Wstęp do socjologii:

1. Rys historyczny:

Socjologia liczy 200 lat, jej korzenie sięgają czasów odległych ( starożytnej Grecji). Na początku była to myśl społeczna nie socjologiczna. Arystoteles i Platon dali podwaliny do późniejszej socjologii. Zajmowali się relacją między jednostką, a społeczeństwem, istotą państwa.

Okres przednaukowy	Okres naukowy
rozwój	Nauki socjologii
Wiedza związana z rozważaniami otaczającego świata	Nauka ta narodziła się 1838 roku

Sytuacja w Europie koniec XVIII w był rozmaity: rozwój przemysłu, handlu, ekonomii. Ludzie masowo zaczęli opuszczać wieś. Nastąpił spadek autorytetu, nie było powrotu so starego porządku rzeczy. Ukształtował się nurt oświecenia- intelektualny, odwrócenie się od skostniałych zasad. W Anglii był to wiek rozumu, francuska wstrząsnęła Europą i w takiej sytuacji doszedł do głosu ojciec socjologii Auguste Comte ( myśliciel francuski). Chciał wyprowadzić społeczeństwo francuskie z kryzysu i stwierdził, że stworzy naukę społeczną. Istnieją pewne nieznane procesy, ale są też i znane chciał poznać prawa. Nie udało mu się wyprowadzić państwa z kryzysu, ale nauka pozostała. On stworzył i wymyślił naukę socjologia. Na początku chciał nazwać ją fizyką społeczną, ale pomysł upadł.

SOCJOLOGIA socius (łac.) społeczny, wiedza o społeczeństwie, logos (gr.) wiedza mądrość.

A. Comte stworzył również metody badawcze np. obserwację, eksperyment. Koncentrował się na dwóch aspektach życia społecznego:

• Strona statyczna

• Aspekt dynamiczny rozwój zmiana

Uważał, że jednostka jest abstrakcją, a społeczeństwo jest rzeczywistością.

Miano consensus universalis ( uniwersalna moralność) to ona powoduje, że społeczeństwo i trzyma się. Uważał, że społeczeństwo przechodzi przez stada: teologiczne, metafizyczne i pozytywistyczne.

PRZEDMIOT BADAŃ SOCJOLOGII:

1. Zjawiska i procesy tworzenia się zbiorowości społecznej (ludzkiej). Socjologie interesują zjawiska i procesy: dlaczego powstała jakaś zbiorowość ludzka?, może przewidzieć co się zdarzy.

2. Przedmiotem socjologii jest struktura czyli budowa tych zbiorowości społecznych.

Trzy przykłady elementów budowy grupy:

• Ilość osób w grupie:

• grupa mała- ludzie znają się twarzą w twarz

• grupa duża- ludzie nie znają się

• skład :

• homogeniczna

• heterogeniczna

• rola społeczna zawodowa

Może zależeć od płci przynależność do organizacji polityczno- społecznej.

Rola społeczna- do każdej pozycji jest napisany gotowy scenariusz sposób zachowania, postępowania charakterystyczny i przypisany do pozycji społecznej. Pewne normy, które na danej pozycji należy przestrzegać.

3) Przedmiotem socjologii są zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach , a wynikające z wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie.

To co się dzieje to zjawisko jednorazowe.

Proces wiele zjawisk się powtarza np.: współpraca

konflikt społeczny

antagonizm

dezorganizacja społeczna

przystosowanie czyli adaptacja

migracja- przemieszczanie

wertykalna horyzontalna

[ awans]

[ zmiana miejsca zamieszkania

z powodu pracy]

degradacje

4. Przedmiotem socjologii są siły skupiające i rozbijające te zbiorowości społeczne. Siły destrukcyjne nie skupiają grup.

5. Przedmiotem socjologii są zmiany zachodzące w zbiorowościach społecznych. Każda grupa to część społeczeństwa, a każde zmiany gosp.- polityczne odbijają się na tych grupach.

