MASZYNY I INNE URZĄDZENIA TECHNICZNE 

Maszyny i inne urządzenia techniczne powinny być tak konstruowane i budowane, aby zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a w szczególności zabezpieczały pracownika przed:

• urazami,

• działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych,

• porażeniem prądem elektrycznym,

• nadmiernym hałasem,

• szkodliwymi wstrząsami,

• działaniem wibracji,

• działaniem promieniowania,

• niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy,

a także uwzględniały zasady ergonomii.

Te maszyny i urządzenia, które nie spełniają tych wymogów, wyposaża się w odpowiednie zabezpieczenia.

Do obowiązków pracodawcy należy również wyposażenie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które uzyskały wymagany certyfikat na znak bezpieczeństwa i zostały oznaczone tym znakiem - jeśli podlegają takiemu obowiązkowi, lub posiadają deklarację zgodności tych wyrobów z normami wprowadzonymi do obowiązkowego stosowania oraz wymaganiami określonymi właściwymi przepisami w pozostałych przypadkach.

Należy także zwrócić uwagę na to, że konstruktor oraz producent maszyn i innych urządzeń technicznych "ponoszą" odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązków dotyczących zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, określoną w odrębnych przepisach ( np. w kodeksie cywilnym).

 

Stanowisko pracy

Stanowiskiem pracy nazywamy przestrzeń pracy wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę.

W ujęciu systemowym stanowisko pracy jest układem, w którym człowiek za pomocą środków pracy (maszyn, narzędzi, przyrządów itp.) w określonej przestrzeni i określonym środowisku wykonuje zorganizowane czynności, mające na celu wytworzenie użytecznych wartości.

Ogólne wymagania dla stanowisk pracy

• Stanowisko pracy, jego oprzyrządowanie i wyposażenie dostosowane do charakteru czynności wykonywanych podczas pracy, powinno zapewniać pracującym bezpieczeństwo, nie zagrażać ich zdrowiu i nie wpływać na utratę zdolności do pracy.

• Konstrukcja stanowiska pracy, jego wymiary i wzajemne usytuowanie wszystkich elementów (siedzisko, elementy sterownicze, informacyjne, urządzenia pomocnicze, oprzyrządowanie itp.) powinno odpowiadać wymaganiom wynikającym z psychofizycznych (antropometrycznych, fizjologicznych i psychologicznych) możliwości pracownika oraz charakteru pracy (czynności).

• Stanowiska pracy, na których wykonywane prace powodują występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych, powinny być tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy zatrudnieni na innych stanowiskach nie byli narażeni na te czynniki.

• Na stanowiskach pracy nie wolno przechowywać surowców, gotowych wyrobów, materiałów pomocniczych i odpadów w ilościach większych niż wynikających z potrzeb technologicznych, umożliwiających utrzymanie ciągłości pracy na danej zmianie. Odpady produkcyjne powinny być sukcesywnie usuwane.

• Do każdego stanowiska pracy powinno być zapewnione bezpieczne i dogodne dojście, przy czym jego wysokość na całej długości nie powinna być w świetle mniejsza niż 2 m. W przypadkach uzasadnionych względami konstrukcyjnymi maszyn i innych urządzeń technicznych dopuszcza się zmniejszenie wysokości dojścia do 1,8 m przy jego odpowiednim zabezpieczeniu i oznakowaniu znakami bezpieczeństwa zgodnymi z Polską Normą.

• Przejścia między maszynami a innymi urządzeniami lub ścianami przeznaczonymi do obsługi tych urządzeń powinny mieć szerokość co najmniej 0,75 m, a jeśli w przejściach odbywa się ruch dwukierunkowy, szerokość ich powinna wynosić co najmniej 1 m.

• Stężenia i (lub) natężenia niebezpiecznych i/lub szkodliwych czynników na stanowiskach pracy nie powinny przekraczać najwyższych dopuszczalnych wartości ustalonych w normach.

Ogólne wymagania bezpieczeństwa dla maszyn i urządzeń

Maszyny i urządzenia produkcyjne powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa w całym okresie użytkowania, a także w czasie montażu - demontażu, napraw, transportu i przechowywania, zarówno przy użytkowaniu samodzielnym jak i w zespołach i układach technologicznych.

