Projektowanie
D




















D








D




















D








D D D
Co jakiS
czas nadchodzą do Redakcji EdW w EdW 10/2004 str. 26 pokazały, że nie powi- Rysunek 1 pokazuje prawidłowe umiesz-
pytania dotyczące sposobu wykorzystania nien to być sposób zbyt trudny, ponieważ nie czenie plików na dysku C:\, natomiast rysu-
projektów płytek drukowanych, których setki można wymagać od każdego, chcącego tylko nek 2 prezentuje komplet uzyskanych wydru-
dostępne są w Elportalu. Są to projekty płytek i wyłącznie wydrukować płytki, żeby wnikał ków (tu pomniejszonych ok. 50%). Obsługa na-
w formacie PCB Autotrax. Można je otwo- w tajniki ich projektowania, nazewnictwa rzędzia jest niesłychanie prosta. Wystarczy za-
rzyć i wydrukować za pomocą darmowego i obsługi programów DOS-owych. Zamiast stosować się do zamieszczonych dalej wskazó-
obecnie pakietu Autotrax, który bez proble- obszernego artykułu opisującego rozmaite wek, które zawarte są też w pliku Czytaj.htm,
mu można S
ciągnąć ze strony producenta, opcje i sposób konfiguracji, przede wszystkim umieszczonym w przygotowanym pakiecie.
firmy Altium: potrzebne jest proste narzędzie, niewymaga- Oto szczegółowy opis:
http://www.altium.com/Community/Sup- jące żadnej wiedzy ani umiejętnoS
ci.
port/Downloads/ I po licznych próbach takie narzędzie Wydruki z plików PCB krok
W tym starym, kilkunastoletnim pakiecie powstało. Jest dostępne w postaci pliku po kroku
zawartych jest kilka programów-narzędzi, AUTOTRAX.ZIP, który należy rozpakować i co Uwaga  opisany sposób dotyczy wyłącznie
spoS
ród których najważniejsze są dwa: bardzo ważne  umieS
cić wprost na dysku C:\. plików płytek drukowanych w formacie
TRAXEDIT, służący do tworzenia i edycji Po takim rozpakowaniu narzędzie jest goto- Autotrax PCB, pochodzących z
projektów płytek, oraz TRAXPLOT, służący we do pracy. Żadna instalacja nie jest potrzebna. www.elportal.pl. Opisany sposób działa
do robienia rozmaitych wydruków. Aby Uwaga! Dla prawidłowego działania także pod Windows XP. Jednak do plików
wydrukować płytki z plików PCB pobranych NIEZBĘDNE jest umieszczenie katalogu Protel PCB oraz EAGLE .BRD potrzebne
z Elportalu, wystarczy wykorzystać program \AUTOTRAX\ wprost na dysku C:\ są inne narzędzia.
TRAXPLOT. Problem w tym, że są to archa- Umieszczenie go w innym miejscu unie- 1 - Należy upewnić się, że pakiet został
iczne programy przeznaczone do pracy w S
ro- możliwi pracę. rozpakowany do katalogu C:\Autotrax,
dowisku MS-DOS, a nie Windows, więc mło-
dzi współczeS
ni elektronicy, po pierwsze
mogą być zaskoczeni zupełnie nieznanym
sobie sposobem obsługi programu, a po dru-
gie, aby uzyskać potrzebne wydruki, trzeba
mieć trochę wiedzy, żeby skonfigurować pro-
gram. Po trzecie, najważniejsze: ten bardzo
stary DOS-owy program przeznaczony był do
Rys. 1
współpracy z drukarkami i ploterami sprzed
lat i po prostu nie chce z dzisiejszymi drukar-
kami, zwłaszcza pod Windows XP.
Od pewnego czasu planujemy publikację
w EdW materiału, ułatwiającego Czytelnikom
skorzystanie z plików PCB. Wstępne próby
i  przymiarki , między innymi w postaci
artykułu Przywracanie S
wietnoS
ci Autotraxa
Rys. 2
EI ekt roni ka dI a Wszyst ki ch