PRZEDMIOT BADAŃ SOCJOLOGICZNYCH WG. SZCZEPAŃSKIEGO STANOWIĄ:

1. Zbiorowość społeczna :

• kręgi

• grupy społeczne

• zbiorowości terytorialne: miasto, wieś

• zbiorowości oparte na podobieństwo zachowań: tłum

• zbiorowości oparte na wspólnej kulturze tzn. plemię, lud naród

• grupy etniczne

• klasy społeczne

• subkultury młodzieżowe itd.

2) Instytucje ( historycznie ukształtowane układy skupiające ludzi w różne organizacje i stowarzyszenia).

3. Procesy społeczne i zjawiska masowe np. ruchliwość społeczna, modernizacja, urbanizacja, industrializacja, adaptacja( przystosowanie), religijność, laicyzacja społeczeństwa, konformizm, procesy dezorganizacyjne.

4. Stosunki społeczne ( działanie społeczne, interakcje, więź społeczna, konflikty, współpraca itd.)

5. Zjawiska kulturowe ( ideologie, wartości etyczne, normy grupowe)

6. Ruchy społeczne ( masowe dążenie w kierunku wywoływania zmian społecznych, politycznych lub ekonomicznych).

7. Świadomość społeczna ( poglądy i idee ludzi związanych z rzeczywistością społeczną)

FUNKCJE SOCJOLOGII:

1. FUNKCJA POZNAWCZA- poznać prawa i mechanizmy, które rządzą procesami

( ustalić przebieg procesów)

2. FUNKCJA DIAGNOSTYCZNA- ocena zjawisk i procesów społ.

3. FUNKCJA PROGNOSTYCZNA - przewiduje odpowiedzi na pytanie co nastąpi w wyniku pewnych działań ( zastosowanych wobec pewnego zjawiska)

4. FUNKCJA PRAKTYCZNA ( SOCJOTECHNICZNA) daje wskazówki, jest upoważniona do zmian, reform społ.

SOCJOLOGIA POTOCZNA A NAUKOWA:

Każdy z nas na co dzień jest socjologiem ( to jest socjologia potoczna, a nie naukowa). Socjologia naukowa, musi posiadać teorię, ma metody i techniki badawcze, zawsze stawia sobie hipotezy, problemy badawcze, chce i musi je sprawdzać.

Socjologia potoczna- człowiek zadaje sam sobie pytanie dotyczące świata i zjawisk ( sam sobie próbuje na nie odpowiedzieć) musimy się uczyć norm postępowania, odpowiada sobie w sposób zdroworozsądkowy, intuicyjny albo emocjonalny.

• w różnych kontekstach społecznych: medyczny ( szpital), polityczny ( ustrój, rząd), ekonomiczny.

• krążymy między kontekstami

• każdy ma swój własny zestaw kontekstów

• każdy z nas ustala sobie hierarchię ważności

WYBRANE DZIAŁY SOCJOLOGII:

Socjologia zgodnie z rozważaniami koncepcyjnymi Zdanieckiego dzieli się na IV działy, które odpowiadają IV typom dynamicznym układom społecznym:

• teoria czynności ( działań) społecznych

• teoria stosunków społecznych

• teoria osobników społecznych

• teoria grup społecznych

CECHY SOCJOLOGA:

• umiejętność rozpoznawania i rozumienia zjawisk wokół nas

• zmysł obserwacji ( spostrzegawczość)

• umiejętność przygotowania i analizy różnych danych ( umieć czytać roczniki)

• umiejętność wyciągania wniosków

• sposób myślenia koncepcyjny

• empatia ( umiejętność wczuwania się w druga osobę)

• umiejętność i łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi

• wyobraźnia socjologiczna ( autorem był Charis Wright Mills socjolog amerykański 1970 r.)

2. Metody i techniki badawcze:

Wg. F. Krzykała przez metody badawcze należy rozumieć świadomie i konsekwentnie stosowane sposoby postępowania lub badania rzeczy, zjawisk czy procesów obejmujące ogół reguł i prawidłowości systematycznie stosowanych w procesie badawczym.

Techniki badawcze należy rozumieć narzędzia, środki, umiejętności i procedury stosowane w badaniach empirycznych na drodze metod i założeń metodologicznych.