Bezpieczeństwo maszyn i urządzeń produkcyjnych powinno być zapewnione przez:

• dobór odpowiednich zasad działania, rozwiązań konstrukcyjnych itp.,

• zastosowanie w rozwiązaniach konstrukcyjnych:

• środków mechanizacji, automatyzacji i zdalnego sterowania,

• odpowiednich materiałów,

• środków ochrony indywidualnej i zbiorowej,

• spełnienie wymagań przeciwwybuchowych i ppoż.

• spełnienie wymagań ergonomicznych.

Poniżej zostaną omówione podstawowe zasady bezpiecznej pracy najczęściej stosowanych:

• maszyn i urządzeń do obróbki drewna,

• obrabiarek do metali,

• narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym.

MASZYNY I URZĄDZENIA DO OBRÓBKI DREWNA

Wymagania ogólne

• Przed uruchomieniem obrabiarki sprawdzić, czy jej włączenie nie grozi wypadkiem.

• Sprawdzić, czy obrabiarka jest odpowiednio ustawiona i mocowana do fundamentu lub podstawy tak, aby można było bezpiecznie wykonywać na niej wszelkie czynności.

• Mocowanie przedmiotu obrabianego powinno być tak dokonane, aby wyrwanie obrabianego przedmiotu w czasie obróbki nie było możliwe.

• Obrabiarki powinny posiadać urządzenia odpylające, odprowadzające pył drzewny, trociny i wióry poza urządzenie i zapobiegające ich szkodliwemu działaniu na organizm człowieka.

• Przed przystąpieniem do naprawy (tylko przez specjalną brygadę wyznaczoną do tego lub przez wykwalifikowanego pracownika), montażu lub czyszczenia obrabiarki należy sprawdzić, czy:

• napęd obrabiarki jest wyłączony,

• niemożliwe jest jej przypadkowe uruchomienie,

• umieszczono we właściwych miejscach tablice

"NAPRAWA - NIE URUCHAMIAĆ".

• Pracownik obsługujący obrabiarkę obowiązany jest do:

• sprawdzenia przed rozpoczęciem pracy, czy obrabiarka i narzędzia są sprawne oraz czy osłony i zabezpieczenia są na właściwych miejscach i w należytym stanie,

• powiadomienia przełożonego niezwłocznie o zauważonych przed rozpoczęciem i w czasie pracy brakach i nieprawidłowościach,

• przystąpienia do pracy po naprawie za zgodą przełożonego.

PILARKI TARCZOWE

• Nie wolno używać pił o tarczach uszkodzonych lub odkształconych.

• Piły do cięcia poprzecznego muszą posiadać urządzenia doprowadzające materiał (sanki, ruchomy stół lub kozioł wahadłowy), zaopatrzone w uchwyty przytrzymujące materiał i zabezpieczone przed wyskoczeniem ze swych prowadnic.

• W pilarkach tarczowych z posuwem ręcznym wysokość powierzchni roboczej stołu mierzona w kierunku pionowym od powierzchni stopy kadłuba nie powinna przekraczać 850 mm.

• W pilarkach tarczowych poprzecznych przelotowy stół podawczy powinien być zaopatrzony w rolki lub walce ułatwiające przesuw przedmiotu obrabianego.

• W pilarkach tarczowych do płyt z posuwem ręcznym (formatowych), w których najmniejszy rozstaw pił jest mniejszy niż 400 mm, należy przewidzieć uchwyty do mocowania przedmiotu obrabianego.

KLINY

• Pilarki tarczowe z posuwem ręcznym, na których wykonuje się piłowanie wzdłużne lub piłowanie płyt, powinny być wyposażone w nastawne kliny rozszczepiające rzaz i zabezpieczające przed odrzutem przedmiotu obrabianego albo w inne urządzenia zabezpieczające przed zakleszczeniem piły przez przedmiot obrabiany i przed odrzutem tego przedmiotu.

Urządzenia do hamowania i zabezpieczające

• wszystkie pilarki taśmowe powinny mieć urządzenia zabezpieczające przed spadaniem piły taśmowej w czasie pracy pilarki,

• wszystkie pilarki powinny być zaopatrzone w urządzenie do hamowania.

FREZARKI I DŁUTARKI

• Frezarka powinna być zabezpieczona przed przypadkowym włączeniem.

• Przedmiot obrabiany powinien być przymocowany do szablonu w sposób uniemożliwiający wyrwanie lub obluzowanie w szablonie podczas pracy.

