Wpływ polszczyzny na inne języki


Wpływ polszczyzny na inne języki:

W XIV w. na skutek zacieśniania się wzajemnych związków Litwy z Koroną nasilały się wpływy polskiej kultury. Magnateria i bogatsza szlachta szybko się polonizowały.

Polszczyzna w dobie śrpl. wywierała wpływy na język ruski, rosyjski i rumuński.

Na Rusi cerkiewszczyzna coraz bardziej odbiegała od żywego języka i stawała się niezrozumiała. Językowi kancelaryjnemu brakowało pojęć. W tych sytuacjach pomagała polszczyzna stając się, najpierw stopniowo a potem oficjalnie (wiek XVII), językiem państwowym i literackim.

W piśmiennictwie ruskim polszczyzna pojawiła się dużo wcześniej. Wielu wybitnych cerkiewnych pisarzy wolało pisać po polsku.

Toteż w XVI i XVII wieku język ruski nasiąkł językiem polskim (głównie zapożyczeniami i kalkami frazeologicznymi).

Wpływy utrzymywały się też na Rusi w wieku XIX. Kształtujące się tam nowe języki literackie białoruski i ukraiński wchłonęły wiele dawnych zapożyczeń. Język białoruski ma ich ok. 1000 (abecadło, arkusz, dach, komora, rada, szata...). Niektóre z wyrazów mają obecnie charakter regionalny lub przestarzały.

W języku ukraińskim jest ponad 1000 zapożyczeń (barwa, skarb, sklep...). Też niektóre są już historyzmami lub regionalizmami.

Wpływ polszczyzny na Moskwę i język rosyjski zaczął się w XVI w. w czasie wojen polsko-moskiewskich. Z języka polskiego przejęto w dużym stopniu terminologię wojskową. W XVII w. polszczyzna w kręgach bojarskich stała się językiem modnym. Przeszło dużo wyrazów z zakresu administracji, nauki, sztuki (mało wyrazów rdzennie polskich - większość etymologicznie łacińskie, niemieckie, włoskie, francuskie: akt, apteka, muzyka, rota).

W XV w. zaczęły się wpływy polskiej kultury na ziemiach rumuńskich. Największe nasilenie przypada na wiek XVII. Przedstawiciele kultury rumuńskiej (pisarze, naukowcy) kształcili się głównie w Polsce i pisali po polsku. Znajomość języka polskiego oznaczała dobre wykształcenie i prestiż. Wpływy wygasły w czasach upadku politycznego i kulturalnego w czasach Sasów.

Rumuński zapożyczył ok. 400 wyrazów (armata, manifest, pozwolić...). Obecnie zostało ich ok. 100.

W wyniku klęski pod Białą Górą w 1620 r. nastąpił upadek języka czeskiego (warstwy wyższe ulegały germanizacji). W XIX w. starano się odrodzić język, ale ten z czasów XVI w. był już niewystarczający. Czesi, chcąc uniknąć zapożyczeń niemieckich sięgnęli do języka polskiego i rosyjskiego (dwóch najlepiej rozwiniętych języków słowiańskich). Wpływy przenikały poprzez przekłady z literatury polskiej i słownik Jungmana, który inspirował się słownikiem Lindego (przyroda, duma, wyraz).

Polszczyzna wywarła też wpływ na język słowacki w XIX w. Tutaj polonizmy przenikały dzięki przekładom literatury polskiej i przez znajomość polskiego w słowackim społeczeństwie -Polacy osiedlali się po południowej części Karpat, gdzie panował lepszy klimat. Zapożyczono m.in. wyrazy: broń, chłop, łeb, łysina, zobaczyć.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron