Korzyści dla pracodawcy wynikające z zatrudnienia
bezrobotnego
Kim jest bezrbotny?
Bezrobotnym - oznacza się osobę, , nie
zatrudnioną i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia
zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub
służbie, z zastrzeżeniem lit. g), nie uczącą się w szkole w systemie dziennym,
zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego)
powiatowym urzędzie pracy, jeżeli:
a) ukończyła 18 lat, z wyjątkiem młodocianych absolwentów,
b) kobieta nie ukończyła 60 lat, a mężczyzna 65 lat,
c) nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty
szkoleniowej albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu
prowadzenia pozarolniczej działalności nie pobiera zasiłku przedemerytalnego,
świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku
chorobowego, macierzyńskiego lub wychowawczego,
d) nie jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości
rolnej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, o powierzchni użytków rolnych
przekraczającej 2 ha przeliczeniowe, lub nie podlega ubezpieczeniu
emerytalno-rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w
gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha
przeliczeniowe,
e) nie jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) gospodarstwa
stanowiącego dział specjalny produkcji rolnej w rozumieniu przepisów
podatkowych, chyba że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony
dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości
przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2,0 ha
przeliczeniowych, ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na
podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlega ubezpieczeniu
emerytalno-rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w
takim gospodarstwie,
f) nie podjęła pozarolniczej działalności od dnia wskazanego w zgłoszeniu do
ewidencji do dnia wyrejestrowania tej działalności albo nie podlega - na
podstawie odrębnych przepisów - obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z
wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników, lub zaopatrzenia emerytalnego,
g) jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia pozwala na podjęcie
zatrudnienia co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy obowiązującego w danym
zawodzie lub służbie,
h) nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia
wolności,
i) nie uzyskuje miesięcznie dochodu w wysokości przekraczającej połowę
najniższego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem lit. d),
j) nie pobiera, na podstawie przepisów o pomocy społecznej, zasiłku stałego,
stałego wyrównawczego, gwarantowanego zasiłku okresowego lub renty socjalnej,
Zatrudnienie osoby bezrobotnej (która ponadto, powinna zostać skierowana do tej pracy) powinna poprzedzać umowa.
Refundacja może opiewać maksymalnie na określoną kwotę. Jeżeli więc miałoby dojść do zwrotu całkowitych kosztów składek leżących pod stronie pracodawcy, wynagrodzenie tej osoby musiałoby kształtować się na takim poziomie, by obciążenia pracodawcy z tego tytułu nie przekroczyły kwoty równej trzem minimalnym wynagrodzeniom za pracę.
Prace interwencyjne
Prace interwencyjne oznaczają zatrudnienie bezrobotnego, które nastąpiło w wyniku umowy zawartej ze starostą i ma na celu wsparcie osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Mogą zostać do niej skierowani wszyscy bezrobotni należący do wskazanej wyżej szczególnej grupy.
Zagrożenie
Pracodawca, bez względu na charakter prowadzonej działalności, nie może skorzystać z tej formy wsparcia, jeżeli jego zakład znajduje się w stanie likwidacji lub upadłości.
Zabronione jest również organizowanie tego typu prac u pracodawców wykonujących działalność w określonej formie. Przykładowo można wymienić urzędy naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, partie i organizacje polityczne czy przedstawicielstwa państw obcych.
Korzyści z zatrudnienia w ramach tej formy mogą być następujące:
• jeżeli pracodawca zatrudnił bezrobotnych na okres do 6 miesięcy, może liczyć na zwrot od starosty umówionej części kosztów poniesionych na ich wynagrodzenia, nagrody i składki na ubezpieczenia społeczne w maksymalnej wysokości równej kwocie zasiłku dla bezrobotnych (czyli obecnie 504,20 zł) i składek na ubezpieczenia społeczne ustalonej w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy;
• jeżeli zatrudnił bezrobotnych na okres do 12 miesięcy, może otrzymać zwrot od starosty na wskazanych zasadach, jednak w nieco wyższej wysokości - mowa tu bowiem o kwocie nieprzekraczającej minimalnego wynagrodzenia za pracę i składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanego wynagrodzenia za każdego bezrobotnego. Zwrot ten dotyczy jednak kosztów poniesionych za co drugi miesiąc;
• jeżeli zatrudnił bezrobotnych w co najmniej połowie wymiaru czasu pracy na okres do 6 miesięcy, zwrot od starosty nie może przekroczyć połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę i składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanego wynagrodzenia za każdą osobę bezrobotną.