METODY BADAWCZE W SOCJOLOGII: ( dane zastane)

1. historyczno porównawcza- stosowana jest w badaniach zachodzących w przeszłości np. w określonych formacjach społeczno-ekonomicznych w celu uchwycenia praw i prawidłowości rozwoju społeczeństwa ( badania nad przeszłością)

2. statystyczna- polega na maksymalnym wykorzystaniu informacji zawartych w rocznikach statystycznych i innych materiałach liczbowych w celu uchwycenia prawidłowości czy zależności dotyczących struktury społecznej, rozwoju społecznego, albo np. zależności zachodzących miedzy grupami.

3. monograficzna- charakteryzuje się dążeniem do uchwycenia w procesie badawczym całokształtu powiązań występujących w danym środowisku badanych zjawisk i procesów społecznych. Przedmiotem badań socjologicznych jest zatem nie jakiś jeden zespół zjawisk lecz całokształt powiązań, wszelkich zjawisk w wybranej sferze rzeczywistości społ.

4. biograficzna lub dokumentów osobistych ( analiza pamiętników) F.Znaniecki formułuje dyrektywą metodologiczną wyrażoną w tzw. Współczynniku humanistycznym. Zasada współczynnika humanistycznego nakazuje ujmować zjawiska społeczne jako przedmioty z punktu widzenia znaczenia jakie ludzie im przypisują doświadczając te przedmioty. W tej koncepcji przedmioty czy wartości kultury są tylko takimi jakimi je ludzie doświadczają. Oznacza to, że poza tymi doświadczeniami przedmioty te tracą swoją ważność.

5. sondaż, opinie- stosuje się je w analizie zjawisk masowych zachodzących w wielkich zbiorowościach za pomocą kwestionariusza, ankiety przy zastosowaniu pytań skategoryzowanych. Ta metoda służy do ogólnej orientacji.

6. eksperymentalna- eksperyment naukowy polega na próbie wywołania określonego zjawiska w warunkach ściśle oznaczonych, regulowanych i kontrolowanych przez badacza. Warunki te mogą być w dowolny sposób powtarzane i zmieniane w celu przeprowadzenia dokładnej obserwacji. Cechą charakterystyczną eksperymentu jest czynna rola ( ingerencja badacza).

Rodzaje eksperymenty:

• naturalny- badani pozostają w swoim naturalnym środowisku, próba wywołania przez badacza określonych zmian też się odbywa w tym środowisku naturalnym. Często badani nie zdają sobie sprawy, że są obiektem zainteresowania.

• laboratoryjny ( sztuczny) polega na tym, że badacz sam stwarza wyizolowana sytuację co pozwoli mu maksymalnie kontrolować przebieg zjawiska. Może powodować zafałszowanie, obiekty wiedzą, że są obserwowane.

• typologiczna- opiera się na podziale, klasyfikacji i selekcji różnorodnych problemów badawczych czy też wybranych sfer rzeczywistości społecznej czy kulturowej.

4 typy Hipokratesa:

• sankgwinik

• choleryk

• flegmatyk

• melancholik

Pośrednie miejsce między metodą, a techniką zajmuje studium przypadku: „ the case study method”( nie jest to ani metoda, ani technika). Jest całościową analizą określonego układu społecznego, ze szczególnym uwzględnieniem jego struktury, zasady funkcjonowania i wew. Dynamiki. Ma szczególne znaczenie w analizie życia rodzinnego gdy chcemy przedstawić szczegółowy i systematyczny opis sytuacji i uwarunkowań oddziaływujących na rodzinę w ciągu trwania instytucji małżeństwa od początku jej istnienia.

MINUSY:

• bardzo subiektywna

• nie znamy motywów, którymi kierowali się ludzie, którzy to pisali np. fikcje literackie

• chęć wybielania- rehabilitacje w opinii publicznej

• chęć zarobienia pieniędzy

• choroba psychiczna

• błędy pamięci

TECHNIKN BADAWCZE: ( dane wywołane- wszelkie informacje, które socjolog musi wywołać)

1. ankieta - przekład problemów na język pytań

Zasady tworzenia:

• nie zdaje się pytań o sprawy intymne

• nie pytamy o sprawy odległe w czasie

• ankieta jest anonimowa

• nie należy zadawać pytani sugerujących

• należy ograniczyć ilość pytań do niezbędnego minimum

Na końcu ankiety jest metryczka ( dane statystyczne ( wiek, pleć). Ankieta składa się z pytań otwartych, zamkniętych ( gotowe możliwości: nie, tak, nie wiem).

