METODA STOSOWANIA ANALIZY SYSTEMOWEJ

Zagadnienia:

1. Metodologia badań systemowych.

2. Cele i metody badań systemowych.

3. Analiza systemowa.

1. METODOLOGIA BADAŃ SYSTEMOWYCH

Metoda - procedura postępowania, umożliwiającego w danych warunkach posługiwanie się posiadanymi narzędziami w celu poznania prawdy, obiektywnej rzeczywistości oraz przekształcenia jej zgodnie z przyjętym celem działania.

Metoda - świadomie i konkretnie stosowana procedura postępowania dla osiągnięcia zamierzonego celu.

Metoda nauka - procedura (proces), w którym naukowcy dążą do skonstruowania prawidłowego opisu rzeczywistości (prawdy), oparta na czterech działaniach:

- obserwacji i opisie zjawiska,

- sformułowaniu hipotezy (tymczasowego stwierdzenia opisującego związki przyczynowo-skutkowe + eksperyment) wyjaśniającej obserwację i zbudowanie modelu (uproszczone odzwierciedlenie fragmentu rzeczywistości, modelu fizycznego i matematycznego),

- zastosowanie modelu do przewidzenia podobnego zjawiska, innej obserwacji,

- przeprowadzenie niezależnych eksperymentów dla weryfikacji i walidacji (testowanie homomorfizm - modelu i obiektu) hipotezy i modelu (homomorfizm - jednoznacznie odwzorowanie systemu w inny).

Metodologia - Metodyka

Metodologia - dyscyplina nauki związana z badaniem metod w różnych dyscyplinach naukowych.

Metodologia to dowolny zbiór zasad, procedur, praktyk i technik na potrzeby danej dziedziny.

Metodologia jest syntezą metod czyli metametodą.

Metodyka - zbiór zasad i sposobów dotyczących wykorzystania jakiejś czynności (pracy) i zmierzania do określonych celów.

Metodologia - odpowiada na pytanie CO NALEŻY ZROBIĆ?

Metodyka - odpowiada na pytanie JAK NALEŻY ZROBIĆ?

Metodyka nauczania, metodyki badania określonych zjawisk, metodyka uczenia się, itp.

Zasady metodologiczne - są takie same jak zasady systemowe.

2. CELE I METODY BADAŃ SYSTEMOWYCH

Badania systemowe

Badanie całościowe rzeczywistości w tzw. ujęciu systemowym (holistycznym).

Badania systemowe w sytuacjach zwyczajnych nie zawsze się sprawdzają. Ich znaczenie i możliwości ujawniają się w sytuacjach konfliktu, zagrożenia, stresu.

Istotą badań systemowych jest procedura immanentyzacji:

- przemieszanie sytuacji ze świata rzeczywistego na warsztat specjalisty,

- rozważanie możliwości rozwiązania problemu na modelu,

- znalezienie i sporządzenie opisu sprawdzanego rozwiązania,

- przekazanie go do realizacji;

Metoda systemowa

Metoda systemowa koncentruje się na badaniu oddziaływań (relacji) miedzy elementami, bada efekty oddziaływań, modyfikuje równocześnie grupy zmiennych, sprawdzanie faktów dokonuje przez porównanie funkcjonowania modelu z rzeczywistością. Stosuje modele nie tak dokładne, aby mogły służyć za podstawę wiedzy szczegółowej, ale mogące być podstawą do podejmowania decyzji.

Zasady badania systemów:

1. Dostrzeganie, przedstawianie, uwzględnianie i przezwyciężanie w badaniach złożoności świata systemów.

2. Dostrzeganie, przedstawianie, uwzględnianie i przezwyciężanie bogactw cech, wielostanowości rzeczy i wielostronnych uwarunkowań.

3. Dostrzeganie i uwzględnianie zmienności oraz dynamiki (ruchu i rozwoju).

4. Dążenie do ściślejszych i bardziej adekwatnych do rzeczywistości opisów.

5. Dążenie do uzyskania wysokiej efektywności procesu badawczego.

6. Staranie się o właściwą ocenę i wartościowanie działań.

Klasyfikacja wad systemów działania:

3. ANALIZA SYSTEMOWA

Analiza systemowa:

- zbiór metod i technik analitycznych, ocenowych i decyzyjnych, służących racjonalnemu rozwiązywaniu systemowych sytuacji decyzyjnych,

- badanie wspomagające działania osób odpowiedzialnych za decyzje lub linie (strategie) postępowania w warunkach niepewności i ryzyka;

Analiza systemowa ma na celu określenie pożądanego działania lub linii (strategii) postępowania przez rozpoznanie i rozważanie dostępnych wariantów oraz porównanie przewidywanych …

Główne powiązania analizy systemowej

Analiza systemowa:

- Metodologia badań systemowych

- Szczegółowe teorie systemów

- Inżynieria systemów

- Heurystyka

- Symulacja komputerowa

- Matematyka stosowana

- Ogólna teoria systemów

- Teoria decyzji

- Badania operacyjne

- Zastosowania

Klasyfikacja analizy systemowej:

1. Ilościowo - jakościowa:

• ilościowa

• jakościowa

2. Rodzaje i wyniki analizy:

• identyfikacyjna

• problemowa

• matematyczna

• ilościowo - statystyczna

3. Głębokości analizy:

• płytka

• głęboka

• bardzo głęboka

4. Etapy analizy:

• wstępna

• badawcza

• pragmatyczna

• końcowa

Typowe zadania analizy systemowej:

1. System istnieje, znana jest jego struktura i zachowania (reguły działania). Poszukuje się takich parametrów na wejściu, dla których działanie systemu jest najkorzystniejsze w sensie przyjętego kryterium (optymalizacja).

