Historia literatury polskiej - romantyzm

» WYKŁAD

Prowadzący: prof. dr hab. Bogusław Dopart

Czas: 60 godzin

Forma zaliczenia: Egzamin

Kulturalne tradycje romantyzmu. Założenia programowe romantyzmu europejskiego. Romantyzm w Polsce: ramy chronologiczne i dynamika okresu literackiego. Wyznaczniki i warianty prądowe. Nieromantyczne tendencje w literaturze romantycznego półwiecza. Pojęcie romantyzmu w różnych dziedzinach kultury symbolicznej. Warunki historyczne i atrybuty antropologiczne kultury romantyzmu. Mickiewicz i inni twórcy romantyzmu wczesnego. Ludowość, bajronizm, poezja transcendentalna, mediewizm. Poezja listopadowa, konsekwencje powstania w sferze życia literackiego. Polistopadowy zenit twórczości Mickiewicza. Twórczość drugiego pokolenia romantyków: Krasiński, Słowacki. Profetyzm, neosarmatyzm, ironizm, mistycyzm. Rzewuski, Fredro, Kraszewski: specyfika literatury krajowej. Liryka i poemat krajowy. Koleje twórczości Norwida. Pokolenie norwidowskie i przedburzowe w kraju. Romantyzm i wiek XIX. Romantyzm i tradycje życia zbiorowego w Polsce.

LEKTURY

Teksty literackie

• Mickiewicz: Wybór poezyj (BN I 66, oprac. Cz. Zgorzelski), Grażyna (Wydanie rocznicowe, t. 2), Konrad Wallenrod (BN I 72 od wyd. III), Dziady. Poema (Wydanie Rocznicowe, t. 3), Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego (BN I 17), Pan Tadeusz (BN I 83, wyd. X), Literatura słowiańska (w wyborze), "Pielgrzym Polski";

• Malczewski, Maria. Oprac. H. Krukowska. Białystok 1995 (lub wcześniejsze w oprac. R. Przybylskiego;

• S. Goszczyński, Zamek kaniowski;

• Z. Krasiński: Poezje, Nie-Boska komedia (BN I 24, od wyd. VIII), Niedokończony poemat, Irydion, z Trzech myśli Ligenzy: Sen Cezary i Legenda, Przedświt, Psalmy przyszłości, Listy (wybór);

• J. Słowacki: Liryki, Godzina myśli w: Powieści poetyckie BN I 47), W Szwajcarii w: Trzy poema BN I 49), Kordian, Anhelli (BN I 7), Balladyna, Beniowski (BN I 13/14), Fantazy (BN I 105), Ksiądz Marek (BN I 29) lub Sen srebrny Salomei (BN I 157), Lilla Weneda, Genezis z Ducha, Samuel Zborowski, Król-Duch. Rapsod I, Odpowiedź na psalmy przyszłości;

• K. Norwid: Vade-mecum (BN I 271), Wiersze (Pisma wybrane, t. 1), Promethidion, Krakus, Książę nieznany, Quidam, Bransoletka, Białe kwiaty, Czarne kwiaty, Ad leones, "A Dorio ad Phrygium", Pierścień wielkiej damy, Miłość- -czysta u kąpieli morskich;

• Fredro, Pan Geldhab lub Mąż i żona, Śluby panieńskie, Pan Jowialski, Zemsta, Dożywocie, Trzy po trzy;

• H. Rzewuski: Pamiątki Soplicy (wybór), Listopad;

• J.I. Kraszewski: Ulana, Brühl, Stara baśń, Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy (wybór);

• J. Korzeniowski, Kollokacja lub Spekulant;

• N. Żmichowska, Poganka;

• M. Mochnacki, Powstanie narodu polskiego w 1830 i 1831 roku (fragm.).

Lektury uzupełniające (5 tekstów do wyboru)

• S. Witwicki, Wieczory pielgrzyma (wybór) lub Moskale w Polszcze;

• K. Ujejski, Maraton, Chorał (BN I 137);

• M. Romanowski, Dziewczę z Sącza oraz wybór liryków (BN I 30);

• Reduta. Romantyczna poezja niepodległościowa. Oprac. M. Janion. Kraków 1979.