Cechy ankiety:

ZALETY: - 2 w1 w bardzo krótkim czasie można przebadać dużą zbiorowość

- brak bezpośrednich relacji miedzy socjologiem, a osobą wypełniającą kwestionariusz

- dążenie do ujęć ilościowych

WADY: - ankietowanie nie pokazuje różnic indywidualnych miedzy ludźmi

• na ankietę nie odpowiedzą ludzie, którzy maja problem z pisaniem i czytaniem ( np. analfabeta)

Rodzaje ankiet:

• audytoryjna

• pocztowa ( daje się ja komuś np. do domu i on ma nam ja przynieść)

2. wywiad- rozmowa socjologa z osobą badaną ( respondentem)

Jest to rozmowa przygotowana. Socjolog musi się zastanowić, co mu to da, ustalić sobie pytania, jest to rozmowa celowa, kontrolowana, oparta o gotowy scenariusz.

Rodzaje wywiadów:

• jawny

• ukryty

• skategoryzowany

Ok. 30 wywiadów należy przeprowadzać. Jest to jedna z najtrudniejszych technik badawczych.

Wywiad bardziej jest sztuką niż techniką:

• należy się dobrze przygotować

• należy się swoim poziomem dostosować do poziomu rozmówcy

• wygląd i zachowanie socjologa, ton głosu, mimika twarzy wszystko jest ważne

3. obserwacja- element każdej techniki badawczej. Przedmiotem obserwacji są zachowania społeczne ludzi. Obserwacja to pewien kompleks czynności polegający, na planowanym celowym, kierowanym i systematycznym postrzeganiu badanego zjawiska, zdarzenia czy przedmiotu.

Różne rodzaje obserwacji:

• uczestnicząca ( wewnętrzna)- polega na tym, że socjolog musi się postawić w sytuacji osoby badanej. Może być jawna lub ukryta.

• nie uczestnicząca ( zewnętrzna)- jest to obserwacja bez nabycia praw danej zbiorowości

WADY: - ograniczony czas prowadzenia

• jest to technika badań subiektywna

4. panel- badanie rozciągnięte w czasie np. wielokrotna ankieta, wywiad. Stosuje się, aby wychwycić zmiany i określić ich kierunek.

WADY: - ciągle musi być to ta sama grupa ( tożsama grupa)

ZALETY: - socjolog tyle razy przychodzi do grupy, że jest w stanie określić to

SOCJOMETRIA ( twórca Moreno)









Badano nią jeńców podczas I wojny. Weszła do przemysłu, wojska, szkoły. Każda grupa ludzka ma własne wzory przyciągania i odpychania. Te wzory można poznać „ mierząc odległości pomiędzy nimi”. Pomiar stosunków społecznych w grupie. Zadaje się ludziom 1 lub 2 pytania.

Łańcuch socjometryczny




wybór dwustronny


B





Gwiazda socjometryczna

C

Jest to metodą szybkiej diagnozy, jednostki do grupy, grupy do jednostki. Ta metoda bada się grupy do 20 osób.

3. Aktywność człowieka:

Zachowanie- zewnętrznie obserwowalny ruch fizyczny przejawiany przez ludzi.

Działanie społeczne- działanie, które bierze pod uwagę rzeczywiste lub spodziewane

reakcje partnera i jest nieustannie modyfikowane w zależności od takich reakcji.

Interakcje- dynamiczna, zmienna sekwencja wzajemnie zorientowanych działań partnerów, którzy modyfikują swoje działania w zależności od tego, co robi ( lub mówi) ten drugi.

Interakcje bezpośrednie występują z większości interakcji codziennych.

Interakcja powtarzalna- wielość wzajemnych działań tych samych partnerów, które zdarzają się sporadycznie, przypadkowo bez określonych terminów czy interwałów.

