Juliusz Verne, W 80 dni dookoła świata

Temat: Fileas Fogg - dżentelmen w każdym calu.

Cele:

• rozumienie znaczenia słowa dżentelmen,

• kształcenie umiejętności wartościowania,

• kształcenie umiejętności samodzielnej pracy z tekstem,

• kształcenie umiejętności korzystania ze słowników.

1. Uczniowie określają czas i miejsce wydarzeń

• miejsce - Londyn, a potem cały świat

• akcja rozpoczyna się 2 października 1872 roku, wtedy Fileas Fogg przyjmuje do pracy nowego służącego, Jana

2. Nauczyciel prowadzi z uczniami rozmowę według punktów:

• Kim jest Fileas Fogg i jaki prowadzi tryb życia?

• Jak wygląda dzień pana Fogga?

• Jak pan Fogg traktuje swojego służącego?

• Jaki jest jego stosunek do kobiet?

• Czym kieruje się w życiu pan Fogg?

• Jak się ubiera?

• Jak się zachowuje w sytuacjach ekstremalnych?

NOTATKA

Fileas Fogg jest angielskim szlachcicem, bogatym człowiekiem, który całe dnie spędza w klubie „Reforma”.

W życiu najbardziej ceni spokój, regularny tryb życia i czas spędzony w klubie. Zawsze jest kulturalny, przestrzega etykiety towarzyskiej, ubiera się nienagannie, zgodnie z obowiązującą modą. Można go powiedzieć, że zawsze wygląda jak spod igły. Traktuje wszystkich z szacunkiem, zachowując dystans. Jest rycerski, staje w obronie słabszych - uratował życie pani Audzie. W sytuacjach ekstremalnych potrafi zachować zimną krew. Umiejętnie wychodzi z każdej opresji, przestrzegając przy tym zasad honoru.

3. Uczniowie podzieleni na grupy pracują ze Słownikiem wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego oraz Słownikiem języka polskiego pod redakcją Mieczysława Szymczaka, tom 1.

a) Uczniowie szukają w Słowniku wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego terminu „dżentelmen”.

Dżentelmen - człowiek nienaganny zarówno pod względem etycznym, jak i form towarzyskich, taktowny, honorowy, godny zaufania, uprzejmy.

Etym. - ang. gentleman 'szlachcic; człowiek żyjący z własnych funduszów; pan (grzecznościowe); jw.'; gentle 'szlachetny' z łac. gentilis 'należący do tej samej rodziny' od gens, zob. gently; ang. man 'człowiek'.

b) Uczniowie szukają w Słowniku języka polskiego pod redakcją Mieczysława Szymczaka, tom 1 hasła „dżentelmen”.

Dżentelmen - mężczyzna dobrze wychowany, taktowny, rycerski, umiejący się zachować w każdej sytuacji; także mężczyzna wytworny, elegancko ubrany.

4. uczniowie porównują wnioski z hasłami ze słowników.

Wniosek: Filas Fogg jest dżentelmenem.

Zapisanie tematu lekcji.

Zadanie domowe

Ułożę zdania z następującymi związkami frazeologicznymi: zachować zimną krew, wyglądać jak spod igły, być (np. dżentelmenem) w każdym calu.

Temat: Świat techniki w powieści Juliusza Verne

Tę lekcję należy przeprowadzić w sali z dostępem do komputerów.

Cele:

• poznanie realiów (osiągnięć techniki) w XIX wieku,

• rozumienie pojęć: rewolucja przemysłowa w XIX wieku, telegraf, parowiec, kolej parowa,

• doskonalenie umiejętności samodzielnej pracy z tekstem,

• kształcenie umiejętności korzystania z encyklopedii multimedialnej,

• poznanie sylwetki Juliusza Verne'a,

• doskonalenie umiejętności selekcji informacji.

1. Proponuję zacząć od pytania wstępnego: dzięki jakim wynalazkom w dziedzinie techniki możliwe było pokonanie w 1872 roku kuli ziemskiej w 80 dni?

Uczniowie, wykorzystując tekst powieści, odnajdują nazwy wynalazków dziewiętnastowiecznych: parowiec, parostatek, kolej parowa, maszyna parowa, telegraf

2. Następnie uczniowie otrzymują wydruk hasła z Encyklopedii Multimedialnej PWN. Prosimy, by podkreślili informacje na temat wymienionych wcześniej wynalazków.

Wydruk z encyklopedii:

Rewolucja przemysłowa dokonała skoku cywilizacyjnego w rozwoju transportu. Maszyna parowa znalazła zastosowanie zarówno w transporcie morskim, rzecznym, jak i lądowym. Pierwszym działającym sprawnie statkiem parowym, poruszającym się po rzece, był statek „Clermont”, zbudowany przez R. Fultona w 1807. Zwodowany na rzece Hudson rozpoczął erę żeglugi parowej. Nadal jednak mało zwrotne i ciężkie parostatki nie stanowiły konkurencji dla żaglowców. Prawie wszystkie statki parowe w 1. połowie XIX w. korzystały z pomocy żagli. Szybki rozwój morskiej żeglugi parowej rozpoczął się od zastosowania śruby okrętowej (F. Sauvage — 1832). W 1838 angielski parowiec „Great Western” przepłynął Atlantyk w ciągu dwóch tygodni bez pomocy żagli. Od około 1840 statki żelazne, bardziej ładowne i wytrzymałe od drewnianych, zdobywały coraz większe znaczenie. W Europie można je było zobaczyć na wielkich rzekach, takich jak Ren, Dunaj, Rodan i Sekwana, a także na Morzu Śródziemnym, Bałtyku i kanale La Manche. Parowce pojawiły się na północnym Atlantyku w 1820, kiedy odbył rejs „Savannah”, ale regularne połączenia transatlantyckie rozpoczęto dopiero w 1838. Anglik S. Cunard otworzył linię w 1840, ale szybko zyskał konkurentów w postaci innych spółek. Do końca wojny secesyjnej parowce oceaniczne przewoziły głównie pocztę, pasażerów oraz drogie, lekkie towary. Prawdziwa era statków oceanicznych nadeszła, gdy wprowadzono śruby napędowe (lata 40. XIX w.), silnik sprzężony (lata 50.), stalowe kadłuby (lata 60.) oraz otwarto Kanał Sueski (1869).

Okres świetności dyliżansów przypadał na lata 1820-40, kiedy równocześnie zaczęto budować koleje. Na brukowanych wówczas drogach dyliżanse osiągały prędkość do 16 km/h.

Pojazd mechaniczny stanowił marzenie wielu konstruktorów. Ale dopiero połączenie maszyny parowej z szynami żelaznymi pozwoliło uczynić z niej użyteczną siłę pociągową na lądzie. Największe trudności sprawiało wynalezienie odpowiedniej konstrukcji parowozu, która zapewniałaby należytą przyczepność kół do szyn. Udoskonaloną lokomotywę — poruszającą się po szynach o specjalnym przekroju — zbudował w 1814 G. Stephenson. Miała 6 zamiast 4 kół, co lepiej rozkładało jej ciężar. Sprawność (rozumiana jako moc w stosunku do ciężaru) zwiększono kierując wylot dymu do komina. Dzięki temu mogła ona uciągnąć ciężar 6 ton z prędkością 6 km/h, a sam parowóz rozwijał prędkość 15 km/h. Nowy model z 1830 rozwijał już prędkość 48km/h. Pierwsza linia towarowa połączyła miasta Stockton i Darlington w 1825, a pierwsza osobowa Liverpool z Manchesterem w 1830.

WNIOSEK:

Rozwój transportu w XIX wieku nastąpił dzięki wynalezieniu maszyny parowej.

3. Możliwość porozumiewania się na odległość była także niezwykłym wynalazkiem.

Uczniowie z parach opracowują informacje, wykorzystując Encyklopedię Multimedialną PWN, na temat telegrafii.

telegrafia [gr. tēle `daleko', gráphō `piszę'], dział telekomunikacji porozumiewawczej zajmujący się przekazywaniem na odległość wiadomości w postaci zbioru znaków (liter, cyfr i in.), wydrukowanego lub utrwalonego na taśmie dziurkowanej; przesyłanymi kolejno w postaci kombinacji impulsów elektr. (alfabet telegraficzny) przez nadawczy aparat telegraf. do aparatu telegraf. odbiorczego i przetwarzanymi w nim ponownie na znaki pisma. (…)

Szybki rozwój telegrafii umożliwiły ulepszone aparaty telegraf.: drukujący, tzw. juz D.E. Hughesa (W. Brytania, 1855 (…).

4. Kolejnym zadaniem jest znalezienie przez uczniów w Encyklopedii Multimedialnej PWN, informacji na temat Juliusza Verne'a

Verne [wern] Jules, ur. 8 II 1828, Nantes, zm. 24 III 1905, Amiens, pisarz francuski; klasyk science fiction; sławę przyniósł mu obszerny cykl powieści podróżniczych i fantastycznonauk., w których wykorzystał rozległą wiedzę z zakresu geografii, matematyki, fizyki, m.in. trylogia: Dzieci kapitana Granta (t. 1-3 1867-68, wyd. pol. 1876), 20 000 mil podmorskiej żeglugi (t. 1-2 1869-70, wyd. pol. t. 1-2 1870-71) i Tajemnicza wyspa (1874, wyd. pol. t. 1-3 1875-76), ponadto np. W 80 dni dookoła świata (1873, wyd. pol. 1873-74).

Powszechna encyklopedia PWN © Wydawnictwo Naukowe PWN SA

WNIOSEK:

Juliusz Verne to świadek rewolucji przemysłowej, zafascynowany rozwojem techniki. W powieści W 80 dni dookoła świata ukazuje, jak dzięki wspaniałej technice jego bohater Filas Fogg mógł wygrać zakład dotyczący pokonania kuli ziemskiej w 80 dni.

Zadanie domowe:

„Moja najszybsza podróż dookoła świata”. Wykorzystując informacje znalezione w internecie, odszukaj połączenia kolejowe i samolotowe, dzięki którym możliwie jak najszybciej pokonasz kulę ziemską i wrócisz do domu.

Tę pracę uczniowie mogą wykonać na lekcji informatyki (na zasadzie porozumienia między nauczycielami) jako praktyczne wykorzystanie internetu w codziennym życiu.

Temat: Dlaczego W 80 dni dookoła świata to powieść przygodowa?

1. Informujemy uczniów, że będziemy śledzić podróż pana Fogga na mapie świata.

Nauczyciel przynosi na lekcję mapę świata, a uczniom rozdaje do wklejenia jej pomniejszoną kserokopię.

Uczniowie pracując z tekstem powieści, pod kierunkiem nauczyciela zaznaczają na swoich mapach miejsca, do których planuje dotrzeć Fileas Fogg, żeby móc odbyć swoją osiemdziesięciodniową podróż. Nauczyciel wskazuje te miejsca na dużej mapie.

- Londyn

- Suez

- Bombaj

- Kalkuta

- Hongkong

- Jokohama

- San Francisco

- Nowy York

- Londyn

WNIOSEK:

Pomysł pokonania w roku 1872 kuli ziemskiej w 80 dni wydawał się niemożliwy do realizacji, zapowiadał niezwykłą przygodę.

2. Uczniowie odpowiadają na pytanie, jakie inne elementy powieści dowodzą, że mamy do czynienia z powieścią przygodową?

Elementy powieści	Przykład	Przykład - praca domowa
szybkie tempo wydarzeń	z jednych kłopotów w inne kłopoty
nieprzewidziane sytuacje	brak linii kolejowej, mimo że prasa informowała o jej istnieniu
niezwykłe wydarzenia, nieoczekiwane rozwiązania,	nadrobienie doby i szczęśliwe zakończenie
mrożące krew w żyłach sytuacje	aresztowanie
bohaterskie zachowanie Fileasa Fogga	uratowanie życia pani Audzie
szalone pościgi	ucieczka na słoniu
nieporozumienia i niesprawiedliwe wyroki	oskarżenie Fogga o kradzież
stałe utrzymywanie się napięcia	obecność Fiksa
nagłe zwroty akcji	niespodziewane wyruszenie Fogga w podróż
nieporozumienia	list Fiksa
szczęśliwe zakończenie	ślub z panią Audą

Zadanie domowe:

Uzupełnij trzecią kolumnę tabeli, do każdego elementu podając inny przykład z powieści

---