Projektowanie
w którym powinno się pojawić pięć podkata- Przede wszystkim będzie to B1_Sciezki_Bot-
logów B1 ... B5, przykładowy plik PCB.PCB tomLayer
oraz pięć skrótów do programów MS-DOS  5 - Po otwarciu okna programu DOS (a w
patrz rysunek 1. Skróty te można S
miało sko- przypadku dużych plików odczekaniu, aż
piować na pulpit lub do paska zadań. skończy się wczytywanie) nacisnąć kolejno
2  Plik płytk xxx.ZIP S
ciągnięty z Elportalu trzy klawisze:
należy rozpakować, a uzyskany plik xxx.PCB Esc (Escape)  wyjS
cie do głównego menu
umieS
cić w katalogu C:\Autotrax\ D  polecenie Drukuj  otworzy okno jak na
3 - Zmienić nazwę pliku płytki na PCB.PCB rysunku 3.
WczeS
niej należy skasować istniejący tam Y  zatwierdzenie drukowania
plik PCB.PCB. Oznacza to, że zawsze two- Czasem program po chwili zatrzymuje się
rzone są wydruki z pliku o nazwie PCB.PCB, z komunikatem Zatrzymać? (ABORT
Rys. 5
a przed wydrukowaniem następnej płytki PROCESS). Wtedy wystarczy naciskać kla-
poprzednia jest kasowana. JeS
liby tym sposo- wisz Enter lub kliknąć myszką na No_Nie.
bem drukowane miały być nie tylko płytki Proces tworzenia plików może trwać od 1
z Elportalu, ale też projektowane na własnym sekundy do nawet kilkudziesięciu sekund 
komputerze, zawsze należy poddać obróbce zależy to od komputera i wielkoS
ci płytki.
kopię pliku .PCB, żeby przypadkiem nie 6 - Po wygenerowaniu pliku  patrz rysunek 4,
zniszczyć pracowicie stworzonego oryginału. należy zakończyć pracę programu DOS
4 - Uruchomić (kliknąć podwójnie) jeden ze i wrócić do Windows, naciskając kolejno kla- nazwę pliku PCB.RCK, który pojawił się
skrótów, żeby utworzyć potrzebny plik obrazka. wisze: w katalogu C:\AUTOTRAX\
Esc (Escape)  wyjS
cie NajproS
ciej można byłoby to zrobić, po prostu
do głównego menu dopisując kropkę i rozszerzenie PCX, czyli
F  przejS
cie do menu zmieniając PCB.RCK na PCB.RCK.PCX
File_Plik Warto jednak zmienić nazwę na odpowiadają-
Q  Quit_WyjS
cie cą treS
ci, na przykład: PCB.RCK na Nazwa-
Y  zatwierdzenie wyj- Urzadzenia_StronaLutowania.PCX
S
cia W każdym razie uzyskany plik powinien uzy-
Gdyby Ci się coS
skać rozszerzenie .PCX
 poplątało po omyłko- 8 - W przypadku płytek jednostronnych
wym naciS
nięciu jakie- wystarczy tylko ten jeden plik. W przypadku
goS
niewłaS
ciwego kla- płytek dwustronnych oraz posiadających
wisza i nie wiedziałbyS
zwory trzeba też wygenerować obraz S
cieżek
co zrobić, zawsze mo- (zwor) od strony elementów, wykorzystując
żesz wrócić do Win- skrót B2_Sciezki_zwory_TopLayer.
Rys. 3
dows, naciskając kombi- Można też z użyciem skrótu
nację klawiszy Alt+Tab, B3_Opis_nadruk_TopOverlay stworzyć war-
a potem brutalnie stwę opisu, a potem ją wydrukować na papie-
 z zewnątrz zamknąć rze samoprzylepnym i nakleić na płytkę.
DOS-owy program za Do wiercenia otworów można wykorzy-
pomocą Menedżera stać jeden z dostępnych szablonów Do_Wier-
zadań Windows. NaciS
- cenia....
niesz wtedy nieS
miertel- Takie kolejne wydruki robi się, powtarza-
ną kombinację klawiszy jąc kroki 4...7 - wtedy na bieżąco trze-
Ctrl+Alt+Del i po ba koniecznie zmieniać nazwy kolejno gene-
wybraniu programu rowanych plików, pojawiających się w katalo-
TRAXPLOT zakoń- gu C:\AUTOTRAX\. Każdy z nich ma mieć
czysz jego działanie, jak rozszerzenie .PCX
pokazuje rysunek 5. 9 - Utworzone pliki w formacie PCX można
Rys. 4
7 - Należy zmienić bez problemu otworzyć licznymi programami
R E K L A M A
D D D D
D D
Wykonanie wzmacniacza mocy KF od podstaw wiąże się z pracami mechanicznymi oraz koniecznoS
cią
zdobycia nadaI trudno dostępnych eIementów (szczegóInie odpowiednich rdzeni ferrytowych). Spowodowa-
ło to, że dokonano przegIądu wzmacniaczy CB pod kątem wykorzystania ich w pasmach krótkofaIowych.
Do przeróbki wybrano wzmacniacz CTE 747 tani i łatwo dostępny szczegóInie w przypadku wypaIonych
tranzystorów w.cz. W artykuIe został zamieszczony opis przeróbek wzmacniacza oraz schemat eIektryczny
układu i rozmieszczenie podzespołów na płytce drukowanej z zaznaczeniem IokaIizacji eIementów, które
podIegały wymianie.
Po przeróbkach uzyskano Iiniowy wzmacniacz pracujący w całym zakresie KF z mocą 100W.
EI ekt roni ka dI a Wszystki ch

Projektowanie
graficznymi i wydrukować na dowolnej dru-
karce. Można je otworzyć programami
komercyjnymi, takimi jak Photoshop, Corel-
Draw, itd., a także darmowymi, jak choćby
Rys. 7
znakomity, cieszący się zasłużoną popularno-
S
cią IrfanView (www.irfanview.com)
Uwaga 1. Wszystkie uzyskane rysunki
przedstawione są tak, jakby były widoczne od
strony elementów. Dotyczy to także S
cieżek
od strony lutowania. JeS
li w procesie produk-
cji płytki potrzebne są wydruki z widokiem
w lustrzanym odbiciu lub negatywowe, najła-
twiej przetworzyć je w programie graficznym.
Na przykład w IrfanView lustrzane odbicie
uzyskuje się poleceniem z menu Image
(w wersji angielskiej) albo jeszcze proS
ciej,
po naciS
nięciu jednego klawisza albo H, albo
V (H  Horizontal flip, V  Vertical flip).
W menu Image jest też polecenie Negative 
patrz rysunek 6.
Uwaga 2. Dla celów archiwalnych lub do
rozpowszechniania, warto uzyskane rysunki
zapisać pod nazwą odpowiadającą ich
treS
ci, najlepiej w jakimS
formacie popular-
niejszym niż PCX. Warto je zapisać w forma-
cie PNG (rysunek 7), ostatecznie JPG, ale
w żadnym wypadku GIF, ponieważ w for-
macie GIF następuje automatyczna zmiana zakończyć pracę programu DOS i wrócić do dzielczoS
ci, jednak konwersja do plików PDF
skali (do rozdzielczoS
ci 72dpi), co potem Windows, naciskając kolejno klawisze: i wydruk mogą okazać się bardziej kłopotliwe
oznaczałoby ogromne trudnoS
ci przy uzyska- Esc (Escape)  wyjS
cie do głównego menu niż uzyskanie i wydrukowanie plików PCX.
niu skali wydruku dokładnie równej 100%. F  przejS
cie do menu File_Plik Początkującym należy zalecić wykorzystanie
Q  Quit_WyjS
cie plików PCX o odpowiedniej rozdzielczoS
ci,
Postsctipt i PDF Y  zatwierdzenie wyjS
cia a dający szersze możliwoS
ci postscript pozo-
Istnieje też możliwoS
ć wygenerowania pli- 7 - Następnie należy zmienić nazwę pliku, stawić bardziej zaawansowanym.
ków wektorowych w formacie Postscript który pojawił się w katalogu C:\AUTOTRAX\ Uwaga 4. Podane wskazówki wystarczą
W tym celu wykonuje się kroki 1...6. Tylko NajproS
ciej można byłoby to zrobić, po prostu zarówno początkującym, jak też osobom
krok 5 jest nieco inny: dopisując kropkę i  postscriptowe rozszerze- znającym PostScript. Natomiast osoby docie-
5a - po otwarciu okna programu DOS (a w nie .PS, czyli zmieniając PCB.SCK na kliwe, które chcą poszerzyć swoją wiedzę,
przypadku dużych plików odczekaniu, aż PCB.SCK.PS Należy jednak zmienić nazwę znajdą mnóstwo dalszych informacji, szcze-
skończy się wczytywanie) nacisnąć kolejno na odpowiadającą treS
ci, na przykład: gółów i wskazówek w nowym cyklu, który
trzy klawisze: PCB.SCK na NazwaUrzadzenia_StronaLu- pojawi się w Elektronice dla Wszystkich
Esc (Escape)  wyjS
cie do głównego menu towania.PS począwszy od numeru 4/2006. Natomiast
P  polecenie PostScript 8 - W razie potrzeby wygenerować dodatko- niniejszy artykuł w postaci pliku PDF można
Y  zatwierdzenie drukowania we warstwy za pomocą kolejnych skrótów, S
ciągnąć z działu Warsztat Kopalni skarbów
6 - Po utworzeniu pliku należy standardowo nie zapominając o zmianie nazwy pliku przed Elportalu (www.elportal.pl).
utworzeniem następnego.
9 - pliki postscriptowe .PS Zakończenie
można przetworzyć na popular- Opisany sposób robienia na dowolnej drukar-
ny format PDF takimi komer- ce wydruków płytek PCB opiera się na pro-
Rys. 6
cyjnymi programami jak Core- gramie TRAXPLOT.EXE, wchodzącym
lDraw czy Adobe Acrobat w skład pakietu Autotrax 1.61 firmy Altium.
Distiller lub w pełni darmo- Osoby dociekliwe, zamiast stosować to goto-
wym Ghostscript + Ghostview we narzędzie, mogą wykorzystać dalsze poży-
(http://www.cs.wisc.edu/~ghost/). teczne możliwoS
ci, jakie daje TRAXPLOT
Pliki PDF otwiera się popularną i skonfigurować program TRAXPLOT.EXE
darmową przeglądarką Acrobat według własnych upodobań. Trzeba jednak
Reader dokładniej poznać zasady działania, konfigu-
(http://www.adobe.com/pro- racji i wykorzystania programu. Zostaną sze-
ducts/acrobat/readstep2_allver- roko omówione w następnym numerze EdW
sions.html) i można je wydruko- w nowym cyklu zatytułowanym Druga mło-
wać na dowolnej drukarce. doS
ć Autotraxa.
Uwaga 3. Samo generowanie
plików postscriptowych trwa
znacznie krócej niż bitmapo-
wych plików PCX o dużej roz- Piotr Górecki
EI ekt roni ka dI a Wszyst ki ch