Interakcja regularna- wielość wzajemnych działań tych samych partnerów, które zdarzają się w stałych terminach lub w wyraźnych odstępach czasu, maja więc określony rytm.

Stosunki społeczne- normatywnie określany schemat oczekiwanych interakcji między parterami zajmującymi pewne pozycje społeczne i pełniącymi związane z nimi role.

Pozycje społeczne- ( status) wyróżnione i nazwane w danej kulturze typowe miejsc e w społeczeństwie, które zajmować może wiele różnych osób np. zawód.

Organizacje- zintegrowany zbiór pozycji społecznych i sieć wiążących je stosunków społecznych, realizujących wspólnie jakieś istotne społecznie funkcje. Można wyróżnić organizacje formalne gdzie relacje miedzy nimi są bardzo dokładnie określone. Natomiast stosunki społ. w organizacjach nieformalnych mają przeważnie charakter pierwotny.

Struktura społeczna- czysta konfiguracja, forma wielokierunkowych stosunków społecznych, niezależnie od tego, między kim występują i czego dotyczą.

Działania masowe- gdy wielu ludzi, w podobnym czasie, ale osobno i dla indywidualnych celów, podejmuje podobne działania, które przynoszą zagregowane i skumulowane skutki wykraczające poza zakres prywatny i jednostkowy, a uzyskujące znaczenie ogólno społeczne.

Ruchu społeczne- akcje zbiorowe zmierzające do wywołania lub powstrzymania zmiany społecznej.

1. Wieź społeczna: relacje, zależności:

Więź behawioralna- podobne lub wspólne działania podejmowane przez członków grupy.

Więź kooperacyjna- poczucie wspólnoty oparte na wzajemnej niezbędności członków grupy do realizacji celów indywidualnych i zbiorowych.

Wież moralna- szczególna relacja powinnościowa zakładająca zaufanie, lojalność i solidarność w stosunku do innych objętych kategoria „my”.

Rybicki wyróżnił II płaszczyzny:

I obiektywna: związki krwi, pochodzenia, terytorium, język, kultura ( fakt nam dany)

II subiektywna poczucie łączności, wspólnoty z członkami grupy

WIĘZI:

• naturalna- rodzina ( wynika z faktu urodzenia się w tej rodzinie)

• stanowiona- wyodrębnione jakieś instytucje, które nadają nam prawo do czegoś

• stanowiona, której wynikiem jest przemoc ( kolonie karne, sekty, mafie, wiezienia, instytucje totalitarne, zakony klasztory)

• zrzeszeniowa gł. Cel jest wspólny

• narodowa ( język, kultura, reguły gry)

5) Grupa społeczna:

Grupa społeczna- zbiór jednostek, w którym wspólnota pewnych istotnych społecznie cech wyraża się w tożsamości zbiorowej i towarzyszą temu kontakty, interakcje i stosunki społeczne w jej obrębie częstsze i bardziej intensywne niż z osobami z zewnątrz. Inaczej: zbiorowość ludzi, pomiędzy którymi występuje więź obiektywna, subiektywna i behawioralna.

1. grupy małe- nie podzielne na mniejsze, kontakty face to face

2. grupy duże- nie ma określenia liczbowego, dzielą się na grupy mniejsze

3. formalne - nie formalne ( status prawny)

4. inkluzywne ( łatwo wejść i łatwo wyjść) - ekskluzywne ( wojsko, mafia)

5. Cooley pierwotne ( rodzina, rówieśnicza, zabawowa) - wtórne

6. Grupa żarłoczne pochłaniają całą naszą osobowość

7. Grupa celowa

8. Grupa odniesienia- kiedy my się upodobniamy do czegoś

6) Kultura ( m.in. systemy normatywne):

Kultura: całościowy sposób życia charakterystyczny dla danej zbiorowości, na który składa się wszystko to, co ludzie „ robią, myślą i posiadają” jako członkowie społeczeństwa ( wzory działania myślenia i wyposażenia materialnego).

Kultura normatywna: zbiór charakterystycznych dla danej zbiorowości reguł postępowania: norm i wartości.