• Powierzchnia stołu frezarki górnowrzecionowej, trzpień wiodący oraz dolna powierzchnia szablonu powinny być gładkie, tak aby przesuwanie szablonu wraz z przedmiotem obrabianym na stole frezarki było równe i swobodne. Powierzchnia stołu powinna być zmywana naftą.

Urządzenia i osłony zabezpieczające

• Frezarka górnowrzecionowa powinna być wyposażone w osłonę zakrywającą całkowicie uchwyt łącznie z zamocowanym przedmiotem w ich najwyższym położeniu. Podczas obróbki osłona powinna zakrywać uchwyt i część narzędzia znajdującą się ponad przedmiotem obrabianym. Konstrukcja osłony powinna umożliwiać obserwację narzędzia podczas pracy. Osłona powinna być umieszczona w takiej odległości od stołu, aby umożliwiała swobodne przesuwanie przedmiotu obrabianego razem z szablonem.

• Dłutarka powinna być wyposażona w osłonę całkowicie zakrywającą kółko napędowe i niepracującą część dłuta łańcuszkowego. Osłona ta powinna mieć odchylną część ułatwiającą wymianę narzędzia.

• Dłutarkę należy wyposażyć w wygodne, niezawodne i szybko działające urządzenie mocujące przedmiot obrabiany.

PILARKI RAMOWE (TRAKI) PIONOWE

Urządzenia posuwowe

• Wszystkie pilarki rampowe powinny być zaopatrzone w nawrotny mechanizm posuwowy, który powinien spełniać następujące wymagania:

1. powinien być tak skonstruowany i wykonany, aby w czasie ruchu ramy piłowej możliwe było natychmiastowe wyłączenie posuwu roboczego, a następnie włączenie posuwu wstecznego,

2. mieć wyłączniki zdalnego wyłączania (w pilarkach z ciągłym podawaniem kłody).

Urządzenia do hamowania

• Pilarki ramowe powinny być zaopatrzone w urządzenie do hamowania, które powinno spełniać następujące wymagania:

1. być tak skonstruowane i wykonane, aby zatrzymywało ramę piłową w dowolnym położeniu i zabezpieczało ją przed samoczynnym opadaniem w dolne położenie (należy przewidzieć odpowiednie zabezpieczenie przed samoczynnym zwolnieniem się hamulca),

2. powodować wyłączenie napędu z chwilą rozpoczęcia hamowania,

3. umożliwiać hamowanie również przy uprzednio wyłączonym napędzie.

Urządzenia odpylające

• Pilarki ramowe, powinny być zaopatrzone w ruchomy spad trocin, umożliwiający odprowadzenie trocin do pojemników lub przenośników, względnie do innych urządzeń wchodzących w skład systemu odprowadzania odpadów u użytkownika tych obrabiarek.

OBRABIARKI DO METALI

Ogólne zasady bezpiecznej pracy na obrabiarkach

• Pracownik włączający lub wprowadzający w ruch obrabiarkę powinien przed dokonaniem tej czynności sprawdzić dokładnie, czy uruchomienie obrabiarki nie grozi wypadkiem.

• Obrabiarki powinny być tak ustawione, aby wszelkie czynności związane z ich obsługą wykluczały niebezpieczeństwo dla pracownika.

• Drogi i przejścia między obrabiarkami powinny uwzględniać organizację stanowisk roboczych. Nie mogą one być zastawione ani założone przedmiotami utrudniającymi komunikację, a szerokość ich powinna być dostosowana do swobodnego przenoszenia danych przedmiotów.

• Przy podnoszeniu i zakładaniu ciężkich przedmiotów do obróbki na obrabiarkach należy stosować urządzenia pomocnicze do tego celu.

• Podczas ruchu przedmiotu obrabianego lub narzędzia zabrania się dokonywania pomiarów bezpośrednich (stykowych)

• Do usuwania wiórów przy pomocy sprężonego powietrza należy stosować gąbki, szczotki, haczyki itp.

• Naprawa obrabiarek powinna być dokonywana przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.

UWAGA: Nie wolno naprawiać obrabiarek podczas ich ruchu, a także wycierać i oliwić części pozostających w ruchu.

W produkcji używa się wiele typów frezarek. najbardziej rozpowszechnione to frezarki ogólnego przeznaczenia. Do tej grupy należą frezarki:

• poziome

• pionowe

• wzdłużne.

