Ubezpieczenie wypadkowe
Nazwa ubezpieczenie wypadkowe to pewien skrót ponieważ pełna nazwa brzmi: ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Specyfiką ustawy jest przedmiot ochrony jakim jest ryzyko wypadku przy pracy lub wystąpienia choroby zawodowej.
Ustawa chroni tu zarówno pracownika jak i pracodawca ponieważ obydwoje ponoszą te ryzyko rozumiane w trzech znaczeniach:
ryzyko zawodowe związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. wystąpienia choroby zawodowej jak i wypadku ponosi każdy z nas nie można bowiem tego przewidzieć. Ponosimy je bez względu na role w jakiej występujemy czy to pracownika czy pracodawcy. Ponieważ jest to zdarzenie nagle wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą.
Jest to ryzyko pracodawcy jako płatnika-od którego może się w pewnym zakresie uchylić poprzez ubezpieczenie wypadkowe(uchyla się w zakresie w jakim poszkodowani są chronieni poprzez ubezpieczenie wypadkowe
ryzyko pracownika-który korzysta z ubezpieczenia dla niego ziszczenie się wypadku przy pracy lub choroby zawodowej stanowi tytuł do świadczeń odszkodowawczych lub rentowych, Jest to swoista postać ponieważ jest to ryzyko powodujące niemożliwość świadczenia pracy lub nawet śmierci
ryzyko to może mieć charakter osobisty. Ponieważ dotyka konkretną osobę może być określane jako uszczerbek na zdrowi lub nawet śmierć lub krzywdą. Wówczas przewidziane jest jednorazowe odszkodowanie.
Ubezpieczeniu wypadkowemu jako rodzajowi ubezpieczenia społecznego albo się podlega albo nie. Jeżeli spełnione są przesłanki ubezpieczenia nie ma możliwości uchylenia się od tego obowiązku.. Polski ustawodawca nie ukształtował nieobowiązkowego ubezpieczenia wypadkowego.
Przesłankami ubezpieczenia wypadkowego są:
podlegające również ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu
ustawodawca kształtuje także przesłanki negatywne tzw. wyłączenia:
-osoby wykonujące prace agencyjną(zleceniobiorca czyli w przypadkach gdy wykonuje prace poza siedzibą pracodawcy i nie ma on wpływu na jej wykonywanie)
-osoby wykonującą pracę nakładczą
-osoby przebywające na urlopach macierzyńskich lub pobierające zasiłek macierzyński
-służby mundurowe
Wystarczającą przesłanką do objęcia pracownika ubezpieczeniem wypadkowym jest wykonywanie pracy w warunkach wyczerpujących znamiona definicji stosunku pracy określonej w art. 22 K.p., nawet jeżeli pracodawca twierdzi, że to nie był stosunek pracy, lecz stosunek cywilnoprawny.
zdarzenie wypadkowe jakie zaistniało w czasie wykonywania pracy przez pracownika musi być kwalifikowane jako wypadek przy pracy bez względu na to, czy z osoba wykonującą pracę formalnie podpisano umowę i odprowadzano za nią składki ubezpieczeniowe, w tym na ubezpieczenie wypadkowe.
Podmioty ubezpieczenia społecznego:
ubezpieczony to główny podmiot korzystający z ubezpieczenia wypadkowego. Art. 6 ustawy wymienia przysługujące świadczenia takie jak renta, jednorazowe świadczenia. Ubezpieczonym jest osoba fizyczna podlegająca ubezpieczeniu wypadkowemu. Wyłączeni są rolnicy jako podmioty podległe ubezpieczeniu społecznemu rolników
niekiedy świadczenia przysługują świadczenia członkom rodziny ubezpieczonego. Są to określone świadczenia takie jak renta lub jednorazowe świadczenie przysługuje członkom rodziny zmarłego ubezpieczonego. W przypadku renty rodzinnej stosuje się w sprawach nieuregulowanych ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ponieważ ustawa wypadkowa nie wymienia ich. W przypadku jednorazowego świadczenia pieniężnego uprawnienia są: rodzice zmarłego jeżeli w chwili śmierci ubezpieczony lub rencista prowadził z nimi wspólne gospodarstwo domowe
płatnik ubezpieczenia zazwyczaj pracodawca jako podmiot który z własnych środków finansuje istnienie ubezpieczenia. Dzisiaj często płatnikami są ludzie prowadzący własną działalność gospodarczą czyli sami finansują swoje ubezpieczenie wypadkowe. Płatnika łączy stosunek prawny z ZUS. W przypadku jednak gdy wchodzi w relacje z poszkodowanym zmienia się jego podmiotowość prawna
ZUS jako organ wypłacający należne świadczenia. Poprzez tę funkcje nastąpiło istotne wzmocnienie pozycji ZUS-u w zakresie np. ustalania wysokości składek, pobierania składek. Ma pozycje bardziej uprzywilejowana w stosunku do pracodawcy ponieważ reprezentuje interesy państwa.
1