Z tytułu zatrudnienia osób w wieku powyżej 50 lat zwrot kosztów poniesionych na wynagrodzenie (i związane z tym obciążenia) został uregulowany jeszcze korzystniej. W odniesieniu do tych osób wykonywanie pracy w ramach prac interwencyjnych może odbywać się przez okres do 24 miesięcy (lub niekiedy nawet 4 lat). Wysokość refundacji uzależniona jest od sytuacji zatrudnionego bezrobotnego. Jeżeli spełnia on warunki konieczne do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, pracodawca może uzyskać refundację w wysokości do 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę i składek na ubezpieczenia społeczne od tego wynagrodzenia. Natomiast jeżeli zatrudniona osoba nie spełnia warunków koniecznych do uzyskania świadczenia przedemerytalnego, maksymalna wysokość refundacji to 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę i składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanego wynagrodzenia.
Pracodawca może ubiegać się także o jednorazowy "zastrzyk" finansowy (maksymalnie 150% przeciętnego wynagrodzenia) w przypadku, gdy zatrudniał skierowanego bezrobotnego w ramach prac interwencyjnych przez okres co najmniej 6 miesięcy i po upływie tego okresu dalej zatrudniał tę osobę przez następnych 6 miesięcy. Bezpośrednio po tym czasie dana osoba musi być nadal u niego zatrudniona na pełny etat.
W ramach programu "Pierwsza Praca" pracodawca może skorzystać z różnych form zatrudnienia absolwenta:
1. na warunkach normalnego, pracowniczego etatu;
2. w ramach stażu absolwenckiego;
3. w ramach prac społecznie-użytecznych.
1. Zatrudnienie absolwenta
Pracodawca może zatrudnić absolwenta w ramach umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na okres 12 lub 18 miesięcy. Do pracy kieruje określony PUP na wniosek pracodawcy złożony na druku
"wniosek o skierowanie i zatrudnienie absolwentów", który składa się w dziale programów rynku pracy.
Do wniosku należy dołączyć:
aktualny wypis z KRS-u
REGON
Kserokopię deklaracji rozliczeniowej składek ZUS za ostatni miesiąc wraz z potwierdzeniem wpłaty
Zgłoszenie wolnego miejsca pracy(druki w PUP)
Pracodawca, który zatrudni absolwenta może liczyć na:
zwrot poniesionych kosztów wynagrodzenia, nagród, składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości uprzednio uzgodnionej w umowie nie przekraczającej jednak kwoty zasiłku i składki na ubezpieczenie społeczne od tej kwoty jeżeli zatrudnienie absolwenta trwa przez okres do 12 miesięcy.
Aktualnie kwota ta wynosi 476,70 zł miesięcznie, a rocznie - 5720,40 zł. O tyle właśnie absolwent kosztuje taniej pracodawcę.
refundację kosztów poniesionych za co drugi miesiąc zatrudnienia, w wysokości uprzednio uzgodnionej, nie przekraczającej najniższego wynagrodzenia i składki na ubezpieczenie społeczne od tej kwoty jeśli zatrudnienie trwa przez 18 miesięcy
zwolnienie od płacenia składki na Fundusz Pracy należnej od tego wynagrodzenia za cały okres zatrudnienia absolwenta
Refundacja odbywa się na podstawie kopii list płac i dowodu odprowadzenia składki na ubezpieczenie społeczne.
2. Zatrudnienie absolwenta w ramach stażu
STAŻ - to nabywanie umiejętności praktycznych do wykonywania pracy poprzez wykonywanie zadań w miejscu pracy przez absolwenta, bez nawiązywania stosunku pracy z pracodawcą
Do pracy kieruje określony PUP na wniosek pracodawcy złożony na druku:
"Wnioski o skierowanie bezrobotnych absolwentów do odbycia stażu zawodowego."
Pobiera się go w każdym Powiatowym Urzędzie Pracy w dziale Programów Rynku Pracy. Wnioski rozpatrywane są na bieżąco, nie rzadziej niż raz na miesiąc.
Staż odbywa się na podstawie umowy zawartej przez Powiatowy Urząd Pracy z pracodawcą, który wyraził zgodę na jego odbycie przez absolwenta, według programu (harmonogramu) określonego w umowie. Harmonogram ustala pracodawca.
Do wniosku należy dołączyć NIP, REGON, aktualny wypis z rejestru sądowego oraz harmonogram odbywania stażu
Okres odbywania stażu nie może być krótszy niż 3 miesiące oraz nie dłuży niż 12 miesięcy. Długość stażu na jaką pracodawca chce zatrudnić absolwenta na staż określa się we wniosku natomiast zgodę decyzję o długości wydaje komisja z PUP. Formalnie Urzędy Pracy wydają zgodę do końca roku kalendarzowego ze względu na zakończenie roku budżetowego.
