ZIEMIE POLSKIE POD OKUPACJĄ NIEMIECKĄ 1939-45
W 1939 nastąpiła właściwie likwidacja państwa polskiego. Z punktu widzenia prawnego pojawiło się to już w pakcie Ribbentrop- Mołotow, a następnie w podpisanym 28 września 1939 aneksie do tego paktu, gdzie zmieniona została linia podziału ( z Wisły na Bug), a Niemcy zrezygnowali z Litwy na rzecz ZSRR.
Niemcy dostali ziemie na zachód od Bugu i Sanu. Pod względem terytorialnym nastąpił podział pół na pół ( **Niemcy dostali 48,4% terytorium przedwojennej Polski, Rosjanie o 2% więcej). Inaczej podział ten wyglądał ze względna ludność- z 25 milionów rdzennych Polaków, Niemcy dostali 20 milionów, a Rosjanie 5 milionów.
Niemcy dokonali podziału zagarniętych ziem, zgodnie z dekretem Hitlera z dnia
8 października 1939:
do Niemiec włączono: województwo poznańskie, część śląskiego, krakowskiego i łódzkiego. Utworzono okręgi:
- Gdańsk- Prusy Zachodnie,
- Wartheland - Kraj Warty,
- prowincja śląska,
- prowincja Prusy Wschodnie.
2) utworzono Generalne Gubernatorstwo w skład którego wchodziła także Warszawa. Za stołeczne miasto uznano jednak Kraków, ponieważ Niemcom zależało na zmarginalizowaniu roli Warszawy, zrobieniu z niej prowincjonalnego miasta.
Na czele Generalnego Gubernatorstwa stał generalny gubernator - Hans Frank (** doktorat z filozofii), od jesieni 1939 nazywany przez Polaków „królem Polski”, ponieważ rezydował na Wawelu.
Generalne Gubernatorstwo podzielono na 4 dystrykty:
- warszawski,
- krakowski,
- radomski,
- lubelski.
Latem 1940 do Generalnego Gubernatorstwa włączono także Galicję z Lwowem.
Tereny włączone do Rzeszy przeznaczono do zniemczenia. Próbowano dokonać tego przez:
- wysiedlenia w głąb Rzeszy na przymusowe roboty, lub do Generalnego Gubernatorstwa (* nazywanego „śmietniskiem Europy”)
- rozwijanie akcji podpisywania przez Polaków Niemieckiej Listy Narodowej (Volksdeutsche), co sprawiło, że byli oni lepiej traktowani w czasie okupacji, pod koniec wojny przeprowadzano na ludności tej samosądy.
Niemcy na terenach Polski uderzyli w Kościoły ( katolicki i ewangelicki). Z 2100 księży żyjących przed wojną, ponad połowę wymordowano. Kościół zawsze stawał bowiem po stronie ludzi, państwa, tworzyła go również inteligencja.
Jesienią 1939 wprowadzono kontyngenty - każdy rolnik musiał oddać część swoich zbiorów na rzecz państwa niemieckiego ( przeważnie transportowano je na front wschodni).
Niemcy rozwiązali większość organizacji w Polsce. Pozostały jedynie:
- Ochotnicza Straż Pożarna,
- Polski Czerwony Krzyż,
i utworzono:
- Radę Główną Opiekuńczą (RGO).
Zdjęto godła, flagi, zakazano obchodzenia świąt państwowych (jak 03.V, 11.XI, 15.VIII).
Wszystko objęto głęboką cenzurą, **nawet w modlitewnikach z okresu okupacji w Litanii Loretańskiej usunięto zwrot „Królowo Korony Polski”.
Zredukowano szkolnictwo. Istniały jedynie szkoły powszechne i zawodowe. Usunięto przedmioty takie jak język polski (literatura), geografia, historia, wychowanie fizyczne. Hans Frank twierdził, że wystarczy, aby Polak umiał się podpisać i liczyć do dziesięciu.
W okresie okupacji maił miejsce terror i zagłada polskiej inteligencji. Przeprowadzono akcję „A-B”. W listopadzie 1939, w Krakowie, zwabiono na posiedzenie senatu uczelnianego pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Górniczej. Przybyło wówczas 183 profesorów, którzy zostali aresztowani i wywiezieni do obozu w Sachsenhausen.
Od czerwca 1939 do sierpnia 1942 w Palmirach rozstrzelano 6 tysięcy osób, zginęli tam między innymi:
- Maciej Rataj,
- Mieczysław Niedziałkowski (założyciel PPS).
Niemcy tworzyli obozy koncentracyjne. W maju 1940 założono Auschwitz.
Niemcy organizowali łapanki. Polaków traktowano jako zakładników i rozstrzeliwano za Niemców, lub wywożono do Rzeszy na przymusowe roboty. Początkiem 1941 na terenie Niemiec znajdowało się ok. 800 tysięcy obywateli Polski.
Niemcy wyjątkowo tępili Żydów. Tych, którzy służyli w wojsku polskim w kampanii wrześniowej, rozstrzeliwano. Potem Niemcy tworzyli getta, otoczone murem, drutem kolczastym, gdzie Żydzi mieli obowiązek pracy. Żydzi zostali oznakowani - na przedramieniu nosili gwiazdę Dawida. W 1941 Niemcy rozpoczęli proces likwidacji gett. W gettach zaczęły wybuchać powstania - największe z nich warszawskie, dowodzone przez Mordechaja Anielewicza, trwało od 19 kwietnia do 8 maja 1943.
Ze względu na względu na psychozę strachu, terror, Żydom nie udzielano pomocy, choć byli również tacy, którzy ratowali Żydów. Żydzi znajdujący się w fatalnej sytuacji, musieli się z nią biernie godzić.
Niemcy stworzyli wyspecjalizowaną organizację zwalczającą zalążki żydowskiego ruchu oporu - „Żagiew”, działającą przy gestapo.
Wśród Polaków znajdowali się także szmalcownicy - wydający Żydów w ręce Niemców za pieniądze. Polski ruch oporu dla szmalcowników przewidywał karę śmierci