7) Osobowość społeczna i proces socjalizacji:

Człowiek jest istotą biologiczną, socjologiczną, psychologiczną. Osobowość to pojęcie psychologiczne. Osobowość społ. - człowiek staje się człowiekiem w toku jego życia. Człowiek rodzi się jako tabula rasa. Człowiek jest produktem społeczeństwa.

Tok życia:

1. Fakt, że człowiek wchodzi w ciąg życia, w relacje, kontakty społeczne, styczności społeczne, stosunki społeczne, a także nawiązują się między ludźmi więzi społeczne w ciągu życia.

2. Człowiek wchodzi w różne grupy społ. ( rodzina- rówieśnicy-studencka itd.)

3. Człowiek odgrywa różne role w życiu społ. ( to go rozwija kształci)

4. Gromadzenie doświadczeń i kontaktów z dziedzictwem kulturowym.

Punktem wyjścia w tych rozważaniach socjologicznych: osobowość społeczna jest zintegrowaną całością elementów biologicznych ( np. wrodzone cechy anatomiczne, system nerwowy itd.) psychologicznych ( pamięć inteligencja, charakter itp.)

Socjologicznych:

• kulturowy ideał osobowości ( wzór do naśladowania)

• rola społ.

• Kontrola społ.

• Jaźń subiektywna

• Jaźń odzwierciedlona

Definicja osobowości społ. wg. Szczepańskiego:

Osobowość społeczna jest to zespół trwałych cech jednostki, wpływających na jej postępowanie, wyrastających na podbudowie cech biologicznych i psychologicznych, ale pochodzących z wpływu kultury, w której jednostka została wychowana i w której funkcjonuje, żyje.

Tworzenie i kształtowanie osobowości społ. odbywa się w procesie socjalizacji. Jest to całokształt procesów wzajemnego oddziaływania jednostki i środowiska trwający przez całe życie jednostki i obejmujących:

1. akulturacje ( przekazywanie dziedzictwa kulturowego)

2. wychowanie ( czyli celowe kształtowanie osobowości)

Według przyjętego w danej zbiorowości wzoru, ideału wychowawczego.

Cechy osobowości:

• osobowość jest rozwojowa ( tzn. nie jest gotowa w chwili urodzenia)

• rozwój osobowości jest uwarunkowany społecznie ( dzieci wilcze)

• osobowość charakteryzuje się zdolnością do samoregulacji, a więc elastycznością.

• osobowość jest twórcza tzn. zdolna do bezustannych przekształceń świata zewnętrznego i samego siebie.

• cechują ja stałość, ale względna stałość

Kulturowy ideał osobowości: Jest to zespół norm postępowania, norm etyczno moralnych, nakazów i zakazów określających jaki powinien być członek danej zbiorowości by zyskać jej uznanie, akceptacje.

Zjawisko stereotypu- niszczy, jest negatywne.

ROLA SPOŁECZNA:

Rola społeczna- zbiór praw i obowiązków wiążących każdego, kto zajmuje dana pozycje społeczną, bez względu na cechy osobiste.

Konflikt ról- gł. Spowodowany brakiem czasu.

Ludzie się identyfikują ze swoim zawodem. Człowiek przystosowuje się do roli i do kulturowego ideału osobowości, to konformizm, który może wystąpić w postaci 3 typów (ujęć Aronsona):

• uleganie - jest efektem zachowania jednostki motywowanej przez chęć dostania nagrody lub uniknięcia kary)

• identyfikacja- identyfikacja polega na tym, iż jest to pragnienie człowieka by być podobnym do osoby, od której przechodzi oddziaływanie.

• Internalizacja uwewnętrznienie pewnych wartości, jest to najtrwalszy efekt konformizmu, ponieważ polega na zaakceptowaniu poglądów innych osób i włączeniu tych poglądów do własnego systemu wartości.

OPORTUNIZM = KOMFORMIZM

KONTROLA SPOŁECZNA:

Kontrola społeczna- system społ. sankcji- negatywnych i pozytywnych, oraz agend- grup, organizacji, instytucji- stosujących takie sankcje.