2. System istnieje, znana jest jego struktura. Na podstawie struktury należy określić jego prawdopodobne zachowanie.

3. System istnieje, ale nie znana jest jego struktura i zachowania (reguły działania). Należy określić prawdopodobne zachowanie i na tej podstawie wnioskować o strukturze systemu, a następnie określić warunki istnienia struktury pożądanej (optymalnej).

4. System dotychczas nie istniej jednak ma być zbudowany i należy tak zaprojektować jego strukturę, aby system z określonym prawdopodobieństwem wykazywał pożądane zachowanie (optymalne funkcjonowanie)

inżynieria systemów

Sposoby postępowania w analizie systemowej:

1. wg RAND Corporation

1. Analiza problemu:

- jaki problem ma być rozwiązany i co jest celem jego rozwiązania,

- jak działa obecny system i jakie niedostatki (braki) występują w jego działaniu,

- jakie wymagania i ograniczenia są istotne dla systemu;

2. Analiza funkcji:

- jaka jest operacyjna koncepcja systemu,

- jakie funkcje powinien spełniać system,

- określenie istotnych czynników, od których zależy pełnienie poszczególnych

funkcji,

- określenie zależności (relacji) między istotnymi czynnikami;

3. Opracowanie wariantów - alternatywnych rozwiązań systemu.

4. Identyfikacja systemów konkurencyjnych dla danego (analizowanego) systemu.

5. Opracowanie modelu pozwalającego na ocenę systemu (system wartości - kryteria

oceny, zależności, charakterystyki wpływu otoczenia).

6. Oszacowanie wartości danych ilościowych dla modelu.

7. Testowanie modelu.

8. Oszacowanie wielkości nakładów (kosztów).

9. Analiza ryzyka i niepewności.

10. Opracowanie dodatkowych rozwiązań alternatywnych.

11. Wybór systemu najkorzystniejszego, wariantu najefektywniejszego dla badanego

systemu.

2. wg E.S. Quade

1. Należy prawidłowo sformułować problem.

2. Badania muszą być wyraźnie ukierunkowane.

3. Nie należy wykluczać żadnego z wariantów rozwiązań.

4. Należy z góry wyrwać hipotezy.

5. Model ma stanowić odwzorowanie całego problemu, a nie pojedynczego zjawiska.

6. W poszukiwaniu rozwiązania należy skupić uwagę na problemie, a nie na modelu.

7. Nie należy przeceniać znaczenia modelu matematycznego i otrzymanych wyników obliczeń.

8. Należy starannie analizować strategię i taktykę „wroga”.

9. W sposób bezpośredni należy uwzględniać, że działa się w warunkach niepewności.

10. Należy uwzględniać elementy istotne, pomijać szczegóły.

11. Należy ostrożnie szukać rozwiązań suboptymalnych (bliskich rozwiązaniom optymalnym).

12. Należy robić to, co rzeczywiście jest możliwe do zrobienia.

Wskazówki metodologiczne E.S. Quade'a:

1. Jedną z najważniejszych metod analizy systemowej jest korzystanie z opinii ekspertów.

2. Należy we właściwy sposób określić cel działania.

3. Stale trzeba sprawdzać „wrażliwość” stosowanych metod.

4. Dobrze jest opracować warianty rozwiązań i przeprowadzić ich analizę porównawczą.

5. Należy pracować w zespole interdyscyplinarnym.

6. W dużych problemach nie można opierać się na analogii do pojedynczych zadań.

7. Częściowe odpowiedzi w ważnych kwestiach, większe znaczenie niż pełne wyjaśnienie nieistotnych problemów.

8. Przy wyborze wariantów istotnym czynnikiem są koszty.

9. Należy uwzględnić to, że podejmujący decyzję (decydent) może sam skompensować do pewnego stopnia niepewność analizy.

10. Należy przyjąć, że mowa koncepcja ma znacznie większą wartość niż tysiące przeprowadzonych ocen.

4

brak koordynacji przepływów pomiędzy systemami otoczenia a systemami diagnozowanymi

zbyt duża różnica potencjałów systemów otoczenia i systemów diagnozowania

wady powiązań systemu diagnozowanego z systemami jego otoczenia

Wady systemu działania

Wady w systemie diagnozowanym

- struktury kadrowe

- przepływ w systemie

- procesów kierowania

- wyposażenia technicznego

- procesów wykonawczych

- inne

---