Pracodawca może zgłosić dowolną ilość miejsc pracy dla stażystów jednakże o ilości przyznanych miejsc decyduje komisja.
Korzyści finansowe, jeśli przyjmie absolwenta na staż absolwencki:
Absolwentowi w okresie odbywania stażu przysługuje stypendium. Stypendium stażysty finansuje urząd pracy, a jego wysokość równa się zasiłkowi dla bezrobotnych, czyli 476,70 zł miesięcznie. Składki emerytalno-rentowe i wypadkowe również opłaca urząd pracy.
Powiatowy Urząd Pracy może wyznaczonemu przez pracodawcę pracownikowi w ramach umowy zlecenia przyznać z Funduszu Pracy wynagrodzenie miesięczne w wysokości 10% łącznej kwoty stypendium przysługującego nadzorowanemu absolwentowi co daje rocznie kwotę 572 zł.
3. Zatrudnienie absolwenta w ramach programu o pracach społecznie-użytecznych:
Zatrudnienia na zasadzie pracy społeczno-użytecznej można skorzystać wtedy, gdy wyuczony zawód absolwenta nie pokrywa się z profilem firmy. Zatrudnienie w tej formie nie może jednak przekraczać połowy wymiaru czasy pracy i nie może trwać dłużej niż pół roku.
Korzyści finansowe, jeśli zatrudni absolwenta w ramach programu o pracach społecznie-użytecznych:
Pracodawca otrzymuje refundację części kosztów wynagrodzenia i składki na ubezpieczenie społeczne. Refundacja nie może być jednak wyższa niż połowa najniższego wynagrodzenia, czyli 380 zł miesięcznie: dolicza się jeszcze do niej 34,14 proc. wypłacanej absolwentowi kwoty, co stanowi równowartość składki.
II. Roboty Publiczne
Roboty publiczne oznaczają zatrudnienie bezrobotnego w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy przy wykonywaniu prac zorganizowanych przez organy samorządu terytorialnego lub instytucje użyteczności publicznej oraz organizacje statutowo zajmujące się problematyką:
ochrony środowiska,
kultury, oświaty,
sportu i turystyki,
opieki zdrowotnej oraz pomocy społecznej,
a także spółki wodne i ich związki, jeżeli prace te są finansowane lub dofinansowane ze środków samorządu terytorialnego, budżetu państwa, funduszy celowych lub środków instytucji, organizacji, spółek wodnych i ich związków.
Starosta zwraca organizatorowi robót publicznych, który zatrudniał skierowanych bezrobotnych przez okres do 6 miesięcy, część kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenie społeczne bezrobotnych w wysokości uprzednio uzgodnionej, nie przekraczającej jednak kwoty ustalonej jako iloczyn liczby zatrudnionych w miesiącu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz 75% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w ostatnim dniu zatrudnienia każdego rozliczanego miesiąc, składki na ubezpieczenie społeczne od rozliczanego miesiąca i składki na ubezpieczenie społeczne od refundowanego wynagrodzenia.
Powiatowy urząd pracy może również dokonywaą zwrotu poniesionych przez organizatora robót publicznych kosztów, z tytułu zatrudnienia na okres do 12 miesięcy skierowanych przez urząd, w wysokości uprzednio uzgodnionej, nie przekraczającej jednak przeciętnego wynagrodzenia i składki na ubezpieczenie społeczne od refundowanego wynagrodzenia za każdego bezrobotnego, jeżeli refundacja obejmuje koszty poniesione za co drugi miesiąc ich zatrudnienia.
Roboty publiczne powinny być organizowane w szczególności w ramach realizowanych na terenie gminy, powiatu, województwa inwestycji infrastrukturalnych oraz zadań związanych z opieką społeczną i obsługą bezrobocia. Roboty publiczne mogą być organizowane na wniosek organu samorządu terytorialnego lub instytucji użyteczności publicznej.
III. Prace interwencyjne
Pracodawca może również zatrudniać bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowych Urzędach Pracy w ramach prac interwencyjnych.
Może to być taki pracodawca:
U którego w okresie ostatnich 6 miesięcy liczba zatrudnionych pracowników nie uległa zmniejszeniu o 10% (chyba, że było to wynikiem sezonowości produkcji lub usług)
Nie jest w stanie likwidacji lub upadłości
Do pracy kieruje PUP na wniosek pracodawcy złożony na druku "wniosek o skierowanie osób bezrobotnych do wykonywania prac interwencyjnych", który składa się w dziale programów rynku pracy.