Są to nakazy, zakazy, sugestie, systemy perswazji i nacisku, wyróżnienia i nagrody przy pomocy których zbiorowość kształtuje konformizm swoich członków. Zakres kontroli zależy od rodzaju grupy np. w grupach pierwotnych ( rodzina- wszyscy członkowie tej grupy sprawują kontrolę, a w grupach wtórnych kontrole sprawują instytucje formalne działające w oparciu o przepisy i regulaminy).

Środki używane do regulacji zachowania się człowieka to z jednej strony wpajane w niego schematy i trwałe nawyki, a z drugiej strony sankcje ( nagrody, kary).

W tradycyjnych małych społ. zachowanie człowieka kontroluje opinia publiczna, a natomiast w miarę komplikowania się struktury społ. coraz większego znaczenia nabierają wew. Regulatory postępowania wyrastające z naszej świadomości.

JAŹŃ SUBIEKTYWNA:

Własne wyobrażenie o sobie samym.

JAŹŃ ODZWIERCIEDLONA:

Przeglądanie się w innych ludziach czyli własne wyobrażenie o sobie samych na podstawie tego co mnie się wydaje co inni o mnie myślą plus moja reakcja na to wyobrażenie w postaci zadowolenia, dumy, złości.

8) Zmienność społeczna ( m.in. zmiana społeczna, modernizacja):

ZMIANA SPOŁECZNA:

Zmiana społeczna- różnica miedzy stanem systemu społecznego ( grupy, organizacji) w jednym momencie i stanem tego samego systemu w innym momencie.

Zmiana jako pojęcie terminologiczne została wprowadzona z koncepcją opóźnienie kulturowego, uznawana za priorytet techniki. Wszystkie inne dziedziny podporządkowane są rozwojowi techniki. Zmiana najczęściej rozumiana jest jako procesualne przeobrażenie w układzie systemu gosp., społ. i kulturowego. Chodzi o takie przeobrażenie, któremu ulegają podsystemy, który uwzględnia kierunek zmiany, następujące po sobie sekwencje czasu

( zmiana dokonuję się w określonym kierunku i określonych przedziałach czasowych).

Sztompka rozumie zmianę społeczną „ jako różnice między stanem systemu społ. ( gr. organizacji) w jednym momencie czasu jest stanem tego samego systemu w innym momencie czasu. Stan wcześniejszy i stan późniejszy różnic się mogą pod pewnymi względami:

1. może nastąpić zmiana składu systemu

2. może nastąpić zmiana struktury systemów, a więc modyfikacja czworakich sieci powiązań między elementami: interakcji, interesów, norm i idei. Ten typ zmiany jest na ogół traktowany jako najważniejszy.

3. może nastąpić zmiana funkcji pełnionych przez elementy

4. może nastąpić zmiana granicy systemu

5. może nastąpić zmiana w otoczeniu systemu, ale jest oczywiste, że zmiany wiążą się ze sobą, zazębiają, jedne pociągają za sobą drugie.

Pojecie procesu służy do opisania ciągu sekwencji następujących po sobie i przyczynowo uwarunkowanych zmian systemu.

Geneza zmian





Endogamiczne Egzogamicznych

( jest wynikiem zmian wewnątrz systemowych) ( pochodzi z otoczenia zew. systemu)

jest w wyniku relacji z grupą

organizacjami sposobu działania

oraz techniki i technologii.

Pojęcie różnicy odnosi się do takiego stanu rzeczy, który jest statyczny, natomiast zmiana społeczna odnosi się do dynamiki.

Zmiany kierunkowe:

Przebiegają przez szereg etapów ku tzw. Nowym formom życia społecznego i traktowane są jako najważniejsze i zasadnicze dla rzeczywistości społ. np. przejście pomiędzy typami społeczeństw.

Zmiany powtarzające się to wielokrotne zachodzenie sytuacji, w których realizują się podobne i schematyczne zachowania, stosunki miedzy ludźmi, działania jednostkowe i zbiorowe. Występują w społ. pod postacią wzorców kulturowych, społecznych, obyczajów, zwyczajów. Powtarzalność cykliczność zjawisk i zdarzeń w rzeczywistości społecznej nie oznacza wcale, że są identyczne mogą być podobne, ale nie identyczne. Te zmiany maja swoje ukierunkowanie i uwzględniają aspekt czasu co oznacza, że w okresie krótszym tym bardziej jest zauważalna zmiana, a w okresie dłuższym bardziej zauważana jest stabilność.

