Farmakologia leków wpływających na A.U.N. - wykład II

Autonomiczny Układ Nerwowy (AUN) :

• Cześć współczulna

• Cześć przywspółczulna

Przenoszenie impulsów nerwowych w AUN odbywa się za pośrednictwem neuroprzekaźników

Cholina + Acetylo CoA →transferaza acetylocholinawa→ acetylocholina →acetylocholesteraza→ cholina + octan

Receptory cholinergiczne:

• N_n - neurony zwojowe, niektóre zakończenia presynaptyczne zakończeń neuronów cholinergicznych, rdzeń nadnerczy, OUN

• N_m - połączenia nerwowo-mięśniowe

• Muskarynowe:

• M₁ - OUN, w neuronach na obwodzie, w komórkach okładzinowych żołądka

• M₂ - mięsień sercowy, zakończenia presynaptyczne neuronów w OUN i na obwodzie

• M₃ - gruczoły ślinowe, potowe, oskrzela, mięśnie gładkie narządów wewnętrznych i naczynia krwionośne

DAG - diacyloglicerol

IP₃ - inozytolo-3-fosforan

Narząd	Efekt
Serce
Węzeł zatokowo-przedsionkowy	Działanie chronotropowe (-)
Węzeł przedsionkowo-komorowy	Działanie dromotropowe (-) Przedłużenie czasu refrakcji
Przedsionki	Działanie inotropowe (-) Przedłużenie czasu refrakcji
Komory	Niewielkie zmniejszenie siły skurczu
Naczynia krwionośne
Tętnice	Rozkurcz (uwolnienie EDRF)
Żyły	Rozkurcz (uwolnienie EDRF)
Oko
Zwieracz źrenicy	Skurcz (zwężenie źrenicy)
Mięsień rzęskowy	Skurcz (akomodacja na widzenie z bliska Obniżenie ciśnienia śródgałkowego
Gruczoły
Potowe, łzowe, ślinowe	Zwiększenie wydzielania
Układ oddechowy
Gruczoły oskrzelowe	Zwiększenie wydzielania
Mięśnie oskrzeli	Skurcz
Przewód pokarmowy
Zwieracze	Rozkurcz
Mięsnie gładkie jelit	Skurcz
Gruczoły	Zwiększenie wydzielania
Układ moczowo-płciowy:
Pęcherz moczowy
Zwieracz	Rozkurcz
Rozszerzacz	Skurcz
Macica	Brak wpływu

EDRF - tlenek azotu

Podsumowanie:

• Zwiększona aktywność perystaltyczna przewodu pokarmowego

• Skurcz mięśni gładkich pęcherza i oskrzeli

• Zwolnienie akcji serca i zmniejszenie pojemności wyrzutowej serca

• Zmniejszenie siły skurczu (przedsionki)

• Zahamowanie przewodnictwa przedsionkowo-komorowego

• Skurcz mięśnia zwieracza źrenicy i mięśnia rzęskowego, obniżenie ciśnienia śródgałkowego

• Nasilenie wydzielania gruczołów łzowych

• Zwiększenie wydzielania gruczołów błony śluzowej jamy nosnowo-gardłowej

Leki cholinomimetyczne:( (środki cholinergiczne)

• 
  Metacholina

• Betanechal syntetyczne

• Karbachol

• Pilokarpina alkaloid pochodzenia naturalnego

• Agoniści receptora muskarynowego !!!

Inhibitory acetylocholinesterazy odwracalne:

• Edrofonium

• Fizostygmina

• Neostygmina

• Pirydostigmina

• Ambenonium

• Distigmina

• 
  Takryna

• Galantamina stosowane w chorobie Alzheimera

• Donepezil

Nieodwracalne inhibitory AchE:

• organiczne estry kwasu fosforanowego:

• gazy bojowe (Sarin)

• pestycydy

• leki:

• Fluostigmina (Diflupyl)

• Ekotiopat (Phospholine)

Reaktywatory AchE - stosowane w zatruciach:

• Obidoksym (Toxogonin, Toxobidin)

• Pralidoksyn

Wskazania do stosowania cholinomimetyków:

• Jaskra

• Atonia pooperacyjna przewodu pokarmowego i pęcherz moczowego

• Otępienie typu Alzheimera

• Zatrucia cholinolitykami (blokerami receptora M)

Działanie niepożądane cholinomimetyków:

• Nudności

• Wymioty

• Biegunka

• Skurcz oskrzeli

Przeciwwskazania:

• Dychawica oskrzelowa, astma

• Nadczynność tarczycy → może dojść do wystąpienia zaburzeń rytmu

• Choroba wrzodowa żołądka i 12-cy

• Choroba wieńcowa

Leki blokujące receptory cholinergiczne (cholinolityki):

Objawy działania leków blokujących receptory muskarynowe

Narząd	Objawy działania
Oko	Rozszerzenie źrenicy Porażenie akomodacji Wzrost ciśnienia śródgałkowego
Serce	Przyspieszenie czynności
Oskrzela	Zmniejszenie wydzielania śluzu
Przewód pokarmowy	Zahamowanie perystaltyki Skurcz zwieracza
Dogi żółciowe	Zmniejszenie napięcia
Pęcherz moczowy	Zmniejszenie napięcia Skurcz zwieracza
Gruczoły wydzielania zewnętrznego	Zahamowanie wydzielania (suchość błon śluzowych, zmniejszenie wydzielania soku żołądkowego)

Działanie:

• spazmolityczne na mięśniówkę gładką:

• przewodu pokarmowego

• dróg żółciowych

• oskrzeli

• hamują wydzielanie gruczołów:

• ślinowych

• oskrzelowych

• potowych

• zmniejszają napięcie zwieracza źrenicy i rozszerzają źrenice, parażaja akomodację

• przyspieszają prace serca, ułatwiają przewodzenie bodźców w układzie przewodzącym serca

• zmniejszają objawy akinazji, sztywności i drżenia występujące w chorobie Parkinsona

• Skopolamina zapobiega nudnościom, wymiotom i zwiększeniu wydzielania śliny w chorobie lokomocyjnej

Zastosowanie:

• w kolce jelitowej, dróg żółciowych, nerkowej

• w chorobie wrzodowej

• w dychawicy oskrzelowej (POChP)

• w celu rozszerzenia źrenicy i porażenia akomodacji

• w chorobie Parkinsona

• w premedykacji

Działania niepożądane:

• suchość w ustach

• zaburzenia akomodacji

• światłowstręt

• przyspieszenie czynności serca

• trudności w oddawaniu moczu

Przeciwwskazania:

• Jaskra

• Przerost gruczołu krokowego

• Przyspieszenie czynności serca

• Choroba niedokrwienna serca

Leki cholinolityczne:

• Atropina

• Skopolamina

• Metyloskopolamina

• Butyloskopolamina

• Homatropina

• Upratropium (Atrowent, Itrop) → stany obturacyjne dróg oddechowych

• Oksyfenonium

• Pirenzepina (Pirengast, Gastrozepin) → choroba wrzodowa

• Telenzepina → choroba wrzodowa

• Tiotropium

• Oxytropium

• 
  Benzatropina

• Biperiden stosowane w chorobie Parkinsona

• Trioheksyfenidyl

Leki blokujące płytkę nerwowo-mięśniową:

Niedepolaryzujące - konkurencyjni antagoniści receptorów cholinergicznych płytki nerwowo-mięśniowej

• Efekt:

• porażenie ruchowe

• zwiotczenie zewnętrznych mięśni oka, mięśni twarzy, kończyn, gardła, mięśni oddechowych

• Działanie niepożądane:

• uwalnianie histaminy z komórek tucznych

• spadek ciśnienia tętniczego

• galamina i pankuronium blokują receptory M szczególnie w sercu - tachykardia

Depolaryzujące

• łączą się z receptorami nikotynowymi zakończeń nerwowo-mięśniowych

• powodują depolaryzację

• powodują pobudzenie włókien mięśniowych

• występują drżenia mięśniowe

• nie są rozkładane przez AchE

• działają szybko i krótko

Działania niepożądane:

pobudzenie nerwu błędnego - bradykardia

5

---