Proces frezowania polega na skrawaniu powoli przesuwającego lub obracającego się materiału za pomocą obracającego się freza (narzędzie wieloostrzowe). W czasie frezowania powstają wióry spiralne, łukowe lub odpryskowe, które poprzez swoje ostre krawędzie mogą spowodować skaleczenie. Wióry mogą również spowodować poparzenie pracownika z uwagi na swoją wysoką temperaturę (do 500-600⁰C).

Osłony

• Frezarki powinny być zaopatrzone w ekrany osłaniające przed rozpryskiem smaru oraz w urządzenia do zbierania płynu chłodzącego, ściekającego z narzędzi.

• Dla zabezpieczenia przed możliwością zetknięcia się ręki pracownika z wirującymi frezami, a także przed rozpryskiem skrawanych wiórów należy stosować różnorodne osłony dostosowane do rodzaju obrabianego przedmiotu.

• W przypadku konieczności obserwowania przedmiotu w czasie skrawania należy stosować osłony z gęstej siatki metalowej lub materiału przezroczystego o odpowiedniej wytrzymałości.

• Czas od wyłączenia do zatrzymania wrzeciona frezarek wspornikowych i łożowych ze stołem krzyżowym o szerokości stołu do 630 mm, nie powinien przekraczać 6 s. Czas powinien być mierzony dla wrzecion bez narzędzia.

 

 

 

Bezpieczne metody pracy na frezarkach

• Kółko ręczne (lub dźwignia) do posuwu powinno być zaopatrzone w sprzęgło wyłączające jego ruch w czasie posuwu mechanicznego.

• Ze względu na zagrożenia występujące przy pracy na frezarkach, należy przed pracą:

• zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową frezarki,

• sprawdzić stan osłon,

• sprawdzić działanie (bez obciążenia) urządzeń napędowych, sterujących i obieg smarowania frezarki.

• Przy szybkościowym frezowaniu metali wyłączanie frezarki powinno się odbywać przez wyłączenie ruchu noża a następnie posuwu stołu.

• Zabronione jest usuwanie z frezarki ręcznie wiórów, a jedynie przy pomocy szczotki lub urządzeń automatycznych (np. elektromagne-tycznych lub pneumatycznych).

WIERTARKI

Wiertarki służą do wykonywania takich operacji, jak:

• wiercenie, rozwiercanie,

• pogłębianie,

• roztaczanie.

Osłony

Wirujące części wiertarki winny być podczas pracy osłonięte. Dotyczy to przede wszystkim kół pasowych, wrzeciona, uchwytu wiertarki i obracającego się wiertła.

SZLIFIERKI

Proces szlifowania polega na skrawaniu przez ziarna ściernicy drobnych wiórów materiału z powierzchni obrabianego materiału. Szlifowanie odbywa się przy pomocy szybko obracającej się tarczy ściernicy, w spoiwie której znajdują się ziarna materiału ściernego lub płótna ściernego dla szlifierek taśmowych. Granicą wytrzymałości ściernicy na rozerwanie jest jej dopuszczalna prędkość obwodowa, i tak:

• dla ściernic o wiązaniu żywicznym - 80 m/s,

• dla ściernic o wiązaniu magnetyzowym - 15 m/s.

Metody bezpiecznej pracy na szlifierkach

• Przestrzeń robocza (lub jej część) szlifierek (oprócz szlifierek polerek) powinna być osłonięta urządzeniami ochronnymi.

• Szlifierki z regulacją prędkości obrotowej wrzeciona ściernicy, powinny mieć blokadę uniemożliwiającą przypadkowe zwiększenie obrotów szlifierki powyżej dopuszczalnych dla zamocowanej ściernicy.

• Dopuszcza się nie stosować osłon ściernicy na automatach i półauto-matach do obróbki bieżni łożysk oporowych, w których zastosowano urządzenie zabezpieczające przestrzeń roboczą, z automatyczną blokadą.

PRZECINARKI

• Piła tarczowa przecinarek tarczowych, poza przestrzenią roboczą, powinna być osłonięta.

• Przestrzeń robocza (lub jej część) przecinarek tarczowych powinna być osłonięta urządzeniami ochronnymi (przesuwnymi lub otwieranymi).