• "Choć Radziwiłł, alem człowiek... " Oprac. M. Maciejewski. Kraków 1985 (stąd: Krasiński, Wójcicki, Chodźko, Kaczkowski) albo: Polski list romantyczny. Oprac. Z. Sudolski. Kraków 1997 (stąd: rozdziały: Miłość, Przyjaźń, Nowatorstwo formy) albo "Do ziemi naszej". Oprac. J. Kamionka-Straszkowa. Kraków 1988 (stąd: cz. III Regiony, okolice, panoramy);

• Walka romantyków z klasykami (BN I 183);

• Ballada polska (BN I 177);

• Wybór pism filomatów (BN I 77);

• Mickiewicz: Pisma krytyczne, Pisma religijne (Jakub Boehme, wybór tekstów towianistycznych), Pisma polityczne (Legion Polski i "Trybuna Ludów" w wyborze);

• Z. Krasiński: Agaj-Han, Ostatni;

• J. Słowacki: Lambro, Listy do matki, Krąg pism mistycznych (BN I 245);

• K. Norwid: Szczesna, Fulminant, Assunta, Kleopatra i Cezar, Znicestwienie narodu;

• Fredro: Wielki człowiek do małych interesów, Rewolwer, Teraz, Bajki, Zapiski starucha;

• Zaleski, Wybór poezyj (BN I 30);

• S. Goszczyński: Król zamczyska, Dziennik podróży do Tatrów;

• T. Lenartowicz, Wybór poezji (BN I 5);

• W. Pol, Wybór poezji (BN I 180);

• W. Syrokomla, Wybór poezji (BN I 54);

• R. Zmorski, Lesław;

• J. I. Kraszewski: Latarnia czarnoksięska, Poeta i świat, Chata za wsią, Dziecię Starego Miasta;

• J. Korzeniowski: Krewni, Karpaccy górale;

• W. Łozinski, Zaklęty dwór;

• T.T. Jeż, Szandor Kowacz;

• Chodźko, Pamiętniki kwestarza;

• Z. Kaczkowski, Murdelio;

• L. Sztyrmer: Pantofel. Historia mojego kuzyna, Frenofagiusz i Frenlesty;

• P. Jankowski: Doktor Panteusz w przemianach, Krynice;

• J.B. Dziekoński, Sędziwój;

• Cyganeria warszawska (BN I 192);

• G. z Günterów Puzynina, W Wilnie i dworach litewskich 1815-1843;

• S. Morawski, Kilka lat młodości mojej w Wilnie lub: W Peterburku;

• K.B. Hoffman, Wielki Tydzień Polaków;

• Wiek XIX. Sto lat myśli polskiej, t. 6-7. Warszawa 1911 (stąd: Kajsiewicz, Jełowicki, Chłoniewski, Hołowiński).

Podręczniki, monografie, słowniki

• Witkowska, Romantyzm;

• tejże: Wielcy romantycy polscy. Warszawa 1980;

• M. Dernałowicz, Adam Mickiewicz. Warszawa 1985;

• Cz. Zgorzelski, O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Warszawa 2001 (lub wyd. wcześniejsze);

• Kowalczykowa, Słowacki. Warszawa 1994;

• J. Kleiner, Zygmunt Krasiński. Dzieje myśli. 1912;

• J. Maciejewski, Cyprian Norwid. Warszawa 1993;

• Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, seria 3, Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831-1863. Kraków 1975 - Warszawa 1992 (stąd sylwetki następujących autorów: A. Fredro, W. Pol, J. Kremer, T. Lenartowicz, N. Żmichowska, E. Dembowski, L. Sztyrmer, I. Chodźko, W. Syrokomla, J. I. Kraszewski);

• M. Janion, Gorączka romantyczna. Warszawa 1975;

• Cz. Zgorzelski, Obserwacje. Warszawa 1993;

• Słownik literatury polskiej XIX wieku. Red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa. Warszawa 1991;

• F. Claudon i inni, Encyklopedia romantyzmu.