Typy społ. - do zm. kierunkowych:

Społ. tradycyjne przedprzemysłowe

Społ. na wpół uprzemysłowione

Społ. przemysłowe nowoczesne

Społ. poprzemysłowe

Społ. ponowoczesne

Społ. informacyjne

• zmiany ustrojów politycznych, społecznych

• zmiany pomiędzy klasami

• zmiany pomiędzy rządzonymi, a rządzącymi

• przemiany demograficzne

Zmiany mogą dokonywać się w dwojaki sposób:

1. kumulują ( nagromadzają się małe cząstkowe zmiany)

2. droga nagłych przewrotów, rewolucje

MODERNIZACJA- zbliżanie się społ. w sposób zamierzony, celowy, planowany do uznanego modelu nowoczesności, najczęściej do wzorca jakiegoś istniejącego społ. uznanego za najbardziej rozwinięte.

9) Społeczeństwo współczesne:

Cechy nowoczesności A. Comte:

• koncentracja siły roboczej w centrach miejskich

• organizację pracy zorientowana na efektywność i zysk

• zastosowanie nauki i technologii w procesach produkcyjnych

• pojawienie się jawnego lub utajonego antagonizmu między pracodawcami i pracownikami

• rosnące kontrasty i nierówności społeczne

• system ekonomiczny oparty na indywidualnej przedsiębiorczości i wolnej konkurencji.

GLOBALIZACJA- proces zagęszczania i intensyfikowania się powiązań i zależności ekonomicznych, finansowych, politycznych, militarnych, kulturowych, ideologicznych miedzy społecznościami ludzkimi, co prowadzi do uniformizacji świata w tych wszystkich zakresach, i odzwierciedla się w pojawianiu się więzi społecznych, solidarności i tożsamości w skali ponadlokalnej i ponadnarodowej.

10) Problemy i dylematy współczesnego świata wyzwaniem dla socjologa:

I . zmiany w rodzinie ( rodzina teraźniejsza jest inna niż z przed 15 lat), w niektórych społeczeństwach grozi zniknięcie rodziny z mapy.

Rodzina- mała grupa społeczna mająca ogromny wpływ na człowieka. Rodzina jest instytucją.

II. wykluczenie społeczne- wyrzucenie ludzi poza nawias społeczny np. przyczyny rasowe, religijne, etniczne, seksualne spowodowane brakiem dostępu do mediów teleinformacyjnych.

Wykluczenie w jednym społeczeństwie lub w kilu np. między krajami.

Klasy:

• okognitariat- multimedialna arystokracja wiedzy

• digitariat ( proletariat społeczeństwa) ludzie nie potrafiący tworzyć wiedzy ale potrafią działać na komputerach.

• informacyjny lumpen proletariat ludzie korzystający z telewizji i telefonu

Digital gap- cyfrowa przepaść, cyfrowa nie kompetencja oznacza trzy razy niższe dochody i niższy status społeczny, może szkodzić całym państwom.

Czynniki powodujące przepaść:

• dochody ( finansowy)

• wiek

w kraju:

• 
  wykształcenie

• miejsce zamieszkania

• rasowe

III. Społeczeństwo informacyjne i płynące z niego zagrożenia, problemy.

Cechy:

• globalizacja

• wiedza i informacja

• nauka non-stop, uczenie permanentne

Zagrożenia tkwiące w świecie:

71% wirusy

52% uzależnienia

43% wysokie koszty

40% ograniczenia kontaktów

manipulacja danymi osobowymi

szkodliwa dla zdrowia

IV. Trauma społeczna

Wydarzenie powodujące większe obrażenia, głębokie zaburzenia, dramatyczne wydarzenia.

From- piesze o traumie dramatycznych wydarzeń doznało całe społeczeństwo np. zmiany polityczne, ustrojowe, ekonomiczne, globalizacyjne, wejście do UE

1

A

B

C

D

A

---