• Przecinarki taśmowe poziome i wahliwe powinny mieć osłonę na całej długości taśmy tnącej poza przestrzenią roboczą. Obrabiarki powinny mieć urządzenie zapobiegające urazowi pracownika przez piłę w przypadku jej zerwania (np. urządzenie automatycznego wyłączenia napędu głównego obrabiarki lub do automatycznego uchwycenia piły przez płytki magnetyczne).

• Zamocowanie na przecinarkach taśmowych urządzenia do łączenia końców piły metodą zgrzewania powinny mieć osłony zabezpieczające przed iskrami.

• Koła napędzające piłę przecinarek taśmowych powinny być osłonięte na obwodzie i na bokach.

• Jeżeli przednia część ruchomej ramy przecinarek ramowych wysuwa się poza obręb prowadnic to powinna ona być pomalowana w żółte i czarne pasy naprzemianlegle zgodnie z PN-81/M-55720/00 p. 2.6.

• W przypadkach technicznie uzasadnionych obrabiarki powinny być wyposażone w samodzielne instalacje odpylające, podłączane do urządzeń odbierających zanieczyszczone powietrze.

• Kierunek ruchu narzędzia w przecinarkach taśmowych, tarczowych i ściernych powinien być oznaczony dobrze widoczną strzałką umieszczoną na ochronnej osłonie narzędzia.

NARZĘDZIA RĘCZNE O NAPĘDZIE PNEUMATYCZNYM

Coraz częściej stosowane są (szczególnie przy pracach mniej dokładnych), narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym, takie jak:

• szlifierki i polerki tarczowe,

• wiertarki,

• strugarki do drewna,

• frezarki,

• wkrętarki, nożyce i wycinarki do blach,

• pilarki i noże tarczowe,

• pilarki brzeszczotowe,

• młotki.

Z uwagi na różnorodność typów tych elektronarzędzi, podstawowym źródłem wiedzy o ich bezpiecznym użytkowaniu są Polskie Normy a także instrukcje bezpiecznej obsługi, dostarczane przez wytwórcę.

Jednocześnie, zgodnie z Polskimi Normami, dla zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania elektronarzędzi należy:

• dbać o to, aby prace związane z podłączeniem, badaniem, konserwacją i naprawą urządzeń elektrycznych były wykonywane tylko przez osoby uprawnione (uprawnienia SEP),

• nie udostępniać odbiorników elektrycznych osobom nie znającym zasad ich użytkowania i instrukcji obsługi,

• każdorazowo przed przystąpieniem do pracy należy sprawdzić optycznie stan obudowy izolacyjnej elektronarzędzi, przewodów, wtyczek. W przypadku uszkodzenia oddać do naprawy,

• po zakończeniu prac wyłączyć elektronarzędzia z sieci elektrycznej i zgodnie z instrukcją zabezpieczyć je przed ponownym włączeniem przez osoby nie upoważnione.

Zabrania się kategorycznie

• Wykonywania jakichkolwiek prac konserwacyjno-remontowych maszyn, urządzeń i odbiorników elektrycznych przez nie uprawnionych pracowników.

• Podłączenia odbiorników do sieci w sposób inny niż za pomocą wtyczek stanowiących fabryczne wyposażenie odbiorników.

• Wykonywanie przedłużeń przewodów inaczej niż za pomocą fabrycznie wykonanych przedłużaczy.

• Zasilania elektronarzędzi w miejscach krańcowego zagrożenia (na przykład przy dużej wilgotności wewnątrz zbiorników itp.) w inny sposób niż przez transformator separacyjny.

• Naprawy i wymiany wkładek bezpiecznikowych.

• Postępowania w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami, szczegółowymi instrukcjami i poleceniami nadzoru podczas użytkowania energii elektrycznej.

Badania kontrolne w czasie eksploatacji

Elektronarzędzia, w zależności od sposobu i czasu użytkowania, dzielimy na trzy grupy:

• elektronarzędzie kategorii użytkowania I oznacza elektronarzędzie eksploatowane dorywczo, kilkakrotnie w ciągu jednej zmiany, które jest zwracane do wypożyczalni,

• elektronarzędzie kategorii użytkowania II oznacza elektronarzędzie eksploatowane często w ciągu jednej zmiany, które nie jest zwracane do wypożyczalni,

• elektronarzędzie kategorii użytkowania III oznacza elektronarzędzie eksploatowane w sposób ciągły na więcej niż jednej zmianie zainstalowane na stałe, np. w linii produkcyjnej lub montażowej.

Pracodawca lub inna jednostka eksploatująca elektronarzędzie, zwana dalej dysponentem, zobowiązana jest do:

• Prowadzenia regularnych badań kontrolnych elektronarzędzi będących w eksploatacji, zgodnie z wymaganiami,

• Zapewnienia użytkownikowi elektronarzędzia pełnego bezpieczeństwa przed porażeniem elektrycznym i urazami mechanicznymi.

W szczególności użytkowników należy zapoznać:

• z fabryczną instrukcją obsługi dołączoną do elektronarzędzia,

• z postanowieniami normy w zakresie wymaganych badań kontrolnych, terminów ich przeprowadzania i procedury postępowania,

• z podstawowymi środkami ochrony stosowanymi przy posługiwaniu się elektronarzędziami, zwłaszcza I klasy stopnia zabezpieczenia przed porażeniem.

• Ponadto dla elektronarzędzi kategorii użytkowania III należy opracować instrukcje stanowiskowe zawierające informacje dotyczące sposobu posługiwania się danym elektronarzędzie, ze szczególnym uwzględnieniem wymagań z zakresu bezpieczeństwa pracy.

• Gniazdka, do których elektronarzędzia są podłączane powinny być wykonane zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami.

• Elektronarzędzia I klasy (według stopnia zabezpieczenia przed porażeniem elektrycznym) mogą być podłączone tylko do gniazdek z prawidłowo wykonaną instalacją ochronną (z przewodem ochronnym); odpowiedniej kontroli wymagają również wszelkiego rodzaju stosowane przedłużacze.

• Elektronarzędzi I klasy nie należy stosować do pracy w warunkach o dużej wilgotności na konstrukcjach stalowych itp.

Dla prawidłowej organizacji systemu badań kontrolnych elektronarzędzi należy:

• sklasyfikować eksploatowane elektronarzędzia z uwzględnieniem stanowisk pracy według kategorii użytkowania,

• założyć dla każdego elektronarzędzia kartotekę, w której odnotowywane będą terminy badań kontrolnych i ich wyniki oraz termin następnych badań. W kartotece należy również odnotowywać rodzaje uszkodzeń, przeprowadzone naprawy itp. ,

• zorganizować i wyposażyć w niezbędne pomoce i aparaturę stanowisko do badań kontrolnych,

• wyznaczyć i upoważnić pracowników mających odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia badań kontrolnych. Pracownicy ci powinni mieć odpowiednią znajomość z zakresu konstrukcji, obsługi i badań elektronarzędzi oraz mieć umiejętność prowadzenia wywiadu z użytkownikami elektronarzędzia na temat pracy tych urządzeń i stwierdzonych usterek,

• należy wyznaczyć pracowników do prowadzenia fachowego instruktażu z zakresu obsługi i konserwacji elektronarzędzi.

Badania kontrolne elektronarzędzi są prowadzone jako:

Badania bieżące, które należy wykonywać każdorazowo przed wydaniem elektronarzędzia do eksploatacji i po jego zwrocie do wypożyczalni oraz - w przypadku elektronarzędzi zaliczonych do II i III kategorii użytkowania - przed rozpoczęciem pracy na danej zmianie.

Badania okresowe, które należy wykonywać:

• co 6 miesięcy dla elektronarzędzi zaliczanych do kategorii użytkowania I,

• co 4 miesiące dla elektronarzędzi zaliczanych do kategorii użytkowania II,

• co 2 miesiące dla elektronarzędzi zaliczanych do kategorii użytkowania III,

• po każdej zaistniałej sytuacji mogącej mieć wpływ na bezpieczeństwo użytkowania elektronarzędzia (upadek, zawilgocenie itp.).

W ramach badań kontrolnych elektronarzędzi w czasie eksploatacji i po dłuższym okresie składowania należy wykonać badania według poniższej tabeli:

Lp.	Badania		Zakres badań
				bieżących	okresowych
1		2		3	4
1.		Oględziny zewnętrzne		+	+
2.		Demontaż i oględziny wewnętrzne		-	+
3.		pomiar rezystancji izolacji		-	+
4.		Sprawdzenie obwodu ochronnego		-	+
5.		Sprawdzenie biegu jałowego		+	+
Znak + oznacza badanie, które należy przeprowadzić
Znak - oznacza badanie, którego się nie przeprowadza