Antologie

• Manifesty romantyzmu 1790-1830. Anglia, Niemcy, Francja. Wybór tekstów, oprac. A. Kowalczykowa. Warszawa 1975;

• Idee programowe romantyków polskich. Antologia. Oprac. A. Kowalczykowa (BN I 261);

• Polska krytyka literacka 1800-1918, t. 1-2 (stąd: Mochnacki, Mickiewicz, Grabowski, Kraszewski, Krasiński, Klaczko);

• Z dziejów polskiej krytyki i teorii sztuki, t. 1-2 (stąd: Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, Norwid, tzw. "dyskusja krakowska").

Opracowania (po jednej pozycji z każdego działu)

A.

• Lovejoy, Wielki łańcuch bytu (3 ostatnie rozdziały);

• Religijny wymiar literatury polskiego romantyzmu. Red. D. Zamącińska, M. Maciejewski. Lublin 1995;

• M. Janion, M. Żmigrodzka, Romantyzm i historia. Warszawa 1978;

• Teoretycy, artyści i krytycy o sztuce 1700-1870. Oprac. E. Grabska i M. Poprzęcka. Warszawa 1974, rozdz. 4-7; o romantycznym poznaniu. Oprac. M. Cieśla- -Korytowska. Kraków 1997.

B.

• Studia o romantyzmie - przekłady, "Pamietnik Literacki" 1978, z. 1,3;

• Problemy polskiego romantyzmu. Red. M. Żmigrodzka. Wrocław 1979;

• Style zachowań romantycznych. Propozycje i dyskusje. Red. M. Janion i M. Zielińska. Warszawa 1986;

• M. Maciejewski, Poetyka. Gatunek - obraz. W kręgu poezji romantycznej. Wrocław 1977;

• Opacki, W środku niebokręga. Poezja romantycznych przełomów. Katowice 1995.

C.

• Witkowska, Mickiewicz. Słowo i czyn. Warszawa 1998;

• W. Borowy, O poezji Mickiewicza. Lublin 1999;

• S. Pigoń, Zawsze o Nim. Kraków 1960;

• Z. Stefanowska, Próba zdrowego rozumu. Studia o Mickiewiczu. Warszawa 2002;

• Cz. Zgorzelski, Liryka w pełni romantyczna. Warszawa 1981;

• Z. Łapiński, Norwid. Kraków 1971 lub wyd. następne.

Literatura powszechna (10 spośród następujących pozycji)

• J.W. Goethe: Faust, część I, Wybór poezji (BN II 48);

• F. Hölderlin, Poezje wybrane. Warszawa 1964;

• H. Heine, Dzieła wybrane, t. 1, Warszawa 1956;

• E.T.A. Hoffmann, Opowiadania;

• H. Kleist, Dramaty i nowele (BN II 158);

• Niemiecka ballada romantyczna (BN II 142);

• Angielscy poeci jezior (BN II 142);

• Poeci języka angielskiego, t. 2. Warszawa 1971 (stąd: W. Blake, T. Moore, P.B. Shelley, J. Keats, H.W. Longfellow, E.A. Poe);

• G. G. Byron, Korsarz, Manfred, Kain, Don Juan (pieśni I-IV);

• W. Scott, Waverley (BN II 56);

• F. Cooper, Szpieg;

• E.A. Poe, Opowiadania;

• R.F. de Chateaubriand, René;

• V. Hugo: Hernani (BN II 84), Nędznicy;

• Stendhal: Czerwone i czarne, Pustelnia parmeńska;

• de Musset, Spowiedź dziecięcia wieku;

• H. Balzac, Ojciec Goriot, Eugenia Grandset, Stracone złudzenia, Jaszczur;

• A.L.H. De Staël, Wybór pism krytycznych (BN II 49);

• Puszkin: Eugeniusz Oniegin (BN II 35), Wybór wierszy (BN II 201);

• M. Lermotow, Wybór poezji, t. 1. Warszawa 1956;

• M. Gogol, Rewizor (BN II 78), Martwe dusze (BN II 101);

• G. Leopardi: Poezje. Warszawa 1938, Dziełka moralne;

• K.H. Macha, Maj. Wybór poezji. Warszawa 1971;

• T. Szewczenko, Wybór poezji (BN II 178).

---