztuka świata 12 lub 13 tomów - wyd. Arkady- ilustracje z tego

Grecja

Przed Grecją kultura kreteńska i mykeńska

Wstep

Sztukę Greków docenili Rzymianie, którzy swoją sztukę ocenili na Etruskach.

Podróże w średniowieczu aby poznać dzieła starożytne.

Cyriak z Ankony podróżowal w XV wieku rysował, opisywał dzieła świata starożytnego.

W XVIII wieku odkryto Pompeje, podróżowano do Rzymu, Grecji. W XVIII wieku kopiowano rzeźby i światynie greckie.

Papież Mikołaj V udostępnił badaczom bibliotekę watykańską.

Pałac w Knossos w XVIII(?) wieku odkrył Evans, odkopał i zrekonstruował pałac w Knossos na Krecie.

Watykan- dyrektor biblioteki watykańskiej Wilkelman(?) wydał opracowanie naśladowania sztuki. Wydał ksiązke „Historie sztuki Starożytnej” w 1764 roku.

Z Wilkelmanem wiąże się Stanisław Kostka Potocki( właściciel Wilanowa) w 1815 opublikował ksiązkę (polski wilkelman), stworzył on też kolekcje waz greckich. Współpracował z Christianem(?).

Daty 1764 i 1815 początek badań architektury i archeologi.

Sztuka Kreteńska:

Sztuka kreteńska upadła po najeździe Achajów W 1400 r.p.n.e

Pałace na krecie, budowane za pieniądze z handlu.

Pałac w Knossos ok. 3 hektarów, dużo magazynów w nim.

Pałace na Krecie nie miały fasad. Fasady skierowane były do środka, do strony dziedzińca. Brak reprezentacyjnego wejścia do pałacu. Dochodziło się do labiryntem, korytarzem do sal.

Słynne pomieszczenia w pałacu Knossos:

- Megaron Królowej - kolumny bez baz, kapitel - obręcz gładka, kolumny zwężają się od góry do dołu, dekoracje - wymalowane na ścianach delfiny oraz jednakowe kwiaty.

- Sala Tronowa- siedzisko kamienne otoczone malunkami jeleni.

-Sala Hipostylowa- kolumny polichromowane

-Magazyny- stągwie - przechowywanie towarów

Budowa Megaronu:

Układ przestrzenny,wykorzystywany w greckich świątyniach.

Filar przyścienny-(?)

Ryton- naczynie w kształcie głowy byka lub wołu, naczynie do biesiadowania do picia wina, Pokryty rytami ze złotymi rogami. Ryton z metalu - brązu.

Dekoracje malarskie w Knossos- wizerunki zwierząt, ludzi, roślin, kuropatwy, delfiny.

Malowidła - Paryżanka, Procesja, Damy dworskie.

Achajowie- budowali Cytadele na wzgórzach, domy i groby. Kultura grobowa.

Kultura Mykeńska-ok. 1600 r.p.n.e Cytadela w Mykenach.

Plan Cytadeli w Mykenach - na wzgórzu, otoczony, kamiennym murem z kamiennych ciosów, głównych bram mało, teren chroniony, mur przy wejściach zachodzący na siebie.

Wejście - kamienny przesmyk ( 2 bramy i 1 gospodarcza).W centrum - reprezentacyjny pałac, strefa grobów- zajmowały one duży obszar Cytadeli.

Brama Lwic/ Lwów - wejście a nad nim dekoracje rzeźbiarskie ( lwy czyli elementy zoomorficzne)

Sklepione korytarze - zrobione w sposób prosty logiczny

Mykeny- grób Agamemnona- korytarz tzw. Dromos - który doprowadza do komory grobowej tzw. Kolos - stożek. O grobie Agamemnona pisał Słowacki

Mykeny- złota maska - łaczona z kultem grobowym, maska pośmiertna.

Twierdza

Grecja:

Od VII w do V - powstają polis tzw. Miasta- państwa.

480 - zwycięstwo Grecji nad Persami, koniec okresu archaicznego Grecji.

OD VIII do XI p.n.e- kolonizacja - podbijanie sąsiednich terenów. Kolonie w Turcji, Egipcie,Hiszpani,Francji,korysce, a także w Afryce.

Rozbicie Grecji na Plemiona:Jonowie, Achajowie, Dorowie.

Kolumna składa się z :

-Bazy na stylobacie

-trzonu

-głowicy/kapitelu

Belkowanie- na kolumnie łączy elementy wspierające. Belkowanie składa się z dolnej części zwanej architrawem, a nad architrawem - fryz.

Nad belkowaniem - przyczółek (trójkącik). Powierzchnia wypełniająca przyczółek - tympanon. Akroterion - styl zdobienia

Porządki/style:

1)Dorycki - bez bazy, kolumna na stylobacie zdobiona pionowymi wcięciami.Kolumna kanelowana.

kanelury

Belkowanie - fryz złożony z 2 częsci:

-tryglif-prostokątna płyta stosowana w starożytności w porządku doryckim. Była ona umieszczana między metopami we fryzie oraz na narożnikach budowli

-metopy-metopa w postaci kwadratowej płytki między tryglifami na fryzie

Świątynie w stylu doryckim:

-Olimpia

-Paestum

Porządek joński:

-baza

-kanelowany(?) trzon(łagodny, gładki)

-kapitel -baranie rogi, zwinięte liście

-belkowanie- architraw i fryz - dekoracje rzeźbiarskie

-gzyms wieńczący (geison)

Porządek Koryncki:

-kapitel- liście akantu, motyw na środku - (?)

-belkowanie- architraw i fryz

-gzyms - gzyms kostkowy i antefiksy - palemki na górze.

Malarstwo i rzeźba okresu archaicznego:

-malarstwo na wazach ( wiele rodzajów waz)

* styl geometryczny- pasy poziome, figury geometryczne

*elementy figuralne na wazach- zwierzęta, ludzie

Rzeźba- na Wyspie Delos - rzeźba lew - synteza, bryła a nie dekoracyjność

Rzeźby ludzi:

-Kurosi/Kurosy- rzeźby przedstawiające postać męską nagą, krocząca, jedna noga z tyłu, druga z przodu, charakterystyczne uczesanie- wysokie czoło, długie włosy.

-Dama z Auxerne - rzeźba kobiety, prostota, blokowy styl bez cech indywidualnych.

-Artemida - w ruchu

-Sfinks Delfy

Plany świątyń greckich. Kolumna decyduje o całej kompozycji budowli.

Paestum świątynia Hery, skarbiec Delfy, Paestum - świątynia Posejdona.

Miasto Greckie Delfy-u podnórza góry, nad morzem, i pnie się ku górze, na górze teatr.

Kult Apolinna - świątynia Apolina w centrum, święta droga ku świątyni Apolinna po bokach małe świątynie tzw. Skarbce w których składano dary dla Apollina. (Skarbiec Delfy- walka bogów z gigantami)

Rzeźby

Ateny Akropol- pojawiają się uszczególniona rzeźba, św. ? na wyspach Afai - przyczółki, próby rzeźby w ruchu i próby oddania stanu emocjonalnego.

Kora-to rzeźba postaci żeńskiej ubrana w strój charakterystyczny, z odkrytą piersią

Moschoforos- mężczyzna niosący cielaka

Jeździec - próba pokazania ruchów.

Grupa Harmodios i Aristogejton-

Różne typy waz greckich- na wazach zdobienia- malarstwo czarnofigurowe -tło czerwone, nowa tematyka mitologiczna

Relief nagrobny

Rzeźba figuralna z terakoty się pojawiła.

Stela nagrobna - płaskorzeźba, maratończyk

Stara Smyrna- miasto portowe

Miasto się składa z muru , agory czyli rynek główny plac i świątyni

Grecja okres klasyczny

2) ORES KLASYCZNY GRECJI

Miasto Milet - Hippodamos, układ minezyjski lub hipodazeński, miasto otwarte, nieregularny kształt,brak muru, element porządkowy insulae - o regularnych kształtach, ciąg powtarzanych jednostek. Miasto oparte na funkcjach.

-planowanie przestrzenne

-odbudowa Aten w V w.p.n.e zainicjowana przez Peryklesa (który ugruntował demokracje ateńska) Odbudowa Aten:

na Akropolu

drugie nowe centrum Aten

Odbudowa Aten: wobec zagrożeń perskich powstał związek ateński który miał na celu zacieśnienie więzi oraz wspólną walke przeciw Persom. Ten związek miał wspólny skarbiec stąd były pieniądze na odbudowe.

AKROPOL(zdj)- brama funkcyjna tzw. Propyleje, świątynia Ateny Nike, z tyłu Partenon, najważniejsza świątynia tzw. ERECHTEJON

W Atenach była walka 2 bóstw Ateny i Posejdona

Figura bogini Ateny(ZDJ)- wyrzeźbiona przez Fidiasza, ( najważniejszy rzeźbiarz Grecji, przyjaciel Peryklesa)

Partenon- nazwa od Ateny

ERECHTEJON- najstarsza świątynia dedykowana ?

Propyleje- plan budowy ściśle symetryczny.Zostal zbudowany przy użyciu 2 budowli. Kolumny jońskie. (Prezentowane zdjęcia propyleji współczesnych, w różnych ujęciach Rzut propyleji)

Partenon (zdj)-zastosowano 2 kondygnacje kolumnady, rzut budynku(zdj) część wewnętrzna otoczona pełną kolumnadą, a w środku portyk kolumny, w środku trójkąt portykowy, wiele rzeźb w środku. (Zdjecie Partenonu dziś). Trójkątny przyczółek, fryz pod nim uszkodzony gzyms, kolumny doryckie , za kolumnadą ściana z kolumnadą i fryzem ciągłym Wiele elementów rzeźbiarskich - Na przyczółku historia narodzin Ateny, a na drugim walka Ateny z Posejdonem. Na zewnątrz relief historyczny- walki ateńczyków z Troją . (Ważne budowle były o programie historyczno politycznym). Fryz wewnętrzny dekoracje o tematyce mitologicznej i świata współczesnego np. Procesja z darami do Ateny. Celem Procesji był posąg Ateny ( zdj. Posągu oraz procesji)

POSĄG ATENY- ok. 14 metrów wysoki, wypełniający całe wnętrze świątyni, w środku podwójna kolumnada. Posąg ze złota i kości słoniowej oraz ze wstawkami z kolorowego szkła. Świątynia Grecka to był dom bóstwa, nie zbierano się w niej tak jak w kościele . Tam były np. Posagi do których wierni chodzili z darami. Posąg Ateny wykonał Fidiasz, i pozostawił on na swoim dziele swoją podobiznę, którą ulokował na tarczy Ateny. (zdjecie rekonstrukcji) Został on za to wygnany z Grecji i przestał rzeźbić gdyż nikt nie chciał już mu niczego zlecać.

Styl mokrych szat- zastosowany na rzeźbach które były w przyczółku Partenonu.

Styl ten powtarzany wielokrotnie w Londynie w British Muzeum. ( zdjęcie tej rzezby)

Na przyczółku też rzeźba końskiego łba( zdjecie)

Fryz Partenon-(ZDJ) metopy, rzeźby o tematyce fragmentów sceny walk

Fryz wewnętrzny Partenon- (zdj) Procesji

Partenon- (zdjęcie rzutu) rekonstrukcja (scena rywalizacji Posejdona z Atena). Partenon - stylobat i belkowanie. stylowo wygięte są kolumny. Wydaja się być krzywe.

Erechtejon- (zdjęcie planu nowego i starego Erechtejonu)- nowa świątynia Ateny. Posiadał dwudzielny układ w jednej budowli, ponieważ jedno pomieszczenie dla bóstwa Ateny a drugie dla Posejdona. Plan budowli nieregularny -prostokąt z dodatkami( rysunek przodu Erechtejonu). Porządek joński. Wystrój ganku- kariatydy (zdj)- rzeźba z postacią kobiecą na głowie ma głowice. Inaczej jest to podpora architektoniczna w formie postaci, najczęściej kobiecej, spełniająca funkcję kolumny podtrzymującej gzyms lub balkon czy belkowanie. Zastosowano tu styl mokrych szat.

Ateny

-Agora prostokątna (zdjecie) - rynek.Agora obudowana gigantycznym portykiem kolumnowym tzw. Stoa (ZDJ). Blisko agory świątynia Hefajstosa (zdj) w porządku doryckim.

- budowle wspólne.

-budynek siedziby władz miejskich . Z tyłu na planie prostokąta ratusz - w środku amfiteatralnie zbudowane wnętrze dla widowni.

Stoa - (zdj) - kolumnada 2 kondygnacyjna za nią przestrzeń np. na spacery. W tle z tyłu znajdowały się pomieszczenia - coś jak dzisiejsze sklepy, magazyny, biura. Przestrzeń od frontu zapoczątkowała kontakty miedzy handlowe, gdyż tam się spotykali potencjalni kupujący i sprzedający.

RZEŹBA W GRECJI:

Fidiasz -opisany wcześniej

Myron- Dyskobol ( zdjecie). Myron to mistrz oddawania ruchu w decydującym momencie.

Poliklet- Poliklet z Argos

-rzeźba Diadumenos (zdj) - zastosowanie Kontrapostu - postać ludzka nie stoi sztywno tylko subtelny ruch, cofniecie jednej z nóg do tyłu i oparcie nogi na palcach oraz skręt bioder to jest właśnie - Kontrapost. Pojawienie się przy postaci elementu dodatkowego.

-rzeźba Doryforos (zdj) - postać męska trzymająca włócznie w ręce. Zastosowany też kontrapost.

Kontrapost- przeciwwaga: ciężarów, mas, napięć, kierunków. Jest to swobodne ułożenie ciała i zatrzymanie w czasie. Lekkiemu nachyleniu linii bioder odpowiada nachylenie w przeciwnym kierunku linii ramion. Cały ciężar ciała utrzymuje jedna noga mocno przytwierdzona do podłoża, druga delikatnie odsunięta do tyłu pozostaje w spoczynku.

Poliklet - wyznawał zasadę matematycznych proporcji ciała które miały harmonijnie rozkładać rzeźbe. Swoją teorię proporcji ludzkiego ciała zawarł w niezachowanym traktacie Kanon (gr. miara, reguła, wzorzec), według którego stopa powinna być równa 1/6 ciała, głowa - 1/8, dłoń 1/10, natomiast wszystkie te wielkości powinny być wielokrotnościami modułu, którym była długość palca u ręki. Przykładem tego jest rzeźba Doryforosa.

Klimas (?) mistrz elegancki, posąg Afrodyty (zdj) - zastosowano styl mokrych szat.

Na reliefie też styl mokrych szat. Na reliefie Ateny (zdj) pokazywanie bogów w sytuacjach bardzo ludzkich np. Atena wspiera się na swojej włóczni, czy Atena zamyślona. Pokazywanie też świata przyrody. Zdjęcia narodziny Ateny oraz tron (?)

Panna/Ranna Nobitka/Niobitka (coś takiego) zdj. Strzała którą została ugodzona.

MALARSTWO

Styl malarstwa wazowego - Czerwono figurowy. Styl ten na czarnym tle postacie w kolorze czerwonym (ochry) (zdjęcia tych waz)

Mozaiki (Zdj) - obrazy komponowane z kolorowych kawałków szkła.

Naczynia - malarstwo na wazach . Naczynia z leucytu.

OKRES PÓŹNOKLASYCZNY GRECJI

Uczniowie naśladują Fidiasza.

Rzeźby:

-Praksyteles- rzeźbiarz (zdj) - liryczność, łagodność ukazywały jego rzeźby.

Odpoczywający satyr (zdj) - rozkoszna bezczynność ukazana. Kontrapost rozwinięty.

Apollin (zdj)

Afrodytaa Knidyjska(zdj) - zastosowanie aktu po raz pierwszy. Afrodyta po narodzinach.

Hermes z Dionizosem(zdj) - Na podstawie tej rzeźby była później przedstawiana Madonna z dzieciątkiem.

- Lizyp- zasynał jako twórca nowego ukazania ciała. Jego postacie są o wiele smuklejsze niż u Polikleta, kontrapost jest wyraźniej zaakcentowany, muskulatura przedstawiona zaś w sposób bardziej realistyczny. Stworzył on także własny styl w przedstawianiu twarzy, na których obliczach maluje się zmęczenie oraz refleksja,. Jego rzeźby to:

Apoksjomenos (zdj)

Odpoczywający Hermes (zdj)

-Leochares- znany z wizerunków rzeźb bogów wolnych od trudu. Pracował przy budowie mauzoleum w Halikarnasie - jednego z siedmiu starożytnych cudów świata. Rzeźby to:

Apollo Belwederski (zdj)

Artemida (zdj)

Styl pięknych twarzy- rzeźby portretowe idealizowane (zdj)

Stella brązu

Rzeźba portretowa z brązu

OKRES W DZIEJACH SZTUKI GRECKIEJ HELLENISTYCZNEJ 321 r..ne a II w.n.e

Stopniowy upadek Grecji kończy się demokracja, upadają państwa-miasta. W zamian monarcha absolutna w Macedonii i Syrii i Egipcie

podział społeczeństwa pojawiła się arystokracja.

Najważniejszy element tej zabudowy to ołtarz Zeusa gigantyczna kolumna z monumentalnymi schodami które prowadzą do zewnątrz/wewnątrz. Posiada bardzo bogate wnętrze, zdobienia. Cały ten ołtarz został przeniesiony do Niemiec do jednego berlińskiego muzeum.

Priene (zdj)- miasto oparte na schemacie Hipodamosa, główne miejsce agora obudowane stoa. Świątynie blisko agory, grecki teatr, miasto otwarte bez murów obronnych. Podział miasta na insuale przedzielone ulicami.

Miasto(zdj) Pergamon- wznosił się na wzgórzu, zabudowa tarasowa

Najwyżej -pałace ,magazyny oraz Trajaneum

świątynia Ateny z biblioteką

Ołtarz pergamoński- zeuski

agora otoczona stoą

teatr grecki

Po prawej stronie zabudowa - to budowle palacowe

Milet(zdj)

Rzeźby

Afrodyta z Rodos(zdj)- postać w ruchu, subtelność (Afrodyta czesząca włosy)

Przedstawienia figuralne- grupa Laokoona (Zdj) - przedstawia ekspresje i ruch

Byk Farnezyjski(zdj) odkryto w XVI wieku

Nike z Sanitarki (zdj)- ozdoba dziobu statku

Umierający trębacz(zdj)

przebijający się mieczem(zdj)

Portrety realistyczne -różne zdjęcia

POZA GRECJA

Aleksandria

karykatura aleksandryjska(ZDJ)

Tematyka dziecięca w rzeźbie zdjęcie małych dzieci z krokodylem, z gęsia

Tematyka erotyczna - zdj pary kochanków

Nurt idylliczny pokazywanie pejzażu

Centaur (zdj) Eros na Centaurze

Chłopiec wyjmujący cierń z nogi(zdj)- oddawanie codziennych zajęć

Portret fizjonomiczny - pełna postać z cechami indywidualnymi i atrybuty które miały wskazywać zawód przestawianej osoby.

Portret naturalistyczny- w Aleksandrii

ETRUNIA

Kultura etruska dzisiejsza Toskania w VI wieku rozkwit. Wydobywanie rud żelaza

Miasta:

miasto Carere - grobowce(zdj). Zwłoki spopielano ( w urnach) Grobowce częściowo podziemne z dużych bloków. Wnętrze: sale , pomieszczenia, wsparte na kolumnach(zdj). Porządek toskański(zdj)- masywna, przysadzista, trzon gładki, posiada baze i kapitel ta kolumna(zdj). Kapitel w postaci pierścieni. Urna (zdj) tzw. Kanopa -tak jakby waza z uchwytami, nakryte Chełmem. Od prostych form urn do form w postaci ludzkiej- brzusiec naczynia to korpus a uchwytach dłonie a zamiast chełmu głowy(zdj)

Granulacja-technika złotnicza, przedmiot z kamienia szlachetnego granulowano małymi kuleczkami(zdj)

Architektura- świątyń - rola wzorca dla budowli rzymskich. Kolumny tylko od frontu boki bez kolumn. Trzy osie świątyni od frontu trójosiowy portyk w kilku rzędach kolumny w głębi świątynia podzielona na 3.

Carere - terakota - wypalana gliną np. sarkofagi (zdj)

Sarkofag małżonków z terakoty w skali 1:1 zdj

Apollin z terakoty (zdj)

Głowa Hermesa(zdj) też z terakoty

Figurki z brązu-głowa chłopca z brązu, Brutus, Wilczyca kapitolińska,mówca

Miasto Tarquina(czyt. Tarkwinia)- malowidła ścienne w grobowcach sceny: walk, rodzajowe, zwierząt, pochody, tańce(zdj)

Glina - Bucchero - naczynia z gliny wyglądają jak z metalu(zdj) - stosowano zdobienia rytami, po element wypukły( relief wypukły)

Ryt na całych naczyniach, zdjęcie lustro ryt

Na urnach- niby relief a raki jak rzeźba

Rzemiosło artystyczne:

Gliptyka- gemma zdjęcie- płaskorzeźba wypukła

Wklęsła -?

Malarstwo monumentalne w grobach np. groby w Bługari. Malarstwo w Pompejach

Tematyka sceny z życia ludzi, ekspresja( Wila Misterów, Medea, Pompeje-Afrodtya -zdj). Pejzaż - Rzym, Krajobraz Odyseji.

RZYM

Rzym plan miasta okres IX w. p.ne. pojawia się skromna zabudowa na wzniesieniach, w VI. W.p.ne w Rzymie zaczynają rządzić dynastie Etrusków, zagospodarowują plac Rzymu- forum romanum. Schemat świątyni Etruskiej do Rzymu przechodzi. W Vw.p.n.e kryzys poprzez najazd Gallów( w 390r.pn.e Rzym zrównano z ziemią)

IV. w. p.n.e monumentalne założenia- mury miejskie, domy, świątynie, wodociągi. OD połowy IV w. p.n.e uległ zmianie Rzym. Zdobyte na terenach Grecji w 146 rzymianie zdobyli Koryn - upadek starożytnej Grecji. 133 bezkrwawe zdobycie Pergamonu.

Okres republikański w 68r.ne. koniec

Kultura rzymska- forum romanum - Rynek. Fora cesarskie.

Plan Rzymu(zdj) - termy, w mieście Cyrkus Maksimum. Wodociąg croaca maxima zdj

Świątynia rzymska ( Jowisza Kapitolińskiego -zdj):

-schody do budowli

-fasadowość - główna elewacja budynku

-świątynie w mieście na postumencie wyniesione w góre. Podział na 3 osie w przedsionku i w świątyni.

Świątynia Portunusa- nowy element półkolumna.

Nimes we Francji (zdj)- postument,gladka ściana z półkolumnami,odejście od dekoracji rzeźbiarskich,brak zdobień. Chodziło o wygode i celowość.

Przy forum romanum- bazylika Emiliańska(plan), bazylika w celach publicznych, przy tym święta droga - oś forum romanum - główny trakt komunikacyjny.

Świątynia Westy(zdj)- na planie koła, wokół kolumny na planie koła. ( Tivoli światynia Westy)

Okres republikański wiąże się ze zmianami w Rzymie, ok. 80 roku przejęcie władzy przez jednostkę w 27 r. pryncypat przez Augusta

Budowle:

-grobowce

-mauzolea- mazoleus Augusta, Hadriana.

Wspólna cecha na planie figur idealnych koła i kwadratu(zdj)

Na planie koła:

-Augusta(zdj)

-skoplikowane korytarze doprowadzające do krypty grobowej. W Rzymie łuki półkoliste- element konstrukcyjny, najważniejszy sklepienia półkoliste.

Na planie kwadrata;(zdj)

-Hadriana

- dziś zamek św. Anioła

-na planie kwadratu z narożnikami, centrum forma koła, krypta grobowa w środku.

Mauzoleum Cecylii Metelii(zdj)

Grobowiec- Saint reno

Grobowce Gajusa Juliusa Cesara(zdj)

Grobowiec - Marka Wergiliusza(Zj)

Teatr rzymski- system korytarzy i klatek schodowych, rozbudowanie scenograficznych to co za aktorami .

Rzym ciąg dalszy wyk.3 07.11.2009 architektura i sztuka

Budowle:

-akwedukty i mosty - transport wody. Na zastosowanym łuku półkolistym.

-mosty przęsłowe- oparte na przęsłach oraz na łuku.(zdj)

Gard most (zdj) i akwedukt(zdj) Pourt? De Grand

Mosty i akwedukty - mają naniesione rzeźby małych postaci.

Łuki rzymskie (zdj)-klinowanie kostek tak aby się blokowały, później wymyślono klucz-klin do łączenia. Z cegły i z kamienia budowali te łuki. Cegła rzymska była kwadratowa. Dekoracji mało. Pomiędzy łukami pilaster- czyli element ozdobny.

Łuki były półkoliste i czasami odcinkowe.

Deskowanie przy budowaniu łuków. Orange łuk Tyberiusza (zdj)-łuki triumfalne.

Łuki trójprzelotowe - 3 otwory

Łuki jednoprzelotowy.

Łuki triumfalne pełnił role: Dekoracje rzeźbiarskie i inskrypcje poświęcone jakiemuś zwycięstwa.

Rzeźba rzymska

Z Grecji czerpano wzory. Artemida na styl grecki(zdj) w kontrapoście

Menelaos Orestes i Elektra(Zdj) sceny wielofigurowe

Grupa z San Indelfons (zdj)

Płaskorzeźby

Relief pejzażowy

Płaskorzeźby ołtarzowe

(zdj) Ołtarz pokoju- zmiana ideologiczna. Augusta podkreślał pochodzenia od bogów. Pragnął wmówić boskie pochodzenie m.in. przez sztukę. Sceny mają pokazywać dobrobyt za cesarza. Augusta z rodziną( potomkowie Augusta są potomkami bogów.

Plakieta z ołtarza(zdj) - Matka ziemia ukazał dobrobyt za czasów Augusta.

Ołtarz pokoju - August i rodzina (zdj)

Ołtarz pokoju- wić(Zdj)

Portrety

Statua Barbenini(zdj) - popiersia portretowe ( ukazuje cała sylwetkę). Atrybuty to popiersia przodków. Rola i znaczenie przodków. Kto kim był miało ukazywać.

Zamiast masek pogrzebowych(pośmiertnych) to popiersia pogrzebowe(zd)

Portret werystyczny- nagrobny- Małżonkowie w intymnej scenie(zdj). Nagrobny, cechy szczególne brak idealizacji.

Agrypa(zdj)- zięć Augusta. Porter werystyczny

August(zdj)-rola portretu cesarza - za Augusta tradycja: Jak miasto jest miastem rzymskim musi mieć przedstawionego cesarza Augusta, w sposób idealizowany. Później też tak było za innych cesarzy.

Cesarz Klaudiusz jako Jowisz(zdj)

Popiersia kobiet - cesarzowych- popiersia były nośnikiem mody np. Klyta (zdj)

Agrypina młodsza zdj

Rzemiosło artystyczne

Ceramika ateńska- naczynia z gliny wypalonej a później jeden kolor- ochra.

Dzban Kubek(zdj)- ze srebra: dwie warstwy srebra wewnętrzna kształt i zewnętrzna dekoracyjna

Repusowanie- Technika podbijanie od spodu za pomocą narzędzi. zdobienie wyrobów z blachy poprzez wybijanie na zimno wgłębień, dających po drugiej stronie wypukły wzór.

Naczynia ze szkła- waza Portland (zdj). Biel z czernią

Gliptyka-sztuka rzeźbienia i rytowania reliefów w kamieniach szlachetnych i półszlachetnych oraz wykonywanie niewielkich rzeźb i bibelotów; obrobione tak kamienie noszą nazwę gemm.

Pompeje (Herkulanum)- 79 roku n.e. zniszczył wybuch wulkanu Wezuwiusz. Popiół wulkaniczny, który zasypał Pompeje, doskonale zakonserwował budowle i przedmioty, co pozwoliło poznać nam dość dokładnie wygląd rzymskiego miasta średniej wielkości i życie jego mieszkańców.

Pompeje (zdj) miasto rzymskie wzorowane na miastach greckich. Plac przypominał agorę obudowaną stoą, świątynie

Dom pompejański (rekonstrukcja zdj)- płaskie ściany bez okien tylko we froncie wejście i małe okna. Wnętrze miało chronić od zgiełku ulic. Dach pogrążony - skierowane części do wewnątrz Na środku dachu otwór. Woda deszczowa odprowadzana jest z jego środka przez system rynien. Ten dach nazywał się compluvium.(Zdj)

Domy pompejańskie można było rozbudowywać: budowali piętra, albo jak za domem była działka wolna, to wtedy dobudowywano z tyłu drugi dom gdzie przeważnie mieścił się ogród w miejscu Atrium.

Dom Wettiuszów- (zdj)- Atrium. Impluvium - dziedziniec ogród ze źródłem wody. Pojawiła się rzeźba sakralna.W budynku znajduje się jeszcze jedno, mniejsze atrium z przylegającą do niego domową kapliczką. Cały dom rozplanowano wzdłuż dwóch boków perystylu. Najciekawsze są zachowane malowidła wykonane w II stylu pompejańskim, podczas odbudowy domu po trzęsieniu ziemi. Ściany zdobią liczne przedstawienia figuralne i architektoniczne.

DOM POMPEJAŃSKI

Malarstwo domowe-ścienne- malarstwo pompejańskie zdj Prima Porta, Willa Liwi. Motyw ogrodu (Zdj) na tylnej ścianie Atrium gdyż nie było miejsca na ogród. Iluzjonizm w malarstwie.

Rzym Złoty Dom Nerona-(Zdj)- Dekoracje pompejańskie. Podział na ramy a w nich sceny dekoracyjne. Obramowania lustra też dekoracyjne w samym lustrze w środku wymalowane odbicie ozdobne z naprzeciwka.

Plakiety(zdj)- Obrazy na ścianie w Grecji. Rzymianie stworzyli iluzje. Pejzaż w malowanej na ścianie ramie.

Stabia flora (Zdj)

Pompeje kopia obrazu rzymskiego(zdj) Moschoforsa.

Pompeje Eros i Psyche rzeźba (zdj) - sceny erotyczne lub rzeźba Trzy Gracje.(zdj)

Herkulanum(zdj)- nowy temat - martwa natura

Pompeje: portretowe malarstwo - portrety psychologiczne( skupił się na atrybutach, które ukazywały kim była ta osoba, kim się zajmowała.

Portrety podwójne np. małżeństwo.

Herkulanum mozaika - basen to impluvium. Pokrywały mozaiki - z kostek szcześciennych pokrytych glazurą, którą wkładano do tynku. Tematyka związana z tematyką wodną. - np. bóstwa wodne,albo motywy wodne np. muszli.

ŚREDNIE CESARTWO RZYMSKIE 69 R.NE. DO 235 R.NE.

Okres panowania 3 największych dysnastii.

Hadrian,Trajan, Marek Aureliusz ważne postacie.

KOLOSEUM- teatr wzniesiony przez dynastie Flawiuszów , odbywały się tam walki gladiatorów, można go było zalać wodą i ukazać bitwę morską. Zastosowanie łuków półkolistych, na zew i wew korytarze obiegały całość, połaczanie klatkami schodowymi łaczące poszczególne kondygnacje.

ŁUKI:

Łuk Tytusa- skromny jednoprzelotowy, przesłanie udekoraniem zdobycia przez Rzymian Jerozolimy, w bramie elementy dekoracyjne od wewnarz płaskorzeźba we wnątrz sceny batalistyczne.

Łuk Trajana

FORUM ROMANUM- budowano tam gmachy publiczne, forum romanum to dzisiejszy rynek

Budowle:

-Bazyliki do zebrań publicznych

-świątynie

-bibliotek

-archiwa państwowe

OŚ komunikacyjna- Via Sacra św Droga pomiędzy budynkami.

Fora Cesarskie:

-place wznoszone z incjatywy cesarzy, jak najbliżej forum romanum, o nie regularnych kształtach

Forum Trajana: Apolodoros z Damaszku wybudowal to forum.

Struktura tego forum:

1)Plac publiczny w kszłtacie prostokąta

2)Bazylkia

3 / 4 biblioteka

5) kolumna Trajana

6) dziedziniec

7) świątynia

Forum Trajana kolumna 10 m, w kolumnie pochówek - urna z prochami. Trzon kolumny dekoracja bardzo drobna, wstąega na ok. 250 m, oplata kolumne. Na szczyscie posąg cesarza Trajana dziś św,. Piotra figura. 404 sceny na kolumnie.

PANTEON-

-świątynia dedykowana wszystkim bóstwom rzymskim

-na rzucie koła

-cecha orginalna - nie ma źródeł światła, okna ślepe, oświetlenie to otwór u samej góry wprowadzajacy smugę swiatła

-kasetony wypełniają czasze kopuły, rodzaj dekoracji powtarzany i dobudowany w głąb np. kwadraty

-oparta na szczególnym wyliczeniu matematycznym

ARCHITEKTURA REZYDENCJONALNA

-Tivoli Willa Hadriana-rezydencja gdzie mieszkano prawie cały rok, letnia rezydencja cesarska, przestrzeń reprezntacyjna.Cesarz Hadrian umiłował starożytną Grecję. Sprowadzał kopie dzieł antycznych np. Kariatydy. W tej Willi teatr morski Hadrian tam mysłał tam o sprawach ważnych.

Willa mogła mieć różne zastosowanie;

-Impresialist - letnia

-rustika - wiesjka z zapleczem gospodarczym

-urbania-podmiejska z dużym ogrodem

-suburbania-na wsi,przyjmowano tam gości

Kolumna Marka Aureliusz-

-głęboki relief

-trzon pokryty się wstęgą oplatająca się w górę

-wieloplanowość rzeźby

-w całości poświecona tematyce walk Marka Aureliusza

RZEŹBA-

-pojawnienie się portetów statuarnych kobiet i meźczyzn, pomnikow konnych, rzeź mitologicznych

-portetry popiersia kobiet (idealistyczne)

-wizerunki cesarzy

-portet konny pojawił się np. Marek Aurueliusz w naturalnej wielkości,

-stelle nagrobne- zdobione figurami lub ornamentami

Relief sarkofagowy- batalistyka- na sarkofagach. Sarkofag to skrzynia w której chowano ciało zmarłego, dzielone na dwa pasy ukazujące udział zmarlego w scenach wojennych.

Malarstwo grobowe-martwa natura,

PROWNICJE RZYMSKIE:

-Arles Amfiteatr

-Italica koło Sewilli

-Alkantara most

-Segowia akwedukt

-Merida akwedukt

-Trewir Porta Nigra

CASTRUM ROMANUM- obóz rzymski, wojskowy. Jak Rzymiania zdobywali tereny to tam budowane były te obobzy. Wszędzie budowane takie same obozy o takim samym rozmieszczeniu.

Łatwo i szybko się je budowano, żołnierze mieli zachowany jeden sposób myślenia jeśli zostali przeniesieni z jednego obozu do innego, to znali schemat funkcjonowania takiego obozu.

Prostokat 180x 225 teren obozu bardzo silnie fortyfikowany, z basztami i bramami.

Na środku PRETORIUM- duża budowal siedziba dowódzctwa , zbrojownia, plac ćwiczen.

Układ osiowy w murach miejskich 4 bramy ustyowane. Przestrzeń między murarmi budynki gdzię mieli kwatry żołnierze. Każdy rodzaj wojska swoją kwaterę: piechota, jeźdzcowie. Na wschód od Renu i Dunaju nie było obozów. Wiele miast Kolonia, Stasburg były koloniami rzymskimi.

GROMA- przedmiot który wzynaczał strony świata, usytowany był na środku obozu.

TIMGARD - największy obóz rzymski w pln. Algeri.

CANABAE- przedmieścia przed brami obozu, zaczeli osiedlać się rodziny, handlarze. Wokół obozu w chaotyczny sposób.

Na bazie obozu powstały miasta: Kolonia, Strasburg, Pawia(WŁOCHY)

Podział ulic w obozie

- Cardo z polnocy na poludnie.

-decumanus- ze wschodu na zachod

Przecinały się pod kątem prostym.

DROGI RZYMSKIE- bite,pozostały na długi czas. Londyn układ drożny na drogach rzymskich.

Tereny wielskie CENTURIACJA - teren wielski dzielono na prostokątne pola, pomiędzy nimi rowy wodne.

OKRES PÓŹNEGO CESARSTWA

Od 284 poczatek rzadu Dioklecjana po 337 śmierć Konstantyna Wielkiego

Kryzys polityczny i gospodarczy.

Decentralizacja - rzym traci role najważniejszego miasta.

Dioklecjian - wprowadził tetrarchie, sposób sprawowania włądzy przez 4 osoby:2 augustów i 2 cesarzy. 4 tetrarchowei mieli rezydencje w każdym z miast: Saloniki, Nikodemia, Wenecja?. Mediolan?

Pałac Dioklecjana w Splicie-na planie prostokąta,połowa to obóz rzymski, a druga połowa to rezydencja cesarza, wzdłuż budynku zbudowana była galeria służąca przechadzkom cesarza, Od strony morza i galeri rezperentacyjny hol i mauzoleum na planie ośmioboku.

WENECJA- Bazylika św. Marka - tetrarchowei. Nie posiadają cech portetowych, Różnice między cezarami a augustami jedni mieli brode drudzy nie,

Bazylika św. Konstantyna- układ trójnawowy, zakończona apsydami półkolistymi absydami.

Łuk Konstantyna w 315 roku. Upamiętnia zwycięstwo Konstantyna nad Maksekiuszem ?. Wypełnione rzeźbą maksymalnie- wszędzie gdzie się da.

Hieratyzm postaci- cesarz większy od pozostałych ludzi.

SZTUKA WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKA

Prześladowania chrześcijan w tym czasie.

Dura Europas- Dom Kościoła.Uklad sprzed 276 r.n.e, dom mieszkalny zaadoptowany do kultu chrześcijabskiego.Lokalizacja: na pustyni między Syrią a Mezopotamią.Układ domu oparty o plan pompejański.Na środku dziedziniec, sala zebrań z podium dla biskupa, naprzeciw dziedzinca baptysterium z basenem chrzcielnym, sala katechumenów- osoby które sympatyzowały z kościołem ale były bez chrztu.

KATAKUMBY:pomieszczenia gdzie chowano chrześcijań, drążenie podziemnych korytarzy. Malarstwo katakumbowe- możemy zaobserwować jak rodziła się ikonografia.Oparte na mitologi.

Katakumby;

-Pryscli Uczta- interpertowano jako ostatnią wieczerze

Wprowadzono arkady, w dolnej cześci umieszczano sarkofagi.

W 313 ogłoszenie Edyktu Mediolanskiego- uznanie chrzescijaństwa za legalną relgiję.

BAZYLIKA ŚW. PIOTRA- budowa z inicjatywy Konstantyna Wielkiego. Dziedziniec atrium do roku 390. Powstał typ kościoła który wielokrotnie powtarzany w katolickich kościołach. Plan na bazie krzyża łacińskiego z wąskim prezbiterium- półkolista absyda. Posiada nawę główna i 4 nawy boczne. Boczne nawy niższe. Nawa poprzeczna tzw. TRANSEPT. 2 budowle z boku to - Mauzoleum- chowano tam ludzi świeckich obok świętych; dobudowane to mauzoleum to jednego z boków transeptu. Grób św. Piotra tam się znajduje.

Atrium- dziedziniec z krużgankami. Brama za czasów Konstantyna Wielkiego miała nawiązywać do czasów rzymskich poprzez zastosowanie łuku.

Baptysteria- miejsca gdzie udzielano chrztu. Od Edyktu Mediolańskiego chrześcijaństwo jest uznawane. Układ centralny wielobok w środku jest basen chrzcielny, gdyż wtedy zanurzali ciało w wodzie - taka formę miał chrzest. Motyw obejścia- koło. Wielobok - budowla centralna.

Mauzolea np. W Konstancji w Rzymie 337-351. Budowla centralna, w środku kolumny a z przodu owalny przedsionek. Motyw obejścia. Mozaiki pokrywały sklepienia i obejścia. Próba poszerzenia poprzez wykonanie sekwencji wnęk półkolistych i prostokątnych.

Mozaiki np. motyw winobrania.

Kościoły wczesnochrześcijańskie-miały też wymyślne formy np. sw. Gereona. Forma elipsy a wokół dobudowano półkoliste wnęki, prostokątna (?) i półkoliste absydy.

Kościół św. Wawrzyńca San Lorenzo- plan- oryginalny plan kwadrat krzyża greckiego, naroża- wieże, a na osiach kaplice dla świętych gdzie były relikwie. Motyw obejścia występował. Narteks - kryty przedsionek przy przedniej ścianie kościoła. Powstał z podcienia otaczającego dziedziniec przed kościołem.Przed kościołem atrium czyli dziedziniec otoczony arkadami.

Mozaika- wnętrza kościołów wypełniały mozaiki.:

-W Sana Maria Maggorie tam się zachowały wielofigurowe sceny. Pas środkowy - pokłon trzech króli, niżej rzeź niewiniątek

- Mozaika w Santa Pudenziana- Chrystus w 2 postaciach. W strefie ziemskiej z księgą w otoczeniu apostołów. Druga strefa Chrystus pod postacią krzyża złotego KABOSZON- kamień szlachetny lub półszlachetny o zaokrąglonym szlifie. Te kaboszony wypełniały krzyz

Budowle w Rawennie (Włochy) w V wieku miały ogromne znaczenia. Przeniesienie stolicy z Mediolanu do Rawenny.Budowle Rawenny:Budowle Rawenny

-Kościół Santa Croce Świętego krzyża. Mauzoleum Galli Placydii połączone z kościołem. Mauzoleum Galli czyli żony cesarza.

Surowa dekoracja z zewnątrz z cegły. Elementy zdobiące wnęki. Na planie krzyża greckiego na rzucie kwadratu. Budowla centralna. Dekoracja mozaikowa Ma odniesienie do Chrystusa.- np. Chrystus źródło życia. Święty Wawrzyniec (mozaika) - męczennik. Ruszt- narzędzie męki, tam spalona św. Wawrzyńca. Krzyż jako Chrystus. Sklepienia w narożach 4 symbole Ewangelistów.

(Elementy dekoracyjne - element swastyki)

- Baptysterium Ortodoksów-założona na planie centralnym, oświetlają okna w niszach oddzielonych od siebie arkadami ozdobionymi płaskorzeźbami, na których przedstawiono postacie 16 proroków. Sklepienia nad niszami zdobi stiukowa dekoracja złożona z motywów roślinnych i zoomorficznych. Na kopule znajduje się mozaika, której centralną część zdobi przedstawienie Chrztu Jezusa w Jordanie. Na kopule, wokół środkowego obrazu wykonano wizerunki 12 apostołów. Najniższy krąg to kolumnowy portyk z czterema ołtarzami, na których znajdują się otwarte księgi ewangelii. Jest to jedno z najlepiej zachowanych baptysteriów zbudowanych w V wieku.

- Baptysterium Arian - Od Ostrogotów ta budowla w Rawennie, bo od roku 476 rządy Ostrogotów ( Odoaker Teodoryk) Plan centralny, na planie 8 boka. Mozaika w kopule scena Chrystusa i znowu 12 apostołów.

W Rawennie tez kościoł : Bazylika Sant'Apollinare Nuovo- kościół pałacowy. Ukazane sceny z życia Chrystusa.

SARKOFAGI DWÓCH BRACI

W Rzymie na Sarkofagach- sceny batalistyczne.

Teraz sceny biblijne. Sarkofag dzieli się na 2 poziomy, 2 pasy. Górny i dolny a dzieli je medalion ukazujący te zmarłe osoby. Ten medalion jest po środku. Sekwencja scen na sarkofagach trzeba się domyślić gdzie kończy się jedna scena a zaczyna druga.

Element w sarkofagach kolumienki w IV w., w celu oddzielenia poszczególnych scen.

Sarkofagi pasyjne

Rzeźba figuralna:

Nauczający Chrystus w świątyni z marmuru. Przedstawienie Chrystusa jako antycznego filozofa.

Kość słoniowa-nowy materiał do płaskorzeźb. Do wykonywania Dyptyku - ołtarz z dwóch skrzydeł.Można go złożyć i zabrać ze sobą aby się modlić.

Portrety zbiorowe-

Matka z 2 dzieci, Wykonany ze szkla ,dekorowane złtem.

Relikwiarze- skrzyneczki wieloboczne dekorowane, z prostokątnych płytek z kości słoniowej,dzielone na kawałki. Tematyka odnoszaca się do życia świętego oraz sceny Chrystusa. Symbol naśladownictwa.

Tron-arcybiskupa Maksymiliana w Rawennie - z kości słoniowej wykonany. Tematyka na plakietach - Chrystus błogosławiony,

Dalsze losy Rawenny w 540 roku doszło do zdobycia tego miasta przez Justyniana cesarza rzymskiego. Jego idea zjednoczenie cesarstwa rzymskiego. Kampanie wojenne prowadził. Gdy zdobył Rawenne - odbicie miasta zachodniorzymskiego na rzecz cesarstwa wschodniorzymskiego

Świątynia kościół Sant Vitale ( sw.Witaslisa) ważny kościół bo:

-kościół wpisujący się w grupie kościół jakie wznosił Justynian

-orginalna forma,wzorzec naśladowany w Europie w okresie karolińskim

-zespół mozaik - wizerunek Justyniana

-budowla na planie centralnym,ośmiobok

-w planie zewnetrzym i wewnętrznym kopuła,8 filarów pomiędzy ktróryymi pojawiła się EKSEDRA- forma na rzucie półkola,zwieńczona połową półkuli, przeniesiony ten element ze wschodu.Eksedra było ich (chyba) 7 bo 8 było prezbiterium. Są one ażurowe. Prezbiterium prostokątne po bokach kaplice. Przedsionek to tzw. Narteks. Obejście na dole i pierwszej kondygnacji.

Dekoracja-marmur na podłodze i okładzina na filarach. Powyżej mozaiki.

Podwójny kapitel w kolumnie w tym kościele. Mozaiki w prezbiterium wizerunek Chrystusa na globie, trzyma koronę-symbol męczeństwa przekazują ją św. Witalisowi, Archanioł i Witalis mają zakryte dłonie- wyraz czci. Po drugiej stronie fundator - biskup Ekslezjusz trzyma model kościoła.

Ściany boczne - cesarz Justynian z żoną Teodorą i dwór. Damy niosą ofiarę. Porównanie -parabola-nawiązanie do scen biblijnych(Abel)

BIZANCJUM CESARSTWO WSCHODNIE

-kościół św. Sergiusza i Bakdussa(?) - centralna przestrzeń na planie ośmioboka w narożach eksedry.obejście.W bryle całość wieńczy kopuła. Obejście na 2 kondygnacjach. Na zewnątrz skromne kościoły.

-drugi ważny kościół Konstantynopola: Hagia Sophia autorzy Izydor z Miletu, Antherios z Tales. Plan budowla centralna (koło i prostokąt) do tego dochodzą po bokach półkoliste elementy tam są eksedry. Do tego wielkie prezbiterium z absydą i transept.

SZTUKA KAROLIŃSKA

Wiek V, VI, VII - okres Wędrówki Ludów Barbarzyńskich

Na półwyspie Iberyjskim - Wizygoci

Longobardowie - Włochy

Ostrogoci- na pół Apenińskim

Frankowie- Francja, Belgia

Anglosasi-wyspy brytyjkie

Wandalowie

Burgundowie

Hunowie

Próba unifikacji kultury-oparta na próbach nawiązania do kultury rzymskiej

Ideą Karola Wielkiego-odnowienie Cesarstwa Rzymskiego. Udało mu się skupić teren Francji, północną cześć Włoch,Niemiec tereny za Rawenną i Dunajem oraz kraje Beneluksu. Stolica to Akwizgran(Aachen)-posiadał centalne położenie. . Karol Wielki był władcą który odziedzczył władzę wraz z bratem który zmarł.

AKWIZGRAN-

Kapilca pałacowa- Karola Wielkiego, w 800 roku koronacja na Cesarza Rzymskiego,

-Budowla która miała być kopią San Viatle w Rawennie

-plan ośmioboku, otoczona obejściem, w rzeczywistości cześc zew.. na wyglad 16 boku

-prostokątne skromne prezbiterium

-cześć zachodnia: przedsionek, loża królewska, najwyższa kodngnacja z relikfiami.

-obejście na 2 poziomach.

-prototyp masywu zachodniego- westwerk

- we wnętrzu masywne podpory

-kaplica z kamienienia

-masywne podpory,

-elemnty z pałacu w Rawennie przywiezione.

W Akwizgranie budowla pałacowa przylegała do kaplicy. W centrum portyk cesarza Teodoryka. Przywieziono z Rawenny.

Pałac Karola Wielkiego:

-na planie prostokąta

-połączony zdobionym portykiem z kaplicą pałacową

-elemenyu pałacu z Rawenny

-nie zachował się do dziś

BISKUP ORLEANU TEODULF- ORATORIUM DES PRES UFUNDOWAŁ.

- w miejscowisci Germiny des Pres

-kultura arabska- zaadoptowany łuk podkowiasty- więczoncy poszczególne przęsła tego oratrium.

-plan kwadratu z krzyżem greckim

-elementy surowe, jedyną dekoracją jest mozaika znajdująca się w prezbiterium., przedstawia aniołów.

TRANSEPT NAWA BOCZNA POPRZECZNA

Kosciół w miejscowości Centula:

Tam był masyw zachodni czyli westwerk. Po bokach wysokie wieże połączone murem. Pojawił się transept.

EMPORA- na poziomie 2 kondygnacji znajdował się tron dla miejscowego biskupa lub biskupa.

Kosciół opacki w Corvery- z westwerkiem. Sklepiony halą przyziemną zwaną kryptą.

Kościół dwuchórowy w Fuldzie:kościół Benedyktów.

- 2 chóry, w zachodnej cześci chór sw. Piotra, od wschodu chór Salwatora i Panny Marii. Pod chórem zachodnim krypta z relikwiami, schody z obu stron.

Brama w klasztorze Lorsch:

-brama prowadząca na teren klasztoru, hala bramna,

-brama na schemacie łuku rzysmkiego

-3 arkady połkolumny przyczepione do muru,

-spadowy dach

OPACTWO W SANKT GALLEN:

Plan przedstawiał założenie klasztoru. Był naśladowany w poźniejszej Europie. Klasztor samowystarczalny bazujący na własnej infrastruktruze.

Założenie Klasztorne;

Z lewej z góry:Dom Opata- kuchnia, skład wina, łaźnia,

W narożniku lewym: szpital, apteka, dom dla lekarzy, zielarnia, kaplica szpitalna.

Po prawej w rogu na górze:pomieszczenie gosp, cmenatrz z sadem, ogród warzywny, dom ogrodnika, kurnik, stodoła,piekarnie, zakład bednarski, stajnia, spichlerz, młyn

Niżej: dom dla pielgrzymów.

Po drugiej stronie domu opata; szkoła, dom gości.

Niżej dom dla pielgrzymów, dom dla najuboższych.

SZTUKA KAROLIŃSKA:

- Św. Fides relikwiarz- Zdobienia rzemiosła artystycznego doby karolińskiej : złoto i kamienie szlachetne

-posąg Karola Wielkiego na koniu- Posąg konny, z brązu, nawiązuje do Marka Aureliusza.

-Mediolan , kosciół sw. Ambrożego- Złoty Ołtarz -zdobienie stołu, jest to rodzaj okładziny, obica zdobiącego stół liturgiczny, Obicie w blasze złotej lub srebrnej czyli tzw. Repusowanie czyli wykłuwane od spoadu. Ten ołtarz zachował się w całości.

-Dyptyki-z kości słoniowej- przenośne ołtarze oraz oprawy do ksiąg liturgicznych

MALARSTWO KSIĄZKOWE:

Iluminowane , do ksiąg dodawnao ilustracje na osobnych karktach, NP. Ewangeliarze.

RZEMIOSŁO ARTYSTYCZNE:

-Skarbiec - relikwiarz na ząb Jana Chrzciela, ze złota i kamieni szlachetnych

-Zelazna korona Karola Wielkiego, z blachy- symboliczny gwódz z krzyza Jezusa.

do 4 zadań P.Dr wyświetlał na rzutniku po kilka zdjeć (po ok 5-12) i trzeba było napisać np.1) autora dzieła; 2,3)nazwe obiektu/dzieła +miejsce gdzie się znajduje; itp. w tym 4) było podane ok12 haseł-nazw obiektów i trzeba było przypisać odpowiednie numery 12zdjęc pokazywanych na rzutniku.
bylo jakies zadanie z ok 10zdaniami typu "prawda-fałsz", i odpowiednie dopasowanie pojęć/dzieł sztuki/itp
Jak ktoś się "skutecznie napatrzy" na te zdjecia, będzie kojarzył autorów, lokalizacje i cechy charakterystyczne, no i troszke wiedzy teoretycznej z wykładów opanuje-to myśle,że nie ma rzeczy niemożliwych

Ogólnie -jak widać-nie było tak źle

ziwny byl ten egzamin. osobiscie wolalabym opisowke, bo tutaj mozna wode lac i lac, i lac.
a tak to slajdy trzeba miec obcykane - i tutaj pojawily sie zarowno podstawy, jak np. forum romanum w rzymie, wenecki palac dozow, sankt gallen, kopula bruneleschiego florenckiej katedry czy jakas manierystyczna rzezba michala aniola, jak i te moze rownie wazne, ale nie tak oklepane, np. solniczka celliniego, jakas mozaika z mauzoleum galli placydii czy posag konny marka aureliusza.
poza tym z 10 zdan - trzeba bylo zaznaczyc te prawdziwe. a zdania byly w stylu: "w knossos nie ma freskow ukazujacych ludzkie postaci" albo "(jakas tam) katedra w padwie ma dwie zakrystie i zostala wybudowana w stylu (jakims tam)". generalnie, to zadanie dalo sie zrobic z biegu, bez jakiegos tam wiekszego przygotowania - byly zdania albo bardzo oczywiste, albo podchwytliwe/dziwne(?) - bo przeciez kto sie bedzie uczyl ile zakrystii ma jakis kosciol(?)
co tam jeszcze... przyporzadkowac jakies dzielo do epoki. i tutaj jakies gotyckie i romanskie katedry sie pojawily, plan miasta idealnego, i cos tam jeszcze.
dalej... na tescie bylo wymienionych 12 pojec (np. romanski portal, loggia, portyk, tolos, tympanon, atrium, swiatynia etruska, itd.), no i dr lecial ze slajdami, obok kazdego z pojec trzeba bylo napisac numerek (od 1 do 12) przypadajacy na dane pojecie.
poza tym bylo cos o ambonie katedry w pizie, cos o koronie karola, o horror vacui, cos o bronzinim.
ogolnie rzecz biorac - raczej zdawalny ten egzamin byl.

2

---