Oględziny zewnętrzne polegają na sprawdzeniu (bez rozmontowania elektronarzędzia), czy:

• elektronarzędzie dostarczono do badań w stanie wyczyszczonym,

• elektronarzędzie jest kompletne i ma czytelną tabliczkę znamionową,

• elementy obudowy zewnętrznej i rękojeści nie są uszkodzone (pęknięte, zgniecione, odłamane itp.),

• wtyczka nie jest uszkodzona (pęknięta, przypalona, kołki nie zdeformowane itp.) oraz czy odpowiada wymaganiom w części dotyczącej rodzaju parametrów znamionowych dla badanego elektronarzędzia,

• odgiętka nie jest uszkodzona, prawidłowo osadzona i nie wysuwa się z obudowy,

• działanie elementów sterujących (przyciski, pokrętła, blokady itp.) jest prawidłowe i czy elementy te nie są uszkodzone,

• uchwyty i zaciski narzędzi roboczych są kompletne i nie wykazują uszkodzeń.

Wynik badania należy uznać za dodatni, jeżeli w stosunku do ocenianych elementów i zespołów (metodą subiektywną) nie stwierdzono uchybień i uszkodzeń.

Demontaż i oględziny wewnętrzne przeprowadza się w okresie gwarancyjnym w zakresie nie naruszającym warunków gwarancji lub po okresie gwarancyjnym; polega to na częściowym zdemontowaniu elektronarzędzia (odkręcenie pokryw i osłon) i sprawdzeniu, czy:

• odciążka przewodu przyłączeniowego jest prawidłowo przymocowana,

• żyły przewodu przyłączeniowego i ochronnego są dobrze podłączone oraz odpowiednio umocowane w zaciskach przyłączeniowych,

• osprzęt elektryczny (łączniki, kondensatory, regulatory, wyłączniki termiczne itp.) jest prawidłowo umieszczony, zamocowany i czy nie jest uszkodzony,

• silnik nie jest nadmiernie zabrudzony, zwłaszcza pyłem szczotkowym i czy nie ma śladów zabrudzenia smarem,

• sprężyny szczotek są prawidłowo założone i odpowiednio je dociskają,

• nie ma innych śladów wskazujący na nieprawidłową pracę elektronarzędzia,

• łożyska nie są uszkodzone i nasmarowane.

Wynik badania należy uznać za dodatni, jeżeli w stosunku do ocenianych elementów i zespołów (metodą subiektywną) nie stwierdzono uchybień oraz uszkodzeń.

Pomiar rezystancji izolacji należy wykonać na elektronarzędziu zimnym łącznie z przewodem przyłączeniowy, napięciem stałym o wartości 500 V, przy czym odczyt powinien następować po upływie 1 min od chwili przyłożenia napięcia.

Wartości rezystancji nie powinny być mniejsze od podanych w tablicy 2.

 

 

 

Badana izolacja	Rezystancja
	izolacji (M )
Między częściami pod napięciem a dostępnymi dla dotyku częściami metalowymi
- dla elektronarzędzi klasy I i III	2
- dla elektronarzędzi klasy II	7
Między częściami pod napięciem a częściami metalowymi elektronarzędzi klasy II oddzielo-nymi od części pod napięciem tylko izolacją podstawowym.	2
Między częściami metalowymi elektronarzędzi klasy II oddzielonymi od części pod napięciem tylko izolacją podstawową a dostępnymi dla dotyku częściami metalowymi	5
Uwaga: Pod napięciem "Dostępne dla dotyku części metalowe" rozumie się również części z materiału izolacyjnego, które w czasie badań powinny być obłożone folią metaliczną.

Wynik próby należy uznać za dodatni, jeżeli rezystancja izolacji nie jest mniejsza od podanej w tablicy 2.

Sprawdzenie obwodu ochronnego przeprowadza się:

1. przez oględziny długości żył przewodu przyłączeniowego między zaciskami a odciążką; długość żył powinna być taka, aby przy wysunięciu się przewodu przyłączeniowego z odciążki żyły przewodzące prąd naprężyły się wcześniej niż żyła ochronna,

2. przez pomiar spadku napięcia między stykiem ochronnym wtyczki, a badaną dostępną częścią metalową elektronarzędzia przy zasilaniu prądem przemiennym o napięciu nie przekraczającym 12 V i natężeniu równym 1,5 prądu znamionowego, jednak nie mniejszym niż 25 A.

---