Stosunki Polski z Czechosłowacją
Ziemia Cieszyńska - Polska utraciła je w wieku XIII; od wieku XIV znajdowało się pod władaniem Czech; około 90% populacji byli to Słowianie polskiego pochodzenia jeszcze w XIXw. Uważali się za ślązaków, nie przywiązywali się ani do Słowacji ani do Polski; nie chcieli angażować się w spory międzypaństwowe;
1848r. Wiosna Ludów; głównie Węgry i Niemcy, Austrię; akcje przeniosły się także na teren śląska cieszyńskiego; akcja podnoszenia świadomości państwowej ludności; tworzenie nowych instytucji np. bibliotek, świetlic, zespołów folklorystycznych, chóry,
Macierz Szkolna (tworzenie szkolnictwa polskiego dla miejscowej ludności, lata 70.wieku XIX); wzrastająca imigracja ludności na tereny śląska cieszyńskiego, przekształcenia w strukturze wewnętrznej państwa - powody rozwoju Macierzy Szkolnej; zabezpieczenie praw miejscowej ludności i także ten napływowej;
Opór dwóch innych narodowości - niemieckiej i czeskiej;
wiek XIX to okres szybkiego rozwoju przemysłu; na Śląsku cieszyńskim wydobywano węgiel kamienny; dlatego właśnie następowała imigracja ludności - w poszukiwaniu pracy; stały wzrost napięcia między czechami i polakami; konflikt narastał wraz ze zbliżaniem się pierwszej wojny światowej;
Pierwsze ośrodki władzy państwowej - Rada Narodowa dla Księstwa Cieszyńskiego; 19 X 1918r. powstała; na czele stał ks. Józef Londzin; 90% ludności opowiedziało się za polską narodowością; na samym początku działalności nastąpiła rywalizacja z czeskim odpowiednikiem tej struktury - Radą Narodową dla Śląska stworzoną przez polityków Czeskich; rozmowy o rozgraniczenie zakresu kompetencji i terenów administracji tych dwóch struktur; 5 XI umowa o rozgraniczeniu zasięgu terytorialnego działalności obu stron; wyznaczona linia miała przebieg korzystny dla Polski (zostało całe zagłębie, na którym wydobywano węgiel); ten podział nie był po myśli polityków czeskich więc rozpoczęli działania na rzecz zmiany tej linii; do akcji zbrojnej czesi byli gotowi już w grudniu; fakt zbierania się konferencji pokojowej powstrzymywał ich od rozpoczęcia działań militarnych; strona czeska potrzebowała czasu na stworzenie sił zbrojnych i to też ich powstrzymywało; oczekiwanie na przyjazd z Francji i Włoch legionów czeskich; władze czeskie głosiły iż zamierzają respektować założenia z 5 XI i podporządkować się woli wielkich mocarstw; nie czekając na zajęcie się sprawą podczas konferencji rozpoczęli atak w styczniu 1919r.;
powody agresji: 1. w Warszawie ogłoszono wybory do sejmu ustawodawczego, tereny śląska cieszyńskiego były włączone do wyborów; 2. trwająca wojna z Ukrainą którą toczyła Polska; czesi mięli nadzieję, że Polacy nie dadzą rady podzielic swoich sił na dwa fronty;
Akcja miała charakter zorganizowany; rozpoczęła się w kilku miejscach 23 stycznia 1919r.; w Cieszynie pojawiła się misja wojskowa (przebrani w mundury Włoskie i Francuskie); polska placówka została usunięta z Cieszyna bo Polacy nabrali się na przebrania wojsk i sądzili, że to zarządzenie odgórne wielkich mocarstw; czesi przekraczali granicę w ubraniach cywilnych; przewaga ich wojsk wzrosła na tyle, że inna placówka także została rozwiązana;
po stronie polskiej walkę podjęła także ludność cywilna, która utworzyła specjalną milicję;
do poważnych starć doszło także na granicy słowackiej, a dokładnie w okolicy miejscowości Mosty; wieczorem 23 stycznia pojawiły się tam legiony czeskie, Polacy ograniczyli się tylko do jednego legionu; punkty oporu polskiego zostały zniszczone; Skonawa - rozstrzelano 21 jeńców wojennych polskich; na mogile tych żołnierzy nadal nie ma pomnika, czesi zabraniają jego postawienie;
ostatecznie oddziały czeskie zajęły dość znaczny obszar; ofensywa czeska została zatrzymana pod miejscowością Skoki;
rozejm 3 II 1919r.; jednym z warunków było wycofanie się wojsk czeskich na południe; wycofały się one do rzeki Olzy; wiadomo było, że linia rzeki Olzy stanie się linią podziału śląska na część polską i czeską; Polsce przypadła część rolnicza, ta część zurbanizowana została po stronie czeskiej;
Konferencja Pokojowa nie rozstrzygała tej kwestii;
Plebiscyt na Śląsku cieszyńskim latem 1920r.; nie odbył się on jednak; Zaolzie pozostało po stronie Czeskiej;
zatrzymywanie transportów z pomocą przejeżdżających przez teren Czechosłowacji a przeznaczonych dla Polski;
aby wyeliminować polskie pretensje do Zaolzia władze czeskie zaczęły akcję wysiedleńczą; kilkanaście tysięcy mieszkańców deklarujących przynależność do Polski; zamykano polskie szkoły; naciski ekonomiczne - zwolnienia z pracy polskich robotników; wprowadzenie języka czeskiego do urzędów;
Umowa o ochronie mniejszości narodowych między Polską a Czechosłowacją - władze czeskie nie zaprzestały mimo to swoich akcji;
Cieszyńska Nike - pomnik upamiętniający walki; został zniszczony przez Niemców; w tym roku w lipcu odsłonięto kopię tego pomnika;
ta sytuacja trwa do 1938r.; Traktat Monachijski który przewidywał likwidację państwa Czechosłowackiego; na wiosnę 1939 doszło do likwidacji czeskiej państwowości; powstało marionetkowe państwo kolaborujące z Niemcami;
28 IX 38r. polska zażądała zwrotu Zaolzia; to ultimatum nie zostało zaakceptowanie; 2 X polska armia wkroczyła na Zaolzie; doszło do starć z jednostkami czeskimi; nikt nie poniósł śmierci; jednostki wojska polskiego były witane bardzo entuzjastycznie;
2 X w terytorium polski znalazła się bardzo niewielka część terytorium czeskiego;
śmierć poniósł major Stefan Rago;
we wrześniu 1939 oddziały słowackie zajęły po raz kolejny tereny Moraw i Spiżu; razem z Niemcami podjęli agresję przeciw Polsce;
po drugiej wojnie światowe 10 czerwca 1945 jednostki czeskie wkroczyły do Raciborza; opanowują powiat płocki i bystrzycki; to doprowadza do podjęcia przez władze polskie konkretnych działań; kontrakcja przeciwko oddziałom czeskim; chcieli odzyskać granicę z roku 1937; władze polskie nie chciały rozlewu krwi; mimo podjętych działań po stronie czeskiej zostało wiele miast; Polski Sztab Generalny pojął działania zbrojne - zabór Zaolzia;
w czerwcu 1945 16brygada pancerna przekroczyła rzekę Olzę i zgodnie z rozkazami podążyła w kierunku południowym; posuwanie się jednostek zostało przerwane dzień później; do rozlewu krwi nie doszło w związku z tym że czesi (pod wpływem Związku Radzieckiego) zobowiązali się do opuszczenia terenów zajętych na zachodzie; czechom pozostawiono Zaolzie;