Do wniosku należy dołączyć:
aktualny wypis z KRS-u
REGON
Kserokopię deklaracji rozliczeniowej składek ZUS za ostatni miesiąc wraz z potwierdzeniem wpłaty
Zgłoszenie wolnego miejsca pracy (druki w UP)
korzyści finansowe
Pracodawca otrzymuje wtedy zwrot:
Części kosztów poniesionych na wynagrodzenie nagrody i składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości uprzednio uzgodnionej, jednakże nie wyższej niż wysokość zasiłku i składki na ubezpieczenie społeczne za każdego zatrudnionego na okres 6 miesięcy
Części kosztów poniesionych z tytułu zatrudnienia bezrobotnych przez okres do 12 miesięcy w wysokości uprzednio uzgodnionej nie przekraczającej jednak najniższego wynagrodzenia i składki na ubezpieczenie społeczne od tej kwoty za każdego bezrobotnego, jeżeli refundacja obejmuje koszty poniesione za co drugi miesiąc ich zatrudnienia
Ponadto:
Pracodawca może otrzymać jednorazową refundację wynagrodzenia w kwocie uzgodnionej z PUP nie większej jednak niż 150% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu spełnienia warunku, jakim jest zatrudnienie bezrobotnego bezpośrednio po zakończeniu prac interwencyjnych trwających co najmniej 6 miesięcy na następny taki okres a potem na czas nie określony w pełnym wymiarze czasu pracy
IV. Pożyczki na utworzenie nowego miejsca pracy
W ofercie urzędów pracy znajdują się pożyczki na tworzenie nowych miejsc pracy.
Są one bardzo korzystnie (nisko) oprocentowane!!!
Pożyczkę tę może otrzymać ten pracodawca, który utworzy nowe miejsca pracy dla bezrobotnych skierowanych przez powiatowy urząd pracy.
Pożyczka na jedno miejsce wynosi do dwudziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia (aktualnie - 2061,85 zł), czyli dziś ok. 41 tys. zł.
Oprocentowanie roczne tej pożyczki wynosi połowę tzw. zmiennej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, czyli aktualnie 6,75 proc.
Jeśli jednak firma ma swą siedzibę w powiatach zagrożonych wysokim bezrobociem, oprocentowanie pożyczki jest jeszcze niższe i wynosi 30 proc. owej stopy, czyli aktualnie - 4,05 proc
Nadzieja dla bezrobotnych
Blisko 80 tys. osób w ubiegłym roku było zatrudnionych przy pracach interwencyjnych bądź robotach publicznych. Na refundację wynagrodzeń z tego tytułu Fundusz Pracy wydał prawie 125 mln. W tym roku będzie to kwota ok. 300 mln zł.
Ponad połowa osób, zatrudnianych w ramach prac interwencyjnych, pracuje dłużej niż wymaga tego półroczny okres, w którym pracodawca z tytułu ich zatrudnienia otrzymuje refundację z Funduszu Pracy. W przypadku robót publicznych jest to zaledwie co dziewiąta osoba. Oznacza to, że tylko pierwsza z tych form aktywnej walki z bezrobociem przynosi spodziewany wynik w postaci trwałego spadku bezrobocia. Dzieje się tak na skutek samego mechanizmu zatrudniania.
Przy okazji prac interwencyjnych pracodawcą jest indywidualna firma, której starosta (czyli w praktyce FP) refunduje przez określony czas odpowiednią kwotę na opłacenie pracy osoby w niej zatrudnionej. W 2002 r. było to około 500 zł miesięcznie. W przypadku robót publicznych istnieje ograniczony katalog podmiotów zatrudniających i zakres prac, jakie mogą wykonywać osoby zatrudnione w tej formule. Wynika to z przepisów stanowiących, że roboty publiczne powinny być organizowane w ramach realizowanych na terenie gminy, powiatu lub województwa inwestycji infrastrukturalnych oraz zadań związanych z opieką społeczną i obsługą bezrobocia. W praktyce pracodawcami stają się zatem samorządy, które za osobę zatrudnioną w ramach robót publicznych otrzymać mogą blisko 1600 zł refundacji. Tego rodzaju inwestycje mają często charakter incydentalny lub krótkotrwały. Budowa drogi czy oczyszczalni ścieków, do której zatrudniane są takie osoby, wymaga dużej liczby pracowników tylko przez okres jej trwania.
W pracach interwencyjnych zatrudnienie bezrobotnego ma większy związek z zapotrzebowaniem rynkowym pracodawcy na odpowiedniego pracownika. Zachętą mają być niższe koszty utrzymania miejsca pracy, jednak firma, która podejmuje taką decyzję, musi mieć rzeczywistą potrzebę zwiększenia liczby zatrudnionych osób. Stąd, nawet po upływie okresu czerpania korzyści z tytułu takiej formy zatrudnienia, prawdopodobna jest sytuacja, w której pracodawca nie będzie chciał zmniejszać swego personelu. Skala robót publicznych zależy natomiast bardziej od ilości środków, jakimi dysponuje FP.
URZYMANIE ZATRUDNIENIA
Jedna z głównych form udzielenia horyzontalnej pomocy publicznej jest utrzymanie poziomu zatrudnienia lub utworzenia nowych miejsc pracy.
Udzielana jest na tych samych obszarach jak pomoc regionalna, tj. w praktyce na terenie całego kraju. I tak pomoc może wynosić maksymalne 50 proc. poniesionych kosztów we wszystkich województwach poza podregionami:
Wrocław, Kraków oraz Gdansk-Gdynia-Sopot - maksymalna pomoc wynosi 40 proc.,
Warszawa i Poznań - 30 proc.
Małe lub średnie firmy mogą ewentualnie otrzymać o 15 proc. więcej pomocy. Maksymalna intensywność pomocy w celu utworzenia nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych wynosić może do 150 proc. pomocy określanej dla poszczególnych regionów.
W przypadku pomocy horyzontalnej nie ma konieczności powiązania tworzenia nowych miejsc pracy z nowa inwestycja oraz nie jest z góry wyznaczony konieczny okres utrzymywania nowych miejsc pracy. Dokładne określenie następuje w drodze decyzji starosty albo wojewódzkiego urzędu pracy.
W przypadku starania się o pomoc na utrzymane poziomu zatrudnienia, ważne jest, aby przedsiębiorca uzasadnił dokładnie swój wniosek. Można np. wskazać, ze bez uzyskania pomocy konieczne będzie zmniejszenie stanowisk, bo przynoszą one straty dla firmy lub ze zaistnieje konieczność zmiany działania. W przeciwnym przypadku firma zostanie przeniesiona w inny region. Przedsiębiorca powinien także dokładnie określić rodzaje i liczbę stanowisk przeznaczonych do ewentualnej likwidacji.
Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestie tworzenia nowych miejsc pracy jest ustawa z 14 grudnia 1994 r. o zatrudnianiu i przeciwdziałaniu bezrobociu. W niej są opisane szczegółowe zasady udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom, którzy stworzą nowe miejsca pracy i przyczynia się do ograniczenia bezrobocia w regionie.
Powiatowe urzędy pracy (niestety, nie wszystkie) udzielają preferencyjnych pożyczek na zorganizowanie dodatkowego miejsca pracy, zatrudnienie bezrobotnego lub zatrudnianie pracowników w celu przygotowania zawodowego.
Starosta może udzielać pożyczek pracodawcy na zorganizowanie dodatkowych miejsc pracy dla bezrobotnych skierowanych przez urząd pracy. Wysokość pożyczki nie może przekroczyć dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedno miejsce pracy. Pożyczki takie są preferencyjnie oprocentowane, około 5 proc. w skali roku. Starosta może odroczyć termin spłaty, rozłożyć na raty albo może umorzyć w części lub całości pożyczkę. Od należności, której termin zapłaty odroczono lub, która rozłożono na raty, nie pobiera się odsetek za zwłokę.
Pracodawcy mogą otrzymać refundacje 100 proc. poniesionych kosztów na wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne młodocianych pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o prace w celu przygotowania zawodowego. Pracodawca mały lub średni może otrzymać z powiatowego urzędu pracy zwrot kosztów szkolenia młodocianego do wysokości 80 proc. poniesionych kosztów.
W mojej pracy wskazałem na korzyści jakie może mieć pracodawca z zatrudnienia bezrobotnego, ale i też na procedurę starania się o refundacje kosztów z tego powodu.
Źródła :
„Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu” z dnia 14 grudnia 1994 (Dziennik Ustaw z dnia 30 stycznia 2001.r
„Ekonomista za środki UE” Mirosław Kaleta . Poniedziałek, 13 września 2004 Puls Biznesu
Broszury z Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy oraz z Centrum Wspierania Biznesu w Świdnicy
„Zatrudnienie, prace interwencyjne, roboty publiczne” Nr 4 (860) wtorek 07 stycznia 2003 r Gazeta Prawna